Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 8 ARALIK 2009 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Zamanlama... Apo’nun cezaevi koşulları, AKP-DTP arasında tartışılan, odasının santimetrekare hesapları vitrinde; iki partinin diyaloğu üzerinden başlatılmış Kürt açılımında, iki partinin çıkar çatışması savaşımında, kritik, yeni boyutları olan bir çatışmacı süreç yaşanıyor... Derin bir yaranın kolay kapanmayacağı, tedavi sürecinin sancılı olacağı iyimserliği ile, onarılması güç yeni yaraların açılmakta olduğu tezleri, duyguları arasında ikilemde çaresiz izliyoruz... Apo’nun odası, yanına suç kardeşlerinin taşınması, AKP’nin bilinçli bir siyasi atağı, zamanlaması ise ya da DTP-Apo yandaşları şu aşamada kullanılabilecek en etkin gerekçe olarak bunu seçtilerse.. hangisininkinin ağır bastığı fark etmez, fitili ateşlemek üzere tam isabetli zamanlama... Kameraların zum yaptığı protesto eylemlerindeki çocukların görüntüleri; sloganlarını bile yanlış yazan, eylemlerinin gerekçelerini mikrofon uzatıldığında anlatamayan çocuklar, taş atan, yol kesen birkaç yüz çocuklu yasadışı gösterilerin görüntüleri elbette iç burkutucuydu... Kafamdaki “Provokasyonun ancak bu kadarı olur” yargısını pekiştiriyordu. Mantık, “çocukları sokağa atan bu provokasyonlarda etkin tarafın Apo yandaşları, DTP’nin tüm yöneticileri olmasa da kimi kadrolarının olabileceğini” söylüyordu. Akıl “Öyle bile olsa oyuna boyun eğilmemeli, taş atan çocukları terör örgütü üyesi gibi cezalandıran yasalardan arınmalı, Türkiye daha demokratik, çocuklarına sahip çıkan bir demokratik yasal düzenlemeye kavuşmalı..” diyordu. AKP, Başbakan Erdoğan’ın, Cumhurbaşkanı’nın bu kadar iddialı “Kürt açılımı, demokratik açılım” söylemleri ile yola çıkıldıktan sonra, atılmış en anlamlı somut adımdan, taş atan çocukları yetişkinler gibi terörist olarak yargılamayı öngören yasadan kurtulma yasa tasarısının geri çekilmesi lüksü yoktu. Yeri gelmişken hukukçuların, sağduyu sahiplerinin uyarılarını da anımsatmalı; söz konusu yasa tasarısının içinde gerçekten Apo’nun yeniden yargılanması amacı gizlenmişse, bu gizli amaç oyunu bozulmalıydı. Çok daha anlamlı olarak terörist olamayacak çocukları öne sürenlerden hesap sorabilecek, çocukları çocuk olarak gerçekten koruyabilecek yasal düzenlemeden çok uzak bu güdük tasarıya da bel bağlanmamalı, Meclis çatısı altında soruna gerçek yanıt vermeye yarayacak bir metnin oluşturulması iradesi gösterilmeliydi... AKP, hukukçulara göre çocukları korumaktan uzak, ancak iyi niyet anlamı olabilecek bu yasa tasarısını geri çekmekle, açılımdaki somut tek olumlu adımını geri çekmiş oldu. DTP, Apo yandaşlarının amacı son eylemlerde provokasyon idiyse, başarı hanelerine yüz üzerinden yüz puan yazılabilir. DTP’yi kapatma davasının seyri hakkında teknik bilgi donanımı bende yok. Ancak çok ters bir zamanlama olarak gündemimize giren DTP’nin kapatılması kararının her iki biçimi ile de olumlu bir Kürt açılımı üzerinde olumsuz sonuçlarının olacağının altı çizliyor; DTP