Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 EYLÜL 2004 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER [email protected] Bush'un 11 Eylül'den sonra açıkladığı gibi Moskova da 'önleyici vuruş' politikasını benimsedi. BM, huhuka saygı gösterin uyansında bulundu Rusya da vurubnadanvuracakDış Haberler Servisi - Rusya'ya bağlı Kuzey Osetya'nın Beslan kentinde ge- çen hafta yüzlerce rehinenin ölümüyle so- nuçlanan okul baskınının ardından Mos- ko\a, dünyanın her yerindeki teröristle- ri vurmaya hazır olduğunu bildirdi. BM Genel Sekreteri Kofî Annan ise, Rus- ya 'nın Çeçen isyancılarla savaşırken hu- kuka saygı göstennesi gerektiğini söy- ledı. Annan, terorizmle etkili bir şekilde savaşmak için yöntemler bulmak gerek- tiğini, ancak bu yaklaşunlann hukukun üstünlüğünü ve temel insan hakJannı ze- delememesine dikkat etmek gerektiğini söyledı.Rus gizli servisi FSB, rehine ey- lemınin emrini verdikleri iddia edilen Çeçen lider Aslan Masbadov ve komu- tan Şamil Basayev'in yen hakkında bil- gj verecek kişilere 300 mılyon ruble (yak- laşık 10 milyon dolar) ödül vaat etri. Rusya SaMinma Bakanı Sergey Iva- nov, öldürülen 32 teröristin yansmın kimlığının belirlendiğıni ve bu kişilerin arasında Çeçen bulımmadığıru bildirdi. Rehine eyleminde bilanço son olarak • Rusya Genelkurmay Başkanı "Teröristlerin eylemlerini önlemek için, nerede olursa olsun, dünyanın herhangi bir bölgesindeki bir üssü yok etmek için her türlü adnnı atacağız" dedi. Moskova, Mashadov ve Basayev için 10 milyon dolar ödül koydu. 336 ölü olarak açıklandı. Rusya Genel- kurmay Başkanı General Yuri Baluyi- evski, dünyanın her yerindeki teröristîe- re karşı "önleyici vuruş" yapmaya hazır olduklannı bildirdi. Baluyievski, NATO Avrupa Kuvvetleri Komutanı James Jo- nes ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, "Teröristlerin eylemlerini önlemek için, nerede olursa olsun, dün- yanm herhangi bir bölgesindeki bir üssü yok etmek için her türlü adımı atacağız. Ancak bu, saldınlarda nükleer silah kul- lanacağunız anlanuna gelmiyor" dedi. Baluyievski, "Herhangi bir bölgeye sal- dın düzenleme seçeneği bu vörenin özel durumuna göre betirlenecek" dedi. Straw'dan Rusya'ya destek Ingiltere Dışişleri Bakanı JackStrarcv, Rusya'nın "dünyanın neresinde olursa olsun teröristleri vuracağız'' açıklaması- nın "anlaşıhr" olduğunu söyledi. Rus- ya'nın bu tutumunun uluslararası huku- ka aykın olmadığını ileri süren Straw, "BM Şarü, ülkelere kendini savunma hakkı tanımaktadırveBM'nin kendia de bir terör tehdidi karşısuıda kalan her ül- keye uygun eylemde bulunma hakkı ve- rir. Aynca acü bir saldından söz edildiği- ni de sanmrvorum" dedi. 