Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 OCAK 2006 SALI 10 KAVŞAK ÖZGEN ACAR DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 2001’den bu yana büyük kaynaklar ayrılan birimlerin bütçesi 44 milyar dolar Çağdaş ‘Herostratos’ Özgür! York’taki evine dönerken Mark DaYeni yıla geçen hafta bir ‘‘cinsel savid Chapman adlı bir genç hayranı pıklık’’ yazısı ile girmiştik. Datça’dayolunu keser, imza ister. Genç, tabanki Knidos Afroditi ile bağlantılı, Ancısını çekip müzisyeni öldürür. Chaptalya’da bir cansız mankenle samiman, kaçmaz.. Polislerin gelmesini mi olan bir gencin psikolojik sapkınbekler. İfadesinde ‘‘Lennon’u çok lığından söz etmiştik. Bugün de kösevdiği için öldürdüğünü, tarihe gekü yine tarihe dayalı bir başka ruh hasçeceğini’’ söyler. Chapman da bir talığına değineceğiz. Aynı yazımızda Herostratos’tu. dünyanın yedi harikasından İzmirChapman’ın Lennon’u öldürmeSelçuk’ta Efes ‘‘Artemis Tapınağı’’na sinden yaklaşık 11 ay önce, 1 Şubat değinirken, Büyük İskender’in doğ1979’da Malatyalı Mehmet Ali Ağduğu gün tarihe geçmek isteyen bir ca adlı genç, dönemin en ünlü gasapığın bu görkemli tapınağı yaktızetecisi Abdi İpekçi’yi evine gelirken ğını da anımsatmıştık. O olaya buöldürdü. Ağca yakalandı. Hapse kogün yeniden döneceğimiz, aklımıznuldu. Kaçırıldı. Ağca bununla da dan geçmemişti. yetinmedi. İki yıl sonra, 13 Mayıs Ünlü coğrafyacı, Amasyalı hemşehrimiz Strabon’a göre yedi kez yakılıp 1981’de Vatikan’da Papa İkinci John Paul’e kurşunlarını boşalttı. Papa yıkılıp yeniden yapılan bu görkemli tayaralı kurtuldu. Ağca yakalandı. Yarpınak, tümü mermerden yapılmış, angılandı. Hapse konuldu. Yargılanırken, tik dünyanın en büyük binasıydı. Gördaima ‘‘megalomani (büyüklük tutkeminde Lidya Kralı Karun’un zenkusu)’’ ile konuştu. Ağca’nın isteği olginliğinin katkısı büyüktü. Knidos Afmuş, tarihe ‘‘Papayı vuran Türk’’ olaroditi’nin sanatçısı Praksiteles de rak geçmişti. Tahliye haberini birinmermer kabartmalarda çalışmıştı. ci sayfasında duyuran IHT gazetesi, Efesli genç Herostratos, İÖ 21 ‘‘Türkiye, papayı vuran adamı serTemmuz 356’da bu görkemli tapınabest bıraktı’’ derken, ğı ateşe verdi. Bübir yandan Ağca’nın yük İskender o gün tarihselliğini doğrudoğduğu için, dünluyor, bir yandan da ya fatihinin doğum Türkiye ile dolaylı alay tarihi bu nedenden ediyordu. Ağca da dolayı günü günübir Herostratos dene çok iyi bilinir. Heğil mi? İnsanların rostratos yakalandı. “nörotik (sinirsel)” ‘‘Tarihe geçmek, bunalımları olabilir ya ölümsüz olmak için da bazılarına “psikoyaktım’’ dedi. Efes pat (ruhsal yapı boyöneticileri bir kazukluğu olan)” denirarname ile halktan lebilir. Herostratos’lar Herostratos adını ise tehlikeli psikopatsonsuza dek unutYoko Ono ve John Lennon. lardır. Hele, Ağca’nın malarını istediler. tahliye sonrasında söylediği bildiriHerostratos lanetlense de adı tarihe len “Ben mehdiyim. Ben mesihim. ‘‘Artemis Tapınağı’nı yakan adam’’ Ben İsa’yım. Ben İncil’i yeniden yaolarak geçti. O günden sonra bu tür zacağım” sözleri “şizofreniyi (gersapıklıklardan ‘‘Herostratos sendçekle bağını koparan ruhsal hastaromu’’ diye söz edilir. lığı)” akla getirmiyor mu? Geçen yılın son günü ile bu yılın ilk gününün ortak tarihini taşıyan InterMedyamız, Ağca’nın süresinden national Herald Tribune (IHT) gazeönce serbest bırakılışını, yargılıyor. İztesinde hemen hemen bomboş, tam mir’de ‘‘Kalaşnikof’’ silahlarla ele gesayfayı kaplayan bir duyuruda ‘‘Tüm çen bir terörist adayını, dükkânından insanların barış içinde yaşayacaklacep telefonlarını soyarken güvenlik rını düşlüyorum’’ cümlesi bulunugörüntüleri ile saptayıp yakalattığı yordu. Bembeyaz sayfanın dibinde komşu hırsızı serbest bırakan yargı10 puntoluk harflerle Yoko Ono Lennın, koskoca üniversite rektörü Yücel non imzası vardı. Aşkın’ı birkaç ay tutukevine tıkan Aradan çeyrek yüzyıl geçtiği için güAdalet Bakanı Cemil Çiçek’in hukunümüz gençleri imzanın sahibini takundan başka ne beklenir ki? nımayabilirler. Yoko Ono, 20. yy ‘‘rock’’ Bize soracak olursanız, Ağca yemüziğine imzasını altın harflerle atniden cezaevine konulmamalıdır. mış, ünlü İngiliz Beatles Grubu’nun Ağca, askerlik yapmamak için ‘‘has‘1’ numaralı müzisyeni John Lentalık’’ gerekçesi ile dilekçe verdi. Bu non’un eşidir. Lennon’un adı, kuşsatırlar yazılırken, GATA Hastanesi kusuz dünyanın dört bir köşesinde psikologlarının ‘‘O bir Herostratos’tur. papanın adından daha fazla duyulSokakta serbest dolaşması sakıncamuş, müziği papanın dualarından lı ve tehlikelidir. Bakırköy’de tedavi daha çok dinlenmiştir. edilmesi gerekir’’ gibilerden bir ra8 Aralık 1980’de Lennon, New por vermelerini bekliyorduk. ABD, istihbaratı besliyor FRANKFURT (Cumhuriyet Bürosu) Amerikan gizli servis örgütlerinin 2001 yılından bu yana artan oranda bir kaynak bolluğu içinde hareket ettiği ortaya çıktı. ABD Ulusal İstihbarat Birimi Başkanı John D. Negroponte tarafından açıklanan istihbarat örgütlerine ait bütçe tasarısı, yıllardır yüzde 20’lerin üzerinde artış gösteren gizli servis olanaklarının 2007 yılında yavaşlayacağını gösterdi. Ancak kasım ayı başında Negroponte’nin bir temsilcisinin ‘‘istemeden ağzından kaçırdığı’’ belirtilen bir açıklamasından, ? Ulusal İstihbarat Birimi’nden yapılan açıklamada 2001 yılından sonraki savunma harcamalarının istihbarat bütçelerini de büyüttüğü vurgulandı. 44 milyar dolar, 15 gizli servis arasında pay ediliyor. gizli servisleri halen 44 milyar dolarlık bir bütçeye sahip olduğu sonucu çıkarıldı. ABD gizli servislerinin bütçesi, genelde gizli olarak sınıflandırılıyor ve hakkında kamuoyuna açık bilgi verilmiyor. 1997 ve 1998 yıllarında dönemin CIA Başkanı Tenet, gizli servislerin 26.6 ve 26.7 milyar dolarlık yıllık bütçelere sahip olduğunu bildirmişti. Halen kamuoyuna sızan 44 milyar dolarlık bütçe tutarı, 78 yıl içinde dev bir atılım gerçekleştirildiğine kanıt olarak gösterildi. servis arasında bu paranın en etkili bir biçimde nasıl dağıtılacağının önemli bir karar olacağının da altını çizdi. Gizli servislere ayrılan bütçenin yüzde 80’inin Pentagon tarafından sağlandığı biliniyor. Tüm dünyadaki radyo sinyalleri, elektronik posta ve benzeri elektronik sinyalleri toplayıp değerlendiren Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA), ABD’nin sürdürdüğü savaşlar ve askeri Pentagon dağıtıyor Negroponte’nin uzmanlarından Patrick Kennedy, bir süre önce yaptığı bir değerlendirmede, 2001 yılından sonraki savunma harcamalarının bu bütçeleri de büyüttüğünü vurguladı. Kennedy, 15 adet gizli saldırılar için dijital harita malzemesi hazırlayan istihbarat birimi NGA ve Amerikan ordusu için özel bilgiler toplayan Savunma İstihbarat Ajansı (DIA), sözü geçen gizli servis kurumları arasında ağırlıklı olanlar. En önemli ‘‘askeri olmayan’’ Amerikan