Katalog

5 OCAK 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 ABD’de başkanlık ön seçimlerinin ilk durağı Iowa’da Demokratların güçlü adayı Clinton yenilgiye uğradı İlk raundu Obama aldı BD’de 4 Kasım’da gerçekleşecek başkanlık yarışı için yapılan ilk ön seçimlerde Cumhuriyetçi Parti’den yüzü gülen taraf Evanjelik eski vaiz Huckabee oldu. Nüfusunun yüzde 95’i beyaz olan Iowa’da Demokrat Parti adaylarından Obama’nın önemli bir farkla seçilmesi ise ABD’nin siyah bir başkana hazır olabileceği yorumlarını da beraberinde getirdi. ELÇİN POYRAZLAR A ‘Kosova iki ucu keskin bıçak’ MAHMUT GÜRER NKARA TEPKİLERE BAKACAK A Obama zaferini eşi ve WASHINGTON ABD’de başkanlık ön seçim yarışının ilk durağı Iowa’da Demokrat Partili Senatör Barack Obama yüzde 38, Cumhuriyetçi Mike Huckabee ise yüzde 34 puanla galip geldi. 4 Kasım 2008’de gerçekleşecek başkanlık yarışı için yapılan ilk ön seçimlerde Demokrat Partili eski senatör John Edwards yüzde 30 oyla ikinci gelirken partinin favorileri arasında gösterilen Senatör Hillary Clinton yüzde 29 oy alarak Iowa’daki ön seçimleri üçüncü sırada tamamladı. Cumhuriyetçi eski Massachusetts Valisi Mitt Romney yüzde 25 oy alarak ikinci sıraya yerleşirken eski New York Belediye Başkanı Rudolph Giuliani Iowa’da kampanya yapmadığı için sıralamanın sonlarında yer aldı. Kampanyasında “değişim” sloganıyla ortaya çıkan 46 yaşındaki Barack Obama ön seçim sonuçlarının ardından seçmenlerine “Bazıları bugünün hiç gelmeyeceğini, hedeflerimizin çok yüksek olduğunu söylüyordu. Siz, kuşkucuların yapamazsınız dediği şeyi yaptınız… Biz tek millet, tek halkız ve değişim zamanı geldi” şeklinde seslendi. Obama sözlerini, “Korku yerine umudu seçiyoruz, ayrılık yerine birliği seçiyoruz ve Ame kızlarıyla kutlarken Huckabee de tebrikleri kabul etti. Clinton’ın yenilgisi ise “soğuk duş” olarak değerlendiriliyor. (Fotoğraflar: AP) rika’ya değişimin geldiği yönünde güçlü bir mesaj gönderiyoruz” şeklinde sürdürdü. Eski Evanjelik kilisesi vaizlerinden Cumhuriyetçi Huckabee ise konuşmasında “Bu gece Amerikan siyasetinin sizin gibi sıradan insanların elinde olduğunu kanıtladık” dedi. Obama’yı zaferinden ötürü kutlayan Clinton ise yola devam edeceğini söyleyerek “Bugün bir değişim yaşanacağının açık mesajını verdik; o değişim de Beyaz Saray’da demokrat bir başkan olacaktır” şeklinde konuştu. Siyasi gözlemciler açık farkla Iowa ön seçimlerini kazanan Obama’yı gecenin galibi, Clinton’ı da “kaybedeni” olarak nitelendirdi. ABD’nin orta kesimlerinde yer alan ve nüfusunun yüzde 95’i beyaz olan Iowa eyaletinde Obama’nın önemli bir farkla seçilmesinin, ABD’nin siyah bir başkana hazır olabileceği yorumlarını beraberinde getirmesine karşın uzmanlar, Clinton’a bir sonraki ön seçimin yapılacağı New Hampshire eyaletindeki güçlü desteğe dikkat çekiyorlar. Genç ve kadın desteği Obama’ya Bu seneki Iowa ön seçimlerinde Demokrat Partili seçmen katılımı 2004 yılına kıyasla iki katına çıkarak 220 bine ulaşırken özel likle gençlerin Obama’yı seçtiği gözlendi. Obama’ya destek 25 yaşın altındakiler arasında yüzde 60 iken Clinton 65 yaşın üstündeki seçmenlerin yüzde 45 oranında desteğini alıyor. Sonuçlara göre, Demokrat kadın seçmenler Obama’yı Clinton’a tercih ettiler. Obama kadınlar arasında yüzde 35 puanlık oy alırken Clinton’ın kadın seçmen desteği yüzde 30 civarında. Iowa ön seçimlerinin ardından ABD’de gözler 8 Ocak’taki New Hampshire ön seçimlerine çevrildi. Burada, Demokrat Parti içindeki çekişmenin Obama ve Clinton arasında geçmesi bekleniyor. ANKARA Türkiye, 7 Ocak’ta bağımsızlığını açıklaması beklenen Kosova’ya ilişkin Dışişleri Bakanlığı bünyesinde inceleme kurulu oluşturdu. Kurul, başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere diğer ülkelerin tutumlarına bakarak bir rapor hazırlayacak. Kosova’ya ilişkin süreç Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. 