Katalog

4 KASIM 2005 CUMA CUMHURtYET SAYFA HABERLER Şeker hastalan yediklerine dikkat etmeli. Besinler az ve sık tüketilmeli, tatlılara ise sınır konmalı Baymmınkeyfî kaçmasınŞULEKÖKTÜRK Ramazan boyunca oruç tutulması nedeniyle beslenme ahşkanlıklann- dayapılan değişıklikler, ögün sayısı- nın azaltdması, bayramda normaJ ye- me düzenine geçişte daha fazla yemek yerne eğılimini ortaya çıkanyor. An- cak uzmanlar, daha az ve sık besin tü- ketmenin sağlıkh olacağını belirte- rek bayramda tatlı tükeümine dikkat etmeyi de öneriyor. Anadolu Sağlık Merkezi'nden di- yetisyen HandeOngun bir ay boyun- ca yapılmayan kahvaltıya geçişte, sa- lam, sosıs, sucuk, pastırma gıbi şar- lcüteri üninlerimn kahvaltı mönüsü- aıe alınmaması gerektiğini söyledi. Bayramda tatlı tüketimine dikkat et- «nemiz gerektiğini de ifade eden On- gun, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ik- r a m edüen her tathyı rüketroemek, taamur tathlan, kzzartılan tatiUar ye- r i n e daha hafif olan sütfö ve mevveti • Beslenme uzmanları ramazan ayında vücudun düzeninin değiştiğini vurgulayarak bu düzenin birdenbire bozulmaması gerektiğini söylüyor. Özellikle tatlı tüketimine dikkat edilmesinin altını çizen uzmanJar, hafif bir kahvaltı öneriyor ve öğün atlanmaması gerektiğini vurguluyor. Uzmanlar, şerbetli tatlılar yerine meyve tatlılanna ağu"lık verilmesi gerektiğini söylüyor. tatfalan terrih etmek daha doğrudur. Gûnde bir porsiyondan fazla tath tü- ketmemeyebayram boyuncaözengös- termeoyiz. Tath yerine çay, kahve ve- ya meyve ikramı daha sapJdı olacak- ür. labü özeflüde tansiyon hastalan- nın içüecek çay ve kahveye karşı dik- katti oiması gerektidir." Diyetisyen CemalAytaç Akda bay- ramın ilk günlerinde ana ve ara öğün- lerin atlanılmamasını ve vücudun es- ki düzenine dönmesini sağlamak ge- rektiğini ifade ederek şunlan söyle- di: "Hafıfkahvalüikgûnebaşlamak çokönenıfidirvesabahgeçkalkılsabi- İeÖğlenyemeği atlanıimamabdır. Tat- lı hîrü şeylerle ö0e yemeğmi atiayıp akşama kadar yemek yememek oİ- dukça körii, metabolizma hızunıa azaltarakştşmanhğazeminhazuiayan bir ahşkanhktır. Biz, örneğin saat 10.00'da kalJap bir kahvaltı etsek bi- le saat 13.30 gibi öğieyemeğmi kesin- Kkle tüketmetiyiz. Saat 16.00 gibi tü- ketflecek bir meyve, saat 19.30'da ak- şamyemeği yeoirse biyorianimize uy- gun fizyolojik ihtiyaçlanmızı karşjla- yan öğûn oturmuş olacakür " Kontrol altına alınmadığı zaman kalp hastalıklan, körlüğe giden göz sorunlan, dolaşım ve böbrek sorun- lannın gelışmesıne yol açan diyabet hastalığı bayramda daha çok özen ge- rektiriyor. Dr. Hande Ongun, bazı diyabet- lilerin, ağırlık kaybı ve aktif ya- t şam tarzıyla, kan şekeri düzey- lerini kontrol alonda tutabilecek- lerini ve sağlıklı bir yaşam sü- rebileceklerini vurguladı. Be- sinierin 2-3 öğünde tüketüme- si yerine gün