Katalog

YAHYA ARIKAN malicozum@ismmmo.org.tr YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM Bağ-Kur prim borçlusu sigortalõlõğõnõ kaybedebilecek Bağ-Kur mevzuatõna göre kayõt ve tes- cilleri yapõldõğõ hâlde, 01.10.2008 tarihi iti- barõyla beş yõlõ aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanlarõn, bu sürelere ilişkin prim borçlarõnõ, prim borçlarõnõn ödenmesine ilişkin Kurumca çõkarõlacak genel tebliğin yayõmõ tarihini takip eden aybaşõndan itibaren 6 ay içinde ödememeleri hâlinde sigortalõlõğõ durdurulacak. Prim ödemesi bulunan sigortalõlarõn daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşõladõğõ ayõn sonu itibarõyla, hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalõlarõn ise tescil tarihi itibarõyla sigortalõlõğõ da dur- durulacak. Prim borcuna ilişkin süreler sigortalõlõk süresi olarak değerlendirilmeyecek. Bu sü- relere ilişkin Kurum alacaklarõ takip edil- meyecek ve Kurum alacaklarõ arasõnda yer verilmeyecek. Ancak, sigortalõ ya da hak sahipleri da- ha sonra müracaat etmeleri hâlinde mü- racaat tarihindeki prime esas kazanç tutarõ üzerinden hesaplanacak borç tutarõnõn ta- mamõnõ, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süre- ler sigortalõlõk süresi olarak değerlendiri- lecek. 5510Sayõlõ yasa ile tek çatõ sisteminde işçi, memur, esnaf aynõ sosyal güvenlik kurumuna tabi sigortalõlar haline gelirken Bağ-Kur mevzuatõna göre prim borcuna ilişkin süreler sigortalõlõk süresi olarak değerlendirilmeyecek. Bu sürelere ilişkin kurum alacaklarõ takip edilmeyecek ve kurum alacaklarõ arasõnda yer verilmeyecek. Ancak, sigortalõ ya da hak sahipleri daha sonra müracaat etmeleri hâlinde müracaat tarihindeki prime esas kazanç tutarõ üzerinden hesaplanacak borç tutarõnõn tamamõnõ, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalõlõk süresi olarak değerlendirilecek. ÇIRAKLIK PRİMİ EMEKLİLİĞE SAYILMAZ BAĞ-KUR’LULARIN BORCU BEŞ YILDAN FAZLA OLUNCA SİGORTALILIĞI DURDURULACAK BAĞ-KUR’LUYA ALTI AY SÜRE Cumhuriyet gazetesindeki aydõnlatõcõ yazõlarõnõzõ sürekli okuyorum. Bu arada bilginizi istediğim iki konuda da maille cevaplandõrma nezaketini gös- terdiğiniz için teşekkür ederim. Bir konuda daha gö- rüşlerinize ihtiyacõm var. Biliyorsunuz 30 Nisan 2008 öncesinde sigortalõ olanlar yeni yasa değil es- ki yasa koşullarõna göre emekli oluyorlar. Ancak bir yakõnõmõn 15 yaşõndaki oğlunu Malüllük yaş- lõlõk ölüm sigortalarõna tabi tutmadan çõraklõk sta- tüsünde sigortalõ göstermişler. Yani sicil numara- sõ var ama prim ödeme gün sayõsõ yok. Bu çocuk da diğer sigortalõlarõn haklarõndan istifade edebi- lir mi? Size sağlõk ve mutluluk dolu günler dilerim. Hasan Karaahmet 3308 sayõlõ Mesleki Eğitim Kanunu hükümlerine göre çõraklõk eğitim mer- kezlerine devam eden ve bir işletmede de beceri eği- timi gören çõraklar için sadece iş kazasõ, meslek has- talõğõ ve hastalõk primleri ödeniyor. Dolayõsõyla, çõ- raklõkta geçen sürelerde emeklilikle ilgili malullük, yaşlõlõk ve ölüm primleri ödenmediği için emekli- liğe etkisi bulunmamaktadõr. Emeklilikte sigorta başlangõç tarihi olarak kabul edilmediği gibi, prim gün sayõsõ olarak dikkate alõnmaz. Benim 3850 günü maden yeraltõ olmak üzere şu ana kadar 7260 işgünüm var. 22 yõllõk sigortalõlõk sü- rem var. Cumhuriyet’deki ya- zõnõza göre maden yeral- tõ günlerimin 25 yõllõk si- gorta sürecimi kõsaltõp kõ- saltmayacağõ hakkõnda affõ- nõza sõğõnarak, umutsuzca bil- ginizi rica ediyorum. Mehmet Bülent Karaimer (Doğum tari- him:22/02/1961.