Katalog

CMYB C M Y B 22 EKİM 2008 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13ekonomi@cumhuriyet.com.tr “Avrupa’da bir hayalet dolaşıyor -komünizm haya- leti. Yaşlı Avrupa’nın bütün devletleri (...) bu hayalete karşı kutsal bir sürgün avında el ele vermişlerdir”... Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından Komünistler Bir- liği’nin programı olarak kaleme alınan ve ilk baskısı Şu- bat 1848’de yapılan Komünist Partisi Manifestosu bu cümlelerle açılır. Ve şu cümlelerle devam eder: “...bu komünizm hayaleti masalına partinin kendisinin bir ma- nifestosuyla karşılık vermesinin tam zamanıdır.” Küresel krizin derinleşmesi ve sadece iktisadi bir ol- gu olmaktan çıkarak, neoliberal muhafazakâr ideolo- jinin tüm varsayım ve çıkarsamalarının da geçersizli- ğini ortaya dökmesiyle birlikte köktenci liberal çevre- leri bir telaş sardı. “İdeolojilerin sonuna gelindiği” ve “piyasa serbestisinin tüm sorunlara çare veren, bir uy- garlık projesi olduğu”na dair ezberletilmiş kalıplar ar- tık bozulmuş durumdadır. Kapitalizmin sadece piya- saları değil, aynı zamanda ideolojisiyle birlikte bizzat kendisi sorgulanır hale gelmiştir. Kısaca günümüzde bütün dünyada yeni bir haya- let dolaşmaktadır, Marx’ın hayaleti... Gerçekten de orijinali sadece 23 sayfa olan Mani- festo, kapitalizmin ve günümüz küreselleşmesinin en gerçekçi tahlillerinden birisini sunmakta ve kendisin- den sonra gelen Marksist ekonomi politik öğretisinin de temellerini oluşturmaktadır. Örneğin Marx ve En- gels, Manifesto’da kapitalizmin günümüz küreselleş- mesine de ışık tutan şu satırları yazmaktaydı: “Burju- vazi üretim araçlarını, dolayısıyla üretim ilişkilerini ve bun- larla birlikte bütün toplumsal ilişkileri durmadan dev- rimcileştirmeksizin var olamaz. Üretimin durmadan al- tüst edilmesi, bütün toplumsal koşulların aralıksız sarsılışı ve bitmek bilmeyen bir belirsizlik ve çalkantı bur- juva dönemini öteki bütün dönemlerden ayırt eder. (...) Ürünleri için durmadan genişleyen bir pazara gerek duy- ması burjuvaziyi yeryüzünün dört bir bucağına salar. Her yerde yuvalanmak, her yere yerleşmek, her yerle bağlantılar kurmak zorundadır burjuvazi. (...) Ulusal tek yanlılık ve dar kafalılık her geçen gün biraz daha ola- naksızlaşmakta ve çeşitli ulusal ve yerel edebiyatlar- dan bir dünya edebiyatı doğmaktadır.” (*) Marx’ın kriz kuramlarında ortak olan nokta, kârın öne- minin ortaya konulması ve kârlılığı devam ettiren et- kenin ne olduğu sorusuna yanıt aranıyor olmasıdır. Marx’ta kriz ekonomik bir teori, politik bir sorun ola- rak ele alınır. Bununla birlikte, Marx’ın analizinin en önemli özelliklerinden birisi, krizlerde parasal ve finansal dolaşımın etkisinin göz ardı edilmemiş olmasıdır. Örneğin Marx, Kapital’in III. cildinde parasal dolaşım süreçlerini ele almış ve kredi ve finansal kurumların re- el süreçleri nasıl etkilediğini ortaya koymuştur. Marx’a göre kapitalist