Katalog

15 KASIM 2006 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 Şer ekseniyle ortaklık zor geldi ABD’deki Kongre seçimlerinin ardından Irak’ta politika değişikliği konusunda hem içerden hem dışardan gelen baskılara karşın Bush köklü değişikliklere yanaşmıyor Dış Haberler Servisi Seçim yenilgisinin ardından özellikle Irak politikasında değişiklik yapması için baskı altında kalan ABD Başkanı George Bush, bu alanda beklenen köklü değişiklikleri yapmaya yanaşmayacak gibi görünüyor. İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile görüşen Bush, İran’ın nükleer programını durdurmasını; Suriye’nin de Lübnan’a müdahalelerine son vermesini ve köktendincileri korumayı bırakmasını istedi. Görüşmeden sonra bir açıklama yapan Olmert de İran’ın yalnızca İsrail için değil tüm dünya için bir tehdit olduğunu vurguladı. İran’ın dünya barışı için bir tehdit olduğu yönündeki görüşü paylaşan Bush, bu ülkenin bölge ve dünya için giderek artan bir “istikrarsızlık kaynağı” olduğunu kaydetti. REJİM DEĞİL DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ Dış Haberler Servisi ABD’nin Yakındoğu işlerinden sorumlu Dışişleri Bakanlığı yetkilisi James Jeffrey, “İran’da rejim değişikliği arayışında değiliz, istediğimiz davranış değişikliği’’ derken BM’den İran’a yaptırım kararı çıkması durumunda Türkiye’nin de bu yaptırımlara destek vermesini beklediklerini söyledi. ABD’nin, “demokrasi isteyen halkların yanında olduğunu buna karşın İran’da rejim değişikliği değil davranış dışarıda gündeme giren İran ve Suriye ile masaya oturma konusundaki önerilere pek sıcak bakmıyor. ABD Başkanı’nın Irak Çalışma Grubu’yla yaptığı görüşmenin ardından Olmert ile buluşması ve daha sonra yaptığı açıklamalarda İran konusundaki tutumunda hiçbir değişiklik gözlenmemesi bu kanıyı destekliyor. Çalışma Grubu’nun iki önemli isminden biri olan James Baker, “Washington’ın düşmanlarıyla konuşmaktan korkmaması gerektiğini” söyledi. Grubun gelecek ay sunacağı raporunda, Irak’ta çözüm için Suriye ve İran’ın da sürece dahil edilmesi değişikliği arayışında olduğunu’’ belirten Jeffrey, ABD’nin, bölgedeki dost ve müttefikleriyle “İran’ın büyüyen askeri tehdidine karşı savunmayı güçlendirmek için yaptığı şeyler olduğunu’’ kaydetti. İran’a yaptırımların sadece askeri malzemeleri kapsayan çok dar bir alanda düşünüldüğünü söyleyen Jeffrey, “Türkiye’nin de BM’nin bir üyesi olarak bu yaptırımları desteklemesini bekliyoruz’’ dedi. stratejisi geliştirilmesi çağrısında bulundu. Blair, bu stratejinin ilk ayağının Arapİsrail sorununa çözüm olması gerektiğini vurguladı. Takvime itiraz Bush, Demokratların Irak’tan birliklerin çekilmesi konusundaki önerilerine de mesafeli. Irak Çalışma Grubu’yla görüşmesinde Kongre’deki Demokrat çoğunluk ile “ortak hedefler” için birlikte çalışmaya hazır olduğunu belirten Bush, ABD birliklerinin Irak’tan çekilmesi konusundaki herhangi bir takvime ilişkin itirazlarını yineledi. İran: Değerlendiririz Bush, müttefiki Blair’in de paylaştığı Suriye ve İran’la masaya oturma önerisine de soğuk. (Fotoğraf: REUTERS) nun gereklerini yerine getirmemeleri halinde izole olacaklarını söylemişti. Blair, Bush’un Tahran’ın uranyum zenginleştirmeyi bırakması durumunda, nükleer programı üzerine İran’la görüşmeye hazır olduğuna dikkat çekti. Ancak İran bu koşulu reddediyor. İngiliz basını, Bush ve Blair arasındaki farklı vurguları iki müttefik arasındaki “ilk çatlak” olarak değerlendirdi. Çözümün kısmen Irak dışında yattığını kabul eden Blair, bu nedenle İslamcı aşırılığı besleyen unsurlarla mücadeleye yönelik yeni ve kapsamlı bir Ortadoğu İran, Irak’ın istikrarı için sürece dahil olması konusundaki önerilere ilişkin olarak herhangi bir talebi dikkate almaya hazır olduğunu ancak bunun görüşmeyi kabul edeceği anlamına gelmediğini bildirdi. Avustralya Başbakanı John Howard daha önce yaptığı açıklamaların aksine, “Suriye ve İran’dan Irak’taki şiddetin sona erdirilmesine yardımcı olmasını beklemeyin” dedi. Howard, Washington ve müttefiklerinden İran ve Suriye’nin yardımcı olmasını beklemek yerine terorizmi tetikleyen Batı karşıtı fikirleri bastırmak için İsrailFilistin anlaşmazlığının giderilmesine odaklanmalarını istedi ve tüm bölgesel güvenlik sorunlarıyla başa çıkılabilmesi için güçlü bir Amerika gerektiğini savundu. önerisi yer alıyor. Teorik olarak Irak için geniş ölçekli bir uluslararası konferans düzenlenmesi yoluyla ABD yönetimi iki düşmanıyla aynı masaya otururken birebir görüşme yapıyormuş durumuna da düşmeyecek. Çalışma Grubu ve Olmert’le görüştü Kongre seçimlerinde aldığı darbenin ardından “yeni perspektiflere” ihtiyaç olduğunu vurgulayan Bush’un her türlü öneriye açık olduğunu söylemesine karşın son dönemde bir çıkış yolu olarak hem içerde hem Anahtar Filistin İngiltere Başbakanı Tony Blair de Irak’ta istikrar için Suriye ve İran’ın desteğinin aranmasından yana. Önceki gün Bush ile yaptığı görüşmenin ardından gerçekleştirdiği yıllık dış politika konuşmasında Blair, Şam ve Tahran’la “yeni ortaklıkların” mümkün olduğunu, bu ülkelerin bu GÖRÜŞ TÜRKKAYA ATAÖV ABD Seçimlerinde Bush’a Ders ABD’de 7 Kasım 2006 ara seçimleri Amerikan Kongresi’nin her iki altmeclisinde de Demokrat Parti’nin çoğunluğunu sağladı. Beyaz Saray’da oturan Cumhuriyetçi Bush, Kongre üstündeki buyurgan baskısını böylece büyük ölçüde yitirdi. Başkanlıkta daha iki yılı var, ama bu seçim sonucu demokrasiyi hiçe sayan şimdiki çürümüş yönetimin sonunun da başlangıcı olabilir. Artık, hiç değilse ABD Anayasası’nın gereklerine dönme olasılığı var. ??? Kötü Hollywood oyuncusu ve son yıllarında bunak Reagan, okulda gizli öğrenci örgütüne girip o yoldan eninde sonunda CIA Başkanlığı’na yükselip Beyaz Saray’a da kapağı atan Baba Bush ve her anlamda mirasçısı Oğul Bush ülkeyi (ve dünyayı) bir avuç tekelcinin çıkarlarına, daha önce görülmemiş boyutlarda teslim ettiler. Amerikan kitle iletişim araçlarının tüm gizleme, kandırma ve yanıltma çabalarına karşın, kamunun bilincine sızan kimi gerçekler oy verenlerde yeterince tepki uyandırdı. Demokrat Parti bu fırsatı gereği gibi kullanmalıdır. İlk adım aşırı sağın ülkücü ereklerine uzun yürüyüşünü artık durdurmak, durumun daha da kötüleşmesini önlemektir. Bunca yılın demokraside açtığı derin yaraları yok etmek daha uzun zaman alır. Ama Kongre daha bugünden Beyaz Saray’ın yapmak istediklerini sorgulama, tavana vuran dizi dizi rezaletlerin hesabını sorma ve tıkanmış temsili demokrasiye biraz olsun içerik kazandırma görevini yapmaya başlayabilir. Geçmiş yılların birikimindeki yalanlar, giderek suçlar artık masaya yatırılmalıdır. Epeyi önce bu gazeteye bir sayfalık bir yazı yazarak Bush’un başkanlıktan çıkarılması için ABD yasalarına dayalı on altı neden sıralamıştım. Bunların biri bile onu görevden almaya yeter. Ancak, bunun için Kongre’de daha fazla Demokrat çoğunluk ister. Ama en azından, savaş vurguncularını, çevreyi kirleten büyük tekelleri, küresel ısınma suçlularını, anayasal hakları çiğneyenleri, Hazine’yi boşaltanları, halk için sosyal sigortayı yok edenleri, hatta kasırga kurbanlarına sırt çevirenleri sorgulayabilir. Demokrat temsilciler bu