Katalog

SAYFA + CUMHURİYET 27 MART 2005 PAZAR 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Devlet Tiyatrolan ve Şehir Tiyatrolan bugün perdelerini tiyatroseverler için ücretsiz açacak BugünDünyaTiyatroGünü...Kültür Servisi- '27 Mart Dünya Ti- yatro Günü' dolayısıyla ITI-UNES- CO Uluslararası Tiyatro Merkezi ile ITI-UNESCO Türkiye Merkezi gele- nekselbildirileriniyayımladılar. Ulus- lararası Tiyatro Enstitüsü ayrica, 'Dün- ya Tiyatro Günü' ve Kadın Ayı dola- yısıyla üye ülkelerin tiyatroya katkı- lan olan kadın yazar, yönetmen ve oyunculanndan seçtiği bir onur liste- sini kendi web sayfasında yayımladı. Sayfada Türkiye'den Yıldjz Kenter, SevgiSanhveAyşeEmelMesciyeralı- yorlar. Usta tiyatrocu Erol Günaydın'a 50. sanat yılmda Müjdat Gezen Sanat Merkezi'nce verilen 'tsmaiIDümbül- lüOnurÖdülü' de bugün sunulacak. Her sahnede farklı oyun... Kadıköy Halk Eğitim Merkezi De- neme Sahnesi Oyunculan 35. kuru- luş yıldönümlerini bugün saat 19.30'da Kadıköy Halk Eğitim Merkezi'nde kutlayacaklar. Bu kapsamda sanat dünyasının 19 ünlü sanatçısına ödül verilecek. Nâzun Hikmet Kültür Merkezi ve AmatörTiyatrolar Çevresi, Dünya Ti- yatro Günü'nü ortak bir izlenceyle Kadıköy sokaklannda ve Kültür Mer- kezi'nde kutluyor. Amatör tiyatro top- luluklannın kısa oyunlanyla katıldı- ğı etkinlik bugün saat 12.00'de Kadı- köy Anadolu Lisesi'nin önünde baş- layacak ve tüm gün sürecek. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üni- versitesi Devlet Konservatuvan Ti- yatro Anasanat Dalı öğrencilerinin sahneleyecekleri ve Müzik Bölümü öğ- rencilerinden oluşan orkestranın can- lı olarak eşlik edeceği 'Üç Kuruşluk Opera' adlı oyun, bugün saat 20.30'da Akatlar Kültür Merkezi'nde izleyi- ciyle buluşacak. OyunAtölyesi yalnız 'bir kez' olmak üzere Cimri, AzraU'in Gözyaşları ve Otheflooyunlannı bugün saat 16.00'da, yann 20.30'da ve salı günü 20.30'da peş peşe sahneleyecek. Kartal Belediye Tiyatrosu bugün 19.30'da Şiiılerle Yaşayanlar adlı oyu- nu Kartal Hasan Ali Yücel Kültür Merkezi'nde oynayacak. Halkalı Kül- tür Merkezı'nde bugün 20.00'de Ul- vi Alacakaptan Tiyatrosu 'Ulvimt- rak'ı, yann Ekol Tiyatrosu 'Bir Adam Yaratmak'ı, salı günü saat 20.00'de Se- rrıaver Kumpanya 'Diktat'ı, çarşam- ba günü saat 20.30'da da Toplu tğne Tiyatrosu 'înşaat'ı sahneleyecek. Kenter Tiyatrosu 'OscarvePembe- li Meleği', Hadi Çaman Tiyatrosu 'İyi Aile Çocuğu'nu oynarken Profilo Kül- tür Merkezi'nde 'BademÇocuk', 'Ye- tişkinlere Özel', Lütfi Kırdar'da 'Yıl- dızlarınAlunda', Beşiktaş Kültür Mer- kezi'nde 'Palyaçolar' ve 'Haybeden GerçeküstüAşk' tiyatroseverlerle bu- luşacak. Dünya Tiyatro Günü kapsamında Nesrin Kazankaya yönetimindeki Pera Güzel