Katalog

17 ŞUBAT 2007 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER İtalya’dan CIA’ya darbe ? Dış Haberler Servisi İtalya’da bir yargıç, çoğunluğu CIA ajanı 26 ABD’liyle 5 İtalyanın, 2003’te Mısırlı bir din adamının kaçırılmasıyla bağlantılı oldukları gerekçesiyle yargılanmalarına karar verdi. CIA’nın işkence uçuşları ve gizli gözaltı merkezleri uygulamasının ilk kurbanlarından sayılan ve Ebu Ömer adıyla tanınan Mısırlı Usame Mustafa Hasan Nasır, 4 yıl önce Milano’da kaçırılmış, Kahire’de tutulduğu cezaevinden geçen pazar bırakılmıştı. Kaçırılma olayında İtalyan gizli servisinin de CIA ile işbirliği yaptığı ileri sürülüyor. dishab?cumhuriyet.com.tr 9 Emekli Büyükelçi Aka: İsrail meclisindeki muhalefet, heyet teklifini kabul eden Başbakan’a ateş püskürdü ‘Olmert Kudüs’ü sattı’ Dış Haberler Servisi İsrail Başbakanı Ehud Olmert’in, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Haremüşşerif’e teknik heyet gönderme talebini kabul etmesi, İsrail’de tepkilere neden oldu. Mescidi Aksa’nın temellerine zarar verdiği gerekçesiyle Müslümanların eleştiri oklarına ve protestolarına hedef olan Kudüs’teki Haremüşşerif yakınlarında İsrail yönetimince başlatılan hafriyat ve kazı çalışmalarının Türkiye’den bir heyet tarafından denetlenmesini kabul eden Olmert, İsrail parlamentosundaki (Knesset) muhalif milletvekillerince eleştirildi. Eski Dışişleri Bakanı ve Likud milletvekili Silvan Şalom, ka ? Haremüşşerif yakınlarındaki hafriyat çalışmasının Türk heyeti tarafından denetlenmesini kabul eden Olmert’e eleştiri yağdı. Likud’dan Şalom, kararı “delilik” olarak nitelerken Birleşik Arap Listesi milletvekili Sanaa, “Türkiye’nin Mescidi Aksa ile ne ilgisi var” diye sordu. rarı “delilik’’ olarak nitelendirerek “İsrail’in egemenliğine zarar vereceğini’’ öne sürdü. Likud milletvekili Yuval Steineitz ise Olmert’in “Kudüs’ü sattığı ve İsrail’in egemenliğinde ciddi bir çatlak yarattığı’’ iddiasında bulundu. Olmert’in kararına karşı çıkanların arasında Birleşik Arap Listesi milletvekili Talib Sanaa da yer aldı. Sanaa, kararı “şaşırtıcı’’ diye nitelendirirken “Türkiye’nin Mescidi Aksa ile ne ilgisi var’’ diye sordu. İsrail’in önde gelen gazetelerinden Haaretz’de Nadav Şragai imzasıyla yayımlanan bir yorumda, İsrail’in şimdiye kadar Haremüşşerif konusunda Ürdün ve Filistinler ile dinisiyasi anlaşmazlıklar yaşadığını belirterek Türkiye’nin sahneye çıkmasını, ortamı yatıştıracak Msülüman bir muhatap bulma konusunda “İsrail’in seçeneklerinin olduğunun’’ gösterilmesi olarak değerlendirildi. Gazete, Türkiye’nin inşaat işlerini denetlemesine izin verilmesinin, başka İslam ülkelerinin de işe karışması için kapının açılması anlamına geldiğini öne sürdü. Davutoğlu rahatsızlığı Türk heyetine Dışişleri Bakanlığı danışmanlarından Ahmet Davutoğlu’nun başkanlık edeceği iddiası ise Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçiliği’nce doğrulanmadı. İsrail Ordu Radyosu’nun, Davutoğlu’nun Hamas’a yakın olduğunu ve Hamas’ın sürgündeki lideri Halid Meşal’in 2006’daki Türkiye zi Putin halef belirliyor ? MOSKOVA (AA) Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, gelecek yıl yapılacak devlet başkanlığı seçiminde