içerisine dağıtıl- masının daha yararlı olacağına işaret eden Ongun. Şeker Bay- ramı'nın sağlıklı şekilde geçirüe- bilmesi içüı bazı geleneklerin de-, ğiştirilmesi gerektiğini vurguladı. Ongun, «Misafirlere şerbetli taddar yerine tuzhı kurabiyeler veya meyve fle hazırbnan hafiftathlar, şekerti içe- cekleryerine ayran,açıkçayveya bit- ki çaylan ikram edüebilir" dedi. IYİ DEĞERLENDÎRİLMELÎ Ağrılar dişten etmesin Istanbul Haber Servisi - Istanbul'da her yıl ortaya çıkan yaklaşık 500 yüz ne\Taljisi (ağnsı) hastası, hastalığının farkında olmadan ağn çekiyor. UzmanJara göre ise yüz nevraljısi hastalannın neredeyse hepsi, dış ağnsı olduğunu düşünerek dişlerini çektiriyor, kanal tedavisi ya da dolgu yaptınyor. UzmanJar, dişlerinizi, nevralji nedenıyle kaybedebıleceğimize dikkat çekerek yüz ağnlannın iyi değerlendirilmesi gerektiğini belırtiyorlar. Acıbadem Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Peker, nevraljiyi bir ya da bırden fazla alanda şıddetli ataklar halinde gelen ağnlar şeklinde tanımlayarak yüz ağnlannın en önemlisinin "trigeminal nevTalji" olduğunu söyledi. Hastanın özellikle ajt ve üst çenesınde elektrik çarpar gibi ya da şimşek çakar gibi ağnlar olduğunu ifade eden Peker, hastahğın özellikle orta yaş ve üstündekı insaniarda görüldüğünü ifade etti. Ataldann hastaya çok büyük ıstırap verdiğini dile getiren Peker, "Geneflikle beyinden çtkan sinirter üzerine gelen damann baskı yapması nedeniyle oluyor. Bazen neden beyin tümörü de olabüryor. Bu nedenle yüz nevTaljisi olan hastalara beyin MR'ı çektirmek gerekebinr" dedı. Yüz nevraljisının genellıkle diş ağnsı ile kanştınldığını anJatan Peker, bu hastajann neredeyse hepsinin diş hekımine başvurarak dişini çektırdiğini, dolgu yaptırdığını ya da kanal tedavisi olduğunu söyledi. Selçuk Peker, hastahğın, sinire ilac vermer ame.)iyat ve knife olmak üzere 3 şekilde tedavi edilebildiğini anlatarak hastanın ııygun olması durumunda ameliyatı tercih ettiklenni belirtti. 7-26 KASIM ARASI ~ Dişkoruma günleribaşliyor tstanbul Haber Servisi - Türk Diş rlekimleri Birliği'nin Sağlık Bakanlığı desteğiyle düzenlediği 'Diş Koruma Gûnleri' 7-26 Kasım tajihleri arasında gerçekJeştirüecek. Colgate'in de desteklediği etirinlik, 3 bin gönüllü diş hekiminin katkıJanyla Türkiye'de agız ve diş bakım büincinı geliştirmeyi hedefliyor. Türk Diş Hekimleri Birliği Başkanı CelaJ Korkut Yıldmm vaptığı açıJdamada, etkinJiğın koruyucu diş hekimliği bilıncıni de artırmayı hedeflediğinı vurgulayarak 2000 yıhndan beri dâzenlenen Diş Koruma Günlen ile 5S2 bin kışiye ulaşıJdığını belirtti. Sağhk Bakanlığı Temel Sağnk Hi Gcsel MMüni aşm ANKARA (AA) - Ilkögretim öğrencıleri çok sayıda ölümcül hastalığa neden olan Hepatit B'ye karşı aşıla- nacak. Sağlık Bakanlığı, bu ay ya da aralık aymdan iti- baren. 