Katalog

6 HAZİRAN 2006 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER 9 Rusya’nın KEİ dönem başkanlığında örgütün genel sekreterliğine seçilen Chrisantopulos, aklındaki projeleri anlattı KEİ’nin değerini bilemedik SÖYLEŞİ LEYLA TAVŞANOĞLU Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) Haziran 1992’de 12 kıyıdaş ülkenin katılımıyla kuruluyor. Zamanın Türkiye Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın, Karadeniz havzasında bir ekonomik bölgesel örgüte ihtiyaç olduğu yolundaki girişimi böylece kabul görüyor. Ancak aradan geçen 14 yıl içinde KEİ zaman zaman ses veren, ama elle tutulur hiçbir projeyi hayata geçirmeyen, hemen hemen atıl bir birlik olarak kalıyor. Duyulduğunda inanılamayacak derecede düşük bir bütçeye sahip. Uzun sözün kısası, ehil olmayan eller tarafından yıllardır yönetiliyor. Derken, Yunanistan’dan, Büyükelçi Leonidas Chrisantopulos, tam da Rusya’nın KEİ dönem başkanlığında örgütün genel sekreterliğine, üye ülke temsilcilerinin oybirliğiyle seçiliyor. Ve Büyükelçi Chrisantopulos geçen günlerde, İstanbul İstinye’deki Müşir Fuat Paşa Yalısı’nda KEİ’nin bürosundaki makamında göreve başlıyor. Genel Sekreter Birinci Yardımcısı da Türkiye’den Büyükelçi Murat Sungar. Türkiye’ye hiç yabancı olmayan, Türkiye’de üçüncü kez göreve gelen Büyükelçi Chrisantopulos’la Müşir Fuat Paşa Yalısı’ndaki odasında ilginç bir konuşma yapıyoruz. Bana uyuklamakta olan KEİ’yi nasıl yerinden zıplatmaya hazırlandığını ve aklındaki projeleri anlatıyor: KEİ 14 yıl önce kuruldu. Ama bugüne kadar elle tutulur bir projeye imza atamadı. KEİ başlangıçta göstermelik bir bölgesel örgüt olarak mı oluşturuldu? CHRISANTOPULOS Hayır. Başlangıçta bu, eski Cumhurbaşkanınız Turgut Özal’ın fikriydi. Sovyetler Birliği dağılırken bölgenin istikrarını koruyabilecek bir örgüte gereksinim olduğunu düşünmüştü. Bu açıdan baktığımızda KEİ iyi bir iş gör B aşlangıçta böyle bir örgütün kurulmasının Turgut Özal’ın fikri olduğunu söyleyen . Chrisantopulos, “Sovyetler Birliği dağılırken bölgenin istikrarını koruyabilecek bir örgüte gereksinim olduğunu düşünmüştü. Bu açıdan baktığımızda KEİ iyi bir iş görmüştür” diyor. müştür. Belki tek unsur KEİ olmamıştır, ama bölge istikrarına katkıda bulunmuştur. Fakat her nedense KEİ için hiçbir tanıtım kampanyası yapılmadı. Basında çok az haberi çıktı. Bütün bunların KEİ’nin çok küçük bir bütçeyle çalışmasından kaynaklandığı bana anlatıldı. Bu konuyu Moskova’ya açtım ve KEİ içinde ciddi işler yapılması isteniyorsa bütçesinin ciddi olarak arttırılması gerektiğini söyledim. Bu görev hem ilginç hem zor Peki, KEİ’nin bütçesi ne kadar? 2007 bütçesi 1 milyon 666 bin dolar olarak öngörülmüş. Böyle bir örgüt için böylesine komik bir bütçe olabilir mi? Tabii ki komik. Bu haliyle fareye dağ doğurtmaya çalışıyoruz. Ülkenin büyüklüğüne göre üyeler bütçeye katkıda bulunuyorlar. Siz KEİ’ye ülkelerin temsilcilerinin oybirliğiyle örgütün genel sekreterliği görevine seçildiniz. KEİ yıllardır atalet içinde olan bir örgüt. Genel sekreterlik görevinizde ciddi zorluklarla karşılaşacağınızı düşünüyor musunuz? Aslında bu görev hem ilginç hem de zorluklarla dolu. Bu örgütü, temsil ettiği halklar için ciddi görev yapan bir örgüt haline getirmeye çalışacağım. KEİ ülkeleri halkları dışında bu örgütün varlığından bugün hemen hemen hiç kimsenin haberi yok. Bu örgüt uzun zamandır varlığını sürdürmesine karşın AB’nin yaptığı gibi temsil ettiği ülkelerin halklarının yaşam biçimlerini değiştirmek için ciddi hiçbir etkinlikte bulunmadı. Peki, sizce KEİ neden bugüne kadar ciddi bir varlık gösteremedi? Sanıyorum bunun esas nedeni, yıllar boyunca alınan kararların hayata geçirilmemesi. Bu kararlar sadece kâğıt üzerinde kaldı, çünkü bu kararların alındığı toplantılarda o kararlar daha hayata geçirilmemişken bir sonraki toplantıda yeni kararlar daha alındı. Bu böyle gitti. Türkiye ve Yunanistan arasında son günlerde yeniden gerilimler yaşandığı gözleniyor. O zaman iki ülke KEİ çerçevesinde ilişkilerini nasıl geliştirebilirler? Sanıyorum, ilişkilerimiz KEİ’nin ötesine geçmiş durumda. Evet, KEİ kurulduğu zaman Yunanistan ve Türkiye arasındaki ilişkiler iyi değildi. Ama bugün özellikle ekonomik alanda ilişkilerimiz ciddi biçimde gelişiyor. KEİ bakanlar toplan tısı olduğu zaman Türk ve Yunan bakanlar bir araya geliyor ve planları görüşüyor. KEİ Bakanlar Konseyi, böyle bir toplantı olduğu zaman forum oluşturuyor. Yani Azeriler Ermenilerle, Türkler Ermenilerle, Yunanlılarla konuşma fırsatı buluyorlar. Diyaloglar da böylece ilerliyor. Sizin Genel Sekreter Birinci Yardımcınız Büyükelçi Murat Sungar. KEİ’de Sungar’la örnek bir çalışma sergileyecek misiniz? Evet. İnsanlığa bir Yunan ve bir Türk’ün bir arada çalışarak uluslararası bir örgütte nasıl mucizeler yaratabileceklerini göstermek istiyoruz. KEİ kurulduğundan beri geçen 14 yıl içinde somut hiçbir iş yapmadı mı? Tabii ki pek çok karar alındı. Temaslar oldu. KEİAB ilişkilerini güçlendirmek amacıyla kimi faaliyetler yapıldı. Bu da bir şeydir. Şu anda Yunanistan’ın girişimiyle başlatılan bir proje üzerinde çalışıyoruz. Haziran ayı sonunda, dönem başkanı olan Avusturya, AB’nin KEİ’yle özel ilişkilerini güçlendirmesi için bir öneri getirecek. Bu da çok iyi bir adım olacak. Yunanistan Karadeniz’e kıyısı olmayan bir ülke konumunda olmasına karşın KEİ üyesi. Bu nasıl oldu? Ermenistan da, Arnavutluk da Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkeler. Ama KEİ üyeleri. Biz bu bölgenin ülkeleriyiz. Dolayısıyla bölge ülkelerinin KEİ’ye üye olmalarında çok yarar var. Demin de söylediğim gibi siz bu örgütün genel sekreterliğine oybirliğiyle, yani onca üye ülkenin ortak oylarıyla seçilmeyi nasıl başardınız? Bence bu biraz da Yunanistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Stilyanidis’in dinamik çalışmalarının bir sonucu. Stilyanidis, Nisan 2005’te Gümülcine’de düzenlenen KEİ Bakanlar Toplantısı’na başkanlık etmişti. Stilyanidis o toplantıda KEİAB ilişkilerinin güçlendirilmesi gerektiği fikrini de ortaya atmıştı. Stilyanidis aynı zamanda çok sessiz bir diplomasi yürüttü. ÇOK ÖNEMLİ BİR DUYURU Biz aşağıda imzası bulunan kuruluşlar, KEİ ülkeleri arasında iyi bir işbirliği var Son yıllarda Rusya ve Türkiye KEİ’nin en büyük iki ülkesi. Sizce KEİ’nin günün birinde Rusya ve Türkiye tarafından yutulma tehlikesi olabilir mi? Niye böyle bir tehlike olsun ki? Rusya ve Türkiye’nin KEİ’yi yutmalarına hiçbir gerek yok. KEİ ülkeleri arasında çok iyi bir işbirliği var. Ayrıca demin de dediğim gibi, kimsenin kimseyi yutmasına ihtiyaç yok. En önemli nokta bu. Yutmaya kalkarsanız hazımsızlığa uğrayabilirsiniz. Siz yeni KEİ Genel Sekreteri olarak enerji konularını, bölgede petrol ve doğalgaz boru hatlarını gündeminizin en üst maddelerine taşıyacak mısınız? Evet, Rusya dönem başkanlığının bir raporunu içeriyor. KEİ üyesi ülkelerin enerji bakanları enerji konularını görüşmek üzere eylülde Moskova’da toplanacak. Tabii ki KEİ’nin bu konuda oynayacağı bir rol var. Ama şunu unutmayalım ki işin içinde petrol şirketleri, çıkarlar ve her şirketin parasal getirileri gerçekleri