Katalog

21 MART 2006 SALI CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 Irak’taki işgal 4. yılına girerken Washington açısından son derece sıkıntılı bir tablo ortaya çıkıyor ABD’nin hesapları tutmadı Fransa’da genel grev çağrısı ? PARİS (AA) Fransa’da işçi sendikaları ve öğrenci dernekleri, çalışma yasasını protesto etmek için 28 Mart’ta genel greve gidilmesi çağrısında bulundular. İşçiler ve öğrenciler, gelecek hafta toplu greve giderken büyük kentlerde protesto gösterileri düzenleyecekler. İşçiler ve öğrenciler, daha önce yasanın geri çekilmesi için hükümete 48 saat süre vermişlerdi. Yasada, 26 yaşından küçüklerin işten çıkarılabilmesi hükmü yer alıyor. Muhalefetteki Sosyalist Parti de, genel grev çağrısına destek verdi. Başbakan Dominique de Villepin, dün ülkenin önde gelen 24 şirketinin temsilcisiyle bir araya geldi. İşadamlarının görüşmede, De Villepin’e geri adım atmaması yönünde telkinde bulundukları ve kendisine destek mesajı verdikleri belirtildi. ? ABD; direnişi kıramadı, istikrarı sağlayamadı, Iraklıların en temel gereksinimlerini karşılayamadı, Şiileri karşısına aldı, Kürtlerin taleplerini dengeleyemedi, ülkeyi parçalanma noktasına getirdi. BAHADIR SELİM DİLEK BUSH’UN PEMBE GÖZLÜKLERİ Dış Haberler Servisi ABD Başkanı George Bush, Irak’ı işgal etmelerinin 3. yıldönümünde bu ülkedeki duruma ilişkin iyimser değerlendirmelerde bulundu. Ülkesinde desteği gittikçe düşen Bush, ABD’nin izlediği siyasetin Irak’ta zaferin öncüsü olacağını ve referandumun yapılmasına karşın istikrarı sağlayamadı. Ekonomik açıdan, elektrik, su gibi Irak halkının temel gereksinimlerini bile yeterince karşılayamadı. İran ile sürtüşmesi nedeniyle Iraklı Şiileri karşısına aldı. Tek müttefiki olan Kürtlerin aşırı taleplerini dengeleyemedi, Irak’ı parçalanma noktasına getirip, yüzde 8590’ını Şiilerin oluşturacağı ve İran’ın güdümünde olacak ŞiiArap devletine giden yolun önünü açtı. Cumhuriyet’in savundu. Irak’ta bir iç savaş yaşandığına yönelik tartışmalar konusunda yorum yapmayan Bush, Bağdat’tan gelen, ulusal birlik hükümeti kurma yolunda ilerleme sağlandığına ilişkin haberleri cesaret verici bulduğunu dile getirdi. niş göstermeyeceğini, Irak halkının ABD askerlerini, ‘‘kurtarıcı’’ olarak karşılayacağını öngördü. Ancak bu hesap tutmadı. İşgal ile birlikte ABD askerlerine yönelik yoğun bir direniş başladı. ABD Genelkurmay Başkanlığı savaş öncesi işgalin en az 300400 bin askerle yapılması gerektiğini savunmuştu, ancak Pentagon’un ısrarıyla Irak’a 150 bin asker gönderildi. ABD güçleri, direniş karşısında yetersiz kaldı. ABD yönetimi, Baas Partisi’nden kurtulmak için Irak ordusunu tamamen lağvetti. Ancak eski Baasçılara bağlı organizasyonlar, ellerindeki silah gücünü korumayı başardılar. Böylece ABD yaptığı yanlış hesap sonucu kendisine karşı direnişe de zemin hazırladı. ? Siyasi istikrar sağlanamadı: ABD işgal öncesinde, Washington