Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 MAYIS 2006 PAZARTESİ 14 KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr ‘Uzak’la iki yıl önce Cannes Film Festivali’nde ödül kazanan Nuri Bilge Ceylan bu yıl da iddialı ‘İklimler’ Altın Palmiye’yi kazanabilir VECDİ SAYAR CANNES 59. Cannes Festivali’ni henüz yarılamadık, ama sonuçlar üzerinde tahminler yürütülmeye başlandı bile. Şu ana dek, eleştirmenlerin önemli bir bölümünün gözdesi Almodovar’ın ‘‘Volver’’ (Dönüş) adlı filmi. Galiba, Cannes’da ülkemizi temsil eden eleştirmenler açısından da durum böyle. Oysa benim tercihim Nuri Bilge Ceylan’ın dün basına gösterilen, bugün resmi gösterimi yapılacak olan ‘‘İklimler’’ adlı son filmi. Neyse ki bu görüşümde yalnız değilim. Dünya eleştirmenleri arasında da ‘‘İklimler’’i çok beğenenler var, ‘‘Uzak’’ın gerisinde kaldığını düşünenler olduğu gibi... Bakalım günlük dergilerde her gün yayımlanan yıldız tablolarına (yıldız savaşları demek daha doğru olur) nasıl yansıyacak bu farklı görüşler... Ceylan, özgün bir sinema diline sahip Y Film Cannes’dan nasıl bir sonuçla dönerse dönsün, ‘‘İklimler’’in sinema tarihimizde çok önemli bir yeri olacağını düşünüyorum. Neden derseniz, kadınerkek ilişkisini bu denli iyi tahlil edebilen, hiçbir klişeye sığınmadan evrensel bir söz söyleyebilen bir film var karşımızda. Nuri Bilge Ceylan’ın dünyasının iki büyük yönetmenin dünyası ile akraba olduğunu söyleyebiliriz: Antonioni ve Bergman’la... Ele aldıkları temalar ve bu temalara yaklaşımlarındaki soğukkanlı tavır olsa gerek bu yakınlığı düşündürten. Bu sabahki basın toplantısında filmin Fransız yapımcısından da aynı isimleri duymak hiç şaşırtmadı beni. Nuri Bilge’nin sinemasını, Antonioni ve Bergman’la kıyaslarken Ceylan’ın bu büyük ustaların sinemasına öykündüğü kanısında değilim. Tam tersine, Ceylan’ın son derece özgün bir sinema diline sahip olduğunu düşünüyorum (tıp aşamları boyunca mutluluğu arayan ama bulamayan tüm insanların yüreğinde iz bırakacak güçte bir film ‘‘İklimler’’ (yanda). Duygusallığa hiç prim vermeden, aklı hiç devreden çıkarmadan izliyoruz bu iki insanın ilişkisini. Haklı, haksız ayırt etmeden, sonuç nereye gidecek kaygısına kapılmadan... Çünkü Ceylan alttan alta bize şunu hissettiriyor: Sorular cevaplardan daha önemlidir.... rebilecek siyasaltoplumsal temaları filmine almadığını söylüyor. ‘‘Ben böyle bir insanım. Belirli bir konuya odaklandığımda başka bir şeyi gözüm görmez’’ diyor. Kadınerkek ilişkisi üzerine bir film kı Yılmaz Güney, Zeki Demirkubuz gibi). Filmlerinde, bireyin iç dünyasını betimlerken toplumsal çevreyi de ihmal etmeyen Ceylan, bu kez yerel öğeleri tümüyle dışarıda tutan bir yaklaşım benimsemiş. Ve bu seçiminin zorunlu kıldığı evrensel dili yakalamış. Ceylan’ın bundan önce yaptığı üç filmde, birey ile bireyin içinde devindiği toplumsal çevre arasındaki ilişkiler daha ön plandadır. İlk iki filminde, yaratıcı bireyin dünyasını anlatırken ‘kasaba’ gerçeğini başarıyla yansıtır. ‘‘Uzak’’, yalnızca insan ilişkilerini anlatmaz. İnsanları, sınıfsal konumları ve yaşadıkları toplumsal çevrenin koşulları içinde tanıtır. Büyük kentte yaşayan aydınla, taşralı bir gencin dünyaya bakış açılarını ve aralarındaki çelişkileri yansıtan bir toplumsal panorama, bir Türkiye fotoğrafıdır bir