7 Ocak tarihinde Sırbistan’dan resmen koparak bağımsızlığını ilan etmesi beklenen Kosova’nın Türkiye’nin dış politikasına ne yönde etki edeceği de yakından izleniyor. Dışişleri Bakanlığı bünyesinde konuyla ilgili bir inceleme kurulunun oluşturulduğu belirtilirken, bu yapı AB ülkeleri, ABD, Rusya ve AB dışında kalan Avrupa ülkelerinin tutumlarını inceleyecek. AB ülkelerinin, İspanya ve Fransa dışında kalanları ile ABD, Kosova’nın bağımsızlığını destekliyor. Rusya ise, bağımsız bir Kosova’yı tanımayacağını daha önce açıklamıştı. Dışişleri Bakanlığı’nda ise süreç “iki ucu keskin bıçak” olarak nitelendi riliyor. Bunun nedeni ise Kosova’nın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından tanınması durumunda uluslararası bir içtihat oluşturacak olması. Söz konusu içtihat KKTC’nin uluslararası düzeyde tanınması için Ankara’nın elini güçlendirirken, Kuzey Irak’ta olası bir Kürt devletinin ortaya çıkması durumunda Türkiye’yi sıkıntıya sokacak. Dışişleri Bakanlığı kaynakları, oluşturulan kurulun çok titiz hareket edeceğini belirtiyor. De facto tanıma Kaynaklar, Kosova’nın bağımsız bir ülke olarak “De jure” (Hukuki) değil, “De facto” (Fiili) olarak tanınabileceğini vurguluyorlar. Kosova’nın statüsü konusunda uzlaşı için taraflara 2007 Mayısı’nda 120 günlük süre verilmişti. Kosova konusundaki uluslararası arabulucular olan ABDRusyaAB de raporlarını açıklamışlar, dört ay süren müzakerelere karşın Kosova’nın nihai statüsü konusunda Sırplarla Arnavutlar arasındaki görüş ayrılıkları giderilememişti. Sonrasında Kosova bağımsızlık yönünde adım atacağını açıklamıştı. Y ENİ KERKÜK POLİTİKASI BM’YE BAŞVURU Uzun yıllar süren yaptırımlardan sonra Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı oldu İntihar saldırıları ‘insanlığa karşı suç’ sayılsın Dış Haberler Servisi Pakistan’ın eski başbakanı ve muhalefet lideri Benazir Butto’nun suikastla öldürülmesinin yankıları tüm dünyada devam ederken, ABD’deki bir Yahudi kuruluşu, intihar saldırılarına karşı kampanya başlattı. İnsan hakları kuruluşu Simon Wiesenthal Merkezi, Birleşmiş Milletler’e (BM), “intihar saldırılarının insanlığa karşı suç sayılması” talebini mektupla iletti. Kuruluşun Başkanı Marvin Hier, BM Genel Kurulu’nda özel bir oturum yapılmasını istedi. Hier, “Dünyanın harekete geçmesi için daha ne olması gerekiyor” diye sorarak, “Eski Pakistan Başbakanı Benazir Butto’nun korkunç cinayetle öldürülmesi, yerküre çapında binlerce masumu katleden ve on binlerce aileyi yıkan, bitmez tükenmez intihar terör eylemleri belasının son örneğiydi” dedi. BM’nin bu konuya, en az AIDS ve kıtlıkla mücadele konularına eğildiği kadar eğilmesi gerektiğini söyleyen Hier, terorizme olanak tanıyan ülkelere yolculuk yasağı getirilmesi gibi yaptırımlar düzenlenmesini istedi. Yaptırım gücü Libya’da ? Geçmişte teröre destek vermekle suçlanan Libya, ABD ile ilişkilerini düzelttikten sonra BM Güvenlik Konseyi’nin başına da geçti. Libya ve ABD Dışişleri bakanları Şalkam ile Rice da 35 yıl sonra ilk kez bir araya geldi. Dış Haberler Servisi Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin dönem başkanlığı Libya’ya geçti. Libya’nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Giadalla A. Ettalhi, ülkesinin uzun yıllar BM yaptırımlarına maruz kaldıktan sonra Konsey’e yeniden dönmesinin ve dönem başkanı seçilmelerinin son derece önemli ve memnuniyet verici olduğunu söyledi. Güvenlik