sistemin anarşik ve plansız doğası ge- reği gelecekteki fiyatları doğru hesaplamak genellik- le mümkün olamaz ve parasal krizler finansal varlık- ların fiyatının azalmasına ve borç alma güçlüklerine ne- den olur. Parasal krizlerin en önemli özelliği malın sa- tılamaması değil, belli bir zaman diliminde satılama- masıdır. Gene Manifesto’dan okuyalım: “Dönem dönem tek- rarlanarak her seferinde bütün burjuva toplumunun va- roluşunu daha da ürkütücü bir biçimde tehdit eden ti- cari bunalımlar sırasında yalnızca eldeki ürünlerin bü- yük bir bölümü değil, daha önce yaratılmış üretici güç- lerin büyük bir bölümü de yok olur (...). Toplum ansı- zın geçici bir barbarlığa geri döner; sanki bir açlık, ge- nel bir imha savaşı bütün geçim araçlarının kökünü ku- rutmuş, sanayi, ticaret yok edilmiştir; peki, neden böy- le olur? Çünkü çok fazla uygarlık, çok fazla geçim ara- cı, çok fazla sanayi, çok fazla ticaret vardır. Peki, burjuvazi bunalımların nasıl üstesinden gelir? Bir yandan yığınla üretici gücü zorla yok ederek; öte yandan da yeni pazarlar ele geçirerek ve eski pazar- ları daha da fazla sömürerek. Yani daha yaygın ve da- ha şiddetli bunalımların yolunu açarak ve bunalımları önleyebilecek araçları gittikçe azaltarak” (age., sf. 27). Elbette 23 sayfalık küçücük bir kitapçıkta kapitalizmin bütün dönemeçlerinin ve küresel çaplı krizlerinin ay- rıntılı analizinin bulunması beklenemez. Aksi takdirde Manifesto bilimsel bir belge olmaktan çıkarak, bir inanç öğretisi veya tartışılamaz kutsal bir metin haline dö- nüşürdü. Oysa, yaşayan bir düşünce sistemi olarak Marksizme yapılan katkılar tüm 20. yüzyıl boyunca sü- regelmiş ve kapitalizmin tekelci aşaması (Harry Mag- doff, Paul Baran ve Paul Sweezy); finansallaşması (James Crotty, Prabhat Patnaik, Giovanni Arrighi ve Samir Amin); kalkınma ekonomisi (David Harvey, Immanuel Wallerstein, Dos Santos, Andre G. Frank) veya iktisat kuramı (Stephen Resnick ve Ric- hard Wolf) gibi çeşitli alanları da içererek genişletil- miştir. Marx’ın düşünce sistematiğini kabul etmeyenler ve- ya Marx’ın ya da kendisinden sonra gelen Marksist sosyal bilimcilerin politik iktisat yazınına katkılarını yad- sımaya çalışan çevreler her zaman var olmuştur. Bu kesimler 160 yılı aşkın süredir Marksist ekonomi po- litiğin katkılarını “eskilerden gelen hoş bir seda” ola- rak algılayarak, değersizleştirme gayreti içindedir. Bu çevrelere ilgili yanıtı gene Marx’ın kendisi, Dante’nin İlahi Komedya’sından aktardığı o ünlü dizeyle ver- mekteydi: segui il tuo corso, e lascia dir le genti. (**) =============== (*) Komünist Manifesto ve Hakkında Yazılar, çevirenler Nail Satlıgan, Tektaş Ağaoğlu, Olcay Göçmen ve Şük- rü Alpagut. İstanbul: Yordam Kitap. Sf.24-25. (**) “Sen bildiğin yolda devam et, bırak diğerleri ko- nuşsun.” EKONOMİ POLİTİK ERİNÇ YELDAN Avrupa’da Bir Hayalet Dolaşıyor ANKARA (AA) - Tütün ve Alkol Piyasasõ Düzen- leme