bakıma ‘‘Uzak’’. Ama bu kez farklı bir yaklaşım benimsemiş Ceylan ve kamerasını daha da yaklaştırmış bireye. ‘‘İklimler’’, iki insanın farklı dünyalarını, kadın ve erkek arasındaki uzlaşmaz çelişkiyi anlatıyor. Önceki filmlerindeki yerelliği, ‘‘İk limler’’de bulamıyoruz. Bu kez, yalnızca insanın iç dünyası üzerinde odaklanıyor. Yani daha zor bir yol seçiyor (belirli bir toprağa ayağını sağlam basmak bir sinemacı için kolaylıktır aslında). Basın toplantısında, bu seçiminin nedenini sorduğumda, ‘‘Uzak’’ın kahramanlarını seyirciye tanıtmak için toplumsal koşullarını daha ayrıntılı yansıtmayı seçtiğini, bunun öykünün bir gereği olduğunu, oysa bu kez salt iki insanın ilişkisini anlatmayı seçtiği için çevreyi anlatmayı seçmediğini, örneğin filmin Doğu’da (Ağrı’da) geçen sahnelerinde rahatlıkla filme gi Gerçekten de, anlattığı öykünün gerektirdiği her şeyi içeren, gerektirmediği hiçbir öğeye yer vermeyen, kolaycılığa hiç kapılmayan bir film ‘‘İklimler’’. Bu yönüyle de ayrıca saygıya değer. ‘‘İklimler’’, otobiyografik bir film değil kuşkusuz, ama dünyaya kendi gözlükleriyle bakabilen, kadınerkek ilişkisi üstüne düşüncelerini özgürce aktarabilen bir film. Alabildiğine buruk, hatta kötümser olduğunu söyleyebilirsiniz, ama gerçek olmadığını, duyguların sahicilikten uzak olduğunu söyleyemezsiniz. ‘‘İnsanlar ufacık şeylerden mutlu olurlar. Daha da ufak şeylerden mutsuz...’’ diyor yönetmen. İki yalnız insanın, iç dünyalarının sürekli değişen iklimlerinde umutsuzca birbirlerini arayışlarını anlatıyor Ceylan. Yaşamları boyunca mutluluğu arayan ama bulamayan tüm insanların yüreğinde iz bırakacak güçte bir film ‘‘İklimler’’. Duygusallığa hiç prim vermeden, aklı hiç devreden çıkarmadan izliyoruz bu iki insanın ilişkisini. Haklı, haksız ayırt etmeden, sonuç nereye gidecek kaygısına kapılmadan... Çünkü Ceylan alttan alta bize şunu hissettiriyor: Sorular cevaplardan daha önemlidir.... Nuri Bilge Ceylan, bu kez kamerasını güvendiği bir isme, Gökhan Tiryaki’ye teslim etmiş ve bu güveninin karşılığını almış. Başrolleri kendisi ve eşi (aynı zamanda başarılı bir kısa film yönetmeni olan) Ebru Ceylan paylaşıyor. Diğer rollerde ise Nazan Kırılmış ve Mehmet Eryılmaz var. Tüm oyuncuları başarılı bulduğumu, yorumlarının Ceylan’ın dünyasını kurmakta son derece işlevsel olduğunu belirtmeliyim. ‘‘İklimler’’i, sinemamızın doruk noktalarından biri olarak görüyor ve emeği geçen herkesi kutluyorum. Umarım, Cannes’daki jüri üyeleri arasında görüşlerimi paylaşanlar çoğunlukta olur. H A F TA N I N S A N AT Ç İ Z E L G E S İ ? Jan Fabre ‘Kaplumbağalar, Halılar, Manzaralar’ 30 Haziran’a dek Galeri Artist. (0 212 227 68 52) ? Ahmet Albayrak, Turan Aksoy, Motoko Dobashi, Holger Schulz, Koray Kantarcıoğlu ‘Görünmez Manzaralar’ 27 Haziran’a dek Siemens Sanat Galerisi. (0 212 334 11 04) ? ‘Çağın Tanığı Bir Ressam: Nuri İyem’ resim yarın kapanıyor Evin Sanat Galerisi. (0 212 265 81 58) ? Alev Ermiş Mavitan resim ‘Ufuk Çizgisi 2’ yarın kapanıyor Kızıltoprak Sanat Galerisi. (0 216 418 38 06) ? Server Demirtaş ‘Sathı Müdafaa’ 30 Mayıs’a dek Galeri Binyıl. (0 212 244 91 41) ? Fahrelnissa Zeid ile Nejad Devrim ‘Gökkuşağında İki Kuşak’ 27 Ağustos’a dek İstanbul Modern. (0 212 334 73 00) ? Ali İhsan Kırıcı resim 31 Mayıs’a dek Artiris. (0 212 423 32 