'Avrupa'daJd Çeçenler hedefte' Mashadov'un Londra'daki sözcüsü Ahmed Zakayev ise Rusya'nın Avru- pa'daki Çeçenleri hedef alabileceğini söyledi. "BuAvrupa'ya karşı bir tehdit- tir" diyen Zakayev, Rusya"nın, Katar'da yaptığını herhangi bir Avrupa ülkesinde yapma olasıhğı bulunduğunu ifade ettı. Dd Rus ajanı, geçen şubatta, eski Çeçen lideri Seiimhan Yandarbiyev'in aracına bomba koyarak Yandarbiyev'in ölümü- ne ve oğlunun yaralanmasına neden ol- duklan gerekçesiyle tutuklanmışn. FSB, Mashadov ve Basayev'in başına 10 milyon dolar Ödül koydu. FSB'nin açıklamasında, bilgi verecek kişilerin künliğinin gizli tutulacağı ve can güven- liklerinin sağlanacağı belirtildi. Sağ ya- kalanan bir terörist, eylem emrini Mas- hadov ve Basayev'in verdiğini iddia et- mişti. Mashadov, eylemi birkaç kez kı- namış ve ilgisinin bulunmadığını kaydet- mişti. Zakayev, teröristin ifadesinin işken- ce altında alındığını öne sürdü. Ivanov, Ingiliz Guardian gazetesine verdiği de- meçte "32 teröristin yaklaşık yansının künügi betirlendi, bu kişilerin arasında Çe- çen bulunmuyor" dedi. Kremlin, saldı- rının Rusya'nın Çeçenistan'daki etkinlik- lerinin bir sonucu olmadığını belirterek olayı uluslararası terörle bağlantılandır- maya çabalıyordu. Gazete. Ivanov'un açıklamasının bu savı güçlendirmeyi he- deflediğine dikkat çekti. Bu arada, teröristlerin ailelerinin gü- venlik güçlerinin misilleme amacıyla ev- lerini yıktığı veya yıkacağı endişesi taşı- dığı bildirildi. Mosnews internet sitesin- deki haberde, Çeçenistan Cumhuriyet Televizyonu'nun, geçen pazartesi Groz- ni yakniındaki bir köyde 10 evin yıkıldı- ğını duyurduğu belirtildi. Haberde, köy- lülerin evlerin yıkılmasıyla Beslan'daki eylem arasında bağ kurduğu bildirildi. Rus Başsavcı Vladimir Ustinov, res- mi olarak ilk kez teröristlerin eylemde 1200 kişiyi rehin aldığını doğruladı. Us- tinov, 727 kişinin hastanelerde olduğu- nu söyledi. Ustinov, bombaların terö- ristlerin lideri ve 2 militan tarafından bi- naya yerleştirildiğini belirtti. Başsavcı, teröristlerin 1 Eylül'deokulabüyükmık- tarda patlayıcı ve silah yüklü iki cip ve bir askeri kamyonla geldiğini söyledi. ALMAN HÜKÜMETtNÎN KEYFt KAÇTI Berlin'de Çeçen rahatsızhğı OSMANÇUTSAY FRANKFURT -Almanya îçişle- ri Bakanı Otto Schily'nin önceki gün bırdenbire "Almanya'dald ba- a kişi ve örgütlerie Çeçen terörist- ler arasında bağlanü olduğu yolun- daki spekülasyonlar kamuoyu öniin- de tartışılmamab" demesi, "Ger- çekten birtaJkun ilişkiler mi vardT sorusunu gündeme getir- di. Aynca Rusya lideri Vladimir Putin'in katli- am sonrası yaptığı açık- lamada, "Bu katüamın ardında sadece Müslö- manlann aranmasmın yanhşolacağT yolunda- ki vTirgusu ve ardından da bu cuma ve cumarte- si günleri Almanya'ya yapacağı ziyaretin ge- rekçesiz iptali, siyasal gözlemcilerce anlamlı bulundu. • îçişleri Bakanı'nın teröristlerle bağlantı söylentilerinin kamu önünde tartışılmaması isteği kafa kanştırdı. Mashadov'un güvenlik danışman- lığını yapan ve halen Berlin'de sı- ğınma başvurusunun sonuçlanma- sını bekleyen Said Ebumüslimov un uzun bir süredir bulunduğu Alman başkentinde bazı temaslar gerçek- leştirdiği saptandı. Ebumüslimov'un