Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 HAZİRAN 2008 SALI 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Yapıma harcanan emekten her zaman tam verim alınamıyor Dönembiterken... (2) SAHNEDEN AYŞEGÜLYÜKSEL Bir yapımı başarılı kılan oluşumu açık- larnak her zamaıı kolay olmayabilir. Gün ge- lir, pek de önemli sayılmayacak bir oyun, çok da usta dcnemeyecek sanatçılar tara- fından sahneye aktarıldığında, bcklenmc- dik düzeyde parlak bir sonuca ulaşılabilir. Sahne olayını oluşturan çeşitli görsel-işit- sel öğelerin 'ınutlu buluşması" gerçek- leşmiş, çok da 'iddiah olmayan' bir oyun- dan keyifli bir seyirlik çıkanlabilmiştir. Ki- mi zaman ise sahne olayını çarpıcı ve yet- kin kihna adına harcanan yoğun çabalar ye- terince değerlenmeyebilir. Ne olmuşsa ol- muş, 'mutlu buluşma' gerçekleşmemiştir. Sorun, genellikle, 'performans nıetni' oluşturulurken kâğıt üstünde yapılan gör- sel-işitsel tasarımlar -'sahneye uygulanıa süreci içinde'- yan yana geldiğinde, orta- ya nasıl bir bütün çıkacağınm, hele hele se- yircinin algılaması açısından ne rür engel- ler yaratacağuun önceden düşünülmemiş ol- masından kaynaklanmaktadır. Ayrı ayrı çalışılmış parçalann bir araya geldiği son aşamada ise sahne olayının geneline, ya- ratılan tasarımm 'uygulanmış' biçimini eleştirel açıdan değerlendiren bir 'usta terzi' gözüyle bakılamamakta, çünkü on- ca çabayla kotanlmış 'parça'lann hiçbiri- ne kıyılamamakta, sonuç olarak da yapımın tartımı (temposu) ya da görsel-işitsel açı- dan oluşabilecek sorunlar tam da denetle- nemeden perdc açılmaktadır. Devlet Ti- yatroları'nın 2007-2008 döneminde sunu- lan yapımlann bir bölümü de -deneyimli sa- natçılarımızın yönetmenliğinde kotanlmış R ve özenle çalışılmış olmalarına karşın- bu somndan pay almış görünmektedir. 'Köşebaşr Ankara'daki Küçük Tiyatro'nuıı (bir anlamda Devlet Tiyatrolan'nın) açılış oyunu olarak ilk kcz 1947 döneminde sahneye çıkanlan Ahmet Kut- si Tecer'in 'Köşebaşı' oyunu 2007 güzünde 60. yıl oyunu olarak Küçük Tiyatro'da sahnelendi. Yö- netmeıı Leyla Tecer yoğun bir duygusal süreç için- de, hcm geçmişin nostaljisini yaşanna, hem o 'ilk sahncleme'de görev yapan sanatçılann anısma say- gı göstemıe, hem babasının yapıhnın hakkını ver- me hem de kendi özgün yorumunu oluştumıa yo- lunda kotarmıştı yapımı. Ne ki bu çalışma bağla- mındaki kaygılann çeşitliliği, lstanbul'un kendi ha- linde bir semtindeki bir günün gevşek dokulu an- latımı olan oyunun, toplumsal çevreyi ve yaşam dongüsünün ölüm-doğum-evlenme öğelerini do- ğal akışı içinde yansıtnıa özelliğini bir oraııda göl- gelemişti. Sertel Çetiner'in dekor tasarunı, oyun alanının daralmasına neden olduğundarij oyun- evlet Tiyatrolan 2007-2008 tiyatro döneminde sahneye uzun süredir çıkanlmamış oyunlan seyirciyle buluşturdu. Ahmet Kutsi Tecer'üı 'Köşebaşı' (yanda) oyunundan Orhan Kemal'in 'Eskici Dükkânı'na ve Ibsen'in 'Bir Halk Düşmanı'na uzanan çizgide 'nostalji' vardı. culann bir bölümü de yorumlannı birbirini tut- ınayan şematik kompozisyonlar içinde hapsetti- ğinden, yazarın amaçladığı 'gerçek yaşama ben- zer' görsellik ve işitsellik gerçekleşemiyordu. 