zaferi yeterli görür, eskisi gibi susar oturur, risk almaktan kaçınırlarsa, bu şahlanışları kurur gider. O zaman, Demokrat Parti’nin ufku daha da daralacak, seçmen de başka seçenekler peşine düşecektir. Şimdiki Demokrat çoğunluk Amerikan siyaset sahnesine yeni ve temel bir seçenek sunmayacaktır. ??? Ancak, Reagan ve Bush’lar öncesi düzene dönmek için bir fırsat vardır. Birtakım Meclis kurullarındaki Demokrat üyelere tarihsel görevler düşüyor. Adalet’te J. Conyers, Maliye’de B. Frank, Enerji’de J. Dingell, Yönetim Reformu’nda H. Waxman ve Eğitim’de G. Miller gibi. Bunlar kimi gerçekleri ortaya dökebilirler. Demokratik yeni yasalar geçirmek daha güç iş. İktidarda daha iki yılı olan Bush’un onları veto yetkisi var. Ancak, yeni seçilenler peş peşe sözverilerle geldiler: Ulusal sağlık, şirketler çürümüşlüğüne son, akılcı savunma bütçesi, Irak’ta savaşın uzayıp gitmesi gibi... Yapılacaklar var. Umutlarla seçilenler ağırdan alırsa, seçmenin demokratik denetim olanağını kullanma gereği doğar. Tüm sınırlara karşın, ara seçim sonucu Amerikan halkı için de, dünya için de olumlu bir gelişmedir. ush, Irak Çalışma Grubu ile görüştü. Eşbaşkanlığını eski Dışişleri Bakanı James Baker’in yaptığı grubun raporunda, ABD güçlerinin Kuzey Irak’a konuşlandırılması yönünde bir teklifin yer alıp almayacağı tartışılıyor. (Fotoğraf: AFP) B A Seçmen yeni bir hikâye istiyor BD’DE NE DEĞİŞECEK? Dış Haberler Servisi ABD’de geçen hafta yapılan ve George Bush liderliğindeki Cumhuriyetçilerin yenilgisiyle sonuçlanan Kongre seçimlerinin belirgin politika değişikliklerine neden olup olmayacağına ilişkin tartışmalar sürüyor. Yapılan kimi yorumlarda, sonucun geleceğe ilişkin belirgin bir anlam içermediği, gerçekleri görmek gibi bir amacı olmayan Amerikan seçmeninin oyunu kazanmanın en iyi yolunun ona medyanın da desteğiyle “iyi bir hikâye” sunmaktan geçtiği belirtiliyor. Truthout isimli internet sitesinde Ira Chernus tarafından kaleme alınan bir makalede Demokratların önde gelen isimlerinden Stanley Greenberg’in “Öykü her şeyin kilididir” sözüne atıfta bulunularak “Seçimlerde en iyi hikâyeyi anlatan taraf kazanır. Kazanacak bir hikâyenin reçetesi ise basittir: Birkaç gerçeği kurgu ve yalan yığınının içine atın ve karıştırın” deniliyor. Yazıya göre, Bush’un 2004 seçimlerinde Beyaz Saray’da kalmasına neden olan en büyük etken “terörle savaş hikâyesi”. Bu seçimlerde de Bush’un Cumhuriyetçileri eskiden beri sürdürdükleri senaryonun dışına çıkmadı ve “Gerçek Amerikalı olan Cumhuriyetçiler şeytana karşı kazanmak için her şeyi yapar. Korkak Demokratlar ise kaçarlar” hikâyesiyle oy kazanmaya çalıştı. Bu söylemler, Bush yönetiminin Irak politikası gibi “hikâyenin” bir bölümü. Irak’ın devrik lideri eçimler, Saddam Hüseyin’in, Amerikan halkının Kongre seçimlerinin hemen öncesi ölüm cezasına çarpsavaşla ilgili açıklanması da yeni bir hikâyeye tırıldığının bu öykünün devamı. aç olduğunu Aslında pek çok Amerigösteriyor. Ancak kalı, kaç Iraklı ölürse ölsün, ABD’nin devasa asseçmen gerçeğin keri gücünü kullanmasınpeşinde değil. dan memnun. Tabii savaş kazanıldığı sürece... Şeytanca şeyler yaparken kaybeden bir düşmanla karşı karşıyaysak, o vakit, Amerikalı olmak ne demek biliyoruz. Bizim tarafın kaybettiğini görmek ise ulusal hikâyemize uymuyor. Bir yandan tanımı gereği ABD’nin “bir numara” olması gerek. Öte yandan neredeyse bütün Amerikalılar, biliyor ki, Irak’ta çuvallıyoruz. ABD’lilerin çoğu şu anda Bush’un Irak politikasına karşı. Ancak Demokratların kongre seçimlerini kazanması oy verenlerin yönetiminin