8. sınıflardan başlamak üzere, ılkögretim öğren- cilerine Hepatit B aşısı yapılmasına karar verdi. Ülkenin değişik bölgelerınde farkiı rakamlar bulundu- ğunu, ama halknı ortalama yüzde 6'sınrn Hepatit B taşı- yıcısı olduğunu bildiren Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hızmetlen Genel Müdürü Yard. Doç. Dr. TuranBuzgan, "Bu çok yüksek bir rakam. Güneydoğu Anadolu'da ol- duğugibi, bazı bölgelerde viizde 10'un (izermde" diye ko- nuştu. Buzgan, bu aşılamayla karacığer yetmezliği, si- roz, karacığer kanseri ve Hepatit B'ye bağlı diğer ölüm- cül hastalüdann, uzun ve orta vadede büyük ölçüde önü- ne geçilebileceğini söyledi. $unkn sdytedi: "Önümüzdeki yıl da lojistik imkânlan sağlarsak. ki muhtemelen sağlavacağız. çünkü Hepatit B'de 20 miKon doz ihalesine çıkıyonız, 7,6 vebeikide5. suuflar ohnak üzere, bunu vaygınla$tıraca- ğız. Bu aşılama sayesinde 4 ya da 5 yû sonra Türkhe'de 20 yaşına kadar olanherkes Hepatit B açısmdan aşdanmış olacak. Bunu çok bü\ük bir adını olarak görûyoruz." (Fotoğraf: Cumhunyet Arşıvı) ^Organ bağışmda çözüm Istanbul9 KENDİNİZI TEST EDİN htanborl den çok kadınJarda görülen tıroit bezı sorunlan, bırçok rahatsızlığa neden olabüiyor. Boyunda hemen gırtlağın altına yerieşmiş bir salgı bezi olan tiroit bezi, besinlerden aJınan iyoru top- layarak T3 ve T4 denen tiroit hor- monJannı yapıyor. Vücuttaki hüc- re ve dokulann fonksiyonlannı dü- zenleyen tiroit hormonlannın az miktarda salgılanması vücut fonk- siyonlarının yavaşlamasına, fazla miktarda salgılanması ise vücut fonksıyonlannın hızlanmasına ne- den oluyor. Tiroit bezinin bü>oime- si ise guatr hastalığına yol açıyor. ÜUATR RİSK1 TASîYOR MUSUNUI Memorial Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü'nden Doç. Dr. GürselSoybir, guatnn tiroit be- zinin büyümesi olduğunu belir- terek guatnn nodüllü ve nodülsüz olabileceğinı anlattı. Tiroit nodüllerinin yüzde 4 ile 20'sinin tıroit kanseri riski taşıdığı- nı belirten Doç. Dr. Gürsel Soybir, özellikle küçük tek bir nodülün gi- derek büyümesi, sert ve çevTesine yapışık olmasnıın kanser kuşkusu- nu arrtırdığını söyledi. # Kalp ahmlannızın çok yüksek veya çok düşük olduğunu saptadı- mz mı? (60 alü veya 100 iistii) # Boynunuzda sıhşma ve gerilme hissi var mı? # Tetieme ve saç dökülmesini sıklıklayaşıyor musunuz? # Son zamanlarda aniden aşm hlo aldınız mı ya da verdiniz mi? # 5. CUdinizde dökülme, kuruma veya mat bir görünüm var mı? # Ani sinir ataklan veya gün içinde uyuklama yaşıyor musunuz? # Bacaklanmzda şişlik oluyor mu? # Soğuğa veya sıcağa karşı tahammülsüzlüğünüz arttı mı? % KabızUk, ishat veya kannda ağn ataklan yaştyor musunuz? # Unutkanlıkyaşıyor musunuz? Ya da kendinizi depresyona meyilli hissediyor musunuz? Yukandaki sorulardan en az 4 tanesıne ve üstüne evet diyorsanız gu- atr hastahğı riskı taşıyor olabilirsiniz. tstanbul