halefi olarak gösterilen Savunma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Sergey Ivanov’u başbakan birinci yardımcılığı görevine atadı.Rus hükümetinde şu ana dek Putin’in en güçlü haleflerinden biri olduğu belirtilen Dimitri Medvedev, başbakan birinci yardımcılığını yürütüyordu. Putin’in kararnamesiyle Medvedev yerinde kalırken, başbakan birinci yardımcısı sayısı da 2’ye yükselmiş oldu. Ivanov, bundan böyle Medvedev ile eşit yetkilere ve pozisyona sahip olurken, Rus siyasal gözlemciler, Putin’in bu atamayla ikisinin de kendisinden sonra devlet başkanlığı adayı olarak gösterilme şansının eşit olduğu mesajı verdiğini kaydettiler. yaretine önayak olduğunu öne sürmesinin ardından Jerusalem Post gazetesine konuşan Büyükelçi Vekili, heyete kimlerin katılacağına karar verilmediğini söyledi. Ordu Radyosu’na konuşan yetkililer, Filistin yanlısı olan Davutoğlu’nun İsrail’in dostu olarak bilinmediğini vurguladılar. İsrail’in Ankara’daki Büyükelçisi Pinhas Avivi ise söz konusu heyetin Ankara’dan gelecek teknik bir ekipten değil, Tel Aviv’deki Türk Büyükelçiliği yetkililerinden oluşacağını öne sürdü. İsrail hükümeti, çalışmaların kamera görüntülerini sürekli internetten yayımlamaya başlamıştı. Türkiye kötü olur MAHMUT GÜRER 3. intifada çağrısı İsrail’in başlattığı hafriyat ve kazı çalışmalarından doğan gerginliğin gölgesinde Haremüşşerif’te kılınan 6 bin kişilik cuma namazı olaysız bir biçimde sona ererken Doğu Kudüs’te Arap gençlerle polis arasında yaşanan çatışmalarda en az 15 kişi gözaltına alındı. İsrail’deki İslami hareketin lideri Şeyh Raid Salah ise Filistinlileri “El Aksa Camisi ile Kudüs’ün kurtarılması ve işgalin sona erdirilmesi’’ için intifadaya çağırdı. İsrailli sağcı politikacı Ariel Şaron’un 2000 yılında El Aksa Camisi’ne provokatif bir ziyaret düzenlemesi üzerine “El Aksa İntifadası’’ olarak da bilinen ikinci intifada başlamıştı. (Fotoğraf: AP) ANKARA Türkiye’nin eski Ortadoğu büyükelçilerinden Orhan Aka, Türkiye’nin Haremüşşerif ’teki harfiyat çalışmalarını incelemek için heyet göndermesinin büyük sakıncaları beraberinde getireceğini söyledi. Aka, “Heyetin döndükten sonra hazırlayacağı raporda, İsrail haklı bulunursa Arap dünyası ile; Araplar haklı bulunursa İsrail ile ilişkiler gerilir. Kötü olan Türkiye olur” değerlendirmesini yaptı. Aka konuyla ilgili Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin Ortadoğu’da lider konumunda görüldüğünü, dolayısıyla Ankara’nın ne dediğinin bölge için çok önemli olduğunu anlattı. Aka, “Ancak Haremüşşerif’in durumu farklı. Burası konusunda hem Arap devletleri hem de İsrail, Türkiye’den kendi yanında görüş bildirmesi beklentisi içinde olacak. Ancak bir taraf haklı bulunursa diğerleriyle ilişkiler bozulacak” dedi. Aka, daha önce de bu tür bir olayın gerçekleştiğini ve yine Türkiye’nin görüşüne başvurulduğunu anlattı. Aka şunları kaydetti: “1969 yılında El Aksa’da yangın çıktı. Caminin mihrabı ve bazı kısımları yandı. Bunun üzerine Araplar İsraillilere büyük tepki gösterdi. İsrail yönetimi ise yangının kundaklama olmadığını kanıtlamak için Türkiye’den yardım istedi. Gazeteci Mehmet Ali Kışlalı bu ülkeye giderek incelemelerde bulundu ve