istihbarat servislerinin başında ise ‘‘karşı casusluk’’ bölümleriyle CIA ve FBI geliyor. Terorizmle savaş gerekçesiyle ABD içinde oluşturulan İç Güvenlik Bakanlığı da mevcut 15 gizli servis kurumuna yeni bir kardeş olarak değerlendiriliyor. O Muhalif basına Amerikan yardımı RTA ASYA ? Merkezi Ukrayna’da bulunan ve Bağımsız Gazeteciler Birliği’nin internet sitesinde konuyla ilgili haber ‘‘Vatanınızı kaça satarsınız’’ başlığıyla verildi. BİŞKEK (AA) ABD’nin başta Orta Asya’dakiler olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi 6 ülkedeki muhalif basını desteklemek üzere 43.7 milyon dolar ayırdığı iddia edildi. Merkezi Ukrayna’da bulunan ve Bağımsız Gazeteciler Birliği adlı bir kuruluşa ait olduğu belirtilen ‘‘vlasti.net’’ adlı internet sitesinde verilen habere göre, ABD’nin bu yardımından Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan ve Tacikistan’daki yönetimlerin muhalifi gazeteler ve gazeteciler yararlanacak. ‘‘Vatanınızı Kaça Satarsınız’’ başlığıyla yayımlanan haberde, Kırgızistan’da geçen yıl 24 Mart’ta meydana gelen halk ayaklanmasında etkin rol oynayan basın organlarına söz konusu yardımın ilk dilimi olarak 500 bin dolar verileceği belirtildi. ABD Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına dayanılarak verilen habere göre, bu ülkeye yardımda öncelik Kırgızistan’da faaliyet gösteren ‘‘Freedom House’’ (Özgürlük Evi) matbaasında basılan gazetelerin olacak. Haberde, ABD tarafından 24 Mart halk ayaklanmasından sonra, biri başkent Bişkek’teki Orta Asya Amerikan Üniversitesi’nde olmak üzere Kırgızistan’da üç ‘‘demokratik enformasyon merkezi’’ açıldığı, ABD’nin Kırgızistan’da toplumun demokratikleşmesi ve insan haklarının desteklenmesi amacıyla 5 merkez daha açacağı öne sürüldü. ABD’nin bu yardımından Özbekistan ve Moldova’ya şimdilik sembolik bir pay düşeceği ifade edilen haberde, Azerbaycan’daki muhalif basın için birinci aşamada 540 bin dolar, Tacikistan’daki beş bağımsız radyoyu desteklemek için de yaklaşık 1 milyon dolar verileceği kaydedildi. Irak’ta saldırılar artarken, Basra yakınlarında çok sayıda kişi direnişçi oldukları gerekçesiyle gözaltına alındı. (Fotoğraf: REUTERS) ‘Irak’tan çıkma vakti’ ABD’nin Vietnam Savaşı’nı kazanamayacağını söyleyerek kamuoyunu etkileyen efsanevi sunucu Walter Cronkite, bu kez Irak için konuştu Dış Haberler ServisiABD’de yıllar önce ‘‘Vietnam Savaşı’nın kazanılamayacağını’’ halka anlatarak, kamuoyunu büyük ölçüde etkilediği ifade edilen efsanevi televizyon haberleri sunucusu Walter Cronkite, aynı yorumu bu defa Irak için tekrarlayarak, ‘‘Artık Irak’tan çekilmemizin zamanı geldi’’ dedi. California eyaletinin Pasadena kentinde gazetecilerle konuşan Walter Cronkite, ‘‘Irak’taki askerlerimizi eve getirmemiz gerekecek. Irak’tan onurlu bir şekilde çekilebilirdik, bunu hala yapabiliriz’’ ifadesini kullandı. 89 yaşındaki Cronkite, Vietnam Savaşı’nda en şiddetli çatışmaların yaşandığı 1968 yılında bu ülkeye gidişinin ardından CBS televizyonu için hazırladığı belgeselde, haberine yorum da katmış ve ABD’nin, Vietnam Savaşı’nı kazanamayacağını söylemişti. Cronkite’in bu sözlerinin Amerikan halkının görüşleri üzerinde derin etkisi olmuş, dönemin başkanı Lyndon Johnson, bir yardımcısına, ‘‘Eğer Cronkite’i kaybettiysek, Amerika’nın önemli bir bölümünü de kaybettik’’ demişti. da da 5 polisle 12 yaşındaki bir çocuk öldü. Amerikan New