kapatılırsa, yakın dönemler için Kürt açılımında AKP’nin karşısında yasal siyasal örgütlenme olamayacak. PKK’nin, Apo’nun, besbelli, DTP’lilerden ağırlıklı bir grubun de istekleri doğrultusunda AKP’nin karşısında tek muhatap örgüt PKK, Apo kalacak. DTP’nin uzun bir zamandan beri Meclis’te siyasi parti gibi değil de bir biçimde PKK’nin, Apo’nun sözcülüğünü üstlenmiş havası, Kürt açılımı sonrası vitrin yanı ağır basan, gözümüze gözümüze sokulan eylemleri ile “DTP kendi kendini kapatmak istiyor..” yargısı bu kadar çok dillendirilirken, yargının DTP için kapatma kararı vermemesi de bir başka sorun. AKP için verilmiş “suç odağı” saptamasının benzeri bir kararla kapatmanın verilmemesi halinde DTP’nin Meclis’te sorun çözücü siyasi parti kimliğinden çok, PKK, Apo temsilciliği kimliği bilinçlere kazınmakla kalmayacak, gerilimi zorlayan eylemlere prim kazandıracaktır... DTP’nin dünkü sine-i millete dönme tehdit kararını başka türlü okuyabilme şansımız yok... ABD, emperyal çıkarlar, Ortadoğu sıkışıklığı zorlaması, Erdoğan Hükümeti’nin karşı duramaması gibi bir eksen olsa bile, sonuçta gündeme girmiş açılım, zorunlu barış koşulları hovardaca harcanmış olacaktır. Tezkerenin intikamı olarak Türk askerinin başına Kuzey Irak’ta çuval geçirmiş ABD yönetiminden, Kuzey Irak’taki PKK örgütlenmesini eroin kaçakçılığı ile suçlama gereğini duyan, PKK’nin Kuzey Irak’tan temizlenmesini isteyen, bölgenin Kürt liderlerine de bu tezini kabul ettirmiş bir ABD yönetimine geliş süreci, kalıcı barış için hovardaca harcanmaktadır... AKP’nin siyasal İslam üzerinden bölgeyi ele geçirme hırsı mı, DTP’nin yurtaşlık kimliği yerine Kürt kimliği ile ayırımcılık yapması mı galebe çaldı, provokasyonlarda etken, belirleyici oldu?.. Neyi değiştirir ki?.. Kaybedenler biziz, Türk, Kürt.. kökenli, barış içinde, birlikte yaşamak isteyen, yurttaşlık bilincini kazanmış Türk yurttaşları... soner@cumhuriyet.com.tr Diyarbakõr görüntüyü Şõrnak veri aktarmayõ sevdi Ekonomi Servisi - Turkcell’de en çok gö- rüntülü görüşme yapõlan yerleşim yeri Diyarba- kõr olurken data kullanõ- mõnda en çok veri gön- derimi Şõrnak’ta yapõldõ. Turkcell Genel Müdürü Süreyya Ciliv, 30 Tem- muz’dan bu yana 200 bine yakõn VINN ve net- book satõldõğõnõ söyledi. Turkcell’den, VINN 3G modem ve netbook kullanan bireysel müşte- rileri arasõnda gerçekleş- tirdiği genel kullanõm ve memnuniyet araştõrma- sõna ilişkin yapõlan açõk- lamada, araştõrmanõn, 3G’nin internet kullanõ- mõnõ arttõrdõğõnõ göster- diği belirtildi. Araştõr- maya göre, 3G’ye geçen Turkcell müşterilerinin 4 milyonu aştõğõ, 3G kul- lanõcõ sayõsõnõn 2 milyo- na yaklaştõğõ, 3G cepten internet kullanõcõ sayõsõ- nõn 1 milyon 360 bin ol- duğu kaydedildi. Turk- cell 3G şe- bekesinde oluşan top- lam data mikta- rõnõn 1.5 milyon adet CD dolusu ve- riye, 11 milyon adet mü- zik albümüne, 330 mil- yon adet dijital müzik şarkõsõna, 1.5 milyon adet DivX filme eşit olduğu belirtildi. Turkcell 3G kullanõcõlarõnõn bugüne kadar cepten toplam 7 milyon 701 bin dakika