bir dizi haber yaptı. Bu haberler dahi hem İsrail devleti hem de Arap âlemi tarafından inanılmaz önemsendi. Bu kez ise resmi bir inceleme heyeti gönderiliyor. Bu heyetin hazırlayacağı rapor çok daha önemli olacak.” Aka, “İsrail’in buradaki temel amacı, elinden geldiğince Yahudi bulgusunu gün yüzüne çıkararak Kudüs’te tarihi hakkın kendisinde olduğunu kanıtlamaktır” görüşünü dile getirdi. Irak’a takviye asker planı Filistin’de yeni hükümet yolda ? GAZZE (AA) Kabinesinin istifasını sunduktan sonra ulusal birlik hükümetini kurmak için görevlendirilen Filistin Başbakanı İsmail Haniye, hükümeti 3 haftadan kısa sürede kurmayı umduğunu söyledi. Haniye, ulusal birlik hükümetini, kendisine tanınan 5 haftalık süreden önce kurmayı planladığını belirterek hükümetin 3 haftadan kısa sürede oluşmasını ve meclise sunulmasını umduğunu kaydetti. Güney Kıbrıs’ın, sismik araştırma için 11 ay önce bir Norveç firmasıyla anlaştığı ortaya çıktı AKP araştırmaya göz yummuş BAHADIR SELİM DİLEK Bush’a onay yok Dış Haberler Servisi Amerikan Temsilciler Meclisi, George W. Bush yönetiminin, Irak’a takviye asker göndermesini onaylamadı. Demokratların çoğunluğu elinde bulundurduğu Temsilciler Meclisi’nde Irak’a takviye asker gönderilmesine onay vermeyen karar tasarısı kabul kabul edilirken Bush yönetimine yönelik şimdiye dek alınan “en sert ret kararın’’ zorlayıcı bir yönü bulunmuyor. Amerikan kamuoyunun onaylamadığı ve 3 bin 100’den fazla Amerikan askeri ile yüz binlerce Iraklının yaşamına mal olan “Irak işgali’’ konusunda Bush’un planlarına Temsilciler Meclisi’nden “ret’’ mesajı verildi. Temsilciler Meclisi’nde Irak’a takviye asker gönderilmesini onaylamayan karar tasarısında, Bush ile Kongre karşı karşıya geldi. Takviye asker gönderilmesini onaylamayan karar tasarısı, 182’ye karşı 246 oyla kabul edildi. Oylamada, 201 milletvekiline sahip olan Bush’un partisi Cumhuriyetçilerden 17 üyenin de karar lehine oy kullanması dikkat çekti. Tasarının metninde, “Kongre, George W. Bush’un 10 Ocak’ta açıkladığı Irak’a ek asker gönderme kararını onaylamamaktadır. Kongre ile Amerikan halkı Irak’ta cesurca ve onurlu bir şekilde hizmet veren Amerikan silahlı kuvvetlerinin mensuplarına destek olmaya ve korumaya devam etmektedir” deniliyor. ‘Bush’un İran’ı işgal yetkisi yok’ ? WASHINGTON (AA) ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Başkanı George W. Bush’un Kongre’nin özel onayı olmadan İran’ı işgal yetkisine sahip olmadığını söyledi. Demokrat lider, Bush’un İran ile sorunların diplomatik çözümünden yana olduğunu söylediğini belirterek, “Onun sözüne güveniyorum’’ dedi. Nancy Pelosi Kongre’nin öne çıkıp Başkan’ın İran’a karşı harekete geçmek için peşinen bir yetkiye sahip olmadığını çok açık biçimde ortaya koyması gerektiğini söyledi. ANKARA Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY), Doğu Akdeniz’deki petrol oyununa 11 ay önce başladığı, AKP hükümetinin ise bu oyunu görmezden geldiği ortaya çıktı. Belirlediği 13 bölgenin, KKTC’nin kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesine tecavüz etmemesine özen gösteren GKRY, KKTC’nin devlet kimliğini de zımnen kabul etmiş oldu. Cumhuriyet’in ulaştığı bilgilere göre