yalanları gördüğü anlamına gelmiyor. Seçmenler gerçeğin peşinde değil, yalnızca yeni bir hikâye istiyorlar. Seçmene sunulan hikâyede medyanın etkisi de büyük. Bush medyanın Irak’taki durumla ilgili “olumsuz yargısına” karşılık Donald Rumsfeld’in savunma bakanlığı görevinden istifasına onay verdi. Bazı Demokratlar, bugüne kadar Irak’tan çıkışa ilişkin bazı yollar sundu. Ancak bir parti olarak, açık bir alternatif üzerinde anlaşmış değiller. Seçimler, halkın savaşla ilgili yeni bir hikâyeye aç olduğunu gösteriyor. Bu noktada barış hareketlerine de büyük iş düşüyor. Farklı final sahneleri olan DVD filmlere benzeyen 2006 ABD ara seçimlerinde “hikâye” henüz sona ermedi. Seçmen “istediği sonlardan birini seçecek”. ‘Kürtler Amerikan yanlısı, ABD birliklerini memnuniyetle karşılarlar’ Oğul Talabani: Kuzey Irak’a gelin WASHINGTON (AA) Irak Devlet Başkanı Celal Talabani’nin oğlu, Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) Washington temsilcisi Kubad Talabani, ABD’nin Irak’taki askeri güçlerini yeniden konuşlandırmaya karar vermesi durumunda bu güçlerin Kuzey Irak’a yerleştirilmesini destekleyeceklerini söyledi. Ortadoğu Enstitüsü adlı düşünce kuruluşunun Washington’da düzenlediği yıllık konferansta konuşan Kubad Talabani, “Irak’taki ABD ordusunun ülke içinde yeniden konuşlandırılması durumunda, bu güçlerin Kuzey Irak’a gönderilmesinin anlamlı olacağını” kaydetti. Talabani, “bu bölgedeki Kürtlerin Amerikan yanlısı olduğunu ve ABD birliklerini memnuniyetle karşılayacağını” ifade etti. Konferansta konuşan, Irak’ın işgalinin ardından kısa süre koalisyonun yöneticiliğini yapan emekli general Jay Garner da her durumda ABD’nin Kuzey Irak’a en az iki tugay asker konuşlandırmasını önerdi. S Rumsfeld’in yerine geçen Gates’in Ankara ile yakın ilişki içinde olması bekleniyor. Gates Türkiye’yi yakından tanıyor YILMAZ POLAT Raporda da yer alabilir Eşbaşkanlığını eski DışişleKubad Talabani. ri Bakanı James Baker’in yaptığı Irak Çalışma Grubu’nun gelecek ay açıklayacağı Irak raporunda, ABD güçlerinin Kuzey Irak’a konuşlandırılması yönünde bir teklifin yer alıp almayacağı tartışılıyor. Dış İlişkiler Konseyi’nin başkanı Richard Haass şöyle konuştu: “Asker sayısının bir miktar azaltılması, bazı birliklerin yer değiştirmesi, operasyon düzenlemekten çok danışmanlık hizmetine ağırlık verilmesi, olası bir TürkKürt çatışmasına karşı bazı birliklerin kuzeye kaydırılması ve batıda Suriye’den sızmaların engellenmesi konuları, sanırım raporda yer alır.” (Fotoğraf: AP) WASHINGTON ABD’de Rumsfeld’in yerine Savunma Bakanlığı’na getirilen eski CIA Başkanı Robert Gates’in, baba Bush’un başkanlığı dönemindeki Irak’la ilgili görüşleri izleyeceği politikaya ilişkin önemli ipuçları veriyor. Gates, 27 Mart 1992’de Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi’nde yaptığı konuşmada, Irak’ın toprak bütünlüğünün bozulması halinde Türkiye, Suriye ve İran’ın müdahale edeceğini söylemişti. Gates, bu ülkelerin Irak’ın bölünmesini istemediğini vurgulamıştı. Gates, Türkiye’yle işbirliğine ihtiyaçları olduğunu anlatmıştı. Gates, İran’la ilgili olarak da Tahran’ın kuzeydeki gelişmeleri ulusal çıkarları için hayati derecede önemli saydığını ve hem Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra ortaya çıkan boşluğu doldurmak hem de Türkiye gibi ülkelerin bölgedeki nüfuzunu artırmasını önlemek istediğini söylemişti. Gates, Türkiye ve PKK terör örgütünü yakından tanıyor. Robert Gates’in, savunma bakanlığı onaylandıktan sonra Ankara’yla yakın bir ilişki içinde olması bekleniyor. CUMHURİYET 11 K