ıddialanna göre Alman istihbaratı, Berlin'de sürgünde yaşayan 150 ka- dar Çeçen arasında da ajan kazan- maya çalışmıştı. Alman basınında yer alan haberlerde, 2002 'nin ekim ayında Moskova'daki 130 re- hinenin ölümüyle so- nuçlanan tiyatro baskı- nı eyleminde de Arbi Davudov adlı teröristin adı geçiyor. Davudov'un 2002 yı- lındaki kanlı eylem ön- Mashadov'un danışmanı Beslan'daki katliamın ardında es- ki Çeçenistan Başkanı Aslan Mas- hadov ıle Çeçen isyancılann başı Şamil Basayev'in olduğunun açık- lanması, Berlin'deki birçok siyasal çevreyi tedirgin etti. cesinde Dresden'de bulunduğu ve buradan Moskova'daki eyleminplan- landığı bazı gizli evlerle telefon bağlantısı kurduğu saptanmıştı. Da- \Tidov'un Alman Visa kredi kartı- nı kullandığı, bu kartın daha başta Çeçen kuşkulular için çıkanldığı iddialan da Berlin'de günlük ya- yunlanan "Tagesspieger gazetesin- de yer almıştı. ehinelerin önünde bomba hazırlanmış Dış Haberler Servisi - Rus NTV televizyonu ön- ceki akşam, Kuzey Osetya'nın Beslan kentindeki re- hine krizi sırasında teröristler tarafindan çekilen gö- rüntüleri yaymıladı. Video görüntülerinde, rehineler- le dolu spor salonunda ağır silahlar taşıyan terörist- ler ve çaresiz rehineler yer alıyor. Bu arada rehine faciasmda küçük Alana Doğan yaşamını yitirirken bir başka Alana'nın kurtulduğu ortaya çıktı. Eyle- min ikincı gününde teröristler Zahna Candarova'dan hayatını sonuna dek değiştırecek bir seçım yapma- sını istediler. Genç kadın 2 yaşındaki oğlu Aian'ı alarak gitmek ve 6 yaşmdaki kızı Alana'yı bırakmak zorunda kaldı. Candarova, Türk Alana'nın annesi Anetta Doğan ile birlikte spor salonundan aynlrrken iki Alana hıçkıra hıçkıra ağlıyordu. Baskından son- ra hastaneye koşan genç kaduı, kızını sağ buldu. Adalet yerini güce bırakıyor Uluslararası terör uztnanı Özcan, ABD 'nin ardından Rusya'nın daçeşitli ülkelere operasyon düzenlemek için 'göz larpmasının 'BM'ninyok oluşu anlanunageldiğinisöyledi CHP'li Oymen ise 'bireyselsavaş terörü büyütüyor' dedi MAHMUTGÜRER ANKARA - Uzmanlar, Rusya'nın "terörü bulup vuracağız" açıklaması yapmasının, ABD 'den sonra bu ülkenin de çeşitli ülkelere operasyon düzenle- mek için "göz kupma" anlamı taşıdı- ğını söyledüer. Uluslararası terör uz- manı Nihat An' Ozcan, Rusya'nın terö- re karşı kendi başına savaşacağını açık- lamasının, BM'nin dağıbnası anlamı- na geldiğini belirtirken ÇHP Genel Baş- kan Yardımcısı Onur Övmen, "Birey- sel savaş. terörün daha da büyümesine neden oluyor" dedi. Terör uzmanı Nihat Ali Özcan, ön- ce ABD 'nin terörü dünyanın her yerin- de vuracağını açıkladığıru anımsatarak "Rusya da tabii ki ABD'den geri kal- maz. Benzer şeyieri şimdi o da açıkh- yor. Güç kullanmayı ABD meşm hale getirdl Rus>a'nın da bunu kullanma- sı normal" diye konuştu. Lluslararası güçler parçalaıııyor Bu tür açıklamalann devamının ge- lebileceğini vurgulayan Özcan, bunun küresel banş için büyük bir