Sanatlar Tiyatro Bölümü öğrencilerı Tiyatro Pera - Eren Ulu- ergüven Sahnesi'nde salı günü saat 19.30'da özel bir gösterim sergile- yecek. Devlet Tıyatroları'nın 11 bölgede- ki 18 yerleşik ve 2 turne sahnesinde 21 oyunu bugün ücretsiz izlenebıle- cek. Ankara Büyük Tiyatro'da 'Sığuı- n', Küçük Tiyatro'da 'Gözlerimi Ka- panm Vadfemi Yaparım', Akün Sah- nesi'nde 'Ramazanla Cülide', Altın- dağ Tiyatrosu'nda 'Karunla Evleni- yorunı', Yeni Sahne'de çocuk oyunu 'Mavi Köpek', Şinasi Sahnesi'nde 'AşkEvlerdenUzak'; tstanbul Taksim Sahnesi'nde çocuk oyunu 'Altuı Kız', Aziz Nesin Sahnesi'nde 'Ben Ruhi BeyNasıüm', AKM Büyük Salon'da 'Çayhane'; Izmir Konak Sahnesi'nde 'HadiÖldürseneCanikom', Karşıya- ITI-UNESCO Türkiye Merkezi'nin Başkanı Reflk Erduran Türk tiyatrosunun durumunu değerlendirdi Dünya Tiyatro Günü'nde yeni umutlar • Sayrn Gencay Gürün bugünkü duruma ilişkin teşhislerinde haklı. Ama geleceğe bakışta ben onun kadar karamsar değilim. Saydığı ters etkenler öldürücü olsaydı bugün perde açabilen topluluk kalmazdı. Ödenekli tiyatrolar ve kimi özel topluluklar düzey düşürmeden seyirciye haz verebildikleri zaman salonları tıklım tıklım dolduruyor. Ölü sanılan sinemamız nasıl canlanıyorsa, Türk tiyatrosu da zamanla yeniden yükselişe geçecek. Kültür Servisi - Dünya Tiyatro Gü- nü'nün kutlanmasını düzenlemekle görev- li ITI-UNESCO Türkiye Merkezi'nin Başkanı RefikErduran'la tiyatro alanın- daki son durumu konuştuk. - Merkczin yönetiminin gençlere geç- mesini istediğinizi söylcnıiştiniz... REFtK ERDURAN - Kültür Bakanlı- ğı ile ilişkilerin normalleşmesiyle genç- lere düzgün bir kurum devredilmesini is- tiyorum. Ama bu olmasa da, yapabilece- ğimiz ilk genel kurulda başkanlıktan ay- nlacağım artık. Çünkü ilgililerin kayıtsız- lığını aşmak da gençlik enerjisi gerekti- ren bir çaba. İlglll' bakanlık... - Kayıtsızük dediğuıiz nedir? ERDURAN- Resmi Gazete'de yayım- lanmış Bakanlar Kurulu karanyla merke- zimizin -ayda 1500 Yeni Lira'yı geçme- yen- cari giderlerini karşılama görevi "il- güi" bakanlığa verilmiş. O bakanlık Mil- li Eğitim iken sorun çıkmamış. Sonra Ma- liye, merkezimizi Kültür Bakanhğı'na bağlı saymış. Kültür, "İlgili bakanlık ben değüim" diyor, ama uluslararası aidatımı- zı ödeyerek tutarsızhğa düşüyor. Sonuç- tabüromuz çoktandırkapalı. Uluslarara- sı kültür alanında ülke küçük düşmesin di- ye sekretarya ışlenni ben evimden yürüt- meye çalışıyorum. Bereket versın bu yı- lın Tiyatro Günü arifesınde bir Hızır gö- ründü ufukta. -Kimo? ERDURAN - Devlet Tiyatrolan Genel Müdürü. Maliye bizim merkezi Kültür Bakanlığı'nın sorumluluk kapsamında sayarken gerekçe diye bir resmi tiyatro ku- ruluşunu o bakanlığın yetki