Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 ŞUBAT 2007 CUMARTESİ 8 DİZİ 12 Eylül’de sendikal tüm faaliyetleri yasaklandı, yöneticileri Sıkıyönetim Mahkemesi’nde yargılandı DİSK’e vurulan ‘darbe’ 68’liler Birliği ‘Kanlı Pazar’ı protesto etti İstanbul Haber Servisi 68’liler Birliği Vakfı üyeleri, 1969’da Dolmabahçe’de demirleyen Amerikan 6. Filosu’na tepki gösteren yurtseverlere saldıranların 2 kişinin ölümüne neden olmasıyla tarihe “Kanlı Pazar” saldırısı olarak geçen olayları protesto etti. Taksim Atatürk Anıtı önünde bir araya gelen 68’liler adına açıklama yapan vakıf başkanı Sönmez Targan, yaşanan olayların tek sorumlusunun, ABD emperyalizmiyle işbirliği içinde olan siyasal iktidar ve faşistgerici güçler olduğunu söyledi. 16 Şubat günü 50 bin yurtseverin, emperyalizme karşı yürüdüğünü anımsatan Targan, “Emperyalizmin işbirlikçileri, Kanlı Pazar’ın tertipçisi gerici güçler ve irtica odakları, bugün de ABD’nin bir tek Türkiye’de değil, bölgedeki işgal planlarını gerçekleştirmek için siyasal erk koltuğunda oturmaktadırlar. Türkiye çok riskli tarihsel bir sürece giriyor” diye konuştu. MİYASE İLKNUR etal işkolunda 107 işyerinde çalışan 25 bin işçi adına sürdürülen toplusözleşme görüşmeleri uyuşmazlıkla sonuçlandı. DİSK’in lokomotif sendikalarından T. Madenİş, 13 Mart 1980’den itibaren kademeli olarak greve gitti. Grevin başladığı gün Ümraniye’deki Netaş işçilerinden Mustafa Benlioğlu Otosan fabrikası önünde kurşunlanarak öldürüldü. 19 Mart’tan itibaren grevdeki işçi sayısı 20 bine ulaştı. Grev 12 Eylül darbesi yapıldıktan sonra cunta yönetimi tarafından kaldırıldı. 1980’de 1 Mayıs İşçi Bayramı, ülke çapında süren Sıkıyönetim komutanlıkları tarafından yasaklandı ve birçok ilde sokağa çıkma yasağı uygulandı. 30 Nisan’da işbırakma ve işyerlerinde toplu bildiri okuma eylemleri yapılarak yasaklar kınandı. DİSK yasaklamaları protesto için 1 Mayıs’ta, Danıştay kararıyla Mersin’de “1 Mayıs”ın kutlanmasını önlemeye yönelik baskıları protesto amacıyla bir miting düzenledi. 1 Mayıs’ı gerekçe gösteren Sıkıyönetimler tarafından DİSK üyesi sendikalar mühürlendi, sendikacılar gözaltına alındı. M İSK davasındaki sanıkların mahkeme sorgusu tam 16 ay sürdü. Tutuklananlar arasında İstanbul’un eski belediye başkanı Ahmet İsvan da bulunuyordu. DİSK yöneticilerinin Selimiye Kışlası’nda başlayan tutukluluk hali daha sonra Davutpaşa Kışlası’nda devam etti. Kışla içinde Av Köşkü olarak bilinen Otağı Hümayun’da DİSK yöneticileri işkenceden geçirildi. DİSK’in kapatılması ve Türkİş’in darbecileri destekleyen tavrı Avrupa’daki sendikalar tarafından tepkiyle karşılandı. Avrupa Sendikalar Konfederasyonu ETUC, Türkİş’in üyelik başvurusunu 23 Nisan 1981 tarihli yönetim kurulu toplantısında reddetti. ICFTU ise 2 Temmuz 1981 tarihli yönetim kurulu toplantısında Türkİş’in üyeliğini askıya aldı. 14 Eylül 1980’de İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, yayımladığı 4 No’lu bildiri ile DİSK yöneticilerini “güvence” gerekçesiyle teslim olmaya çağırdı. 