Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 MART 2005 PERŞEMBE 14 JV U J_i JL U J \ kulturC" cumhuriyet.com.tr !f îstanbul Bağımsız Filmler Festivali Iranlı genç yönetmen Mania Akbari'yi ağırladı îçsel sorgularla değişmekSELCEN AKSEL Genç yönetmen Mania Akbari, !f Îstanbul Bağımsız Filmler Festiva- li'ninkonuğuydu. Festivalde '20 Par- mak/20 Fingers' adlı dijital filmi gösterilen Akbari ile bu filmi, sine- ma anlayışı, ülkesi ve kadmlan üze- rine konuştuk. - Resirnle başlattığınız çauşmala- rını/ı sinema alanında sürdürüyor- sunuz... MANİA AKBARİ - Yaşam sana- tın ta kendisi... Asıl üniversite ise doğ- duğunuz ortam. Sanat yapmanın en güzel yanı; zor olsa da, değişen, fark- lılaşan sancılarla üretiliyor olması. Tümüyle içsel ve bence yaşamda ya- pılabilecek en güzel şey... Bazı şey- lerin kökenine tam anlamıyla ulaş- mak olanaksızdır, yalnızca bir gün karşı karşıya gelirsiniz. 12yaşımdane- den şiir okuduğumu bilememem gi- bi... - Dışavurumcu bir bakıştan mı söz ediyoruz? AKBARİ - Resim ya da sinema, bu ikisi de duygularımı dışa vurma yo- lıım... îsteklerimi, sanatsal düşünce- mi hangisi karşılarsa o yolu kullan- mayı seçerim. Bir yanıyla da sinema- nın, resmin ilerlemiş bir biçimi oldu- ğunu söyleyebiliriz. Cerçeklerln dışında yaşıyoruz - Video-art gibi çağdaş disiplin- lere yakınlığınızın, sade ama çarpı- cı sıınıım oluşuyla bir ilgisi olabilir mi? AKBARİ - Herkes bunalım geçi- rir ve o video çalışmaları, bunların somutlaşmasıdır. Uyku, düş, bunalım ve benzeri şeylerin bir karışımıdır bunlar. Ki bir kadın olarak toplumda bunlarla daha çok karşı karşıya kalı- nabiliyor. - Bir şeyi anlatılır ve görülür ha- le getirmek... Çıkış noktanız önce- likle istek, deneysellik ve dışavu- rumcu bir yaklaşım denebilir mi? AKBARİ- Öncelikle, üretici yanı- mı kaybedersem kendimi ölmüş saya- cağımı söylemek istiyorum. Sinema, video ve diğerleri... Bir kadın hami- ledir, karnındakibebekbüyüyordur... Artık bir aşamada ya çocuk ölecektir yada kadın.... - Iran kültürel açıdan zengin bir mirasa salıip. Bir kadın sinemacı olarak görüşleriniz neler? İJJ %J lkem, bütün o sanata karşı eğilimine karşın, şu anda bir uyku dönemi geçirmekte. Ve insanlar, kadın-erkek, yaşları ne olursa olsun tümüyle köhne fikirlere sahip... Kültür hakkında fazla bir şey bilmeden, yalnızca birtakım gelenekleri yaşatıyorlar ve bu onlara yetiyor... Çoğunluğu suyun üzerinde geziyor gibi, var olan yasaları sorgusuz sualsiz kabullenmişler. Tamamıyla tüketici bir kimlik sergiliyorlar...' AKBARİ - Ülkem, bütün o sanata karşı eğilimine karşın, şu anda bir uy- ku dönemi geçirmekte. Ve insanlar, ka- dın-erkek, yaşlan ne olursa olsun tü- müyle köhne fikirlere sahip... Kültür hakkında fazla bir şey