tehdit oluş- turacağma işaret etti. Özcan, Rusya ve ABD'nin açıklamalannın Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi'nin 51. mad- desine aykın olduğunu vurgularken "liusal sistemlerde adalet yerinigüce bt- raknor. Bu demektir ki BM yok ohıyor. l luslarası güçler parçalaıııyor'' görüşü- nü belirtti. Rusya'nın illa ki fuzeyle ya da sava- şarak "vuracagnn" demediğine de dik- kat çeken Özcan, bunun çeşitli yollar- la yapılabileceğini ifade etti. Özcan şunlan söyledi: "Rusya terör karşısın- daki duruşunu orta\a koydu. Pazarhk vapmayacağını deklareetti. Onun arka- smda duruyor. Ancak bu vurmaktan çıkaracaguiuz anlam iDa füze atacak değiL Bir güvenlik ağı kurabflir. O dev- leti ikna eder. Ya da oradaki başka bir grubu onJara karşı destekler. O grubu himaye edeni vurur. Muhtemelen bun- dan sonra diger de\1etkr de böyle açık- lamalar yapacak. Terörün güçle çözü- lecekbölümüvüzde20.GerisipoUtikve psikolojik şekilde çözümknmeli. Güçle teröristi ortadan kaldınrsınız anıa terö- rü arroran şartiar durduğu müddetçe değişen bir şey ohnaz." Oymen: Uluslararası çaba gerekü Emekli Büyukelçi Öymen ise ulus- lararası toplumun terörlemücadelede ba- şansız olduğunu söyledi. 1996>almda Kudüs'te ilk terör saldınsı olduğunda tüm dünya ülkelerinin bir terör konfe- ransı yaptıklannı anımsatan Öymen, "Daha o toplanüda görüldü ki terörle mücadelede isbirligi \apnıak çok zor olacak. Bfldirhiçıkanrken bilezorlanıl- mışü" diye konuştu. Öymen, 1996'dan sonra da uluslararası toplumun terörle tek başına mücadele ettiğini, bir devle- tin diğer ülkedeki terör örgütüne des- tek vermeye başladığma dikkat çekti. Rusya 'nın da bu politikalan zarnan za- man uyguladığmı söyleyen Öymen, "Rusya birçok insamnı teröre kurban verdi Ancak bu Rusja'nnı >anhş yön- tem uygulamasmdan mı yoksa teröre karşı uluslararası toplumun yeterti ref- leksi gösterememesinden mi ka>nakla- nrvor? Teröristlerin kendi aralannda kurduklan işbüüğini devletkr saglava- mryorlar" diye konuştu. ABD'nin izinden gidiyor Öymen, ABD'nın terörle mücadele stratejisinin adını "darbe" olarak koy- duğunu ve Rusya'nın da böyle bir yön- tem uygulaması durumunda hiçbir şey söylemeye hakkı olmadığını kayderken "Rus>a da şimdi ABD'nin izinden gidi- yor. ABD şimdi ben yapbm ama sen ya- pamazsın mı diyecek? Bu ohnamah. Bu tür ülkeler uluslararası terörle mücade- le konusunda çağn yapmah" dedi. Teröre karşı oturma eylemi tnsan Haklan Derneği (tHD) üyesi bir grup, Kuzey Osetya'daki terör eylemini oturma e\1emi>1e protesto etti. Galatasara> Me) danı"nda elkrindeki mumlan yakarak eylem >apan dernek ü\eleri adına okunan basm açddamasmda, Kuzey Osena'da çoğu çocuk 400'e yakm Idşnıin katfedflmesiııin, insan haklan savunuculanıu dehşete düşûrdüğü belirtildi. İHD İstanbul Şube Başkanı Hürriyet Şener. "Tüm düm^yı derin kaygılara sürükleyen bu katfiamın haklı hiçbir gerekçesiveamacıolamaz. ShiDerin ve çocuklann yaşam