GKRY, 2006 yılı martmayıs döneminde, bir Norveç firmasına, Kıbrıs adasının çevresindeki kıta sahanlığında sismik araştırma yapması yönünde yetki verdi. Ancak AKP hükümeti, Türkiye açısından “itilaflı” olan bu bölgede kıta sahanlığı araştırması yapılmasını görmezden geldi ve Rumların faaliyetine ses çıkarmamayı tercih etti. Norveç firması Doğu Akdeniz’de, Türkiye’nin de olası kıta sahanlığının üzerindeki yaklaşık 70 bin kilometrekarelik bir alanda araştırma yaptı. Üç ay süren sismik araştırma sonucunda, GKRY’nin petrol arama ruhsatı için ihaleye çıktığı Ticaret Endüstri ve Turizm Bakanlığı’nın resmi haritasında yer alan 13 bölgenin, 13 ve 3. bölgeler dışındaki 11 bölgesinin sınırlarını kesinleştirdi. GKRY Lübnan ile 17 Ocak 2006’da münhasır ekonomik bölgenin sınırlandırılması anlaşmasının im zalanmasının ardından, 3 ve 13. bölgeler de netleştirildi. Ancak, GKRY, son belirlediği bölgeler için “Önce sismik araştırma sonra ihale” açıklaması yaptı. Rum Ticaret Endüstri ve Turizm Bakanlığı, 2. lisans halkası için 3 ve 13. bölgelerin, petrol araştırması yapılmasına 2008’de uygun olacağını açıkladı. KKTC’nin devlet kimliği... GKRY hükümetinin ihale şartnamesinde yer alan resmi haritasındaki 2 ve 3. bölgelerin, KKTC’nin olası kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesi ne tecavüz etmekten kaçınılarak belirlenmiş olması da dikkat çekti. Dikkat çeken bir başka unsur 2 ve 3. bölgelerin belirlenmesi aşamasında KKTC’deki Karpaz Burnu’nun coğrafi etkisinin de hesaplanması oldu. Böylece, GKRY’nin KKTC’nin mevcut ülke sınırlarının kapsayabileceği deniz alanlarına tecavüzden kaçınmış olması, Rum yönetiminin KKTC’nin “devlet kimliğini” zımnen kabul etmekte olduğunu gösterdi. Ancak Türkiye açısından önemli olan konu, söz konusu 13 bölgenin 4, 5 ve 6. petrol arama noktalarının Türkiye’nin kıta sahanlığı ile önemli ölçüde örtüşmesi oldu. Ankara genel tavır olarak, 32 derece 16 dakika 18 saniye Doğu boylamının batısında kalan deniz alanlarını Türkiye’nin kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesi olarak kabul ederken, Rumların bu konuda atacağı adımlar da yakın takibe alındı. GKRY’nin, Lübnan’a hibe olarak 100 bin Kıbrıs lirası vermesi, konunun “rüşvet ile çözüldüğü”nü gösterdi. Türkiye, NATO’ya da “Gelişmelere hazırlıklı olun” mesajı verdi. GKRY’nin Kıbrıs’taki egemen üslerine kara suyu dışında kıta sahanlığı hakkı tanımadığı da ortaya çıktı. İngiltere’nin bu duruma itiraz etmemesi göz önüne alındığında, GKRY’nin petrol oyununun AB’nin bir eylem planı olup olmadığı sorusu da gündeme geldi. ‘PAPADOPULOS’U DURDURUN’ REŞAT AKAR LONDRA Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin, Mısır ve Lübnan’la imzalanan petrol anlaşmasını ileri götürerek, uluslararası şirketlere yönelik ‘sondaj’ ihalesini başlatmasına tepki gösteren KKTC Dışişleri Bakanı Turgay Avcı, özellikle garantör İngiltere’ye seslenerek “Papadopulos’u durdurun, yoksa bölgede beklenmedik krizler meydana gelebilir” dedi. Lobicilik faaliyetlerini başlatmak amacıyla Londra’da bulunan Avcı şöyle dedi: “Seçim nedeniyle Türkiye’de bir zafiyetin meydana geleceğini ve müdahalede bulunmayacağını umut ederek ihale sürecini 15 