bilmeden, yal- nızca birtakım gelenekleri yaşatıyor- lar ve bu onlara yetiyor... Çoğunluğu suyun üzerinde geziyor gibi, var olan yasaları sorgusuz sualsiz kabullen- mişler. Tamamıyla tüketici bir kimlik sergiliyorlar... Bu beni gerçekten çok üzüyor. O kadar güzellik varken in- sanlann yalnızca tüketici olması ve as- lında ülkenin de kültürünü unutuyor olmalan.... - Halbuki özgün işlerin çıkarıla- bileceği bir doku var ülkenizde... AKBARİ - Bunu yapabilecek ki- şiler de var tabii ki, ancak, yasalar on- lan engelliyor. Sanatçıların çalışma- si gerçekten zor... Bazen düşünüyo- rıım, kendimize göre bir topluluk oluş- turuyoruz. Toplum gerçeklerinin tü- müyle dışında yaşıyoruz. Çaresizlik- ten kaynaklanıyor. Farklı düşünme, farklı tip oluşturmanın toplumda yay- gın olması gerekir oysa, sadece sa- natçılar için geçerli olmamalıdır bu. Çok acı verici... lran'ın çeşitli küçük şehir ve köylerinde araştırmalar yap- tım. Ve bu kadar geri kalmışlığı, bi- linçsizliği görmek, kadınlann erkek- lerin katı gelenekleri ve yaşam biçim- leri... - Tam olarak neyi söylemek isti- yorsunuz? AKBARİ - Düşüncenın gücü yok olmuş durumda, ilerlemiyor. Bunun yaşayan bir ölü olmaktan bir farkı yok. Kadınlann amacı, yalnızca ev- lenmek ve iyi bir eş olmak. Kendile- rine hiç soru sormuyorlar, gerçekte yaşamdan ne istedikleri hakkında. İn- sanlar değişimde karar kılmadığı sü- rece her şey aynı kalacaktır. Bunu gör- düm ve kendi iç dünyamı yaşamaya karar verdim. - '20 parmak\ belirgin bir biçim- de toplunısal potada kadın erkek iliş- kilerine eğiliyor... AKBARİ - Bu yolu neden seçtiği- mi ve nasıl sürdüreceğimi hâlâ bil- miyorum. Sinema, lran'da yaşamış bir kadın olan bana yardımcı oldu ve o deneyimleri yeniden farklı bir biçim- de gündeme getirdim böylece. Fakat bu filmde özel bir çabam vardı. Sine- manın yaşamı yeniden kurmasını is- temedim, üçüncü göz olarak kullan- dım sinemayı. Ahşılagelmiş bir sinemacılık anla- yışı değil söz konusu olan. Rol arka- daşıma "Film çekmekte olduğumu unut" diyordum. Çünkü sinema, in- sanın varlığına yerleşebilecek kadar güçlüdür. Kamerayı da bu doğrultu- da kullandım zaten. Fllm yapmak bir güç işl - Bu çalışmanız da soyut bir yan taşıyor mııvdu, yoksa gerçekçiliğe mi daha yakın? AKBARİ- Bence yaratıcılık uy- kuyla, düşle uyanıklık arası bir yer- de. Film bittiğinde hayatımın en ger- çekçi filmini gördüğümü hissettim. Anladım ki dışarıda geçen olaylar de- ğil, aklınızdan geçenlerdir gerçekler. Onu yaşar çünkü insan. Film yapar- ken ikili bir ilişki söz konusu, film be- ni yapıyor, ben de filmi. Ve ıkili iliş- ki üst düzeyde olduğu zaman, iki ta- rafın arasındaki enerji alışverişi iyi olursa bu tümüyle olgunlaşmışbirya- pım olur. Film yapmak bir güç işi. Se- naryoya esir