İlk sigorta başlangõcõ 06/08/1986. SSK Numaram:14463162) 506 sayõlõ Kanunun 60. maddesi B fõkrasõ (a) bendinde, 50 yaşõnõ doldurmamõş olmakla bera- ber, en az 20 yõldan beri sigortalõ olarak Çalõşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlõğõ’nca tespit edilen maden işyerlerinin yer altõ işyerlerinde sürekli ça- lõşan ve bu işlerde en az 5000 gün malullük, yaş- lõlõk ve ölüm sigortalarõ primi ödeyen sigortalõ- lara yazõlõ talepleri üzerine yaşlõlõk aylõğõ bağla- nacağõ hükme bağlanmõştõr. Yine 506 sayõlõ Kanunun 60. maddesi B fõkra- sõ (b) bendinde, 50 yaşõnõ doldurmamõş olmakla beraber en az 25 yõldan beri sigortalõ olarak Ça- lõşma ve Sosyal Gü- venlik Bakanlõğõn’ca tespit edilen maden iş- yerlerinin yeraltõ mü- navebeli işlerinde çalõ- şan ve bu işlerde en az 4000 gün malüllük, yaşlõlõk ve ölüm sigor- talarõ primi ödeyen si- gortalõlar da 8100 gün prim ödemiş sigortalõlar gibi yaşlõlõk aylõğõndan yararlanacaklarõ hük- me bağlanmõştõr. ASKERLİK BORÇLANMASI BEDELİ ARTACAK TESCİLSİZ BAĞ KUR’LULARIN 6 AY İÇİNDE KAYDOLMASI GEREKLİ 5510 Sayõlõ Sosyal Güvenlik Yasasõ’nõn 1 Ekim’de yürürlüğe girmesiyle birlikte as- kerlik borçlanmasõ tutarõ da artacak. Sosyal güvenlik reformu yürürlüğe girince, askerlik borçlanmasõ; günlük asgari ücret ile günlük asgari ücretin 6,5 katõ arasõnda olmak üze- re, sigortalõnõn belirleyeceği tutarõn yüzde 32’sinin, borçlanõlacak gün sayõsõ ile çar- põlmasõ suretiyle bulunacak. 01.10.2008’den sonra askerlik borçlan- masõ yapõlmasõ halinde halen asgari ücre- tin yüzde 20’si oranõnda olan tutar yüzde 32’ye çõkacak. SSK’dan 1980 yõlõnda emekli oldum. Özal döneminde çõkarõlan yasadan yaralanõp süper emekli olmama karşõn çok küçük bir emekli aylõğõ almaktayõm. Bunlarõ kabullenmek zorunda olduğumu öğrendim. Sorunum başka… 2007 yõlõ Nisan ayõnda aylõğõmdan 30 YTL kesildiği halde üzerinde durmadõm. Bu yõl nisan ve mayõs aylarõnda yine aynõ miktar kesintiler yapõldõ.Bu kesintilerin yasal dayanağõ olup olmadõğõnõ öğrenmek ve haklarõmõ aramak istiyorum. Bunun için ne yapmalõyõm? E posta yoluyla sonuç alabilmeyi tercih ederim. Nasõl ve nereye başvuru yapmalõyõm? Mayõs ayõnda 588,23.-YTL emekli maaşõ, 23,53 YTL ek ödeme ve 4,69.-YTL Sosyal Yardõm Zammõ yatmakta olup 25,17.