Konseyi’nin aylık dönem başkanlığının İtalya’dan Libya’ya geçmesi dolayısıyla önceki gün bir basın toplantısı düzenleyen Ettalhi, Konsey’in bu ayki programında Ortadoğu, Irak, Sudan, Kosova ve diğer Afrika ülkelerinin sorunlarının geniş yer alacağını, ancak İran’ın nükleer programı, Myanmar, Kenya’daki etnik şiddet gibi diğer konuların da her an gündeme gelebileceğizetecilerin ısrarlı soruları üzerine, “Bizim hem ABD hem de İran ile iyi ilişkilerimiz var. ABD ile ilişkilerimiz normale döndü ve doğru yolda ilerliyor. Aynı şekilde İran’la da ilişkilerimiz gayet iyi, bu kapsamda İran’ın nükleer programı sorununda yapıcı bir rol oynamak isteriz’’ dedi. Washington’ı ziyaret eden Libya Dışişleri Bakanı Abdurrahman Şalkam, Washington’da ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile bir araya geldi. Bakanların buluşması, iki ülke arasında 35 yıl sonra yapılan en üst düzey görüşme oldu. ‘140. madde hukuken geçersiz’ BAHADIR SELİM DİLEK İşbirliği, yatırımlar... Şalkam, ikili işbirliğine kültür ve eğitim alanlarında başladıklarını, artık savaş ve terorizmden bahsetmediklerini, bunun yerine işbirliği, yatırımlar, barış ve istikrardan söz ettiklerini belirtti. ABD ve Libya arasındaki ilişkiler, Libya lideri Muammer Kaddafi’nin kitle imha silah programından vazgeçmeyi, terorizmi kınamayı ve 1988’de sabotaj düzenlenen Pan Am uçağındaki ve bazı diğer saldırılardaki kurbanların yakınlarına tazminat ödemeyi kabul ettiği 2003 yılından beri iyileşme yolunda. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 2004 yılında yeniden başlamıştı. ANKARA Kerkük’ün nihai statüsünün belirlenmesi için Irak Anayasası’nın 140. maddesine göre 31 Aralık 2007’ye kadar yapılması gereken referandumun altı ay ertelenmesinin ardından Ankara’da yeni Kerkük politikası şekillenmeye başladı. Edinilen bilgilere göre, Türkiye bundan sonraki Kerkük’e ilişkin değerlendirmelerinde ağırlıklı olarak şu yaklaşımlar üzerinde duracak: Hukuk açısından; 140. madde 2007 yılıyla sınırlı geçici bir mad ABD nükleer savaş peşinde Dış Haberler Servisi Kuzey Kore devletine bağlı yayın organlarında, “ABD’nin saldırganlık stratejileri çerçevesinde nükleer cephaneliğini modernize ettiğine ve savaş peşinde olduğuna” dikkat çekilerek buna karşı Kuzey Kore’nin de “caydırıcı gücünü” arttırması gerektiği vurgulandı. Şubat ayında Kuzey ve Güney Kore ile ABD, Rusya, Çin ve Japonya arasında varılan anlaşma uyarınca, Pyongyang yönetiminin Yongbyon’daki nükleer reaktörünü kapatması ve 2007 sonuna kadar tüm nükleer faaliyetlerini açıklaması karşılığında, bu ülkeye enerji yardımı sağlanması öngörülüyordu. Ana nükleer reaktörü kapatan Kuzey Kore, yan kuruluşların söküm çalışmalarını da kasım ayında ABD’li uzmanlar eşliğinde başlatmıştı. Minju Joson gazetesindeki başyazıda, ABD ile diğer taraflar yükümlülüklerini yerine getirmediği için, söküm çalışmalarının yavaşlatılması gerektiği savunuldu. Rice’la görüşen Libya Dışişleri Bakanı Şalkam artık savaş ve terorizmden değil, yatırımlar ve barıştan söz ettiklerini anlattı. (Fotoğraf: AP) ni belirtti. Libya’nın Konsey’e girmesine izin verildiği ilk ay başkanlığa hızla yükselmesi dikkat çekerken Ettalhi, geçmişi yüzünden Libya’nın başka bir ülkeye BM yaptırımları uygulamakta gönülsüz davranacağını söyledi. Güvenlik Konseyi’nin aldığı kararlar bağlayıcı nitelikte. ABD, Çin, Fransa, Rusya ve İngiltere’nin veto yetkisine sahip olduğu Konsey’in diğer 10 üyesi 2 yıllık süreler için seçiliyor. Güvenlik Konseyi’nin başvurduğu araçlar arasında ekonomik, mali yaptırımlar, silah ambargosu, seyahat yasağı ve askeri müdahaleler de bulunuyor. Libya Büyükelçisi, İran ve