'Kö- şebaşı', parça parça çalışılmış ve biçem birliğine ulaştınlmanıış bir çalışma izlenimini vermektey- di. Esklcl Dükkânı" Antalya Devlet Tiyatrosu'nun Kazım Akşar yönetimindeki 'Eskici Dükkânı' yapımı da Or- han Kemal'in kendi yapıhndan uyarladığı oyu- nun nostaljik niteliğinden payını almıştı. ilk kez 1968-69 döneminde Güner Sümer'in rejisiyle sah- nelenen oyunu o dönemin -upkı 'ilk' 'Köşebaşı'nın oyuneulan gibi, tiyatro tarihindeki yerlerini almış olan- AST sanatçılan yorumlamıştı. Antalya Devlet Tiyatrosu'nun yapımuıda, Orhan Kemal'in metninin içeriğinin günümüzde de geçerli olma- sma karşm biçiminin epeyce eskimiş olduğu gö- rülmekteydi. Akşar, 'biçim'i 'yenileme' ya da ha- reketli kılma yolunda farklı bir yaklaşım'a ge- rek görmemişti. Suar Şeylan'ın birkaç farklı sah- ne mekânını aynı anda işlevsel kıhna amacını gü- den bina dekoru, düz öykü anlatımının yeryer söy- leşim düzenine yerleştirilmesinden öteye gitme- yen, hareket öğesinin son derece kısıtlı olduğu oyunda, yarattığı dar mekân koşullan nedeniyle oyunculann devinimini daha da kısıtladığı gibi, üst katta olan bitenin -en azından oyunun Ankara tur- nesinde sunulduğu Şinasi Sahnesi'nde- ön sıra- lardan izlenmesini de olanaksız kılıyordu. Bir Halk Düşmanı' Dekor sorunu yaşayan bir başka oyun da An- kara Devlet Tiyatrosu tarafindan sunulan Ibsen'in 'Bir Halk Düşmanı'ydı. Yönetmen Nurşim Demir, 'halk sağhğını tehlikeye sokan kazanç kaynakları'na ve 'çıkarcı' bir çoğunluğa karşı ve- rilen tek kişilik savaşımı anlatan oyunun güncel- liğini vurgulayacak, 'söz'e dayalı bir yorum ön- gönnüş ve amacıııa ulaşmıştı. Program broşü- ründeki -Muzaffer Aykanat'ın ustalığının ürünü- yakın çekim fbtoğraflanna baktığınızda, kusursuz bir görsellik sergileyen oyun çıplak gözle izlen- diğinde farklı bir izlenim yaratıyordu. Sertel Çe- tiner'in, sağa ve/ya da sola inen/çıkan merdiven- Ierin çevresinde oluşturulan ve yeri geldikçe de- ğişen 4-5 mekânı döner sahne kullanımıyla can- landıran dekoru, salınenin yüksek bir noktasına - simgesel imleme amacıyla- yerleştirilmiş 'değir- men' görüntüsüyle buluşunca, gerçekçi yaklaşımla yorumlanması amaçlanan oyun için epeyce soyut bir görüntü oluşturmuştu. Dahası, oyunculann do- ğal biçimde hareket etmelerini engelleyecek dü- zeyde bir mekân daralmasına neden olmakla kal- mıyor, oyundaki giriş ve çıkış noktalannın sap- tanmasında da belirsizlik yaratıyordu. Gerçekçi biçemdeki oyunculuğu olumsuz yönde etkileyen bir görsellikti söz konusu olan. Neyse ki idealist Dr. Stockmann'ı çaıpıcı bir doğallıkla canlandıran Oktay Dal'ın yorumunu hiçbir olumsuzluk et- kilememişti. Mehmet Güleryüz'ün sergisi, 17 Temmuz'a dek Odakule Sanat Galerisi'nde Anılarla Saint Benoit Sergide, Güleryüz'ün desenlerinden bir seçkinin yanı sıra okulun ta- rihi ve bugüne nasıl gelindiğini yansıtan fotoğraflar da yer