alanındaki Devlet Tiyatrolan ile bağlantılı gördüğü- nü ileri sürmüştü. Lemi Bilgin Bey'e "O gerekçeyi geçerli sayalım" dedim. Kabul etti. îcra komitemiz de uygun gördü. Dev- let Tiyatrolan merkezimizin uluslararası görevlerini yerine getinnesinde yardım- cı olacak, merkezimız de ödenekli ve özel topluluklanmızın uluslararası ilişkileri- nin düzenlenmesmde DT ile işbirliği ya- pacak. - Bu yılın Tiyatro Günü duyurusunu hazniayan GencayGürün çok karanlık bir tablo çiziyor. Katılıyor nıusunuz? ERDURAN - Sayın Gürün bugünkü duruma ılışkin teşhislerinde haklı. Ama geleceğe bakışta ben onun kadar karam- sar değilim. Saydığı ters etkenler öldürü- cü olsaydı bugün perde açabilen topluluk kalmazdı. Oysa -kendi dahil- sebatkârti- yatrocular yıllardır direnebiliyor. Genç- lerin yılmadan oluşturduğu topluluklar inatla yenilikarayışlannı sürdürüyor. Öde- nekli tiyatrolar ve kimi özel topluluklar düzey düşürmeden seyirciye haz verebil- dikleri zaman salonlan tıklım tıklım dol- duruyor. Ölü sanılan sinemamız nasıl can- lanıyorsa, Türk tiyatrosu da zamanla ye- niden yükselişe geçecek. Kısır bir döngü' - Nasıl olacak bu? ERDURAN- Yeniyazarlaryetişecek. O konuda görüş belirtirken kişisel açı- dan yakınmalar dile getirdiğim düşünü- lebilır diye çekinerek konuşuyorum. Öy- le yapmam nankörlük olur; tiyatro ala- nımız kişisel açıdan beni mutlu etti ve edi- yor. Ama genelde şunu söylemek zorun- dayım: Türkiye'de bugün tiyatro krizi denilen sorun her şeyden önce bir yazar kıthğıdır. Oyun yazarlanmız horlandık- ça yenisı yetişmiyor, yenisi yetişmedik- çe oyun yazarlığımızın horlanması ko- laylaşıyor. Zamanla bütün tiyatroculan- mız Türk seyircisini heyecanlandıracak metinleri elde etmedikçe düze çıkama- yacaklannı anlayacaklar Onlardan ge- len talep ve yakınlık yeni oyun yazarla- rının yetişmesine yol açacak; yeni oyun yazarlanmız tiyatroculanmıza cankurta- ran simidi atar gibi metinler üretecekler. Kısırdöngü doğurgana dönüşecek. Gö- receksinız. ITI-UNESCO Uluslararası Bildirisi: İmdat! ARIANE MNOUCHKINE / Yönetmen Tiyatro, koş yardımıma! Uyuyorum. Uyandır beni. Karanlıkta kayboldum, yol göster bana ya da bir ışık yak. Tembelim, utandır beni. Yorgunum, kaldır beni. llgisizim, vur bana. Aldırış etmiyorum, yok et bu halimi. Korkuyorum, cesaret ver bana. Cahilim, öğret bana. Canavarım, insancıllaştır beni. Yüksekten atıyoruın, gülmekten öldür beni. Edepsizim, alaşağı et beni. Kafasızım, değiştir beni. Yaramazım, cezalandır beni. Baskın ve acımasızım, savaş benimle. Bilgiçim, alay et benimle. Bilısızim, eğit beni. Suskunum, çöz beni. Artık hayal kurmuyorum, bir korkak ya da budala gibi davran bana. Unuttum, bana bellek yükle. Kendimi