-YTL kesinti yapõlmõştõr. Yapõlan kesintinin nedeni, Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlõk Uygulama Tebliği gereğince, gelir ve aylõk alanlar ile bunlarõn bakmakla yükümlü olduklarõ eş, çocuk, ana ve babalarõn poliklinik muayene ücreti ile ilaç katõlõm paylarõ gelir ve aylõklardan, ilaç katõlõm payõ miktarõnõn gelir ve aylõklardan fazla olmasõ durumunda ise kurumla sözleşme yapmõş serbest eczane tarafõndan kişiden tahsil edilmesinden kaynaklanõyor. Yani, yapõlan kesintinin nedeni poliklinik muayene ücreti ile ilaç katõlõm payõ kesinti miktarlarõdõr. Sorularınız için m a l i c o - zum ismm- mo.org.tr adre- sine mail atabi- lirsiniz. Tüm so- rular e-posta ile tek tek çevap- lanacaktır. SAYFA CUMHURİYET 11 EKİM 2008 CUMARTESİ 16 HABERLER ekonomi@cumhuriyet.com.tr 4-1/b bendi (Bağ-Kur) kapsamõndaki ticari kazanç veya serbest meslek ka- zancõ nedeniyle gerçek ve basit usul- de gelir vergisi mükellefleri ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarõ, sermayesi paylara bölün- müş komandit şirketlerin komandite ortaklarõ, diğer şirket ve donatma iş- tiraklerinin ise tüm ortaklarõndan, si- gortalõlõk niteliği taşõdõklarõ hâlde Ka- nunun yürürlük tarihinden önce kayõt ve tescilini yaptõrmamõş olanlarõn si- gortalõlõklarõ, 01.10.2008 tarihi itiba- rõyla başlayacak. Ancak, 01.10.2008 tarihi ile 4/10/2000 tarihi arasõnda vergi mü- kellefiyet süreleri bulunmak kaydõ ile sigortalõnõn 01.10.2008 tarihinden iti- baren 6 ay içinde talepte bulunmasõ hâ- linde, vergi mükellefiyet sürelerinin ta- mamõ için talep tarihindeki prime esas kazancõnõn yüzde 32’si üzerinden borçlanma tutarõ hesaplanacak ve si- gortalõya tebliğ edilecek. Sigortalõnõn kendisine tebliğ edilen borçlanma tu- tarõnõn tamamõnõ tebliğ tarihinden iti- baren 6 ay içinde ödemesi halinde, bu süreler sigortalõlõk süresi olarak de- ğerlendirilecek. Sigortalõya tebliğ edilen borç tuta- rõnõn bu süre içinde tam olarak öden- memesi halinde ise bu süreler, sigor- talõlõk süresi olarak değerlendirilme- yecek ve ödenen tutar iade edilecek. MADENLERDE ÇALIŞANLARIN SİGORTADAN EMEKLİ OLMA SÜRESİ KISALIRMI Sağlık kesintileri emekli maaşından da yapılıyor İ steğe bağlõ sigorta primi uygulamasõnda önemli değişiklikler yapõldõ. 01/10/2008 tarihinden önce 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayõlõ kanunlara göre sigortalõ/iştirakçi olarak tescilleri yapõlmõş olup zorunlu sigortalõklarõ sona ermiş kadõn sigortalõlardan 193 sayõlõ Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fõkrasõnõn (6) numaralõ bendinde belirtilen işleri hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksõzõn sürekli ve kazanç getirici nitelikte yaptõklarõnõ ve 01/10/2008 tarihinden sonra da yapmaya devam ettiklerini belgeleyenler 5510 sayõlõ kanuna göre isteğe bağlõ sigortalõ olabilecekler. Bu şekilde isteğe bağlõ olan kadõn sigortalõlar 2008 yõlõ için 82 nci prime esas günlük kazanç alt sõnõrõnõn onbeş katõ üzerinden başlanõlarak, takip eden her yõl için bir puan arttõrõlmak suretiyle otuz katõnõ geçmemek üzere malullük, yaşlõlõk ve ölüm sigortalarõ ile genel sağlõk sigortasõ primi ödeyecekler. Gelir vergisinden muaf olmalarõ nedeniyle isteğe bağlõ sigortaya devam eden kadõn sigortalõlarõn bu durumlarõnõn devam edip etmediği hususu kurum kontrol memurlarõnca araştõrõlabilecek. Gelir vergisinden muaf kadınlar isteğe bağlı sigorta primini düşük ödeyecek Emekli maaşından icra kesintisi yapılır mı? 2000 yõlõnda malulen (adi malul) emekli olmuş subayõm. Emekli maa- şõmdan icra kesintisi yapõlõp yapõlama- yacağõnõ öğrenmek istiyorum. MEHMET AZİM TC Emekli Sandõğõ’ndan alõnan emekli (adi malul aylõğõ dahil) maaşlarõndan ic- ra kesintisi yapõlabilmektedir. 