olmanıaya da dikkat et- tim yapım aşamasında. Ekleme çı- karmalar oldu, doğaçlama sahneler çekildi. Başrollerden birini oynamam bir şanstı bu anlamda, senaryo dışın- dan replikler kullandım ve anlık kar- şıhklan kaydettim. - Filmin önce İran'da, sonra dün- yada gösterimi yasaklanmış... AKBARİ - Bu filmin şansı var; ya- pımcısının Iran asıllı ancak lngiliz uyruklu olması nedeniyle kanşamıyor- lar. - Buna karşın tanınmış sinenıa- cılarınız var, kişisel olarak ciddi bir çabaları var herhalde... AKBARİ - Tabii, dijital sanat bize bu konuda yardımcı oluyor ama, ko- lay olmuyor lran'da bu tür yapımlar üretmek. Yasaklanmayacak, gösterim şansı bulabilecek tasanlar için yapım olanağı bulunabiliyor ancak. - Başka tasarılarınız? AKBARİ - Yazmaktan çok, ka- famda kurgulamayı seviyorum, bu- nu anladım. Trende intihar eden bir adamın öyküsünü filme almayı ta- sarlıyorum. Kameranın çalışmasıy- la senaryo yazılmaya başlanacak. Beş gün boyunca trende çekilecek film. Dijital kamerayla, böylece yolcular doğal hareket edecekler, bü- yük bir kamera daha farklı bir etki yaratıyor üzerlerinde. ENKA Kültür ve Sanat Vakfı'nın düzenlediği 'Bahar Programı' belli oldu Tıyatro sahnesine bahar geldi... İstanbul Devlet Tiyatrosu'nun oyunu 'Sersemler Evi' 29 Mart'ta sahnelenecek • ENKA Kültür ve Sanat Vakfı'nca düzenlenen mart- nisan programında Gönül Ülkü- Gazanfer Özcan Tiyatrosu, Îstanbul Devlet Tiyatrosu, Kent Oyuncuları ve Semaver Kumpanya'nın sahneleyeceği oyunların yanı sıra Çağdaş Bale Topluluğu ile Orhan Osman'm gösterileri de yer alıyor. Kültür Servisi - ENKA Kültür ve Sanat Vakfı'nın düzenlediği 'Ba- har Programı' kapsamında pek çok tiyatro oyunu ve konser, sanatse- verlerle mart-nisan ayı boyunca bu- luşacak. 8 Mart'ta Gönül Ülkü - Gazan- fer Özcan Tiyatrosu 'Kiralık Ko- nak' adlı oyunu sahneleyecek. Ge- orge Feydau'nun yazdığı oyunu Gazanfer Özcan uyarladı. Çağdaş bale topluluğu 55. yılını kutluyor Oyun, evini kiralamak isteyen bi- rinin birkaç kişiye birden söz verip evde hepsiyle bir araya gelişinde yaşanan olayları konu ediyor. 15 Mart'ta tiyatroseverler Tiyat- ro İstanbul'un 'Aşkın Yaşı Yok' adlı oyununu görme imkânı bulacak. Pierrette Bruno'nun yazdığı, Gen- cay Gürün'ün yönettiği oyun, ev- lilik kurumunu sorguluyor. 22 Mart'ta Çağdaş Bale Toplu- luğu'nun sunacağı gösteride 'Benim Mavi Galaktikam', 'Genç Adam ve Ölüm', 'Arya', 'Büyüleyen Mandarin', 'Akdeniz Öyküleri' adlı yapıtlar yer alacak. Cem Erte- kin'in genel sanat yönetmenliği ve başkoreograflığını üstlendiği ilk özel bale topluluğu olan Çağdaş Ba- le Topluluğu 33. sanat yılını kutlu- yor. İstanbul Devlet Tiyatrosu'nun sahnelediği 'Sersemler Evi' 29 Mart'ta izleyiciyle buluşacak. Toby Wilsher'in yazıp yönettiği