Kurumu (TAPDK) Başkanõ Kazım Çalışkan, tü- tün mamulleri ve alkollü içkilerin satõşõ ve sunumuna ilişkin usul ve esaslarõ düzenleyen Yönetmelik Tasla- ğõnõn nihai bir düzenleme olmadõğõnõ belirtti. Düzenlediği basõnla sohbet toplantõsõnda Çalõşkan şun- larõ vurguladõ: “Söz konusu taslak üzerinde 6 aydır çalışılıyor. Bunun için uluslararası metinler taran- dı, ilgili mevzuata bakıldı, uyumlaştırma çalışmaları göz önünde bulunduruldu. 40 dolayında kuruluşa taslağı gönderdik, onlardan görüş istedik. Bunlar ara- sında TOBB ve TESK ile ilgili dernekler de var. Ce- zaların nasıl konulacağı, kaldırılacağı hukuk siste- minde açıktır. Cezalar, kanunla konulur, kanunla kaldırılır. Bunlar (4. Murat.. 4. Murat kafasına gö- re yürütecek, kesecek, kesecek) demek değildir.” Krizle birlikte Türkiye’deki doğrudan yatõrõm paylarõnõ yüzde 2’den yüzde 18’e kadar çõkardõlar Tüketici, teknoloji alõşverişini durdurdu Kral TV - FM resmen Doğuş’un Ekonomi Servisi - Her iki kişiden bi- ri teknoloji alõşverişini durdurdu. İn- terpromedya tarafõndan yapõlan Tüke- tici Trend Araştõrmasõ’nda, tüketicile- re, bir yõl içinde satõn alõnmasõ düşünülen teknoloji ürünleri sorulduğunda, “hiç- bir ürün almayı düşünmüyorum” diyenlerin yanõtõ Mart 2007 dönemine göre artõş gösteriyor. Mart 2007’de yüzde 41.8 oranõnda alõ- nan yanõt, Eylül 2008’de yüzde 51.3’e yükseldi. Teknoloji ürünleri satõn alma noktalarõ sorulduğunda, ilk sõrada yüz- de 56.3 ile teknoloji ürünleri satan zin- cir mağazalar yanõtõ yer alõyor. Şu anda otomotiv ve demir-çelikte hissedilen daralma bütün sektörleri etkileyecek Kriz 2009’da vuracak Ekonomi Servisi - Türk Sanayicileri ve İşa- damlarõ Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Baş- kanõ Arzuhan Doğan Yalçındağ, ekonomi bü- rokratlarõ ve bakanlarla yapõlan toplantõlara ilişkin bilgi verirken Lehman Brothers’õn batmasõnõn dün- yadaki krizin zirve noktasõ olduğunu belirterek “O günden bugüne yaklaşık 35 gün geçti. Hükümet keşke bizi o günlerde çağırsaydı” dedi. Yalçõndağ, Yapõ Ürünleri Üreticileri Federasyonu (YÜF) tarafõndan düzenlenen “İnşaat Sektörü, Ekonomi ve AB İlişkileri” konulu toplantõda so- rularõ yanõtlarken şöyle konuştu: “Bugün artık sa- atlerin önemi var. Bazı kararların ön- ceden düşünülüp gerekli beyin egzersizi yapılarak, olası çıktıla- rın hesaplanarak alınabilmesi lazım. Reel sek- töre destek istemekten çok, bir iki senedir za- ten yapmamız gereken şeyi yapmaya başladık. Onları daha önce yapsaydık, bugüne daha kuvvetli girerdik.” Yalçõndağ, TÜSİAD’õn IMF’yle anlaşma öne- risini yinelerken toplantõda konuşan YÜF Başka- nõ Adnan İğnebekçili, mevcut iç talep dikkate alõn- dõğõnda çimento sektöründe yüzde 45 seviyesine yakõn kapasite fazlasõ olduğunu ve yeni pazarla- ra girilmesi gerektiğini söyledi. ‘Hükümet çağõrmakta gecikti’ İhracatçõlar, özellikle gelecek yõl bütün sektörleri olumsuz etkilemesi beklenen krize karşõ bir dizi