17 Eylül’de gözaltı süresi 90 güne çıkarıldı. DİSK yöneticileri bir yıl hâkim karşısına çıkarılmadan gözaltında tutuldu. Tutuklananlar arasında İstanbul’un eski belediye başkanı Ahmet İsvan da bulunuyordu. CHP’li Belediye Başkanı 1 Mayıs 1977’de işçilere otobüs tahsis etmekle suçlandı. Milli Güvenlik Kurulu, 18 Eylül’de yayımlanan 8 No’lu kararı ile DİSK’in taşınır ve taşınmaz malvarlıklarına el koyduğunu açıkladı. DİSK Bursa Bölge Temsilciliği Avukatı Ahmet Hilmi Veziroğlu, 2 Ekim’de gözaltında tutulduğu Bursa Emniyeti’nin beşinci katından atılarak öldürüldü. Sıkıyönetim Komutanlığı, Veziroğlu’nun ölümünü, o dönemde işkence ile öldürülen diğer tutuklu ve hükümlüler için öne sürdükleri gerekçeye dayandırdı. Sıkıyönetim’e göre Veziroğlu intihar etmişti. 11 Kasım’da DİSK üyesi sendikaların yönetimine Sıkıyönetim komutanlarınca belirlenen kayyımlar atandı. 12 Eylül’de gözaltına alınan 67 DİSK yöneticisi tutuklandı. Aralarında DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk’ün de bulunduğu 52 DİSK yöneticisi hakkında idam istemiyle dava açıldı. Davalar sürerken MGK Başkanı Kenan Evren, yurt çapında düzenlediği mitinglerde ve televizyon konuşmalarında sürekli DİSK yönetimini suçladı ve ülkeyi 12 Eylül’e getiren kurumların başında DİSK’i gösterdi. Darbecilerin “Teslim ol” çağrısına uymayan DİSK üyesi Deriİş Sendikası Genel Başkanı Kenan Budak, 25 Temmuz’da polis tarafından pu D suya düşürülerek sokak ortasında öldürüldü. DİSK davası, tutuklamalardan ancak bir yıl sonra, 24 Aralık 1981’de İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi’nde başladı. Yüz altmış dosya birleştirilerek toplam sanık sayısı 1477’ye, hakkında idam istenenlerin sayısı ise 78’e çıkarıldı. Sanıkların mahkeme sorgusu tam 16 ay sürdü. Selimiye Kışlası’nda başlayan tutukluluk hali daha sonra Davutpaşa Kışlası’nda sürdü. Kışla içinde Av Köşkü olarak bilinen Otağı Hümayun’da DİSK yöneticileri işkenceden geçirildi. DİSK yöneticilerinin davası ile ilgili askeri savcıların “Esas Hakkındaki Mütalaa”sı ancak 15 Ocak 1986 tarihinde okundu. 25 Şubat 1986’da ise DİSK davası savunması başladı. DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk’ün 500 sayfalık savunması örgütün savunması olarak kabul edildi. Ayrıca Genel Sekreter Fehmi Işıklar da geniş bir savunma yaptı. DAVA 10 YIL 10 AY SÜRDÜ 24 Aralık 1986’da İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No’lu Askeri Mahkemesi, DİSK davası ile ilgili kararını açıkladı. 