de var. İstanbul ve Çanakkale boğazları dev petrol tankerlerinin tehdidi altında kalıyor... Bu sorunu minimize edebilecek BakuTiflisCeyhan ile BurgazDedeağaç petrol boru hatları hayata geçiyor. Artık Boğazlar’daki petrol tankerleri trafiği eskisi gibi yoğun olmayacaktır. Biliyorsunuz bir doğalgaz, bir de petrol boru hat Biz KEİ içinde son derece zengin ları var. Bu boru hatlarına paralel hatlar da bulunu kültürel mirasa sahip yor. Şimdi Baku petrolünün 12 ülkeyiz. Ama bu Avrupa’ya nasıl taşınacağı konuda bugüne nın yolları araştırılıyor. Bu, Yunanistan yoluyla da, başkadar bir şey ka boru hatları döşenerek yapılmamış. Bunun yapılabilir. İyon Deninedeninin de zi’nden İtalya’ya giden bir kültürün KEİ Mavi Akım var. Bütün bu seçenekler KEİ içinde detüzüğüne dahil ğerlendiriliyor. edilmemiş olması. KEİ’nin yeni genel sekreteri olarak üye ülkelere başka hangi yeni projeleri sunacaksınız? KEİ’de şimdiye kadar hiç yapılmamış bir şeyi yapmak istiyorum. O da KEİ’nin gündemine kültür konusunu dahil etmek. Biz KEİ içinde son derece zengin kültürel mirasa sahip 12 ülkeyiz. Ama kültür konusunda bugüne kadar bir şey yapılmamış. Bunun nedeninin de kültürün KEİ tüzüğüne dahil edilmemiş olması. Bunun yokluğu beni son derece şaşırttı. Kültürü de öbür ilgi alanlarına dahil etmek için teklif verdim, kabul edildi. Şimdi sekretaryada bir sonraki üst düzey yetkililerin toplantısına sunmak üzere Yunanistan’la işbirliği halinde bir proje hazırlıyoruz. Bunun içinde her ülkenin topraklarında bulunan tarihi, kültür mirası binaların korunması, KEİ ülkeleri arasında turizmin geliştirilmesi gibi konular da yer alacak. İş sadece halk dansları toplulukları gösterileri ve benzeri etkinliklerle bitmiyor. Ortaya somut projeler çıkarmak gerek. Peki, KEİ ülkeleri gelecekte güvenlik işbirliği konularını da gündemlerine alacaklar mı? Şu aşamada, hayır. Ama gelecek için bunu gündemimizin dışında tutamayız. Öte yandan NATO’da gözlemci statüsüne sahibiz, ama ilişki bununla sınırlı, çünkü KEİ halihazırda güvenlik konularına girmiyor. İnsan Hakları Derneği İstanbul Şube Başkanı iken, yurtiçinde ve yurtdışında katıldığı her toplantıda PKK terör örgütünün yaydığı gerçekdışı karalamaları dile getiren; Barış ortamını bozmak ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ne duyulan saygıyı azaltmak için olağanüstü çaba gösteren Eren Keskin’i şiddetle protesto ediyoruz. Avukat Eren Keskin’in, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne iftira ettiği için aldığı bir mahkumiyet kararını reddetmeye kalkışarak ‘‘KADIN VE İNSAN HAKLARI MÜCADELESİNE DESTEK VERİN!’’ ve ‘‘KADIN VE İNSAN HAKLARI İÇİN 1 YTL DE SEN VER!’’ çağrıları altında sözde masum bir imza ve para toplama kampanyasına dönüştüren KURULUŞ ve KİŞİLERİ de şiddetle KINIYORUZ. KADIN KURULUŞLARIMIZIN BU KAMPANYA İLE HİÇBİR İLGİSİ BULUNMADIĞINI KAMUOYUNA SAYGI İLE DUYURURUZ. İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği; Kadın Araştırmaları Derneği; Çağdaş Eğitim Vakfı; Türk Kadınlar Birliği: İstanbul,Kadıköy, Adalar şubeleri; Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği; İstanbul Barosu Kadın Hakları Komisyonu; Cumhuriyet Kadınları Derneği; Boğaziçi Soroptimist Kulübü; Kadın Haklarını Koruma Derneği; Türk Kadınlar Konseyi Derneği; İstanbul Kız Lisesi Eğitim Vakfı (İKLEV); Fatih Kız Liseliler Derneği; Notre Dame de Sion Mezunlar Derneği; Emekli Subay Eşleri Derneği; CHP İl Kadın Kolları; DYP İl Kadın Kolları; Ada Dostları Derneği; Türk Hukukçu Kadınlar Derneği; Türk Anneler Derneği CUMHURİYET 09 K