önlem alõnmasõnõ önerdi. Ekonomi Servisi - Dünyada yaşanan küresel krizin etkilerini azaltmak is- teyen ihracatçõlar önlem arayõşõn- da. Akdeniz İhracatçõ Birlikleri (AKİB) Başkanlar Kurulu Başka- nõ Bülent Aymen, önlemler alõn- masõ yönünde çağrõ yaparken Ulu- dağ Taşõt Araçlarõ ve Yan Sanayi- cileri İhracatçõlarõ Birliği’nin (UTAYSİB) Başkanõ Ferit Sünneli de önlemler paketini açõkladõ. Pa- kette yer alan önerilerden bazõlarõ şöyle:  Hemen DTM ile çalõşma komitesi oluşturulmalõ. Yeni bir vergi poli- tikasõ ile bitmiş araç ithalatõ azal- tõlmalõ ve iç piyasa canlandõrõlma- lõ. 2009’a özel, kamuya ait girdi ma- liyetlerinde yüzde 25’lik bir indirim sağlanmalõ.  Ar-Ge ve tasarõm elemanõ yetişti- ren kuruluşlar, bu konularda yatõ- rõm yapan ve eleman istihdam eden sanayi kuruluşlarõ hõzla desteklen- meli.  Bürokratik engeller ortadan kaldõ- rõlmalõ. Yeni yatõrõm teşvik taslağõ, endüstriyi harekete geçirecek ve ya- bancõ sermayeyi ülkeye çekecek şe- kilde düzenlenmeli. Ekonomi Servisi - Türkiye Kalite Derneği (KalDer) tarafõndan her yõl gerçekleştirilen Ulusal Kalite Ödülü sürecinde finale kalan kuruluşlar açõklandõ. Büyük ölçekli işletme kategorisinde, Aksa Akrilik Kimya, Borusan Lojistik, İstanbul Deniz Otobüsleri, operasyonel birim kategorisinde Siemens AG Türkiye Genel Temsilcisi Tõp Çözümleri, KOBİ kategorisinde Barem Pazar Araştõrma ve Özel Eğitim Merkezi finale kaldõ. Ödül kazanan kuruluşlar, 26 Kasõm’da açõklanacak. Kalite finalistleri belli oldu TÜSİAD Başkanı Yalçındağ: İsteğimiz, dalgalara önceden hazırlık yapabilmek. Ekonomi Servisi - Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Suudi Arabistan ve Kuveyt başta olmak üzere Körfez ül- kelerinin Türkiye’de yaptõğõ doğru- dan yatõrõmlar yõlõn ilk sekiz ayõnda, geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 504 artarak 274 milyon dolardan 1.6 milyar dolara çõktõ. ABD’den gelen doğrudan yatõrõmlar- sa yüzde 90 azalarak 3.6 milyar dolardan 343 milyon dolara geriledi. Hazine Müs- teşarlõğõ‘nõn verileri- ne göre bu yõlõn ocak- ağustos döneminde ya- põlan doğrudan yabancõ yatõrõmlar top- lamda yüzde 30.7 azalarak 13.3 milyar dolardan 9.2 milyar dolara geriledi. Ancak son bir yõlda küresel eko- nomide yaşanan kriz, körfez ülkele- rinin Türkiye’deki ağõrlõklarõnõ art- tõrmasõna yaradõ. Geçen yõl Türki- ye’deki doğrudan yatõrõmlardan yüz- de 2’yi geçmeyen bir pay alan bu ül- keler, varlõk fiyatlarõnda sert düşüş- lerin görüldüğü yõlõn ilk 8 ayõnda Tür- kiye’deki toplam doğrudan yabancõ yatõrõmlardan yüzde 18’lik pay aldõ. Avrupa’nın ilgisi azaldı Ocak-ağustos döneminde geçen yõ- lõn aynõ dönemine göre, AB ülkelerin- den yapõlan doğrudan yabancõ yatõ- rõmlarõ yüzde 17.3 azalarak 8 milyar do- lardan 6.6 milyar dolara indi. Diğer AB ülkelerinden gelen doğrudan yatõrõm- lar yüzde 40 azalarak 4.4 milyar do- lardan 2.6 milyar dolara indi. AB hariç Avrupa ülkelerinden gelen doğrudan