oyunun beden dili Janıes Greaves'a ait. Orhan Osman'ın yönetip ve ta- sarladığı 'Devr-i Âlem' başlıklı mü- zikli gösteri 5 Nisan'da gerçekleşe- cek. 1996 yıhndan bu yana müzikal çalışmalarını ülkemizde sürdüren Orhan Osman, 'Devr-i Âlem' tasa- rısı kapsamında Yunan, Balkan, Türk, Hint, Gürcü ezgilerinden olu- şuyor. Kent Oyuncuları, 12 Nisan'da Mehmet Ergen'in yönettiği ve Bri- an Fidel'in yazdığı 'İki Hayat Son- ra' oyununu sahneleyecek. Çe- hov'dan esinlenerek yazılan ve iki ayn oyundan oluşan 'İki Hayat Son- ra'da yer alan iki oyunda da kadın- erkek ilişkilerine dair yaşananlar ve yaşanamayanlar konu ediliyor. Yenl oyunları Semaver Kumpanya yeni oyun- ları 'Süleyman ve Öbürsüler'le 19 Nisan'da ENKA'daolacak. Ya- vuz Pekman'ın yazdığı oyunu Ay- şenil Şamlıoğlu sahneye koydu. Max Frisch'ın 'Bay Biedernıann ve Kundakçılar' oyunundan esin- lenerek yazılan oyun, âdemoğlu- nun yaşamdan hiç ders almayan ya- nına işaret ediyor. Insanoğlunun toplumsal ve bi- reysel sorumsuzluğunu, kayıtsız- lığını, aymazlığını acı bir alayla an- latıyor. (0 212 276 22 14) 'BENİ HİÇ GÖREMEZSÎN' ADLI KÎTABIYLA Altın PortakalŞiir Ödülü Kayıran hn Kültür Servisi - 9. Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü'ne Beni Hiç Göremezsin ısimli ki- tabıyla Yücel Kayıran layık gö- rüldü. Ödül düzenlenen 8. Akde- niz Altın Portakal Şiir Sempozyu- mu'nun ardından yapılan ve Meh- met Doğan, Güven Turan, Hay- dar Ergülen (2. Akdeniz Altın Portakal Şiir Ödülü Sahibi, Şair), Mehmet Taner (4. Akdeniz Al- tın Portakal Şiir Ödülü Sahibi, Şair), Orhan Koçak'tan (Edebi- yatçı, Eleştırmen) oluşan seçici kurulun oylarıyla belirlendi. Seçici kurulun, "İçerdiği yoğun düşünsel ve ruhsal gerilime en uygun şiirsel biçim arayışıyla, yı- lın en dikkat çekici şiir toplamı (kitabı) olması" nedeniyle Yücel Kayıran'ı ödüle değer gördüğü açıklandı. Kayıran ödülünü, 21 Mart Dünya Şiir Günü'nde ger- çekleştirilecek törende alacak. 1964 yılmda Adana'da doğan Yü- cel Kayıran, Hacettepe Üniversi- tesi Edebiyat Fakültesı Felsefe Bölümü'nden mezun oldu. Tür- kiye Felsefe Kurumu ve Edebiyat- çılar Derneği üyesi olan Kayı- ran'ın ilk şıiri, 1984 Yaba Öykü dergısınde çıktı. Bunu, oyıllarda Oluşum, Yarın, Morköpük ve Sanat Rehberi dergileri izledi. Bir süre Kilis, Afşin, Arapkir ve Malatya'da yaşayan şair, 1990'h yıllarla birlikte şiırleri- nin yanı sıra eleştiri ve poetika ya- zılarıyla dikkat çekti. Kayıran'ın şiir ve düzyazıları, Sonbahar, Ludingirra, Hürriyet Gösteri, Deüer, Varlık, Adam Sa- nat, Virgül, Toplum ve Bilim, Cumhuriyet Kitap, Yasakmeyve, Kitap-hk, Edebiyat ve Eleştiri, Mor Taka ve Milliyet Sanat gibi dergilerde yayımladı. Yücel Ka- yıran'ın yayımlanmış 'Hayaline Firar Edemeyenlerin Afsunu (1997)1 ve 'Beni