alıyor. Kültür Servisi - Odakule Sanat Galerisi, 17 Temmuz'a dek 'Mehmet Güleryüz ve Anılarla Saint Benoit 225. Yıl Desen ve Fotoğraf Sergisi'ne ev sahipliği yapıyor. Bu sergiyle, Saint Benoit Lisesi'nin çağdaş eğitim alanındaki öncülüğü ve kültür - sanata verdiği önem vurgulanıyor. Bu kapsamlı sergide, sanatçının desenlerinden bir seçkiye yer veriliyor. Serginin bir bölümü de okulun tarihini ve bugüne nasıl gelindiğini yansıtan fotoğraflardan oluşuyor. Sanat eğitimini 1958'de girdiği lstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü'ndc birincilikle tamamlayan Mehmet Güleryüz, bu süreçte oyunculuk üzerine de çalıştı. Desen ağırlıklı ilk kişisel sergisini 1963'te açtı. Türkiye'de ve yurtdışında çahşmalannı sürdüren, sergiler açan sanatçı, 1989 - 92 yıllan arasında Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği Kurucu Başkanlığı'nı üstlendi ve 2002 yılında birleşen IAA Avrupa 2. başkanlığına ve IAA Dünya Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi. Sanatçı, 2005'te Pekin'de 16. IAA Dünya Genel Kurulu'na ve 2. Pekin Bienali'ne IAA Türkiye temsilcisi olarak katıldı. (Odakule, lstiklal Caddesi No: 142 Kat:l Bevoğlu - 0 212 251 46 31) AYNA ADNAN BİNYAZAR Halı Dokuyucusu Köy Enstitüleri'nde öğrenme ezber bilmenin ara- cı değildi; tarlada, işliklerde öğrenciye beceri de ka- zandırılıyordu. Aydın kılığına bürünmüş toprak ağaları, köyü kö- yün içinden kalkındıracak iş içinde eğitim uygula- masının çıkarlarını baltalayacağını fark edince, enstitüleri kapatmakla kalmadılar, enstitü çıkışlı öğ- retmenleri de kıyımdan kıyıma uğrattılar. Yalnızca Fakir Baykurt'un başına gelenler bile eğitim tarihimizin kara sayfalarını doldurmaya ye- ter. Baykurt çektiklerini dile getirmezdi. Hapislere gir- di çıktı, sürgünlere gitti; yakındığını anımsamıyorum. Ama bir gün, "Şöyle gönlümce bir öğretmenlik yap- tırmadılar bana!" demekten kendini alamadı. ••• Köy Enstitüsünde okuyanlar için öğretmenlik meslek değildir, görev sevdasıdır. Onları işinden al- mak, sevdasını kıyıma uğratmaktır. Ispartalı Ahmet Aksakal da Fakir Baykurt gibi, sürülüp savrulan öğretmenlerdendi. Şimdi Isparta'da geniş arazilerin, atölyeleri de olan büyük bir halı sa- rayının sahibi. Eli işlemeyen beceri kazanamaz. Aksakal'ın ya- ratıcılığının özünde Isparta halıcılığı var. Köy Ens- titüsünde edindiği iş eğitimiyle, ona çağdaş konu- lar, yeni nakışlar kazandırdı. Desenini kendi eliyle çizdiği, renklerini belirleyip tezgâha yerleştirdikten sonra dokuttuğu halılardan birini, daha Aksakal'ı tanımadan, 12 Mart sonrasında Dursun Akçam'ın evinde görmüştüm. Mustafa Kemal'in, Kuvayı Milliye kalpaklı port- resi duvarda hep asılıydı. Dostluk, özünden sağlam ise mezarda da sürer. Aksakal dostunu unutmamış; çevresini 21 köy enstitüsünün amblemi ve Doğu'nun kır çiçekleriy- le bezeyip dokuttuğu Akçam portresini, onun geçen hafta Ardahan'daki 4. anma gününe de yetiştirmiş... ••• Bu yıl 17 Nisan Köy Enstitülerini Anma Gü- nü'nde Isparta'da karşılaştım