mobil TV izlediği, yak- laşõk 1 milyon Turk- cell’linin görüntülü gö- rüşme servisini kullan- dõğõ, Turkcell’in toplam data trafiğinin yüzde 74’ünün 3G şebekesinde gerçekleştiği ifade edildi. CHP’nin raporuna göre Türkiye, büyümede AKP döneminde 149 ülke arasõnda 29’unculuktan 136’ncõlõğa düştü MURAT KIŞLALI ANKARA - Türkiye, büyüme hõ- zõnda AKP iktidarõnda 149 ülke ara- sõnda 29’unculuktan 136’ncõlõğa düş- tü. Elektrik fiyatõ yüzde 86.2 yüksel- di. Türkiye’nin borç stoku son 9 ayda 51 milyar lira arttõ. Kredi borcunu ödemeyen yurttaş sayõsõ 1.2 milyona yaklaşõrken 42 bin esnaf kepenk ka- pattõ. Gelecekteki istihdamõ belirleyen sabit sermaye yatõrõmõnda Türkiye 57 ülke arasõnda 45. sõrada kaldõ. CHP’nin parti meclisine sunulan 5 Aralõk 2009 tarihli merkez yönetim ku- rulu raporunda şu tespitler yer aldõ: Büyüme potansiyeli heba edildi: Gelişme yolundaki 149 ülkenin ara- sõnda Türkiye, 2002 yõlõnda AKP ik- tidara geldiğinde en hõzlõ büyüyen 29. ülkeyken 2007’de 100. sõraya geriledi, 2009’da ise 136. oldu. AKP büyüme hızını düşürdü: Tür- kiye’nin AKP’nin iktidar olduğu 2002 ile 2009 sonu arasõndaki ortalama büyüme hõzõ yüzde 3.98’dir. Oysa 1923 ile 2002 arasõndaki 77 yõlda Türkiye’nin ulaştõ- ğõ ortalama büyüme hõzõ yüzde 4.58’dir. Borç stoku 9 ayda 51 milyar TL art- tı: Merkezi yönetim borç stoku, 9 aylõk dönemde 50.8 milyar TL’lik artõşla 431.1 milyar TL’ye çõktõ. Hazine’nin iç borç çevirme oranõ geçen yõlki yüzde 75.3’ten bu yõl yüzde 105.9’a çõktõ. Geleceğe yatırımda 57 ülke ara- sında 45’inciyiz: Uluslararasõ Yöne- tim Geliştirme Enstitüsü’nün 2009 ve- rilerine göre, Türkiye sabit sermaye yatõrõmlarõ açõsõndan 57 ülke arasõn- da 45. olmuştur. Kriz devam ediyor: İmalat sanayi- sinde kapasite kullanõm oranõnõn ekim- de geçen yõlõn aynõ ayõna göre 4.9 puan azalmasõ krizin etkilerinin yoğun bir şe- kilde sürdüğünü ortaya koydu. Elektrik fiyatı AKP döneminde yüz- de 86.2 arttı: Konutta kullanõlan elek- triğin kilovat saat fiyatõ 2002’den Ekim 2009’a kadar yüzde 86.2 artarak 21.4 ku- ruşa çõktõ. Aynõ dönemde sanayi elek- triğinin fiyatõ da yüzde 70.1 arttõ. 42 bin esnaf kepenk indirdi: Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kon- federasyonu’na göre 22 Nisan’dan bu yana kepenk indiren esnaf sayõ- sõnõn 41 bin 832’yi buldu. Kişi başına gelir bin 829 dolar düştü: 2008’de kişi başõna gelir 10 bin 285 dolarken 2009’da 8 bin 456 dolara düştü. Kişisel borçlar da patladı: Eylülde 103 bin 94 kişi kart borcunu ödeyeme- di. Yurttaşlarõn bankalara olan toplam borcu 120 milyar lirayõ aştõ. 2009’un do- kuz ayõnda ferdi kredi ve kredi kartlarõ borçlarõnõ ödememiş kişilerin sayõsõ 1 milyon 157 bin 548 oldu. Bütçede rekor sapma: Başbakan Tayyip Erdoğan “Küresel kriz teğet geçti” dese de hükümet yüzde 4’lük büyüme hedefini 7.6 puan indirerek yüzde 3.6 daralma olarak revize etti. 2009 bütçe açõğõnõn, yõlbaşõnda he- deflenenden 4.6 kat daha fazla olaca- ğõnõ açõkladõ. Açõk, ocak-ekim döne- mide geçen yõlõn aynõ dönemine gö- re yüzde 785 artarak 4.9 milyar lira- dan 43.2 milyar liraya çõktõ. Rekor borçlanmaya karşõn AKP iktidarõndaki büyüme, Cumhuriyet döneminin altõna düştü. Kredi borcunu ödemeyen yurttaş sayõsõ 1.2 milyona yaklaştõ. 