yönetiminin güdümündeki Saddam muhaliflerini iktidara taşıyıp, siyasi istikrarın sağlanacağını hesapladı. Hatta, savaştan bir yıl önce Irak’tan ANKARA ABD işgalinin üçüncü yılında, Irak’ta ortaya çıkan tablo, Washington yönetiminin askeri, siyasi, sosyal ve ekonomik hiçbir hesabının tutmadığını açıkça gösterdi. ABD, nitelik ve nicelik bakımından büyük avantajlarına karşın direnişi kıramadı, büyük kentlerdeki çatışma ortamını sona erdiremedi. Siyasi açıdan seçimlerin derlediği bilgilere göre ABD’nin Irak’ta yaşadığı sıkıntılı tablonun ayrıntıları şöyle: ? Direniş devam ediyor: Savaş öncesi ABD Savunma Bakanlığı Pentagon’un sivil kanadı, yüksek teknoloji kullanılarak, az sayıda askerle Irak’ın işgalinin tamamlanacağını hesapladı. Pentagon, Ahmet Çelebi gibi Saddam muhaliflerinin telkinleri sonucu, operasyon ile birlikte iç isyanın çıkacağını, Saddam’ın devrileceğini, Irak halkının dire Allavi: Yobazlar kazanıyor Amerikalı yetkililerin reddetmesine karşın Irak’ta iç savaş yaşandığını açıklayan işgal döneminin eski başbakanına göre ülkenin dört bir yanında etnik temizlik yapılıyor Dış Haberler Servisi Irak’ta işgal döneminin eski başbakanı İyad Allavi, ülkede etnik temizlik yapıldığını söyledi. Amerikan NBC televizyonuna önceki akşam konuşan Allavi, ‘‘Sivil halkı koruyacak hiçbir kurum yok, ülkenin dört bir yanında etnik temizlik yapılıyor ve bu aslında bir iç savaş boyutunda’’ dedi. Allavi, Irak’ın işgalinin üçüncü yılının doldurulmasının arifesinde yaptığı konuşmada, ‘‘Bunu inkâr etmememiz gerekiyor. Ekonomi ölme noktasında, yobazlık kazanıyor ve milisler başkent Bağdat’ın birçok mahallesini kontrol ediyor’’ diye konuştu. Allavi önceki gün BBC’ye yaptığı açıklamada da İngiliz ve Amerikan hükümetlerinin iç savaşa dair iddiaları sürekli reddetmesine rağmen, Irak’taki şiddeti başka şekilde yorumlama imkânı bulunmadığını savunmuştu. Irak’ta ulusal birlik hükümeti kurmaya yönelik müzakereler, bir haftalığına askıya alındı. Ertelemenin gerekçesi açıklanmazken gözlemciler kararın ardındaki nedenin hem Nevruz kutlamaları hem de Aşure’nin kırkıyla ilgili olduğunu düşünüyor. Uluslararası Bağdat Havaalanı da güvenlik nedenleriyle 2 günlüğüne kapatıldı. Amerikan ordusu, Irak’ta cumartesi günü 350’den fazla tutsağın serbest bırakıldığını açıkladı. Kararın, işgal güçleri, Irak Adalet, İçişleri ve İnsan Hakları bakanlıklarının temsilcilerinin yaptığı dörtlü komisyon toplantısında alındığı kaydedildi. Bağımsız kaynaklara göre, Irak’ta 4 ABD tutuklama merkezinde 14 bin kadar Iraklı tutsak bulunuyor. Hahamlarla imamlar buluştu ? MADRİD (AA) Barış İçin Hahamlar ve İmamlar 2. Dünya Kongresi, İspanya’nın Sevilla kentinde yapılıyor. Başta Müslüman ve Yahudi olmak üzere diğer dinlerin de temsilcileri, akademisyenleri ve gözlemcilerinden oluşan toplam 300 kişinin katıldığı kongre çerçevesinde 22 Mart tarihine kadar sürecek toplantılarda, dünyada barışın