264 sendikacı ve sendika uzmanı hakkında 5 yıl 6 ay ile 15 yıl 8 ay arasında değişen hapis cezaları verildi. Karar DİSK yöneticileri tarafından temyiz edildi. Gerekçeli karar, yasal sürelerin üzerine çıkılarak 1989’da tamamlanabildi. Askeri Yargıtay 3. Dairesi, 16 Temmuz 1991’de açıklanan kararı ile DİSK davasını beraatla sonuçlandırdı. Türk hukuk tarihinde emsali olmayan bir skandal dava niteliğine bürünen DİSK davası tam 10 yıl 10 ay sürmüş oldu. DİSK yöneticileri ortalama 4 yıl tutuklu kaldı. DİSK davası, o dönemdeki birçok dava gibi “savaş koşulları” altında yapıldı. Davaları izlemek için Metris’e gelen tutuklu yakınları, gazeteciler ve avukatlara her türlü zorluk ve engellemeler yapılarak zulmedildi. TÜRKİŞ’TEN DARBECİLERE DESTEK Yeni Çeltek Linyit İşletmeleri’nin zarar ettiği gerekçesiyle kapatılması üzerine işletmede örgütlü DİSK Yeraltı Madenİş üyesi işçiler ocağı işgal etti ve işletmenin zarar etmediğini kanıtlamak için kurdukları komiteler aracılığıyla üretimi ve yönetimi üstlendi. 12 Eylül 1980’de yapılan darbe ile tüm sendikal faaliyetler yasaklandı. Darbe yönetimi kısa bir süre sonra Türkİş’in faaliyetlerinin devamına izin verdi. Türkİş yönetimi bir genelge yayımlayarak 12 Eylül yönetiminin desteklenmesini istedi. DİSK, Eyüp Belediyesi’ni yargıya taşıyor İstanbul Haber Servisi DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi, Eyüp Belediye Başkanlığı’nın Eyüp Güzeltepe Mahallesi’ndeki Kemal Türkler Caddesi’nin adını “Kaynak Sokak” olarak değiştirmesi üzerine kararın iptali için hukuki süreci başlattıklarını söyledi. CHP Eyüp İlçe Başkanı ve Eyüp Belediye Meclisi Üyesi Ali Lütfü Gündöndü, AKP’li belediyenin ilçedeki çok sayıda caddesokak adını değiştirmesine tepki göstererek yargıda hesaplaşacaklarını söyledi. DİSK Başkanı Çelebi, Eyüp Belediye Başkanı Ahmet Genç ve belediye yönetiminin uygulamalarına yönelik yaptığı yazılı açıklamada, “Kemal Türkler Caddesi’nin adının Eyüp Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 1500/79 kararıyla 14 Eylül 2006’da değiştirildiğini” anımsatarak, “Kendi ideolojik dünya görüşleriyle, yönetiminde oldukları hemen bütün belediyelerde bu tür uygulamalara giden; tarihi değerlerimize olduğu kadar, yaşadıkları dönemde ülkemize emeği geçen aydınlık insanların emek ve anılarına ‘hakaret’ olarak algıladığımız bu davranışı şiddetle kınıyoruz” görüşüne yer verdi. Eyüp Belediye Başkanlığı ilçede eski cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, eski DİSK Genel Başkanı Türkler ve eski Dışişleri Bakanı Turan Güneş’in de aralarında bulunduğu çok sayıda adı değiştirerek, yerlerine Cihad, Dergâh, Ertuğrul Gazi, Efsun, Ebu Dergâh, Ebusuud Efendi, Evlice Baba Tekke, Evliya, Gazel, Hz. Halid, İhlas, Hicret, Hicri, Kümbet, Molla Lütfi, Selahaddin Eyyubi, Şeyh Murat Efendi ve Tevhid adlarını vermişti. D İSK, AVRUPA SENDİKALAR KONFEDERASYONU ÜYESİ OLDU Yurtiçinde kapalı, yurtdışında faaliyette Eylül darbeneticiler hariç, üyesi bulunsinin hemen muyordu. Sadece malvarertesinde yöneticilelığı ve bankalardaki nakit parası bulunuyordu. Dörine “teslim ol” çağnemin Başbakanı Turgut rısı yapılan DİSK’in Özal’ın DİSK’in malvarHukuk Dairesi Müdürü Avukat Yücel Top, lıklarına el koyma girişimi sıkıyönetimin çağrısıhukuk yoluyla önlendi. Son Olağan Genel Kuna uymayıp yurtdışına Uluslararası sendikal örgütler rulu’nu 1980’de