yaşlı ve tükenmiş duyumsuyorum, çocukluk coşkusu ver. Ağınm, müzik ver bana. Üzgünüm, mutlandır beni. Sağırım, fırtınada acılara çığlık attır. Kışkırtıldım, bilgeliği göster bana. Zayıfım, dostluğun ışığını yak. Körüm, bütün ışıklan bir araya topla. Çirkınhğın boyunduruğu altmdayım, güzelliğin kazanmasını sağla. Nefretle kuşatıldım, sevginin gücünü ver bana. (Fransızcadan Çeviren: Çiğdem Esmer) Gealeri • Sergi • At@lue WMsrm,hw^wiMmMKifiıaaaatsiKKi^^ S A N A T S A L E H I S I & S A N A T E V I ORHAN BENLİRESİM SERGİSİ 18MART-7NİSAN2005 CaferagaMah McKİaCad GuneşAol No 19 K1D I Kadıköy İSTANBUL Tel 0216 45017 69 Fax 0216 45017 68 e-maıl ınlo@morsanal com ıteb «™wmorsanatcom D O 1 U C A E _S K V A A N T O R A T G A L E R İ S İ KORAY GÜNER Resim Sergisi 26 Mart - 14 Nisan'05 Valı Konağı Cd Pasaj 73 K 1 N 28 Nişantaşı / Tel 212 225 21 18 www ekvatorgalerı com info@ekvatofgalen.com A AI.MEI.GK DERYA ALTINEL "mare meum" Resim Sergisi 26 Mart - 19 Nisan 2005 Tel (0212) 269 80 14 / Fax (0212) 284 35 66 Nıspeîıye, Aytar Cd NılApt No 24/6 Levent-İST pazaı-p tesı harıç 11 00-19 00 arası açıklır r**"-— * i SANAT — QALER,<., ORHAN GÜREL GÜLÇİN ALBAYRAK Resim Sergisi 12 Mart- 1 Nısan'05 Tel 0216 362 18 26 Fax 410 91 97 Sınan Ercan Sok No 38 Oztor Sıtesı B Blok 81090 Kozyatagı Islanbul www bakrac com Pazar harıç açıgız 11 00 -18 00 muhsin bilyap reelm atelyesi daitni sergisi moda cd earraf al! »k no-27 kadıköy tel- 330 81 10 • »w» muhslnbllyap.com URİIM SANAT CiALFRM SERHAT NURAL Seramik Sergisi 2 Nisan'a kadarPazat P tost dUfinda h&rgun 12 00 18 30 arat,ı IskoleCd SellnSk No 11/21 Caddebostan-İST Tel (0216) 3«) 99 64 KARSU TEKSTIL Jffljfljr- GALERİSI ORHAN TAYLAN Resim Sergisi 23 Mart- 15Nısan 2005 Gazetecıler Sıtesı Yazarlar Sk No 26 80300 Esentepe / İSTANBUL Tel 212 288 33 89 / Faks 0212267 24 44 e-maıl sanatgalerısı@karsu com 1r www karsu com tr/tr/galeM/ındex html sta tiyatrocu Erol Günaydın 'a 50. sanat yılında Müjdat Gezen Sanat Merkezi 'nce verilen 'İsmail Dümbüllü Onur Ödülü' de bugün, Dünya Tiyatro Günü 'nde sunulacak. ka Ragıp Haykır Sahnesi'nde 'Deli Dumrul'; Bursa Ahmet Vefik Paşa Sahnesi'nde 'BüyükÂşıklarınSonıııı- cusu', Trabzon Atapark Haluk On- gan Sahnesi'nde çocuk oyunu 'Mut- lu Prens'; Diyarbakır Orhan Asena Sahnesi'nde çocuk oyunu 'Benim Gü- zel Papuçlanm'; Erzurum'da 'Sevgili Doktor' ve çocuk oyunu 'Pırtlatan Bal'; Konya'da çocuk oyunu 'Kuyu- daki Aslan', Kayseri Turne Sahne- si'nde 'llkGençlik'; Sıvas Kültür Mer- kezi Sahnesi'nde 'Ayışığında Şanıa- ta'; Van'da 'GüleGüleArkadaşım'; Ga- ziantep Onat Kutlar Tiyatro Salo- nu'nda 'Uçan Şemsiye'. Istanbul Şehir Tiyatrolan'nın Muh- sin Ertuğrul Sahnesi'nde 