5510 sayõlõ Kanunun 01/10/2008 tarihin- de yürürlüğe girmesiyle birlikte halen Bağ- Kur kaydõ olmayanlar için yeni bir milat gel- di. 4-1/(b) bendi kapsamõndaki ticari kazanç veya serbest meslek kazancõ nedeniyle ger- çek ve basit usulde gelir vergisi mükellef- leri ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarõ, sermayesi paylara bö- lünmüş komandit şirketlerin komandite or- taklarõ, diğer şirket ve donatma iştirakleri- nin ise tüm ortaklarõndan, sigortalõlõk nite- liği taşõdõklarõ halde Kanunun yürürlük ta- rihinden önce kayõt ve tescilini yaptõrmamõş olanlarõn sigortalõlõklarõ, 01/10/2008 tarihi iti- barõyla başlayacak. Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancõ nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir ver- gisi mükellefi olanlar ile anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarõ, ser- mayesi paylara bölünmüş komandit şirket- lerin komandite ortaklarõ, diğer şirket ve do- natma iştiraklerinin ise tüm ortaklarõndan 01/10/2008 tarihi itibari ile sigortalõlõklarõ başlatõlanlarõn, 01/10/2008 tarihi ile 04/10/2000 tarihi arasõnda vergi mükellefi- yet süreleri bulunmak kaydõ ile sigortalõla- rõn 01/10/2008 tarihinden itibaren 6 ay içinde talepte bulunmalarõ halinde, vergi mü- kellefiyet sürelerinin tamamõ için talep ta- rihindeki prime esas kazancõnõn yüzde 32’si üzerinden borçlanma tutarõ hesaplanõp si- gortalõya tebliğ edilecek. Sigortalõnõn kendisine tebliğ edilen borç- lanma tutarõnõn tamamõnõ tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi halinde, bu sü- reler sigortalõlõk süresi olarak değerlendiri- lecek. Sigortalõya tebliğ edilen borç tutarõ- nõn bu süre içerisinde tam olarak ödenme- mesi halinde bu süreler sigortalõlõk süresi ola- rak değerlendirilmez ve ödenen tutar iade edilecek. Kanunlar gereğince çalõşacağõ iş için sağlõk raporu alõnmasõ gerektiği halde, sağlõk raporuna dayanmaksõzõn veya alõnan raporlarda çalõştõğõ işte tõbbî yönden çalõşmasõnõn elverişli olmadõğõ belirtildiği hâlde, genel sağlõk sigortalõsõnõ çalõştõran işverenlere, bu nedenlerle kurumca yapõlan sağlõk hizmetine ilişkin giderler ile yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri tazmin ettirilecek. 4-1/(a) ve 4-1/ (c) bentleri kapsamõndaki kişiler, hekim veya diş hekimi sağlõk raporu ile çalõşamayacağõ belgelenen işlerde çalõştõrõlamaz. Bu kişileri çalõştõran işverenler, genel sağlõk sigortalõsõnõn aynõ hastalõğõ ile illiyet bağõ kurulan hastalõklarõ sebebiyle Kurumca yapõlan masraflarõnõ ödemekle yükümlü. Bu kişiler, bir başka işverene ait işyerinde çalõşmõş ise bu durumu bilerek çalõştõran işveren ile genel sağlõk sigortalõsõ, doğacak masraflardan Kuruma karşõ müştereken ve müteselsilen sorumlu olacak. Sağlık raporu olmaksızın işçi çalıştıranlar CMYB C M Y B