gerçekçıktı. DİSK’in tutuklu DİSK’le dayanışma afişleri leştiren DİSK, yeni yöyönetim kurulu, cezahazırlamıştı. netimini belirlemek için evinden gizlice yurtdışına çıkarıp Avrupa’daki sendikalara gön 1992 yılında 8. Olağan Genel Kuruderdikleri bir mesajla DİSK’in darbeci lu’nu topladı. Genel Kurul sonucunda lerin iradesi ile kapanmış sayılmayaca DİSK Genel Başkanlığı’na konfedeğını, yurtdışında DİSK’i Yücel Top’un rasyonun beş kurucusundan biri olan Kemal Nebioğlu seçildi. temsil edeceğini iletti. Avrupa Sendikalar Konfederasyonu 1982 Anayasası ile kısıtlanan ve zorETUC, yöneticileri idamla yargılanan laştırılan sendikal faaliyetlere sıfırdan DİSK’i 1985 yılında üyeliğe kabul etti. başlamak zorunda kalan DİSK’in, bazı Gerek ICFTU gerekse ETUC, DİSK’in işkollarında yüzde 10’luk barajı aşacak resmi temsilcisi olarak Yücel Top’u her üye sayısına ulaşırken barajı aşamayan etkinliklerine davet etti ve yazışmalar bazı sendikaları kapanmak zorunda kalBrüksel’de açılan DİSK bürosu üzerin dı. DİSK, yeni dönemde ilk kitlesel eyden yapıldı. Avrupa’nın bu iki güçlü sen lemini 1992 yılında Kocaeli’nde düzendikal kurumu, DİSK yöneticilerine ve lediği mitingle gerçekleştirdi. Konfedeailelerine iletilmek üzere dayanışma kam rasyonun, 1980 darbesinden önceki son panyaları başlattı. Dayanışma kampan mitingi de bu kentte düzenlenmişti. yaları sonucu iletilen yardımlar nedeGeçmişte ve özellikle de darbe döneniyle DİSK yöneticileri ayrıca sorgulandı. Bu arada Avrupa’nın birçok ülkesinde “DİSK’le Dayanışma Geceleri” düzenlendi. DİSK’in Avrupa Temsilcisi Yücel Top, “Teslim ol” çağrısına uymadığı için darbe yönetimi tarafından Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığından çıkarıldı. 12 Türkler’i yüz binler uğurladı ? DİSK’in kurucusu Kemal Türkler, 1980’de faşist militanlar İSK’in kurucusu ve T. Madenİş Genel Başkanı tarafından katledildi. Türkler’in öldürülmesiyle ilgili görülen Kemal Türkler, 22 Temmuz davada zamanaşımı süresinin dolmasına 3 yıl kaldı. 1980 tarihinde Merter’deki edildi. Dava önündeki en büyük iken Türkler ailesinin ve avukat evinin önünde faşist militanlar Rasim Öz’ün çabalarıyla 1996’da engel, Ankara 5. Ağır Ceza tarafından katledildi. yeniden açıldı. Osmanağaoğlu Mahkemesi’nde olan MHP ana Sıkıyönetimin önleme 1999’da Kuşadası’nda yakalandı. dosyasının istenmesiydi. girişimlerine karşın 25 Ankara’dan ısrarla istenen dosya Temmuz’da yapılan cenaze VUKAT TORUN altı yıl sonra geldi. töreni yüz binlerce işçinin DAVAYA KATILIYOR Mahkeme salonuna 55 çuval katılımıyla gerçekleştirildi. dolusu dosya yığıldı. 