'YediKo- cahHürmüz', Fatih Reşat Nuri Sah- nesi'nde 'Ben Anadolu', Üsküdar MusahipzadeCelalSahnesi'nde 'Ha- di Öldürsene Canikom', Kadıköy Haldun Taner Sahnesi'nde 'Trende- ki Derviş', Gaziosmanpaşa Sahne- si'nde 'Çalıkuşu', Ümraniye Sahne- si'nde 'Yaprak Dökümü' ücretsiz. izmir. isparta ve Çorlu'daki etkinllkler Altıdan Sonra Tiyatro 'O.B.E.B - Ortak Bölenlerin En Büyüğü' adlı oyunu Çorlu Tamer Levent Sahne- si'nde saat 16.00 ve 20.00'de sahne- leyecek. Izmir'de, Dokuz Eylül Üniversite- si (DEÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü'nün düzen- lediği ve bir hafta sürecek olan '23. İzmir Tiyatro Günleri' kapsamında 23 oyun sahnelenecek. İzmir Devlet Tiyatrosu'nun bugün sahneleyeceği 'Boyacı' oyunuyla başlayacak olan etkinlik kapsamında '2005 Muhsin Ertuğrul Tiyatro Emek Ödülü', tiyat- ro bilimcısi Prof. Dr. Sevda Şener'e verilecek. Açılışta aynca, 'Suat Ta- şer Kısa Oyun Yanşması' ödülleri de sahiplerini bulacak. Isparta'da, Süleyman Demirel Üni- versitesi (SDÜ) Güzel Sanatlar Fa- kültesi Sahne Sanatları Bölümü'nce düzenlenen 8. Tiyatro Haftası, 30 Mart'ta başlayıp 5 Nisan'a dek süre- cek. Sanatçı Tülay Kale'nin hazırladı- ğı 'Dekor-Eskiz-Maket' sergısiyle açılacak olan etkinlikte Goethe'nin 'Faust' oyunuyla Yrd. Doç. Dr. Nil Ünlü Aycıl' ın yazdığı 'Sihirli Köpek' adlı çocuk oyunu sahnelenecek. TÜRK TİYATROSU SERUMLA YAŞATILIYOR Aziz tiyatroseverler, kaç kişi kaldınız? GENCAY GURUN Yüzyıllar önce değil, çeyrek yüzyıl önce Türkiye'de bunu sormak abes olur- du. Tiyatromuzun altın çağı diye bilı- nen dönem henüz sona ermemişti. Her yıl birbınnden düzeylı pek çok oyun yazıhyorya da dılimize kazandınlıyor, basınımız bugün magazin haberlerin- den esirgemediği ilginin fazlasını tiyat- ro olaylarına gösteriyor, dolup taşan düzinelerce salondan se- yirciler mutlu cıkryor- du. Kısacık bir zaman dilimi sonunda oluşan tablo ise açık: Günü- müzde Türk tiyatrosu serumla yaşatılan bir hasta durumunda. Se- rum takanlar da bunu 'kerhen' yaptıklarını belli ediyorlar. Basını- mız soruna ilgısiz. 'Öl- se de kurtulsak' anla- mında sesler çıkanyor yer yer. Dünya Tiyatro Günü'nde bir an durup bu görüntünün anlamını düşünmek top- lumsal sağlığımız açısından yararlı olur. Kültür sevlyeslnin aynası Cumhuriyetimizın kurucusunun bü- tün sözlennı saygıyla karşılar gibi ya- pıyor, ama pek azının gereğinı yerine getiriyoruz. Birömekde şu "Tiyatro bir memle- ketin kültür seviyesinin aynasıdır." Atatürk'ün bu teşhisı doğruysa, gü- nümüzde tiyatromuzun durumuna değil, ülke- mizın durumuna üzül- mek gerekır. Politikada, ekonomıde, teknolojı- de ilerlemekte olduğu- muza inansak bile, kül- tür -yani uygarlık- ala- nında baş