09) ? Bedri Baykam ‘OtoRetro Sergi: 19571987’ 4 Haziran İstanbul Modern Sanatlar Galerisi. (0 212 288 48 48) ? Ömer Uluç ‘Aralıkta Gidip Gelmeler’ Yapı Kredi Kâzım Taşkent Sanat Galerisi 2 Haziran’a dek. (0 212 252 47 00) ? Ahmet Özel resim 31 Mayıs’a dek Kare Sanat Galerisi. (0 212 240 44 48) ? Serap Başol resim ‘Sevdiklerim Sevmediklerim’ 31 Mayıs’a dek Serap Başol Atölyesi. (0 216 324 86 35) ? Yıldız Baykal, Deborah Semel 20 Mayıs’a dek Çatı Sanat. (0 212 247 74 17) ? Karma sergi ‘Sabotaj’ 28 Mayıs’a dek Pi Art Works. (0 212 236 68 53) ? Adnan Varınca 30 Mayıs’a dek TEM Sanat Galerisi. (0 212 247 08 99) ? Timurtaş Onan fotoğraf 1 Haziran’a dek İFSAK. (0 212 292 42 01) ? Titi 30 Mayıs’a dek GArt. (0 212 296 08 76) ? BASAD’lı Sanatçılar 29 Mayıs’a dek BASAD. (0 212 570 40 85) ? Sabine MescherLeitner 17 Haziran’a dek Urart. (0 212 246 71 94) ? Sabine Ott 3 Haziran’a dek Beyoğlu Akademililer Sanat Merkezi. (0 212 245 02 29) ? ‘Mahrum ve Boş: Akropolden Manzara’ 17 Haziran’a dek Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi. (0 212 293 23 61) ? Sait Günel resim 24 Mayıs’a dek Hobi Sanat Galerisi. (0 212 225 23 37) ? Sali Turan ‘Yol Poşadları’ 27 Mayıs’a dek Atatürk Kültür Merkezi. (0 212 251 56 00) ? Brigitte ve Ayan Gülgönen Koleksiyonu ‘18. yy ve 19. yy Anadolu Koleksiyonu 23 Haziran’a dek Milli Reasürans Sanat Galerisi. (0 212 230 19 76) ? Karma sergi 10 Haziran’a dek Ürün Sanat Galerisi. (0 216 262 12 80) ? Erol Deneç 3 Haziran’a dek resim Gallery Art&Life. (0 212 293 67 96) ? Aramis Kalay fotoğraf 26 Mayıs’a dek Fransız Kültür Merkezi. (0 212 334 87 40) ? Saim Erken 5 Haziran’a dek resim Koşuyolu Sanat Galerisi. (0 216 340 51 56) ? Erdinç Bakla ‘Hitit Rüzgârı’ heykel 28 Mayıs’a dek İstanbul Arkeoloji Müzesi. (0 212 244 88 41) ? Karma sergi bugün sona eriyor Ayşegül Bayrak Sanat Galerisi. (0 216 230 95 30) ? Tomur Atagök 30 Haziran’a dek ‘Günlükler/‘Her Gün Bir Tarih’ Proje 4L. (0 212 281 51 50) ? Selma Gürbüz ‘Feline II’ 28 Mayıs’a dek Galeri Apel. (0 212 292 72 36) ? Karma sergi 27 Mayıs1 Temmuz Kargart. (0 216 346 55 46) ? Karma sergi ‘Gerçekçi İzah Yansımaları’ 27 Mayıs’a dek Nelli Sanatevi. (0 212 227 73 75) ? ‘Aradığınız Kişiye Şu An Ulaşılamıyor’ 17 Eylül’e dek Osmanlı Bankası Müzesi. (0 212 233 22 38) ? Dilek Demirci resim 4 Haziran’a dek Harmony Sanat Galerisi. (0 216 553 21 67) ? Nedret Yaşar 24 Mayıs’ta açılıyor 17 Haziran’a dek Terraki Vakfı Sanat Galerisi. (0 212 351 00 60) ? Sema Tahincioğlu heykel 26 Mayıs’ta açılıyor 10 Haziran’a dek Hobi Sanat Galerisi. (0 212 225 23 37) ? AKM Büyük Salon’da ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında perşembe, cuma günü saat 20.30’da Rosas’ın ‘Yağmurlu Bir Mevsim İçin Raga, Yüce Bir Aşk’ adlı oyunu izlenebilir. (0 212 334 07 00) ? AKM Aziz Nesin Sahnesi’nde ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında bugün ve yarın saat 18.30’da Millbrook Productions’ın ‘Büyük Engizisyoncu’, cumartesi ve pazar günü saat 18.30’da Bir Tuğçe Ulugün Tuna Projesi’nin ‘Phronemophobia’ adlı oyunları izlenebilir. (0 212 334 07 00) ? AKM Oda Tiyatrosu’nda ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında pazar günü saat 20.30’da İKSV/Dostlar Tiyatrosu/Uluslararası ParisBeckett Festivali 2006’nın ‘Oyun Sonu’ adlı oyunu