14 Nisan Kemal Türkler’in katledilmesi Mahkemede Türkler’in kızı 2003 tarihinde Ünal davası, 1981 yılında MHP ana Nilgün Soydan tarafından teşhis Osmanağaoğlu delil davası ile birlikte açıldı. MHP yetersizliğinden beraat davası kapsamında etti. Ancak beraat kararı görülürken Alpaslan Yargıtay’dan geri döndü Türkeş, Yılma ve yeniden ele alındı. Durak’ın da aralarında Türkler öldürüldüğünde bulunduğu 4 kişi 1.5 yaşında olan torunu azmettirici olarak büyüdü, Hukuk yargılandı ve beraat Fakültesi’ni bitirip ettirildi. Tetikçilerden avukat oldu ve Abdülselam Karakuş, dedesinin davasına 12 yıl 6 ay, Aydın müdahil avukatı olarak Eryılmaz da 10 yıl ağır katılmaya başladı. hapse mahkum oldu. Kemal Türkler’in Sanıklardan Ünül katledilmesine ilişkin Osmanağaoğlu görülen davanın yurtdışına kaçtığı için dosyası ayrıldı. Dava zamanaşımı süresinin Kemal Türkler, sendikal mücadelenin önde üstü kapatılmak üzere dolmasına 3 yıl kaldı. gelen liderlerindendi. D ABD İŞGALİ PROTESTO EDİLECEK İstanbul Haber Servisi DİSK, KESK, TTB ve TMMOB’nin de aralarında bulunduğu birçok emek ve meslek örgütü, ABD’nin Irak’ı işgalinin 4. yılını çeşitli etkinliklerle protesto edecek. Türkiye’nin bütün şehirlerinde “Barış zinciri” oluşturulacak, www.savasadur.de internet sitesi aracılığı ile emiting düzenlenecek. Emek ve meslek odalarının genel başkanları, “20 Mart 20.00’de Savaşa Dur De! Bir Işık Yak Bir Ses Ver” kampanyası ile ilgili bir toplantı düzenledi. Toplantıda konuşan DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi, bütün barışsever yurttaşları işgale karşı çıkmaya çağırdı. KESK Genel Başkanı İsmail Hakkı Tombul ise “Ortadoğu’nun geleceğine Ortadoğu halklarından başkası karar veremez” dedi. BAŞTÜRK VE IŞIKLAR TBMM’DE DİSK yöneticileri serbest bırakıldıktan sonra bir kısmı aktif siyasete atıldı. Başta Genel Başkan Abdullah Baştürk, Genel Sekreter Fehmi Işıklar ile İsmail Hakkı Önal, 1987 yılında SHP’den milletvekili seçilerek parlamentoya girdiler. Konfederasyonun Yürütme, Yönetim ve Başkanlar Kurulu ortak toplantısı 20 Temmuz 1991’de İstanbul Aksaray’daki çalışma bürosunda toplandı. Yürütme kurulu, toplantılarına yeniden başladı. 1991’de DİSK Genel Merkezi kayyımlardan devralındı. Konfederasyonun tüzüğünü yeni yasalara uydurmak için 7 Aralık’ta Olağanüstü Genel Kurul DİSK Genel Merkezi’nde toplandı. Bu genel kurul, DİSK’in ikinci genel başkanı Abdullah Baştürk’ün DİSK delegelerine hitap ettiği son toplantı oldu. Abdullah Baştürk geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucu 21 Aralık 1991’de yaşama veda etti. On yıllık bir hukuki sürecin ardından açılan DİSK’in, yeni yasalara göre yö A Gerek ICFTU gerekse ETUC, DİSK’in resmi temsilcisi olarak Yücel Top’u (sağda) her etkinliklerine davet etti. minde kendisine destek vermediği gibi tam tersine karalama kampanyası başlatan Türkİş ve Hakİş konfederasyonları ile uzlaşma arayışına girdi. Üç konfederasyon, 1 Mayıs’ları birlikte kutlama kararını yaşama geçirdiler. DİSK’in 9. Olağan Genel Kurulu’nda Genel Başkan Kemal Nebioğlu görevini Rıdvan Budak’a devretti. 10. Genel Kurul’da DSP’den siyasete atılan ve milletvekili seçilen Rıdvan Budak’ın yerine ise Vahdettin Karabay genel başkanlığa seçildi. Karabay’dan sonra 11. Genel Kurul’da Süleyman Çelebi DİSK Genel Başkanlığı’na seçildi. SÜRECEK CUMHURİYET 08 K