Şubat’ta başlatıp ekim ayına kadar devam ettirecekler. Fakat bu büyük bir yanılgıdır. Seçim olsa bile Türkiye böyle bir zafiyete düşmez, biz de KKTC olarak Rum tarafına böyle bir hakkı vermeyiz.” The Guardian’ın yorumu Tüm bölge etkilenir Rum tarafının kriz yaratarak Türkiye’yi sıkıştırmak istediğini, ancak bunun tehlikeli bir oyun olduğunu anlatan Avcı, “Başta Avrupa Birliği ve garantör İngiltere olmak üzere herkesi uyarıyoruz. İşin ciddiyetini anlayıp Rumları durdursunlar. Aksi halde bir kıvılcıma neden olabilir ve böylesi bir durum tüm çevreyi olumsuz etkiler” dedi. Annan Planı’nın petrol konusuna da atıfta bulunduğunu ve bu tür zenginliklerin ortak paylaşım alanına girdiğini anımsatan Avcı şöyle devam etti: “Annan Planı’nı reddettiklerini söyleyerek BM’nin de kabul ettiği gerçekleri bertaraf etme hakları yoktur. Tek yanlı hareketlere izin vermeyeceğiz.” İlişkiler kopma noktasına geldi Dış Haberler Servisi İngiliz The Guardian gazetesi köşe yazarı Simon Tisdall TürkiyeABD ilişkilerinin “kopmaya doğru ilerlediği’’ yorumunda bulundu. İki ülke arasındaki ilişkilerin ilk olarak 1 Mart tezkeresiyle zedelendiğini belirten Tishdall, Irak’ta işgalle birlikte egemen olan kaosun ve “Kürt ayrılıkçılığının’’ güçlenmesinin de Türkiye’yi rahatsız ettiğini yazdı. ABD’deki Demokrat Partililerin Ermeni soykırımını tanıyan bir kararı parlamentoda onaylamaya hazırlandıklarını hatırlatan Tishdall, Türkiye’nin Washington’ı göz ardı ederek Kuzey Irak’a asker gönderebileceğini savundu. Tisdall, Türkiye’de yapılacak seçimler nedeniyle Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve diğer adayların soykırım tartışmasının yarattığı yoğun “milliyetçi duyguları’’ görmezlikten gelemeyeceklerini kaydetti. Tecavüze karşı bekâret kemeri! ? Dış Haberler Servisi Malezya’nın önde gelen din adamlarından Ebu Hasan Din el Hafız kadınların tecavüz, ensest ve diğer cinsel suçlardan korunmaları için bekâret kemeri takmalarını önerdi. El Hafız, bekâret kemerinin kadınları, ülkede son yıllarda artış gösteren cinsel saldırılardan koruyacağını belirtti. Rum muhalefetine göre ihaleye ilgi yok, ancak basın farklı düşünüyor Mobil ve BP ihaleyle ilgileniyor Dış Haberler Servisi Rum kesiminde önceki gün Mısır petrol bakanının da katılımıyla başlatılan petrol arama süreci iktidarla muhalefeti birbirine düşürdü. Rum basını, aralarında Mobil ve BP’nin de bulunduğu Amerikan ve İngiliz petrol şirketlerinin ada açıklarında petrol ve doğalgaz arama ihalesiyle ilgilendiğini iddia etti. Muhalefet ise iktidarın açıklamalarının tersine ihalenin hayal kırıklığı yarattığını savunuyor. Ana muhalefet partisi DİSİ, ihaleyle ilgili çerçeve toplantısına katılımın beklenenden az olduğunu iddia etti. Muhalefetin yayın organı Alithia, “Petrol panayırına büyük şirketler katılmadı” başlıklı haberinde, toplantıya 10’dan az şirketin katılmasının Tasos Papadopulos’u kaygılandırdığını yazdı. Gazete, Ankara’nın uyarılarının ilginin azalmasında etkili olduğunu belirtti. Filelefteros gazetesi ise “Devler geliyor” başlığıyla duyurduğu haberinde, ABD’li Mobil ve İngiliz BP şirketleri de dahil pek çok firmanın ihaleye ilgi gösterdiğini öne sürdü. CUMHURİYET 09 K