Haber Servisi - Gro- up Florence Nightingale Organ Nakli Merkezi Başkanı Prof. Dr. Yaman Tokat Türkiye'de organ nakJinde çözümün Istanbul'dan geçtigini vurgulayarak "Eger üi- ke nüfusunun 4'te l'ini barmdı- ran Istanbul ve dvanndaJd or- gan bağısnu arrünrsak Türki- ye'de organ bağısı artar" dedi. Prof. Dr. Yaman Tokat, bugün başlayıp 9 Ka- sım'da sona ere- cek"OrganNak- H HaAast" nede- niyle yaptığıaçık- lamada, organ naklinin gündem- deyeteri kadar yer almadığuıı, konu- nun ilginç vaka- larla yükseldiği- ni. ardından da ını- şe geçtigini söy- ledi. Halkın çabuk unuttuğunu, unu- tuJanı tekrar gün- deme getirmenin zorluğuna dik- kat çeken Prof. Dr. Tokat, bu ko- nuda hem hekim, hem medya, hem de bu konuyla uğraşan ku- rumlara büyük görevler düştü- ğünü bildirdı. Ingiltere'de posta pullannm üzerinde dahi "Organ- lanma bağışladınız mı?" ibare- smin yer aldığına, yurtdışmda gönüllülerin pazarlarda organ ba- ğışı konusunda çalışmalar yap- tığma işaret eden Prof. Dr. Tokat şöyle devam etti: "Ktşi ölmeden önce organlan- nı bağışlamalı ve bunu yakınlan- na vasiyet olarak büdirmetL Av- • Yaman Tokat, Türkiye'de organ naklinde çözümün Istanbul'dan geçtigini belirterek "Eğer ülke nüfusunun 4'te 1 'ini banndıran Istanbul ve civanndaki organ bağışını arttrnrsak, Türkiye'de organ bağışı artar" dedi. rupa'da organ bağışı mâyon nü- fiıs başma 15-31 iken bu sa>ı Tür- krve'de 1.7. Hedefimiz mihonda lO'lara çıkmak. Organ naldinde çözümIstanbul'dan geçnor.Eğer ülke nüfusunun 4'te l'ini bann- dn-antstanbulve ci- varmdaki organ ba- ğışını arttınrsak Türkiye'de organ bağışı artar. Istan- bul, sağbğm kalbi- nin atbğı yer. Istan- bul'da nülyon nü- fus başma organ ba- ğışı rakammı 20'ye çıkanrsak, bu bü- tün Türkr>e'de en az20'\ibuİur.Böy- kce ülkenin ihtrva- cı karşüanır." Prof. Dr. Yaman Tokat, Türkiye'de yılda milyon nüftıs başına 30 kişıye karaciğer, 50 kişiye de böbrek nakli yapıl- ması gerektiğine de dikkat çeke- rek "AsfcndaTürkhafla, organ ba- ğışı konusunda beklediğhnizden daha verki Eğer gerçek bir or- ganizasyon kunüur,hastalara ge- reken her şeyin yapıkhği anlaü- labihrse organ bağışıAvrupa dü- zeyine çıkar" diye konuştu. TANSİYON VE ŞEKER Damar ihmale gelmez COŞKUNÖZDEMİR 6O'lı, 70Ti yıllara geldığimızde damar sertliği ile ilgih şu gerçekler ortaya konuyordu: Kore savaşlannda ölen 20'lı yaşlardaki genç insaniarda yapılan otopsılerde damarlann haylı bozulduğu, bu" anlamda yaşlandığı görülmüştü. Demek kı damarlarunızdakı bozulma çok erken yaşlarda başhyordu ve yaşlanma. damar hastalığı için önemli ve önüne geçılemez bir nsk faktörü ıdi. Bilindiği gibi damar sertliği (ateroskleroz) kanserle birlikte en sık görülen, en çok hastalık (morbidite) yaratan ve en çok Öldüren (mortalıte) bir hastalıktır. Başlıca kalbı besleyen damarlarda. beyın arterlerınde