yatõrõm- lar yüzde 39 azalarak 217 milyon dolardan 132 milyon dolara geriledi. Asya’dan Türki- ye’ye yapõlan doğru- dan yatõrõmlar yüzde 115 artarak 895 mil- yon dolardan 1.9 mil- yar dolara çõktõ. Bun- da Körfez ülkelerin- den gelen yatõrõm- daki yüzde 504 ar- tõş belirleyici oldu. Ünlü tasarõmcõ Ivan Chermayeff tarafõndan üretilen ve Deri Ta- nõtõm Grubu’nun bundan sonra gerçekleştireceği tüm tanõtõm çalõşmalarõnõn ana temasõnõ oluşturacak ayakkabõ- dan çantaya, montlardan deri aksesuvarlara kadar Türkiye’de üretilen tüm deri ürünlerde yer alacak eti- ket Devlet Bakanõ Kürşad Tüzmen’in katõlõmõyla ka- muoyuna tanõtõldõ. Yeni logo ile Türk derisinin ulus- lararasõ alanda marka olmasõ ve hem iç hem de dõş pazarda kimlik kazandõrõlmasõ amaçlanõyor. DHL Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Türkiye Bölge Direktörü Michel Akavi, dünya resesyonda olduğu için her yerde etkilenme söz konusu olacağõnõ belirtti. Akavi, “Bir yavaşlama var mõ? Var. Bu devam edecek. Hatta sõfõr veya yarõm büyümeler gö- receğiz” dedi. Türkiye’nin ağõrlõklõ olarak AB’ye ve ABD’ye mal sattõğõnõ, son 4-5 yõldõr dolarõn zayõflõ- ğõndan dolayõ ABD’de pazar kaybedildiğini aktaran Akavi, durgunluktan Türkiye’nin etkilenmemesi için de pazar çeşitlendirmesinin önemine işaret etti. ‘Durgunluktan herkes etkilenecek’Türk derisine yeni logo Akavi En hõzlõ şirket PhonoClick Türkiye’nin en hõzlõ büyüyen teknoloji şirketlerini belirlemeyi amaçlayan Deloitte Teknoloji Fast50 Türkiye 2008 Programõ’nõn sonuçlarõ açõklandõ. Buna göre son beş yõlda yüzde 3031 oranõnda büyüme elde eden PhonoClick birin- ci oldu. Müşteri yönetimi için teknolojik çö- zümler sunan PhonoClick’i, yüzde 2890’lõk bü- yüme ile dijital ve mobil iletişim eğlence ve içe- rik hizmetleri sunan CE Bilişim takip etti. ABD’den gelen yatõrõm onda bire kadar düşerken Körfez ülkelerinden gelen yatõrõm altõya katlandõ. AB ülkelerinden Türkiye’ye yapõlan doğrudan yabancõ yatõrõmlarõn yüzde 17, AB’den gelenlerinse yüzde 90 azaldõğõ bu yõlõn ilk 8 ayõnda, Körfez ülkelerinden gelen sermaye yüzde 504 arttõ. Yatõrõm pastasõnõ Körfez yedi Ekonomi Servisi - TMSF bünye- sindeki Kral TV ve Kral FM’in Do- ğuş Grubu’na devri gerçekleşti. TMSF tarafõndan 85 milyon dolar muham- men bedelle satõşa sunulan Kral TV ve Kral FM’e Doğuş Grubu bünye- sindeki A Yapõm 95 milyon dolar tek- lif etmişti. Kral TV ve Kral FM’in A Yapõm bünyesine katõlmasõnõn ardõndan Do- ğuş Grubu Yönetim Kurulu Başkanõ Ferit Şahenk, “Kral Grubu önem- li bir marka. Bu markayı daha iyi yerlere getirmeye çalışacağız” de- di. TMSF Başkanõ Ahmet Ertürk ise “Ekonomik krize ilişkin endişele- rin ifade edildiği bir ortamda Do- ğuş Grubu için çok anlamlı bir alış- veriş” dedi. TAPDK Başkanı: 4. Murat değilim KAMPANYA KOŞULLARI - Çekilişe 18 yaşından küçükler katılamaz; kazanmaları halinde ikramiye almaya hak kazanamazlar. Ayrıca; Avea İletişim Hizmetleri A.