izlenebilir. (0 212 334 07 00) ? Dot’ta ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında her gün saat 20.30’da ‘İki Kişilik Bir Oyun’ adlı oyun sahnelenecek. (0 212 334 07 00) ? Garajİstanbul’da ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında çarşamba, perşembe, cuma günü saat 20.30’da Bir Emre Koyuncuoğlu Projesi’nin ‘Arıza’ adlı oyunu sahnelenecek. (0 212 334 07 00) ? Kenter Tiyatrosu’nda ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında cuma günü saat 18.30’da Tiyatro Boyalı Kuş’un ‘Bavullar, pazar günü saat 18.30’da Türkar Çoker&New York Ensemble Theatre’ın ‘Dikkat Köpek Var’ adlı oyunu sahnelenecek. (0 212 334 07 00) ? Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında bugün, yarın saat 20.30’da Piccolo Teatro Di MilanoTheatro d’Europa’nın ‘Arlecchino, İki Efendinin Uşağı’, cuma ve cumartesi günü saat 15.30’da Taganka Theatre’ın ‘Medea’ adlı oyunları sahnelenecek. (0 212 334 07 00) ? Ses Tiyatrosu’nda ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında bugün saat 20.30’da C.I.C.T/Theatre Des Bouffes Du Nord’un ‘Sizwe Banzi Öldü’ adlı oyunu izlenebilir. (0 212 334 07 00) ? Sabancı Üniversitesi Gösteri Merkezi’nde ‘15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali/4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları’ kapsamında yarın saat 20.00’de C.I.C.T./Theatre Des Bouffes Du Nord’un ‘Sizwe Banzi Öldü’, çarşamba günü saat 20.00’de Millbrook Productions’ın ‘Büyük Engizisyoncu’ adlı oyunu sahnelenecek. (0 212 334 07 00) ? İş Sanat’ta cuma günü saat 20.00’de ‘It’s Kinda Magic!Queen’ konseri dinlenebilir. (0 212 334 07 00) ? CRR’de bugün saat 20.00’de ‘Renklerdeki Yansımalar’, pazar günü saat 11.00’de CRR Karı Natık Topluluğu dinlenebilir. (0 212 232 98 30) ? Akbank Sanat’ta perşembe günü saat 20.00’de Emre Elivar konser verecek. (0 212 252 35 00) ? Babylon’da yarın saat 21.30’da Orient Expressions&Sabahat Akkiraz, çarşamba günü saat 21.30’da Mercan Dede, perşembe günü saat 21.30’da Açık Radyo Partisi, cuma ve cumartesi günü saat 23.00’te John Patitucci Trio’nun konserleri dinlenebilir. (0 212 292 73 68) ? Osmanlı Bankası Müzesi’nde çarşamba günü saat 18.30’da Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu’nun ‘İstanbul’da XV. Yüzyıldan Beri Devam Eden Bir Üretim: Eyüp Çömlekçiliği’, perşembe günü saat 19.00’da Enis Rıza’nın ‘Belgeselin Dönüştürücü Etkisi’ konulu konferansı dinlenebilir. (0 212 334 22 70) ? İFSAK’ta perşembe günü saat 19.30 ve 20.15’te Hacer Karanlık’ın ‘İnkaların Yolunda’ konulu gösterisi, cumartesi günü saat 17.00’de ‘Akbabanın Üç günü’ filminin gösterimi izlenebilir. (0 212 292 42 01) ? Yapı Kredi Kültür Merkezi Sermet Çifter Salonu’nda çarşamba günü saat 18.30’da Rita Monaldi ve Francesco Sorti’nin ‘Fransız Eğitim Tarihi ve Galatasaray Lisesi’, cuma günü saat 18.30’da Ferda Keskin’in yöneteceği, Amanda Claybaugh, Martin Puchner, Henry Turner, Rebecca Walkowitz’in konuşmacı olarak katılacakları ‘Hayvanlar, Şairler ve Filozoflar’, cumartesi günü saat 15.00’te Karl Signell, Cem Behar’ın konuşmacı olarak katılacakları ‘Makam’ konulu söyleşiler izlenebilir. (0 212 252 47 00) ? Akbank Sanat’ta cuma günü saat 19.00’da Ayfer Tunç, Yekta Kopan’ın katılacakları ‘Edebiyat Günleri’ izlenebilir. (0 212 252 35 00) CUMHURİYET 14 K