Katalog

29 NİSAN 2008 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Yasa gereği yüzde 15’lik kısmını arza hazırlanan şirket, bu hisselerin yüzde 65’ini yurtdışı yatırımcılara satacak Türk Telekom halka da ‘yabancı’ Ekonomi Servisi Türk Telekom’un kamuda kalan yüzde 45 hissesinin ek satış hakkı dahil yüzde 17.25’lik bölümünün halka arzıyla ilgili süreç başladı. 3.5 milyar YTL sermayesi bulunan Türk Telekom hisselerinin yüzde 65’inin yabancı yatırımcılara satılacağı kararlaştırıldı. Borsa Yatırımcıları Derneği (BORYAD) Başkanı Ali Bahçuvan, hem fiyat oluşumuna ilişkin karar hem de yabancı yatırımcının oranı konusunun “Akılda bir sürü soru işareti bıraktığını” ileri sürdü. 282930 Nisan tarihlerinde ön talepleri toplanacak halka arzda kesin talep toplama 789 Mayıs tarihlerinde yapılacak. Halka arz sonuçlarının 12 Mayıs’ta açıklanması beklenirken hisseler 15 Mayıs’ta İMKB’de işlem görmeye başlanacak. Dünya Bankası Dertli Dünya Bankası ve IMF’nin istediklerini yapmaya çalışmanın ötesinde vizyonları olmayan siyasi iktidarlar, en son Erdoğan hükümetleri nasıl oluyor da uyarı üstüne uyarı alma noktasına geliyorlar. Aklı başında Cumhuriyet okurları dünkü manşetimizde yer alan Dünya Bankası raporu ve uyarılarına eminim kafa sallamışlardır. Cari işlemler açığının büyümesi, enflasyonda hedeflerin tutmaması, mali dengeler kamu borçlarının sürdürülebilir olamaması bizim, insan için ekonomi, sosyal bakış, arayışlı alternatif iktisatçılarımızın dillerinden düşmeyen uyarılardı. Hele yolsuzluklarla mücadele, dokunulmazlıkların üzerine gidilmesi, paylaşımın, gelirlerin tabana yayılması, yargı bağımsızlığı... üzerine duyarlılıklar, solun, muhalefetin yaklaşımları değil mi? Düzeni sorgulayanlar haklı olarak sürekli IMF, Dünya Bankası reçetelerine karşı dururlarken adı geçen örgütlerin dünkü haberimizde yer alan raporda da görüldüğü üzere bizimle aynı dilden konuşur gibi saptamaları ile yüz yüze geldiklerinde, birazcık kafa, kavram karmaşası yaşanmıyor değil. Emperyal çıkarların odağındaki evrensel işveren, sermaye çıkarlarının örgütleri nasıl, neden ve niçin, kendi kurtuluş reçetelerinin ürünü olumsuz sonuçlarla yüz yüze gelindiğinde iktidarlara hesap sorma gereğini duyuyorlar? ??? IMF’nin acı reçeteleri ile kurtulamayan gelişmekte olan ülkelerin bir bir sistemden çıkmaları ile, IMF açısından iflasa sürüklenişin öyküsünü artık bilmeyen kalmadı. IMF’yle iş yapan ülke kalmayınca, çalışanlarının ücretleri için düşünülen çareler magazin haberlerine düştü. Halen en sadık müşterilerinden birinin Türkiye olduğunun altı çizilip durulmakta. Erdoğan hükümeti de yeniden anlaşma yapma ile koşullarını hazırlayabilme güçlüğü arasında bocalayıp yalpalamakta. Çok eskileri unutun, yakın geçmişte, Erdoğan hükümeti icraatlarındaki IMF reçeteleri doğrultusunda özelleştirmeler, kelepir satışlar için alkış tutanlar, işler ters dönüp kriz kapıyı yeniden çalınca, hemen taraf değiştirip bugünlerde çok net olmasa da yeni anlaşmaların yapılmasında gönüllülükten vazgeçmiş konumdalar. Daha önceki hükümetlere kök söktüren IMF uzmanları ise Erdoğan hükümetinin reçetelerden sapış uygulamaları karşısında çok anlayışlı havalardalar. Evrensel, özerk sermaye örgütlerinin, sanılanın aksine emperyal güç odaklarına, politikalarına bağlı olduklarının