Hiç Göremez- sin (2004)' adlı şiir kitapları bu- lunuyor. RH+SANAT DERGÎSITARAFINDAN DÜZENLENDİ Yılın genç ressamı yarışması sonuçlandı Kültür Servisi - rh+sanat der- gisince düzenlenen 'Yılın Genç Ressamı' yanşması sonuçlandı ve Serpil Kapar Kılıç, 'Yılın Genç Ressamı' seçildi. Yunus Emre Dokumacı, Bur- çin Erdi, Arzu Gürdal, Nilbar Güreş, İlke İlter, Nebahat Kar- yağdı, Pınar Köstepen, Serpil Kapar Kılıç, Erman Özbaşa- ran, Pelin Özgeçen, Kerem Can Öznıen, Aslı Ozok, Vluslala Oral Ünlü ve BUlent Yavuz Yıl- maz'ın yapıtlan için toplam 13 bin 130 oyun kullanıldığı yanşma- da, 23 Şubat'ta oylama kesildi ve noter önünde sayım yapılarak so- nuç 26 Şubat'ta Antık Sanat Ga- lerisı'nde düzenlenen törenle açık- landı. En çok oyu alarak birinci olan Serpil Kaçar Kılıç, 2005 yı- lında Antik Sanat Galerisi'nde kişisel sergi açacak ve dergide sanatçıyla yapılan bir söyleşiye yer verilecek. Yarışmada en yüksek oyu alan dörl sanatçının SUM- MA adh kuruluşun düzenlemesiy- le, Moldova'ya giderek Moldova- lı sanatçılarla bir haftalık atölye çalışması yapmalarınınyanı sıra, yedi genç ressama da sergi öne- risi yapıldığı açıklandı. 'Born Into Brothels'a izin çıkmayabilir • HOLLYWOOD (AFP) - Kalküta'nın 'kırmızı ışık' mahallesinde (randevu evlerinin yoğun olarak bulunduğu mahalle) çalışan 'seks işçilerinin yaşamım' konu alan 'Born Into Brothels', yönetmenleri Zana Briski ve Ross Kauffman'a Oscar da getirse Hindistan'da gösterilmeme olasılığından söz ediliyor. Ingiltere doğumlu Briski ve Kauffman, filmin ülkede gösterilmesi durumunda 'sorun çıkabileceği' düşüncesiyle burada gösterilmemesi kararı aldılar. Brendel, Haydn'ı seslendirecek • Kültür Servisi - Genç kuşağın parlayan yıldızlanndan viyolonsel Adrian Brendel, 13 Mart'ta Sabancı Üniversitesi Gösteri Merkezi'nde konser verecek. Akbank Oda Orkestrası 'Dünden Bugüne Mart Konserleri' çerçevesinde şef Cem Mansur yönetiminde vereceği konserde Brendel, Györgi Ligeti'nin eski Macar Balo Dansları ve Viyolonsel Konçertosu ile Josef Haydn'ın Viyolonsel Konçerto No.l ve Senfoni No.45 'Veda'yı seslendirecek. Ünlü piyanist Alfred Brendel'in oğlu olan Adrian Brendel, geçen aylarda da babasıyla birlikte Beethoven'ın tüm sonatlannı kaydederek dünyanın önde gelen müzik merkezlerinde konserler vermişti. Stan Lee'den yeni bir kahraman • LONDRA (BBC) - Dünyaca ünlü, maceraları sinemaya da uyarlanan çizgı-karakter Örümcek Adam'ın (Spider-Man) yaratıcısı Stan Lee, yeni süper kahramanlar için çalışmalarını sürdürüyor. Örümcek Adam'la bu alanda en yüksek satış oranlarından birini Marvel Comics'e yakalatan sanatçı, yakın zamanda firmaya filmin gişe gelirinden kendisine ayrılan payın az olduğu gerekçesiyle açtığı davayı kazandı. Aylin Güzelbeyoğlu