sağlanması için ‘‘somut eğitici eylem planları hususunda ortak anlaşmaya varılması’’ hedef alınıyor. Akdeniz’in 3 Kültür Vakfı ve Hommes de Parole Vakfı tarafından organize edilen toplantılarla ilgili basına yapılan açıklamada, kongrenin hedefinin, ‘‘birlikte yaşama ve eğitim konularında din temsilcileri arasında ortak noktalar bulmak’’ olduğu belirtildi. Savaşları durdurun! ABD öncülüğündeki Irak işgali dünyada hafta sonu başlayan ve dün de devam eden gösterilerle protesto edildi. ABD’nin kasırgadan harap olmuş Louisiana eyaletinden Avustralya’nın Sydney kentine uzanan gösterilerde ‘‘Savaşı durdurun’’ sloganları atıldı ve işgalin derhal sona ermesi istendi. Londra’da 15 bin kişi işgale karşı yürüdü. Japonya’nın başkenti Tokyo’da 800 savaş karşıtı sokaklara döküldü. Güney Kore’de 1000’den fazla kişi savaş karşıtı sloganlar attı. Filipinler’de 100 kişi, başkent Manila’daki ABD büyükelçiliğine yürüdü. Brüksel’deki gösteride işkenceler gündeme geldi. K. Kore, ABD’yi ‘‘en büyük insan hakları ihlalcisi’’ olmakla suçladı. (Fotoğraf: AP / AFP) Kanlı yıldönümü ABD öncülüğündeki işgalin 4. yılına girildiği Irak’ta dün yine şiddet olayları meydana geldi. Başkent Bağdat’ın birçok mahallesinde dün elleri bağlanmış ve kurşunlanmış 9 ceset bulundu. Bağdat’taki merkez hapishanesi yakınında yola yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 2 polis ve 1 sivil yaşamını yitirdi. Başkentin güneyinde meydana gelen saldırıda 4 güvenlik görevlisi öldü. Duluiye’de ABD askerlerinin önceki sabah 3 kişilik bir ailenin de aralarında bulunduğu toplam 9 kişiyi öldürdüğü bildirildi. Pusuya düşürülen ABD askerlerinin misilleme olarak yaptıkları baskında, aynı aileden anne, baba ve 13 yaşındaki oğullarını öldürdükleri kaydedildi. 9 milyon çocuk annesiz kaldı ? JOHANNESBURG (AA) İngiliz hayır kurumu Save the Children, AIDS hastalığının Afrika’da yaklaşık 9 milyon çocuğu annesiz bıraktığını bildirdi. Kurumun yayımladığı raporda, özellikle en yoksul ülkelerde birçok annenin HIV taşıdığını bilmediği ve en basit bir hastalıkla bile savaşamadığı belirtildi. Raporda, anneleri AIDS hastası olan çocukların, annelerinin ilgisinden mahrum kaldığı, okula gidemediği ve çalışmak zorunda kaldığı belirtildi ve bağışçılardan AIDS fonlarının yüzde 12’sini bu çocukları destekleme amaçlı harcaması çağrısında bulunuldu. Kurumun raporunda, dünyada HIV taşıyan kadınların yüzde 19.2’sinin anne olduğu, Sahra Altı Afrikası’nda 15 yaş altı 12 milyon çocuğun ebeveynlerinden ya biri ya da ikisini AIDS’e kurban verdiği ve bu sayının 2010 yılına kadar 18 milyona çıkmasından endişe edildiği ifade edildi. kaçan birçok isim, yeni yönetimde yer alması için eğitildi. Petrol bakanlığından eğitim bakanlığına kadar birçok kritik yer için muhalif Iraklılar ABD’de hazırlandı. Ancak işgalden sonra bu hesabın tutmadığı ortaya çıktı. Saddam sonrası Şiilerin ve ABD’nin verdiği destekle Kürtlerin güç kazanmasıyla birlikte Irak’taki siyasi dengeler değişti. İlk aşamada, ‘‘direnişe destek verdikleri’’ gerekçesiyle Sünniler dışlandı. ABD, Tahran destekli Şii grupların giderek Irak’ı denetime aldığını görünce, Sünnileri sisteme entegre etmeye çalıştı. Yapılan iki seçim ve bir referandum, Irak’ta istikrarın sağlanması yönünde zemin oluşturamadı. 