kanıtı esneklikler bir yana. İşin içinde çok başka sorunlar, nedenler de var... ??? Emperyal güç odaklarının, sermayenin çıkarları öyle sanıldığı gibi tek tip reçetelerle çözümlenecek cinsten değiller. Bilimsel teknolojik devrim çağında, tekelleşme devleştikçe, kendi krizlerinin boyutları, nedenleri giderek daha karmaşık, içinden çıkılmaz hallere giriyor. En yalını ile, bundan bir yirmi yıl önce, emperyal çıkarların sürdürülebilmesi adına, siyasi güç odaklarının ABD jandarmalığında petrol bölgelerini işgal etmek noktasına düşeceklerinin, ırklar ve dinler üzerinden kanlı iç savaşlara gereksinim duyabileceklerinin hesabı belki yapılıyordu ama sıradan insanların aklının ucundan bile geçmiyordu... Gün geldi kanlı petrolün fiyatının önlenemez yükselişi ile piyasalarda yaşanan refah süreci de bitti. Sistem yeni bir krize girdi. Şimdilerde rotasını tam bilemediğimiz bir dizi proje, programdan söz ediliyor. Emperyal düzende kapitalizmin bugünkü finansal krizinden çıkışında yeniden kamu eline gereksinim duyuluyor. Krizde etkin rol oynayan kurumların kamulaştırılması, açıklar için ciddi kamu destekleri yeni kurtuluş reçetelerinde bol bol sıralanıyor. Dünya Bankası uzmanlarının ders verdikleri seminerler, toplantılardan yeni olmayan kimi ilginç bilgileri bir kez daha sizlerle paylaşmanın yararına inanıyorum. Kutsanan serbest piyasa düzeni, daha doğrusu paranın çıkarlarında sınır tanımaz serbestliğe karşın, insana, haklarına yönelik evrensel hiçbir anlamlı kuralın geçerli olmamasının sonucunda işler öylesine sarpa sarmış ki ... dünya ölçeğinde emek haklarından hızla geriye gidiş, sosyal dampingle üretimde emeğin maliyetinin sürekli aşağı çekilmesinin anlamı kalmamış. Dünya sermayesi emeğe ayırdığı payın 7.5 katını rüşvete ayırmak zorunda olduğu bir düzenin içine düşmüş... Yatırımlar için rüşvet ödenen sandık demokrasilerinin siyasi iktidarları, diktatörler devrilip durdukça da rüşvetle elde edilen çıkarlarda ortada kalınmış. Şimdi Dünya Bankası’nın uzmanları, yatırımlar için rüşveti en aza indirebilecek, en kalıcı anlaşma formüllerine kafa patlatıp duruyorlarmış. Sosyal kapital gibi kavramların doğuşu, Dünya Bankası uzmanlarının şeffaflığı ağızdan düşürmemeleri, yargı bağımsızlığına uzanan bugünlerde mumla aranan gerçek demokrasi, sosyal devlet ilkelerinin yeniden ağızlara alınıyor olması, değer kazanması, hepsi bundan. Emperyalizmin, yeni dünya sömürü düzeni çarklarının kendi krizlerini giderek daha vahşi yaratıyor, çıkmaza giriyor olmasından... [email protected] ? Türk Telekom’un hisseleri 15 Mayıs’ta İMKB’de işlem görmeye başlayacak. Borsa Yatırımcıları Derneği kararı “akılda bir sürü soru işareti bıraktı” diye yorumladı. ÖİB Başkanı Kilci, halka arzın düşük fiyatta gerçekleştiği yönündeki tartışmalarına ilişkin olarak “Kimse bizden kötümserlik tellallarının davullarını çalmamızı beklemesin” dedi. Özelleştirme İdaresi Başkanı Metin Kilci, Türk Telekom Genel Müdür Yardımcıları Erem Demircan ve Celalettin Dinçer’in katılımıyla halka arza ilişkin basın toplantısı düzenlendi. Türk Telekom hisselerinin halka arzında satışa sunulacak hisselerin yüzde 30’u Türk Telekom ve PTT çalışanları ile küçük tasarruf sahipleri, yüzde 3’ü alım gücü yüksek bireysel yatırımcılar ve yüzde 2’si de yurtiçi kurumsal