42 bin esnaf kepenk kapattõ. Borç stoku son dokuz ayda 51 milyar lira arttõ. Deloitte’un yaptõğõ araştõrmaya göre her dört şirketten üçü işe alõmlarõ durdurdu Kriz CFO’ları hâlâ tedirgin ediyor Talep artõşõ beklentilerini büyük ölçüde gelecek yõlõn ikinci yarõsõna sarkõtan üst düzey finans yöneticileri, kredileri hâlâ yüksek maliyetli buluyor. Ekonomi Servisi - Denetim, vergi, yö- netim danõşmanlõğõ ve kurumsal finansman alanõnda faaliyet gösteren Deloitte’un araş- tõrmasõna göre şirketlerin finanstan sorumlu en üst düzey yöneticilerinin (CFO) yüzde 65’i muhafazakâr davranmayõ yeğlediğini ve kriz başlarken aldõklarõ önlemleri sür- dürmede kararlõ olduklarõnõ ifade etti. Araştõrmaya göre her dört şirketten üçü ye- ni işe alõmlarõ azaltõrken, şirketlerin yarõ- sõndan fazlasõ da bu dönemde mevcut kadrolarõnda daralmaya gitti. Deloitte’un, Ekonomist dergisi ile gerçekleştirdiği ve 63 CFO’nun katõldõğõ araştõrmada, CFO’larõn şirketlerinin sunduklarõ ürün ve hizmetlere olan ta- lebin artõşõyla ilgili beklentilerinin bü- yük ölçüde 2010’un ikinci yarõsõna sarkmõş durumda olduğu kaydedildi. CFO’lar, Merkez Bankasõ’nõn yaptõğõ fa- iz indirimlerinin şirketlerin borçlanma po- litikalarõ üzerinde sõnõrlõ etkisi olduğunu ifa- de etti. Buna karşõlõk borçlanma faaliyet- lerinde belirgin bir iyileşme olduğunu dü- şünen yöneticilerin oranõ yüzde 15 düze- yinde kaldõ. Yöneticiler kredi alma mali- yetlerinin ve kredi bulma olanaklarõnõn ha- len zorlayõcõ boyutlarda olduğunu belir- tirken, katõlõmcõlarõn yüzde 21’i yeni kre- dileri aşõrõ maliyetli bulduğunu söyledi. Araştõrmada, yöneticilerin hükümet- ten beklentisi de vergi yükünün hafif- letilmesi, mevcut indirimlerin geçerlilik sürelerinin uzatõlmasõ, teşviklerin artõ- rõlmasõ ve kayõt dõşõ ile etkin mücadele olarak sõralandõ. CFO’lar IMF ile olan anlaşma sürecinin çözümlenmesinden yana olduklarõnõ kaydettiler. Kale Kilit konut sektörüne girdi Ekonomi Servisi - Kale Kilit, “Kale Özgür Evler” projesiyle ko- nut sektörüne girdi. Beylikdüzü Bey- kent’te 20 milyon lira in- şaat yatõrõm bedeliyle hayata geçen proje, 2 blokta 136 daireden olu- şuyor ve daire fiyatlarõ 167 bin lira ile 510 bin lira arasõnda değişiyor. Kale Kilit ve Kale Ya- põ Yönetim Kurulu Üye- si Sema Gürün projenin tanõtõmõ ve yeni hedef- lerle ilgili düzenlenen ba- sõn toplantõsõnda yaptõğõ konuşmada, önümüzde- ki dönemde İstanbul’da Topkapõ, Güzelce, Bey- likdüzü, Çobançeşme ve Avcõlar’da bulunan Kale Kilit Grubu’na ait arazi- lerde rezidans, konut ve alõşveriş merkezi amaçlõ projeleri hayata geçirme- yi planladõklarõnõ bildirdi. Konut sektörüne giriş- lerinin tesadüf olmadõğõ- nõ, Türkiye’de her yõl 600 bine yakõn yeni konut ih- tiyacõ doğduğunu anla- tan Gürün, İstanbul’daki diğer arazilerin büyüklü- ğünün 10 ile 150 dönüm arasõnda