tıkanmaya, yanı enfarktüse ve ınmeye (felç) yol açar. SîCARAYA DİKKAT Bir numaralı nsk faktörü hıpertansıyon (tansiyon yükseldığı), ıkıncısı diyabettır (şeker hastalığı). Diyabet özellikle kalp ıçın öncelıklı önem taşıyor. Üçüncü nsk faktörü, ülkemızde çok yaygm kullanılan ve koiay kolay terk edilemeyen sıgara. Dördüncüsü de kandaki trigliserid ve kolesteroldür. Kolesterolün iyısi var, HDL; kötüsü var, LDL, VLDL. Prof. Aftan Onat'uı yürütücülüğünde yapılan Türk Erişkinlerde Kalp Hastalığı ve Risk Faktörleri (TEKHARF) çalışması önemJı sonuçlar ortaya koyuyor. Bunlardan birisı; tngliseridler, kalp- damar hastalığında bağımsız bir belırleyici olabüiyor. Kötü kolesterolün yüksek, iyi kolesterolün düşük oluşu da öyle... Trigliseridin 150 mg'den yüksek, iyi kolesterol HDUnin erkekte 40, kaduıda 50'den düşük oluşu risk nedenı. Öteki risk faktörlerine dönersek, elbette tansiyon yüksekliği zirvede oturuyor. Üancı risk faktörü olan diyabetin konrrolü de pek kolay sayılmaz. Ülkemizde ona da aldırmayıp güzel yiyıp içenler az değildir. Sigara büyük bir dert, büyük bir bela. Risk falctörleri arasında psikolojik faktörlere, strese yer vermemek herhalde eksiklık olurdu. Elbette kilo fazlalığı ve şişmanlığı (uzmanlar son zamanlarda göbek çevTesı ölçülennı kullanmayı tercih ediyorlar) ve hareket azlığını unutmak ohnaz. Yaşı ilerleyen, tansiyonu yüksek, dıyabetlı, sigara içen, kılosu fazla ınsan, bu 1 de stres altında yaşıyorsa damar hastaJığına en büyük adaydır. Risk faktörlennin sayısı arttıkça tıkanma olasılığı da artar. ÖzellikJe son yıllarda homosistein risk faktörleri arasına katıhyor, öncehkle gençlerdeki tıkanmalarda... Homosisteınemide kalıtım faktörü söz konusu. BESLENMENİN ÖNEMİ Diyet üzerine pek çok şey söyleniyor ve yazılıyor. Bence bazılan abartılı. Beslenme elbette önemlt antioksidanlar, brokoli, Brüksel lahanası, domates, uskumru balığı vs. yararlı, ama bunlan sağlığın garantisi gıbi sunmak doğru değil. Sebze ağırlıklı beslenme, kuşkusuz yararlı sayıhnalı. VitaminJer için de abartılı şeyler söyleniyor. C vitamini, E vitaminı vs. Homosisteinimiye karşı B6, B12 ve folik asit almak ya da bunlan içeren muJtivitamin preparatlar kullanmak yerinde olur. Son olarak önemli ilacımız, başlıca dayanaklanmızdan bin olan Aspınn'ı anacağım. Aspırin pıhtılaşmayı önleyerek (anti- agregan) tıkanma riskinde cıddi bir düşme yaratıyor. Ancak bu öncelikle kalp damarlan için geçerlı. Mide kanaması gıbi bazı komplikasyonJanna dikkat ederek düzenJi kullanmamız gereken ve ihmal edilemeyecek bir ilaç Aspirin. Evet, işte dünyada en yaygm, en çok morbidite (hastalık) ve mortalite (ölüm) yaratan hastahkJar olan kalp-damar rahatsızlığı ve beyin-damar tıkanmalanndan saydığımız risk faktörleri önemli rol oynuyor. Bunlara dikkat eden ve titizlıkle önlem alabileniere aşk olsun!