yatırımcılar olmak üzere, toplam yüzde 35’lik bölümü yurtiçindeki yatırımcılara tahsis edilirken yurtdışı yatırımcılara tahsis edilen oran ise yüzde 65 olarak belirlendi. Halka arzda mevcut sermayesi 3.5 milyar YTL olan Türk Telekom’un yüzde 15 oranında hissesine karşılık gelen Hazine Müsteşarlığı’na ait 525 milyon YTL’lik hissesi satışa sunulacak. Halka arzda ayrıca, 78 milyon 750 bin YTL ’lik hisseye karşılık gelen yüzde 2.25’lik ‘ek satış’ hakkı kullanım imkânı bulunuyor. Halka arz fiyatı ise 3.904.70 YTL olarak belirlendi. Türk Telekom ile ilgili, “Kimse bizden kötümserlik tellallarının davullarını çalmamızı beklemesin” diyen Kilci, hisselerin değerine ilişkin sorular üzerine, bu konuda yapılan tartışmalarda ilke olarak taraf olmalarının söz konusu olmadığını, bu konuda kendilerini sermaye piyasası mevzuatına en fazla duyarlı olması gereken kurum olarak gördüklerini söyledi. Metin Kilci, “Şirket değer kazanmasına rağmen fiyatın artmaması birtakım soru işaretleri doğuruyor. Bu eleştiri ve davalara neden olabilir. Dava açılmasını bekliyor musunuz” sorusu üzerine ise böyle bir şey beklemediğini, satışın çeşitli yönleri ile eleştirilmesinin bütün özelleştirme işlemlerinde karşı karşıya kaldıkları bir durum olduğunu kaydetti. İŞSİZLİKTE BEŞİNCİ Avrupa lideri Burgbad’ın yüzde 47.16 hissesini 33.4 milyon Avro’ya satın aldı Türkiye kötüler liginde MURAT KIŞLALI Alman banyo devi Eczacıbaşı’nın ? Eczacıbaşı, lüks banyo mobilyalarında lider Burgbad’ı alarak Avrupa’daki tesislerini dokuza çıkarıyor. Ekonomi Servisi Eczacıbaşı Yapı Gereçleri, lüks banyo mobilyaları pazarında Avrupa lideri Alman Burgbad’ın yüzde 47.16 hissesini 33.4 milyon Avro’ya satın almak üzere anlaşmaya vardı. Toplam 70.8 milyon Avro şirket değeri üzerinden imzalanan ve düzenleyici kuruluşların onayına tabi olan satış işleminin, yılın ikinci yarısında tamamlanması bekleniyor. İstanbul’da imzalanan satın alma anlaşmasında konuşan Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, Yapı Ürünleri Grubu’nun kapasitesi, ürünlerinin kalitesi, tasarım düzeyi ve coğrafi yaygınlığı ile bugün bir uluslararası oyuncu haline geldiğini belirterek, “Bu niteliğe ulaşmamızda Burgbad’ın topluluğumuza katılmasının da önemli bir katkısı var” dedi. Burgbad, banyo mobilyaları yanı sıra, korozyona ve suya dayanıklı özel bir malzemeden geliştirdiği banyo ürünleriyle Avrupa’da pazar lideri. Almanya ve Fransa’da toplam dört üretim tesisinde 600 çalışanı bulunan Burgbad, borçsuz bir şirket ve 73.7 milyon Avro’luk ciroya sahip. ANKARA Türkiye, dünyanın en yüksek faizlerini vermesine karşın, 65.7 milyar dolarlık dış ticaret açığının etkisiyle gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) oranla dünyanın en büyük üçüncü cari açığına sahip ülkesi oldu. İngiliz Economist’in 12 Nisan tarihli kapsamlı göstergelerinden derlenen verilere göre, ekonomideki kıyaslama şöyle: En yüksek faiz Türkiye’de:42 ülke arasında Türkiye yüzde 16.74’le dünyanın en yüksek faiz veren ülkesi oldu. Türkiye’yi yüzde 14 ile Venezüella, yüzde 11.45 ile Güney Afrika izledi. Cari açıkta üçüncü: Türkiye, şubat rakamlarına göre 65.7 milyar dolar dış ticaret açığı (ithalat eksi ihracat) verdi. Yıllık 38.9 milyar dolar cari açığın GSYİH’ye oranı yüzde 7.7. Türkiye bu oranla yüzde 12.5’lik