Aksakal'la. Işyeri ha- lı sarayı değil, sanki bir resim galerisiydi. Duvarlar haritalarla, Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı bezeme- leriyle, Atatürk ve Mehmet Akîf le, Picasso'larla, Mi- ro'larla, Klimt'lerle, kimi devlet adamlarının port- releriyle kaplanmjş... Şu günlerde Âşık Veysel üzerinde çalışıyor. Onun portresini, Sıvas'ın Şarkışla'sından getirttiği ha- lı motifleriyle işlemiş. Halının eteğine de Veysel'in "Uzun ince bir yoldayım I Gidiyorum gündüz gece" dizelerini yazmış... ••• "Sanataltın bileziktir." Aksakal, altın bileziği Köy Enstitüsünün tarlalannda, işliklerinde takmış bileğine. Beceri kazanmamış olsaydı, sürgün günlerinde kim bilir ciğeri beş para etmez kaç namerde muh- taç olurdu... Bilgisini el becerisinin dinamosu yapmış, dina- mosunu sürekli doldurarak, özgün buluşlarla halı- cılık sanatına bir katkıda da bulunmuş. Üç beş satırlık bilgiyle okul bitirenleri, test soru- lanyla didişip bir yerlere gelmiş olanları düşünün; on- lar ne hayatın içindedirler, ne dışında... Çoğunun bir yere monte edilmiş alerten farkı yok... Cumhuriyet'in eğitim politikası bu değildi; yapıcı, yaratıcı, zekâları üretici kılacak yetişim ortamları ha- zırlamaktı. Bu gerçekleştirilemediği içindir ki, Atatürk'ün yurdun geleceğini emanet ettiği gençler arasından Humeyni âşıkları çıkıyor... Ne yazık!.. Düzeltme: Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil'in kita- bınin adı "Atatürk'ü Anlamak ve Tamamlamak" ola- caktır. Düzeltir, özür dilerim. binyazar@gmail.com HOTCL MAVİ D€NİZTIMUNÇ - MAK<un ÖZEl PLAJ, DENİZE SIFIK, YÜZME HAVUZU, ÇOCUK HAVU2U, HAVUZBAR. ODAIARDA; KLİMA, TELEFON, Tu, FÖN MAKINASI. 15 TEMMUZ - 3 1 AĞUSTOS ERKEN ÖDEME KAMPANYASI .TTT, Z T : r; rr (20Temmuz - 31 Agustos) Kışı başı Tam Pansıyon Plus/Gece S ı n ı r h S a y ı daki odalarımıza 5 gece ve üzeri İOO.-YTL konaklamalarda Nakit ödemede %15 4 6Jün açık büle ytmtk. Vcmeklerdekl alkolıu, .çtcoklo, dûhll. indilini Veya 2-12 Taksİt İmkani Flyatlarımu iki klşlllk odada kışı ba$ı İçindir. Aynı odada î'üncü ki;i (212 yaş) %S0, (12 y.ış üstii) %25 indirimlidir. 0-2 yaş Ucretsitdir. REZERVASYON Tel: 0(252)4767190 - 91 tnfo@hotolmavideniz.com www.hotelm.ividoni2.com v, 0 0 G BODRUM • Denize sıfır, özel plaj • Açık ve kapalı restaurant • Alakart restaurant (deniz ürünleri, balık çeşitleri, et çeşi • Snack bar • Klimalı odalar • Yarım pansiyon açık büfe yemek • Haziran Ayı günlük kişi başı 50 • Temmuz-ağustos ayları günlük kişibaşı 70 YTL • Kredi kartı ile ödeme yapılır • Kablosuz internet • Demokratik sivil toplum örgütü Cumhuriyet okurlarına özel indirim Rezervasyon: Tel: 0 252 387 90 45 Fax: 0 252 387 71 30 www.gundogancennetmotel.com • ^ s L j - \ v, o- -t - .V | P : • ' ' '•'• **"••- HASAN HÜSE.YİN KORKMAZCİL ACIYI BAL EYLEDIK ÖZGÜRLÜSE, TUTSAKI.IĞA \'I; SUVDAVA DAİR ŞIIıI, MÜZIK VE BEı.GE FILMLERLE HIR SAHNB OIÖSTKRISI ŞİİIİLIÎIİİ VoiiUMLAYANLAH: Cıiiı.snN TUNCER ENDF.R YİĞİT NIC.IMİ A Y K A R MÜZİK : lutAV AKKftYA - KIZIL1KMAK ih'ARLAVAN VE 'S'ÖNETEN : EfiKAL UMUT 02 Temmuz cı.