döndürücü bir hızla geriye git- "S i ^t ' mekte olduğumuzu görmemek ola- naksız. Bizi çağdaş uygarlık düzeyin- den emin adımlarla uzaklaştıran bu ge- rilemenin kaynağını doğru tanımlaya- bilirsek çözümü bulma şansımız artar. Bütün sanat dallan gibi düzeyli tiyat- royu seyretmek, anlamak ve sevmek 'öğrenerek kazanılan' bir uygarlık ni- metidir. Kültür düzeyımizın yükseliş dönemınde okullar, halkevleri, basın ve en önemlisi okumuş analar babalar diğer sanat dallan gibi tiyatrodan zevk almayı öğrettiler çocuklara ve gençle- re. Millet ve devlet el ele kendi özelli- ğimizi kaybetmeden bileşık kaplar ha- lıne gelen kültür dünyasında yerimizi almaya çalışıyorduk. Kısa sürede çok da yol almıştık. Sonra yavaş yavaş bu çabadan vazgeçılmesi genel kültür dü- zeyimizin düşmesınde rol oynadı. Ge- nel kültür düzeyimiz düştükçe de o ça- ba gereksiz görülmeye başlandı. Tür- kiye'nin bu kısırdöngüyü kırması ve yeniden kültürel yükselişe geçerek uy- gar dünyadaki yerini alması şarttır. Bu- gün Avrupa Birliği'nin Türki- ye'ye çıkardığı zorluklar ve de- vamlı ürettiği bahanelerin kö- künde ekonomi değil, kültürel farklıhk ve uzaklık yatmakta- dır. Kırk yıl önce dile bıle geti- rilmeyen bu farklılığı ve uzak- lığı son yıllardakı kültür politi- kamızın yarattığı da bir ger- çektir. 1960'larda, bir buçuk milyon nüfuslu Istanbul'da otu- zu aşkın tiyatro, haftada sekiz temsil oynar ve tıklım tıklım dolardı. Bugün kentın nüfusu ona katlandı. Eğer aynı oran korunabilseydi üç yüz cıvannda tiyat- ro olurdu -kı bu Pans'tekı oran cıvann- dadır-. Oysa bugün devamü oynayan yer- leşik tiyatro sayısı kırk yıl öncesine kı- yasla çok daha azaldı. Ve haftada 3 ila 5 oyun zor oynamaktalar. Daha iyimser bakmak... En eski, en önemlı tiyatro- lan bile kapanma tehlikesiy- le karşı karşıya bırakan ve ül- kemızin yetiştırdiği en değer- li tiyatroculan ağlatan bu kor- kunç gerilemenin sebeplerini doğru teşhis etmemiz ve için- de bulunduğumuz bu kısırdön- günün kırılması ve kültürel yükselişe geçmemiz için sah- ne sanatlannın gücünden yine yararlanmaya başlamamız, baş- ta Milli Eğitim ve Kültür Bakan- lıklarımız olmak üzere bütün yetkilı kuruluşlann, okul ve üni- versitelerin, ilgili toplum örgütlerinin, özel sektörün ve medyanın elbirliğiy- le bir tiyatroseverlik ve kültürseverlik atılımının gerçekleştirilmesi, olmazsa olmaz bir şarttır. Aksi halde uygarlık ge- misinin yavaş yavaş uzaklaşmasını ça- resizlik ıçinde seyretmeye mahkûm ola- biliriz. Ama önümüzdeki on iki ay için- de gereklı atılımları başlatabihrsek, 27 Mart 2006 günü toplumumuza daha iyimserce bakabiliriz. O umutla, ülke- mizde kalan bütün tiyatro uygarlığı sa- hiplerine saygılar sunanm.