ABD ile ilişkiler konusunda ga Tam sayfa ilan Haham Hier, intihar teröristlerinin Tanrı adına hareket ettiklerine ve kutsal şehitler olarak cennete gideceklerine inandıklarına dikkat çekerek, tüm dini liderlere bu yanlış düşünceyi kınamaları çağrısında bulundu. Dünya çapında antisemitizme ve terorizme karşı etkinlikler düzenleyen kuruluş, ABD’de yayımlanan New York Times gazetesinde ve aynı grubun dünya çapında yayımlanan gazetesi International Herald Tribune’de “İntihar Terörü” başlığıyla verdiği tam sayfa ilanlarda, Butto’nun resmini kullanarak, BM’nin bu tür saldırıları ele almak üzere özel oturum düzenlemesi gerektiğini belirtti. İlanda, “İntihar eylemlerini uluslararası toplumun gündeminin üst sırasına koymadıkça, bu ölümcül kanser tümümüzü yutar” denildi. de olduğu için geçerliliğini kaybetmiştir. 140. maddeyi ertelemek anayasa aykırıdır. Anayasada herhangi bir değişiklik, 142. maddeye göre Anayasa Tadilat Komisyonu’nun önerisi ve halkın oyuna sunularak onaylanması sonucunda kabul edilir. Dolayısıyla hiçbir tarafın bir anayasa maddesi üzerinde düzenleme yapma yetkisi bulunmamaktadır. Bölgesel Kürt yönetiminin parlamentosu Irak Anayasası’nda bulunan bir maddeyi erteleme veya düzenleme hakkına sahip değildir. Bu karar hiçbir tarafı hukuken bağlamamaktadır. BM Erbil Temsilcisi bu konuyu Kürt parlamentosuna taşıyarak taraflı davranmıştır. 140. madde komisyonu illegal bir heyettir. Kürt gruplar, bu ertemeleyle tartışmayı 140. maddenin hukuksal boyutundan uzaklaştırarak teknik uygulama düzlemine çekmek istemektedirler ve bu tehlikeli bir yaklaşımdır. Kerkük’te Türkmenler, Araplar ve yerli Kürtler 140. maddeyi reddetmektedirler. Dolayısıyla BM konunun ana hatlarını muhatap almalıdır. Ban’a şikâyet Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de ABD ziyaretinde BM’nin Erbil’deki temsilcisi Staffan de Mistura’yı, “Kerkük konusunda Kürt grupları kollayan yaklaşımı” nedeniyle Genel Sekreter Ban KiMun’a şikâyet etmesi bekleniyor. Mistura, Irak Anayasası’na aykırı olmasına karşın referandumun ertelenmesi için bölgesel Kürt yönetiminin parlamentosunda karar alınmasını sağlamıştı. Ayrıca Mistura, BM’nin Kerkük’te açması gereken ofisinin Erbil’de faaliyete geçmesi kararını vermişti. Guantanamo’dan cesedi döndü ABD’nin gözetim kampındaki tutsaklardan Afgan Abdülrezzak, 68 yaşında Guantanamo’da öldü... Cesedi dün Afganistan’a iade edildi Dış Haberler Servisi ABD’nin Guantanamo tutsaklarından Abdülrezzak isimli bir Afganın kanserden öldüğü bildirildi. ABD ordusundan yapılan açıklamada, Guantanomo üssündeki gözetim kampında tutulan, geçen eylül ayında kalın bağırsak kanseri teşhisi konan ve ekim ayından itibaren kemoterapi tedavisi gören Abdülrezzak’ın (68) geçen pazar günü öldüğü belirtildi. ABD Savunma Bakanlığı Pentagon sözcüsü, Abdülrezzak’ın cenazesinin dün Afganistan’a iade edildiğini kaydetti. Guantanamo üssündeki klinikte öldüğü açıklanan Abdülrezzak’ın, bugüne kadar burada tutulan 700’ü aşkın kişiden doğal nedenlerle ölen ilki olduğu bildirildi. Guantanamo’da 4 tutsak intihar etmişti. 2003 yılı başından bu yana Guantanamo’da tutulan Abdülrezzak, ABD’li yetkililer tarafından 40 kişilik bir Taliban grubunun liderlerinden olmakla suçlanıyordu. Abdülrezzak bu iddiaları reddederken, bugüne kadar hakkında resmi bir suçlama da yapılmadı. ABD ordusu geçen ay Guantanamo’da tuttuğu kişilerden bazılarını ülkelerine göndermişti. Uluslararası tüm tepkilere rağmen ABD, haklarında resmi bir suçlama getirmeksizin Guantanamo’da hâlâ “terör zanlısı, El Kaide ya da Taliban’la bağlantıları oldukları” iddiasıyla yaklaşık 275 kişiyi tutuyor. CUMHURİYET 11 K