yapıtlan • Kültür Servisi - Aylin Güzelbeyoğlu, kişisel resim sergisiyle Galeri Geçit'te. Güzelbeyoğlu, sanatın farklı dallarında etkin olmasının yanı sıra 1985 yılında başladığı resim çalışmalarını, 14 yıldan bu yana Istanbul'da, Galata Kuledibi'ndeki atölyesinde sürdürüyor. Daha önce Istanbul'da kişisel sergiler açan sanatçı, bu sergisinde tuval üzerine yağlıboya son dönem çalışmalarına yer veriyor. Figürcü bir yaklaşımla daha çok interior, natürmort ve figürün yanı sıra tema olarak bugüne dek farklı sergilere de imza atan Güzelbeyoğlu'nun kurgu anlayışında, dışavurumcu ifadeler ile açık - koyu etkisi öne çıkıyor. (0 216 485 10 43) !f 2005te kısaların galibi Deniz Buga • Kültür Servisi - 4. AFM Bağımsız Filmler Festivali kapsamında düzenlenen kısa film yanşmasını, 26. İFSAK Ulusal Kısa Film ve Belgesel Yanşması'nda da ödül alan Deniz Buga'nın 'Uyku' adlı filmi kazandı. Fatih Kızılgök'ün 'Toz' filminin Jüri Özel Ödülü kazandığı yanşmada, Radikal gazetesi tarafından gerçekleştirilen halk oylaması sonucunda Mehmet Ercan'ın 'Çelik Çomak'ı birinci oldu. Deniz Buga, uyku ile uyanıklık, gerçek ile hayal, belli ile belirsizlik arasında salınan bir kaybcdiş öyküsü anlattığı 'Uyku'yla aldığı bu ödülle, kendi seçeceği uluslararası bir film festivaline konuk olarak katılmaya hak kazandı. Buga, 'Uyku'dan önce çektiği 'Kardeşler' adlı filmiyle geçen yıl hem İFSAK'ta, hem de BIL'S Kısa Film Yanşması'nda birincilik ödülü kazanmıştı. Tiilay Ninon'un resim sergisi • Haber Merkezi - Ressam Tülay Niron'un kadın ve çiçek temalı sergisi 8-18 Mart tarihleri arasında Belgi Sanat ve Kültür Merkezi'nde sanatseverlerle buluşacak. Dünya Kadınlar Günü'nde açılacak olan sergisinde yer alan yağlıboya çalışmalarında Niron, kadını özveri, neslin devanıı, sevgi, şefkat, çekirdek aile, doğum, yeni başlangıçlar ve değerler bağlamında yorumluyor. Çalışmalannda naif figürler eşliğinde formlarda yalınlığı öne çıkaran Tülay Niron 1953 İstanbul doğumlu. İlk kişisel sergisini 1994'te Ankara'da, Meşrutiyet lş Bankası Sanat Galerisi'nde, ikinci kişisel sergisini 1998'de yine Ankara'da Atrium Sanat Galerisi'nde açtı. Diğer kişisel sergiler ise sırasıyla 2000'de Ankara Prof. Dr. Mustafa N. Parlar Sanat Galerisi'nde, 2001 'de Ankara Lale Ataman Sanat Galerisi'nde sanatseverlerle buluştu. Daha önce karma sergilere de katılmış olan sanatçının bu son sergisi beşinci kişisel resim sergisi. (0 216 380 02 85) BUGÜN • OSMANLI BANKASI MÜZESİ SİNEMASI'nda 19.30'da 'İşte Eğlence' adlı filmin gösterimi. (0 212 334 22 70) • BABYLON'da 21.30'da Erik Truffaz konseri. (0 212 292 73 68) • BORUSAN KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 18.30'da Can Oan'dan 'Charles Ives' konulu söyleşi. (0 212 292 06 55)