\ı>aıııl».ı Saat: 21.00 Itıf.ıl IK'.ıf AcıkhavA HyAtTOSU ESENKENT Tel: 0212.50O 33 55 072 87 77 1 1 Temmuz Cuma Saat: 2 1.00 Nazım Hikmpt Kültür Mprkrzi KADIKÖY Tel: 0216.414 22 39 lletlşlm Içln CSM: 0535.öOO 30 OO ] 28 Trek Turızrri Tüm uçak biletlerlnlz .il Oırd 9, OtltMnk 8. A M i Adclayd ...C30 Bangkoh....340 Almaüta ...316 Bcyrut 189 Amman 158 Biskek 389 A',ltı|.ıh.ul .289 llciMon 269 /lıl,nı.ı 299 Hıııl.ıpı'-.ti' // Atina Vı'i ll.ıkrr-.. 108 All.iMi,! 329 Cenevre 88 Bahreyn ....237 Chicago 269 Bniksel, Dus^eldorf, Frankfurt, I Hamburg. Kopenhag, Londra. I Manchester, Milano, Munıh. j Paris, Stotkholtn. gidh-dönü$ Ronıa, Stutg; Varşova, Viyana THY, ONURAIR, AUASJET. PEGASUS ı,. hat hılı't '..ıtılıı , ekobilet.com AVRUPA V A K A S I « ksarayMFRKr? 513 13 97 '. <• IVOAN ...517 96 80 Sultanahmet ., ...nno 491 10 09 ŞİŞİİ MFYDAN.. vcılar 591 53 53 Stftl KL 570 83 10 Osmanuey... »yıiAN .543 11 54 Takıim «>l ...543 68 98 Ycnikapı ••••.--.J 567 41 45 A N A D O 1 . Siktaş 227 0b 01 A | , , ff* ljj»»»Sfc::: ı 5072145 î ™ ° " : : : : _^C^üTÎT3fc *- os Angplp IJflln 358 Madrid.... Detroit 312 Melborn.. Dubai 139 Miami HongKong471 Montreal. Houston...,349 Moskova. Kahire 194 Nevvyork Kıbrıs 40 Odessa.... Klev 154 Pekin Köln 105 Perih Kualalumptır355 Prag Fiyatl.ııımız Gidl>-Dönu .220 S.Francisco359 •s379 Seattle 359 ..126 Seııl 486 ....99 Singapur.,,387 .630 Shangai 451 ..349 Sydney 615 ..359 Tahran 277 .189 Telaviv 200 .288 Tiflis 289 .169 Tokyo 517 ..437 Toroııto 359 ..630 Washington240 ..111 Zürih f > <Pfî»in) EURO'Hur ııl.ı ı dahjl ,1, ııılıhı CIUHtor rL'zt.rv.>syonl.ıııı (o?i?)513 13 97 ı Pendik I SahrayıO 528 58 04 '.ı-l.ımı..|.Mıı|. 231 13 33 Suadiye /. ı .'.1'. .11 51 ;,.ıskıııh.lkk.ıl 234 67 06 Umraniye 256 55 56 Üsküdar 458 16 93 nlr.ED <;ı ANADO1.U VAKASI Adana Altıyol 346 64 65 Ankara Bostancı 372 32 45 Ankm Bostancı MivnAN...416 22 35 Ank.u. Kadıkoy 550 46 60 Antaly; OTELveAPART Levent 4. Levent diyekoy Kavacık Kazaskcr Kızıltoprak. Kozyatagı.. GENİŞ BİLGİ, FİYATve REZERVASYON www.diplomathotel.com.tr 252-476 7145 veya 537-825 7979 -SODRUM/BİTEZ. McnuelcHotelBodrumun incisi Bitez koyunda, dostlar arasında özienen tatii keyfi fırsatı Denize stftr özenle dizayn edilmiş kutnsal plajt, Konforlu tam donanımlt odalar botanik bahçesini andtran doğastyla mavi veyeşilin bütünleştiği tatil cennetidir... 20 Ytlı aşhm kaliteli ve güleryüzlü bizmeti ile özenU ve titiz baztrlanmış mutfağt... Ücretsiz kültür turlart Kablosuz internet Ücretsiz otogar servisi •CÎ' HAZİRAN AYI KİŞİ BAŞI : 65 YTL. ^kahvanT Kredi Kartına Taksit Imkanı masanızda OTELİMİZE AİT TEKNEYLE ÜCRETSİZ TEKNE TURLARI Tel: 0252.363 79 04 GSM: 0533.722 81 81 Daha fazla bilgi için: http://www.manuelahotel.com ORMAN DENİZ SESSIZLIK m Batı Karadeniz kıyısında fındık, kestane ve ıhlamur ığaçtarıyla îçiçe, Ankara ve IstanbuTa 3 saat uzaklıkta. Ctimhuriyef okurlarına özel indirim! www.mesenotel.com