15 Aralık 2005’te yapılan son seçimler, birbiri ile hem çıkar birliği hem çıkar çatışması olan üç büyük grubun bir araya gelmeden hükümet kurmasını olanaksız kılan bir tablo ortaya çıkardı. Hükümet kurma arayışları ise hâlâ devam ediyor. ? Ekonomi rayına girmedi: ABD ilk aşamada Irak’ın petrol endüstrisini canladırmayı hedefledi. Bu çerçevede yapılan ihaleler çok uluslu şirketler tarafından paylaşıldı. ABD işgalin hemen sonrasında, Irak ekonomisine el koydu. İlk olarak 48 kamusal sanayi kuruluşunu yabancı şirketlere satarak özelleştirdi. Irak’ın petrol geliri ile büyük bir pazar oluşturacağı hesaplandı. ABD, savaş sonrası şirketlerini tatmin etmek amacıyla Irak’ın yeniden yapılandırılmasını ‘‘büyük projeler’’ olarak düşündü. Bunların pahalı ve zaman alıcı projeler olması nedeniyle, ABD yönetimi ne gerekli finansmanı ne de bu yatırımlar için siyasi istikrarı sağlayabildi. Paris Kulübü dışında Irak’ın dış borcunun ne kadar olduğu bile hesaplanamadı. Irak halen dış borcu bilinmeyen ülkeler arasında yer alıyor. ABD’nin izlediği yanlış politikalar sonucu Irak halkının temel gereksinimleri bile karşılanamaz duruma gelindi. ? Bölünme ve Şii devleti: ABD’nin işgal öncesi verdiği mesajlar, Washington yönetiminin Irak’ın toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin korunmasına atfettiği öneme yönelikti. Washington, Ankara’ya defalarca ‘‘Irak’ın bölünmesine karşıyız’’ mesajları gönderdi. Bununla birlikte ABD, Irak’ta özellikle işgal sırasında kendisine destek veren Kürt gruplara federasyon taahhüdünde bulundu. Ancak işgal sonrası, Pentagon’un bu hesabı tutmadı. Özellikle Kürt grupların ‘‘Bağımsız Kürdistan’ın kurulması’’ yönündeki yaklaşımları, Irak’ı parçalanma noktasına getirerek, yüzde 8590’ını Şiilerin oluşturduğu bir Arap devletinin önünü açtı. Bu durum, ABD’nin savaş öncesi yaptığı hesabın aksine Ortadoğu’da İran’dan Lübnan’a kadar uzanan Şii kuşağının oluşmasına zemin hazırladı. 3’ü çocuk 15 sivil öldürülmüştü Amerikan ordusu, Hadisa katliamını örtbas edemedi ? Time’ın haberine göre, açılan ateşe karşılık verdiklerini söyleyen piyadelerin, köyü bastığı ve sivilleri öldürdüğü ortaya çıktı. Dış Haberler Servisi Time dergisi, Amerikan ordusunun, 19 Kasım 2005’te Irak’ın batısındaki Hadisa yakınlarında 15 Iraklı sivilin Amerikan askerlerince öldürüldüğü iddialarını soruşturduğunu yazdı. Habere göre, 19 Kasım 2005 sabahı yola yerleştirilen bombanın patlaması sonucu Amerikan deniz piyadelerini taşıyan Humvee tipi araçtaki onbaşı Miguel Terrazas ölmüştü. Donanmadan ertesi