Yunanistan ve yüzde 9.2’lik İspanya’nın ardından üçüncü. İşsizlikte beşinci: Güney Afrika ve Kolombiya, Polonya, Belçika üçlüsünün ardından dördüncü. Enflasyonda dünya beşincisi: Türkiye yüzde 9.2’lik mart enflasyonuyla dünyanın en yüksek beşinci fiyat artışlarının olduğu ülkesi. Büyümede 29 ülkenin gerisinde: Türkiye, açıklanan yüzde 3.4’lük 2007 yılı son üç ay büyüme oranıyla, aralarında Suudi Arabistan, Mısır, Güney Afrika, Pakistan, Kolombiya gibi ülkelerin gerisinde kaldı. Borsada büyük kayıp: Yüksek enflasyon ve faiz oranları, düşük büyüme ve artan bütçe açığı nedeniyle İMKB de yıl başından bu yana yüzde 22.8 değer kaybetti. Bu kayıpla İMKB, Çin (SSEA) borsasının ardından, dünyanın en fazla kaybettiren ikinci borsası oldu. Soldan Sağa: Dr. Stephan Göckeler (Burgbad AG Danışma Kurulu Üyesi), Bülent Eczacıbaşı (Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı), Annelie RuddiesWarwitz (Burgbad AG Ana Hissedarı), Dr. Erdal Karamercan (Eczacıbaşı Topluluğu CEO’su), Wolfram Wenzel (Burgbad AG Danışma Kurulu Üyesi) İstanbul’da anlaşmayı imzaladılar. Toplam tesis sayısı 19’a çıkıyor Son 1.5 yıllık dönem içinde Almanların 94 yıllık seramik kuruluşu Engers’i ve ardından da dünyanın en eski ve bilinen seramik markası Villeroy&Boch’un karo bölümünü satın aldıklarını hatırlatan Eczacıbaşı Topluluğu CEO’su Erdal Karamercan ise, “Burgbad’ın dört fabrikasının da eklenmesi sonucunda, yapı ürünleri alanında Avrupa’daki üretim tesislerimizin sayısı dokuza, Türkiye, İrlanda, Almanya ve Fransa olmak üzere dört ülkedeki toplam tesislerimizin sayısı ise 19’a yükselecek” diye konuştu. Karamercan, “Hedefimiz, banyo alanında dünyanın en büyük üreticilerinin başında yer almak” dedi. P E T R O L 1 2 0 D O L A R A D AYA N D I Petrol yeni haftaya rekor kırarak başladı. ABD ham petrolü dün 119.93 dolarla tarihin en yüksek düzeyine tırmandı. Cuma günü 117.56 ile tarihin en yüksek seviyesine çıkan Brent petrolü dün 116.98 117.34 dolar arasında işlem gördü. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Başkanı Chakib Khelil, petrol fiyatlarının varil başına 200 dolara çıkmasının, piyasanın doların düşüşüyle yön bulması nedeniyle mümkün olduğu görüşünü ifade etti. Chery’nin uzun yolculuğu Adapazarı’ndan başlayacak Mermerler Otomotiv kanalı ile bazı modellerini yakında Türkiye’ye getirmeye hazırlanan Çinli otomotiv şirketi Chery, Avrupa iki yıl içinde üretime geçmek amacıyla Adapazarı ve Bursa’da arsa bakıyor. Chery, Avrupa’dan önce Türkiye’de deneyim kazanmayı amaçlıyor. Mermerler Otomotiv Başkan Yardımcısı Murat Mermer, Türkiye’de bu yıl 10 bin adet satış hedeflediklerini söyledi. Chery Başkan Yardımcısı Zhou Biren de, Fiat ve Renault’dan daha yerli bir marka olmayı hedeflediklerini belirtti. M A L İ Y E Y A Ş A M I N D A N / M U S T A F A P A M U K O Ğ L U pamukm?superonline.com 01.01.