değiştiğini, top- lamda 400 dönüme yakõn olduğunu belirtti. Topkapõ’daki arazile- rinin eski MAN fabrikasõ ve yanõndaki arazilerden oluştuğunu, buradaki 35 dönümlük arazide çoklu projeye gideceklerini söy- leyen Gürün, “Orada re- zidans, ofis, alışveriş merkezi ve bir otel çı- kacak gibi düşünüyo- ruz. 100 milyon doların üstünde bir proje ola- cak. Bir sonraki proje olarak Topkapı’yı dü- şünüyoruz” dedi. Ekonomi Servisi - TAV Havalimanlarõ Hol- ding’in yüzde 85 payla iştirak ettiği, TAV Tunise SA’nõn Mayõs 2047’ye kadar işletme hakkõna sa- hip olduğu Enfidha Ulus- lararasõ Havalimanõ işlet- me faaliyetine başladõ. TAV Havalimanlarõ Holding’in açõklamasõna göre inşaatõna 24 Tem- muz 2007’de başlanõlan Enfidha Uluslararasõ Ha- valimanõ için yaklaşõk 500 milyon Avro yatõ- rõm gerçekleştiği kayde- dilerek, Enfidha Havali- manõ’nõn yõllõk yolcu kap- asitesinin ilk etapta 7 mil- yon seviyesindeyken, iş- letme süresince yürütü- lecek yatõrõmlarla yolcu kapasitesinin kademeli olarak 22 milyona çõka- rõlacağõ belirtildi. NEWYORK/ANKARA (AA) - Türkiye, bu yõl reytingi yükselen 13 ül- ke arasõnda yer alõyor. Son olarak, uluslararasõ kredi dere- celendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’nin kredi notunu iki kademe yükselterek BB( )’ya yükseltti. Türkiye’nin önce- ki yõllarda, küresel ya da bölgesel bir krizde notu ilk önce düşürülen ülkeler arasõnda artõk yer almadõğõnõ kaydeden analistler, Türkiye’nin küresel kriz or- tamõnda, pozitif görünüme sahip birkaç ülkeden biri olduğunu belirttiler. ING’ye göre reyting kuruluşlarõn- dan S&P, halen durağan olan Türki- ye’nin görünümünü birkaç hafta için- de pozitife çõkartacak. ING, Mo- ody’s’in gelecek yõlõn ilk yarõsõnda bir not yükseltmeye gidebileceğini vur- guluyor. Türkiye, 1-2 yõl içinde rey- ting notu ‘Yatırım Yapılabilir’ dü- zeyine çõkarõlmasõ beklenen 10 ülke arasõnda yer alõyor. Kredi notundaki artõş, Hazine ve özel sektörün uluslararasõ piyasalardan daha düşük maliyetlerle ve daha uzun borçlanmasõna imkân tanõyacak. TAV’õn işlettiği Enfidhafaaliyette (Soldan Sağa) Kale Yapı Genel Müdür Yardımcısı Alp Gürün, Kale Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Sema Gürün, Kale Yapı Yö- netim Kurulu Üyesi Sefa Çizer, Orson Mimarlık - Kale Özgür Evler Projesi Mimarı İbrahim Tütenyurt. Sani Şener. Ekonomi Servisi - Capital Dergisinin Türkiye’nin En Beğenilen Şirketleri araştõrmasõnda ilk sõrada Turkcell, ikin- ci sõrada Arçelik, üçüncü sõrada ise Ga- ranti Bankasõ ile Koç Holding yer aldõ. Capital’den yapõlan açõklamada, 35 farklõ sektör için, 618 firma 1347 orta ve üst düzey yöneticiye ulaşõlarak yapõlan araştõrma sonuçlarõna göre Türkiye’nin en beğenilen şirketleri arasõnda Coca- Cola Company 4, Sabancõ Holding 5, Ec- zacõbaşõ 6, Unilever 7, Ülker 8, Türkiye İş Bankasõ ile Procter&Gamble 9 ve Do- ğuş Holding 10. sõrada yer aldõ. Capital en beğenilenleri seçti AKPekonomiyigeriyegötürdü CHP hazırladığı broşürlerle kriz konusunda bilgi veriyor. Türkiye krize rağmen reytingini yükseltti