gün yapılan açıklamada, silahlı kişilerin ABD konvoyuna ateş açması sonucu Terrazas ve 15 sivilin öldüğü, piyadelerin karşı ateşinde de 8 direnişçinin öldürüldüğü bildirilmişti. ortaya çıkardığı belirtildi. Time’daki haberde, Amerikan deniz piyadeleri tarafından öldürülen siviller arasında, 7 kadın ve 3 çocuğun bulunduğu da kaydedildi. İnsan hakları örgütlerinin görüşünün alındığı belirtilen haberde, iddiaların doğru çıkması halinde, Irak savaşının başından bu yana Amerikan askerleri tarafından Irak vatandaşlarına yönelik en ciddi cinayetin söz konusu olacağı ifade edildi. Time’daki haberde, derginin Irak’ın başkenti Bağdat’taki askeri yetkililere olayla ilgili ifadeleri sunmasının ardından, ordunun ocak ayında soruşturma başlattığı da kaydedildi. Chavez’in üslubu sertleşiyor Venezüella’nın Washington tarafından kara listeye alınan lideri, Bush için ‘Korkak, eşek ve sarhoş’ dedi Dış Haberler Servisi Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez, ABD Başkanı George Bush’un ‘‘korkak, katil, eşek, alkolik ve sarhoş’’ olduğunu söyledi. ABD karşıtı politikaları ve Küba Devlet Başkanı Fidel Castro ile yakın dostluğu nedeniyle Washington’ın kara listesinde bulunan solcu lider Chavez, Bush’a yönelik üslubunu sertleştiriyor. Chavez pazar günü haftalık televizyon ve radyo programında yaptığı konuşmada, dünya kamuoyunun, ABD’nin liderlik ettiği Irak savaşına olumsuz bakmaya başladığını belirtti ve Washington yönetiminin dünyayı tehdit etmeye son vermesi için hep beraber dua edilmesi çağrısında bulundu. ‘‘Buraya gel Bay Tehlike’’ diyerek Bush’a seslenen Chavez, ABD Başkanı’nı Irak’a giderek silahlı kuvvetlerini komuta etmediği için korkak olmakla suçladı. ‘‘Uzaktan komuta etmek çok kolay’’ diyen, eski bir paraşütçü asker olan Chavez, konuşmasına şu ifadelerle devam etti: ‘‘Bay Tehlike bir gün Venezüella’yı işgal etmeye kalkarsan, seni burada savanada bekliyor olacağım.’’ ‘Kompleksin yüzünden çocuklar ölüyor’ Chavez, Beyaz Saray’ın geçen hafta yayımladığı yıllık Ulusal Güvenlik Stratejisi belgesinde yer alan, kendisinin petrol parasıyla demagoji yaptığı, demokrasiyi zayıflattığı ve bölgeyi istikrarsızlaştırma arayışında olduğu yönündeki iddialara da sert tepki gösterdi. ‘‘Bay Tehlike George Bush siz bir eşeksiniz’’ diyen Chavez, ayrıca ABD Başkanı’nı ‘‘katil, katliamcı, alkolik, sarhoş ve ahlaksız’’ olmakla da suçladı. Bush için ‘‘en kötüsün, hastasın’’ ifadesini kullanan Chavez, sözlerini şöyle sürdürdü: ‘‘Komplekslerin yüzünden Irak’ta çocukları öldürüyorsun, oysa senin hastalığında onların suçu yok.’’ İlk rapordan farklı Ancak Time’daki yerel yetkililer ve görgü tanıklarına dayandırılan haberde, ordu tarafından başlatılan soruşturmanın, sivillerin silahsız olduğunu ve saldırıdan sonra bir köydeki evlere misilleme operasyonu düzenleyen Amerikan deniz piyadeleri tarafından öldürüldüklerini (Fotoğraf: REUTERS) CUMHURİYET 11 K