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12. maddesine göre bir şirket ortağından veya ilişkili kişilerden hesap dönemi başındaki özkaynakları toplamının üç katını aşan borçlanmalarda bulunursa örtülü sermaye vergilemesiyle karşı karşıya kalacaktır. Bu konudan çoğu kişinin henüz tam olarak farkında olmadığını düşünüyor, bu nedenle kısa bir hatırlatma yapmak istiyoruz. Nedir bu özsermaye? Kurumlar vergisine tabi kurumlarda (şirketler) ortaklar veya ortaklarla ilişkili kişiler doğrudan veya dolaylı olarak borç vermişse ve bu borç tutarı hesap dönemi başındaki özkaynaklar (özsermaye) tutarını üç kat aşmışsa aşan miktar örtülü sermaye sayılır. Örnek: Şirketin 31.12.2007 tarihli bilançosunun pasif tarafında ortaklar cari hesabı A gerçek kişi ortak 500.000 YTL, B anonim şirket ortak 800.000 YTL, C limitet şirketi ortak 700.000 YTL’dir. Şirketin özkaynakları da 133.000 YTL olsun. Bu durumda 2.000.000400.000=1.600.000 YTL toplam örtülü sermayedir. Özkaynaklar (özsermaye) aktif toplamından borçlar çıktıktan sonra kalan kısımdır. Unutmayın öz sermayenin üç katını aşan kısım dikkate alına Şirketlere Borç VermeÖrtülü Sermaye caktır. Bunun için 2 milyon YTL’den yaklaşık 400 bin YTL’yi düştük. Ortağın sağladığı örtülü sermaye tutarının hesaplanması şöyle olacaktır: Örnekteki bir ortağa isabet eden örtülü sermayeyi bulmak için ortağın verdiği borç tutarı örtülü sermaye hesabında dikkate alınacak borç toplamına bölünür ve toplam örtülü sermaye ile çarpılır. A ortak B ortak C ortak Toplam Buna göre; Örtülü sermayenin doğması tek başına bir anlam ifade etmez. Bu sermayeye ödenen veya hesaplanan faizin bulunması gerekir. Örnekteki gerçek kişiye verdiği borç nedeniyle 60.000 YTL faiz ödendiğini veya hesaplandığını, B ortağın verdiği 800.000 YTL karşılığı döviz nedeniyle 40.000 YTL kur farkı gideri doğduğunu, C’ye bir faiz ödenmediğini varsayalım. Bu du B ortak şirket olduğundan kur farkı geliri gelir olarak addedilmeyecektir. Faiz geliri olsa idi bu da iştirak kazançları istisnası nedeniyle vergiye tabi olmayacaktı. Dikkat edilmesi gereken rumda örtülü sermayeye tekabül eden faiz ve kur farkı giderleri şöy önemli hususlar Örtülü sermayenin hesaplanle hesaplanacaktır: “(Örtülü sermaye/alınan borç) x faiz veya kur gide ması eğer buna ödenen veya heri” formülü ile bu rakam bulunacak saplanan faiz ve kur gideri (finansman gideri) varsa borç alan kişi tır. bakımından bu kanunen kabul A ortak için faiz geliri YTL 48.000 edilmeyen giderB ortak için kur gideri YTL 32.000 dir. C ortak için faiz ve kur gideri YTL 0 Borç veren kişi gerçek kişi ise Hesaplanan bu örtülü sermayeye tekabül eden faYTL giderler borç alan iz bu kişiye net dağıtılmış kâr pa400.000 şirket/kurum için yı sayılır ve bu kişi gelir vergisine 640.000 kanunen kabul tabi olur. 560.000 Borç veren tam mükellef kurum edilmeyen gider1.600.000 ise faiz gelirleri dağıtılmış kâr sadir. Bu giderleri borç alan şirket gi yılmaz. Çünkü şirketlerin aldığı kâr derlerinden çıkartacak ve vergi payları iştirak kazançları istisnası matrahından düşmeyecektir. An nedeniyle vergiye tabi tutulmaz. Borç veren dar mükellef için dacak örtülü sermaye veren ortağa bu faiz ve kur farkı gideri gelir ola ğıtılmış kâr dağıtılmış sayılır ve vergi kesintisi yapılır. rak yansıyacaktır. Kur giderleri borç veren için A ortak 48.000 YTL dağıtılmış kâr payı sayılacak. Net olduğundan gelir doğurmaz. Borç veren için giyüzde 15 stopaj uygulanarak brü der olmaktan çıkartılır. Hesaplanan faiz, kur farkı ve te çevrilecek ve kâr dağıtım tutarı 55.200 YTL olarak bulunacaktır. benzeri giderlerden ödenmeyen, Bu kişi gelir vergisi beyanına tabi ancak tahakkuk eden giderler kastedilmektedir. olacaktır. C MY B C MY B