Ş Avea İletişim Merkezi ve Satış Noktası çalışanları ile bunların birinci derece akrabaları kampanyaya katılamazlar, katılıp ödül kazandıkları takdirde ise bu haktan yararlanamazlar. - Söz konusu hediyelerin kapsamında KDV/ÖTV dahil olup, diğer vergi, harç, yasal hükümlülük ve harcamalar ise talihliler tarafından karşılanacaktır. - Kazanan asil ve yedek talihliler avea.com.tr sayfasında da açıklanacak ve SMS yolu ile de bilgilendirileceklerdir. - Hediyelerin son başvuru süresi asil talihliler için 5 Kasım 2008, yedek talihliler için 20 Kasım 2008’dir. Bu kampanya MPİ’nin 05.09.2008 tarih ve B.07.I MPİ.0.13.00.02-401.02.99-1811-7807 sayılı izni ile düzenlenmiştir. Avea Bilgi Güncelleme Kampanyası Sonuçları BİLGİLERİNİ GÜNCELLEDİLER, AVEA’YLA DOYA DOYA KAZANDILAR. ASİL TALİHLİLER Toshiba T2370 Core Duo 1) Songül Barın - BURSA iPOD Nano 4 GB 1) Ervani Çetin - TEKİRDAĞ 2) Beste Akcan - AYDIN 3) Zeynep Candan - İSTANBUL 4) Hasan Dirier - KONYA 5) Semra İsisce - KONYA iPOD Shuffle 1 GB 1) Musab Ak - İSTANBUL 2) Bahattin Koyuncuoğlu - KONYA 3) Uğur Güneş - MARDİN 4) Mustafa Güngör - İZMİR 5) Güler Öztürk - ANKARA 6) Arif Aydın - MANİSA 7) Hüseyin Mert - ÇANKAYA 8) Emrah Karaaslan - MERSİN 9) Ömür Korkmaz - NİĞDE 10) Caner Şenkaya - İZMİR Kodak Easy Share C813 1) Tuğba Özektaş - İSTANBUL 2) Fazıl Karabaş - MUĞLA 3) Levent Kumral - GÜNGÖREN 4) Murat Dağcı - GAZİANTEP 5) Aysun Balkan - İSTANBUL 6) Hilmi Yenilmez - KONYA 7) Veli Yaman - İSTANBUL 8) Necat Ulusoy - ANTALYA 9) Emrah Elbasdı - ANKARA 10) Mustafa Okumuş - ANKARA 11) Ahmet Özden - KONYA 12) Özgür Pekşen - ANKARA 13) Abdülhalık Işık - MARDİN 14) Mahmut Erden - BATMAN 15) Haydar Demirel - YENİMAHALLE 16) Oral Çelikten - DENİZLİ 17) Fatih Yıldırım - RİZE 18) Feyzullah Ağar - KOCAELİ 19) Osman Tufan Ertan - KAYSERİ 20) Erman Alkan - KOCAELİ YEDEK TALİHLİLER Toshiba T2370 Core Duo 1) Hande Öktem - İSTANBUL iPOD Nano 4 GB 1) Esma Uyanık - İSTANBUL 2) Zekeriya Öztürk - KONYA 3) Batuhan Kurban - İSTANBUL 4) Ali Kaya - ANTALYA 5) Mevlüt Şimşek - KONYA iPOD Shuffle 1 GB 1) Muammer Meşeli - ANKARA 2) Lutfittin Tashmatov - İSTANBUL 3) Murat Cesur - MERSİN 4) Hüseyin Yel - MERSİN 5) Burcu Ekinci - İSTANBUL 6) Çiğdem Çakır - DÜZCE 7) Murat Avcı - ARTVİN 8) Abdulkerin Aras - ARDAHAN 9) Burcu Meral - ANKARA 10) Bülent Demirci - ARTVİN Kodak Easy Share C813 1) Fatih Kaya - İSTANBUL 2) Gülser Özgür - BURSA 3) Mustafa Yavuz - BURSA 4) Murat Serkan Eryetli - KARS 5) Ramazan Kaya - AFYON 6) Ömer Demir - GAZİANTEP 7) Serkan Kukurt - İSTANBUL 8) Bülent Kıran - İZMİR 9) Ashkan Boyanov - İSTANBUL 10) Yasemin Eyüpoğlu - İSTANBUL 11) Mesut Kocapınar - İSTANBUL 12) Afet Balcı - MUSTAFAKEMALPAŞA 13) Recep Birkan - İSTANBUL 14) Cemil Deniz - İSTANBUL 15) Gökçe Ergen - İZMİR 16) Hacı Ömer Erdoğan - ANKARA 17) Serif Aygün - ANKARA 18) Yakup Yazıcı - AYDIN 19) Fatma Demirağ - KIRŞEHİR 20) Yeşim Tırpanoğlu - İSTANBUL