York Times gazetesi, 2006 yılında Irak polisinin eğitimine hız vermek amacındaki Amerikan ordusunun 2 binden fazla takviye askeri danışmanı görevlendireceğini yazdı. Gazetedeki haberde, ilk aşamada başkent Bağdat’ta başlatılan bu programın yerel karakolların yanı sıra bölge ve eyaletlerdeki karargâhları ve sonunda da ülkenin 18 eyaletini kapsayacağı belirtildi. Yasalar, İstanbul’da ve Van’da ayrı! Rektör Aşkın’dan söz etmişken bu konuda da bir iki satır yazalım. Ancak aklandığı ‘‘eski eser kaçakçılığı’’ suçlamasına eğileceğiz. ‘‘Koleksiyonculuk (biriktiricilik)’’ dünya genelinde bir tutkudur. Bu, çeşitli otobüs biletlerinin, telefon kartlarının, biraz daha para gerektiren çeşitli ülke pullarının biriktirimi biçiminde olabilir. Kimileri eski arabaları toplar, gıcır gıcır onardıktan sonra bunları okşamaktan keyif alırlar. Kimileri de belli bir ressamın ya da belirli bir dönemin resimlerini toplarlar. Eğer ABD’de iseler eski oto ya da resim müzeleri açarlar. Bazıları da eski halı, sikke, çanak çömlek, heykel toplarlar. Tarihsel, kültürel, dinsel miras zenginliğine karşılık bir yoksul ülke olan Türkiye’ye ‘‘kurban ülke’’ gözü ile bakılır. Batı’nın tarih yoksulu, ancak ekonomik varsılı ülkelerinden ‘‘pazar ülkeleri’’ diye söz edilir. Kurban ve pazar ülkeleri arasında, görünmeyen bir kaçakçılık boru hattı vardır. Başta UNESCO olmak üzere, aydınlar, bilim insanları tüm kazıların ancak arkeologlarca yapılmasında, yasadışı kaçak kazıların önlenmesinde görüş birliği içindedirler. Kaçak ya da tesadüfen bulunmuş yapıtların çok azı müzelere getiriliyor, çoğunluğu boru hattından dışarıya taşınıyor. Tam olmasa bile, Türkiye’de özel koleksiyoncular müzeler ile kaçakçılar arasında bir tampon bölge oluşturarak, hiç olmazsa bazı yapıtların yurtdışına götürülmesini önleyip devletin ‘‘mülkiyetinde, kendilerinin’’ zilyetliğinde ‘‘birikimlerine’’ kayıt ettiriyorlar. Özel koleksiyoncu, yasanın belirsizlikleri nedeniyle ‘‘saygın’’ ile ‘‘kaçakçı’’ damgası arasına gerilmiş ‘‘sırat köprüsünde’’ yürüyen bir insandır. Profesyonel kaçakçılar, karşılarında rakip gördükleri bu koleksiyoncuları zaman zaman polise ‘‘kaçakçı’’ diye ihbar edip onlardan kurtulmak isterler. Konunun yasallığına uzak bazı deneyimsiz polisler ise ihbarın üzerine balıklama atlarlar. Rektör Aşkın da Van Müzesi’ne kayıtlı bir özel biriktiricidir. Aşkın, yeni aldığı yapıtları müzeye bildirmiş, henüz kayıtlara geçmeden, öngörülen süre dolmadan Azerbaycan’a bir toplantıya gitmiştir. Van Müzesi’nin verilerini ısrarla göz ardı eden yerel emniyet, konutuna baskın yaparak, rektörü ‘‘eski eser kaçakçısı’’ olarak damgalamıştır. Böyle bir durum, bir özel biriktirici olan Rahmi Koç için de her an geçerli olabilir. Türkiye’nin çeşitli yerlerinde, pek çok kişi ‘‘özel koleksiyoncu belgesi’’ sahibidir. Bunlar arasında 15 yaşında çocuklar bile var. Kaçakçılar da yakalandıklarında kendilerini korumak amacıyla aldıkları özel koleksiyoncu belgesinin arkasına sığınıyorlar. Olan Aşkın gibi dürüst koleksiyonculara oluyor. Yolunuz geçen hazirandan önce Taksim’de Dilson Oteli’ne düşseydi, girişte başı kopuk mermerden bir imparator heykeli görürdünüz. Otel, eski eser kaçakçılığından sabıkalı, özel koleksiyonculuk belgesi Danıştay kararı ile iptal edilmiş olan Nihat Kolaşın’a aittir. 90’ların başında heykelin fotoğrafını yayımladık. Her nedense yasalar İstanbul’da aynı olduğu halde ‘‘Bu heykel otel lobisinde ne geziyor?’’ diye hesap sorulmadığını yazmıştık. Heykel, belgesi iptal edildikten sonra koleksiyoncu belgesi alan eşi Emel Kolaşın adına 398 numarayla müzeye kayıtlıdır. Emel Hanım’ın nasıl koleksiyoncu olduğunu, heykeli gösterdiği ikametinde değil de yasaya aykırı olarak kaçakçı eşinin otelinde nasıl sergilediğini sormuştuk. Aradan yaklaşık 1213 yıl geçti. Aynı yasa İstanbul’da da geçerliydi, ama bu süre boyunca kimse bu heykel için parmağını kıpırdatmadı. Yasalar Van’da da aynıydı... Ama aynı yasa karşısında o kaçakçının eşi Sayın Emel Hanım, ötekisi Van’da üniversitesinin kaçakçı rektörüydü... Kalaşnikoflu teröristi, cep telefonu mağazasını soyan hırsızı, süresinden önce Ağca’yı salıveren; koskoca bilim adamını aylarca cezaevine tıkan Türk adalet sistemine artık sizin güveniniz var mı? ABD helikopteri düştü Irak’ta dün bir ABD helikopteri daha düştü. Görgü tanıkları, helikopterin Bağdat’ın kuzeyindeki roket saldırısında isabet aldığını söylediler. Saldırıyı Selahaddin Eyyubi Tugayları adlı bir örgüt üstlendi. Bağdat’ın kuzeyindekiMukdadiye’de bir polis karakolunu hedef alan saldırı AVRUPA Liman işçileri grevde Dış Haberler Servisi Avrupa’nın büyük limanlarında çalışan işçiler, AB’nin liman hizmetlerini özelleştirme planlarını protesto amacıyla dün 24 saatlik greve gitti. Binlerce liman işçisi de Strasbourg’da Avrupa Parlamentosu önünde gösteri yaptı. Belçika’da dünyanın en büyük limanlarından biri olan Anvers ile Zeebrugge, Gand ve Brüksel limanlarında çalışan 10 bin işçi grev yaparken bunlardan 3 bin kadarı Strasbourg’daki protesto gösterilerine katıldı. Hollanda’da, iş bırakma eylemine Rotterdam’da 600, Amsterdam’da 150 dolayında liman çalışanı katıldı. Avrupa’nın belli başlı limanlarının yanı sıra Avustralya ve ABD’den gelen 6 bin kadar işçi, sendikaların Fransa’nın Strasbourg kentinde düzenlediği eyleme katıldı. R OMANYA Yolsuzluk istifa ettirdi BÜKREŞ (AA) Romanya’da muhalefetteki Sosyal Demokrasi Partisi lideri eski Başbakan Adrian Nastase, yolsuzluk iddiaları yüzünden istifa etti. Nastase, yolsuzlukla mücadele savcılarının yaptığı araştırma tamamlanana kadar muhalefet liderliğinden çekildiğini söyledi. İstifasının bir sorumluluk jesti olduğunu ve geri döneceğini belirten Nastase, yerine Dan Mircea Popescu’nun geçeceğini bildirdi. Parlamentonun alt kanadının da başkanlığını yürüten Nastase, Devlet Başkanı Traian Basescu’yu, siyasi nedenlerle yapılan bu araştırmanın arkasındaki ilk güç olmakla suçluyor. Ulusal Yolsuzlukla Mücadele bölümü, Nastase ailesine geçen yıl ölen teyzelerinden kalan 354 bin dolar ve 3 apartmandan oluşan mirası inceliyor. Nastase, teyzesinin servetini, sattığı aile mücevherlerini emlak pazarında iyi değerlendirerek edindiğini belirtmişti. Can pazarı Rusya’nın Vladivostok kentinde dün bir iş merkezinde çıkan yangında 8 kişi öldü, en az 15 kişi yaralandı. Sabah erken saatlerde başlayan yangın kısa sürede 9 katlı binayı sardı. Alevler Elmek: oacar?superonline.com Faks: 0312. 442 79 90 arasında kalan onlarca kişi pencereleri açarak itfaiye ekiplerinin kendilerini kurtarmasını bekledi. Duman ve alevler arasında paniğe kapılan bazı kişiler kendilerini binadan aşağı attı. Yetkililer yangının nedeninin henüz bilinmediğini ancak olayla ilgili soruşturmanın sürdüğünü açıkladı. (Fotoğraf: AFP) CUMHURİYET 10 K