haklannı ihlal eden zalimane ve insanhk dışı rehin alma eylemini ve insanlann, çocuklann öktürühnedni bir kez daha kmryoruz'' dedL Açüdamanm arduıdan bir süre oturma eviemmi sürdüren grup, daha sonra dağıkh. (Fotoğraf: TARKAN TEMUR) cecen sorunu on Moskova y yı kızdırdı Dış Haberler Servisi - Washington, Moskova'nın itirazına rağmen ıhmlı bul- duğu bağımsızlık yanlısı Çeçenlerle ge- rektiğinde görüşmeye hazır olduğunu bildirdi. Rusya ise bu açıklamayı tepkiy- le karşıladı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ric- hardBoucher. "BLrinıpoBtikamız,fark- h görüşlere sahip siyasetçilerle ve bder- lerie görüşmek. Bunu geçmişte yaptik, bundan sonra vapıp N'apmayacağnmzise bu künselerin kimliğine bağlı~ dedi. "Bi- zim bu kişilerin bazılan hakkmdaki gö- rüşümüz, Ruslannldnden farkb" dıyen Boucher, Çeçenistan sorununa "siyasi çözümün önünde sonunda şart olacağı- nı, VVashington'uı buna nasü ulaşılabile- ceğine kafa yorduğunu" söyledi. Rusya Dışişlen Bakanı Sergey Lav- rov, açıklamayı "uygunsuz" dıyenitele- yerek tepki gösterdi. La\TO\, "Sözettiği kisüer Rusya'nın terörlesuçladığı kişjler- se ABD'b yeoafiler bizim bu konudaki du- ruşumuzu bihyorlar" dedi. Sergey Lav- ro\, "Boucher'm açıklaması Rus-Ame- rikan isbirligi çerçeveshle u>iışmuyor. Bu rip açıklamalar, Rusya ile ÂBD ifişki- lerinin gefişmesine ve teröre karşı koafe- yonda biriik oluşturma çabalaruıa yar- dımcıolmaz''dedı La\Tov. "ABD'ninÇe- çenistan'da siyasi çözüm bulnıa yöntem- leri aramasmagerek yok. Çeçenistan'da- ki çözüm süreci Rusya'nın toprak bü- tünlüğünü sorgulamaya yönelik tüm ça- balara rağmen kendüığmden genşiyor ve sürüj'or'' diye konuştu. Rumsfeld: Küresel saldın ABD Dışişlen Bakanı Donald Rums- feld, Beslan "dakı eylemin, köktendinci- lerin küresel saldınJannuı son örneği ol- duğunu söyledi. Rumsfeld, eylemin kök- tendincilerle küresel savaş içinde yer al- dığmı, 1983'teBeyrut'ta241 Amerikan askerinin öldüğü intihar saldınsıyla baş- layan köktendinci şiddetin son örneği olduğunu kaydetti. Başkan Yardımcısı Dkk Cbenev' de eyleme El Kaide'nin kanşıp kanşmadığının bellı olmadığı- nı, saldınnınterorizmin sadece ABD'ye ait bir sorun olmadığını iyice ortaya çıkardığını belirtti. Sınır kapısı ve uçuşlar Ankara: Muhatabımız Bağdat ANKARA (CumhurfyetBürosu)- Tür- kiye ile brak'm kuzeyindeki Kürt grup- lar arasında, suur kapısı ve charter uçuş- lan konusunda "muhatap" sorunu orta- ya çıktı. Türkiye'nin, kurduklan "Kür- distan Bölgesel Yönetimi'ni" muhatap abnasını amaçlayan Kürt gruplar bu çer- çevede görüşmeler yaparken Ankara sı- rur kapısı ve charter uçuşlannın Bağ- dat "takı merkezi hükümetle çözümlene- cek konular olduğu mesajını verdi. Irak'ın kuzeymdeld Kürt gruplann yö- neticilerinden Neçirvan Barzani ıle Ce- lal TalabanL dün Ankara "da temaslarda bulundular. Terör örgütü PKK ile müca- delenin önemli gündem maddelerinden olduğu görüşmelerde. Iraklı Kürt yöne- ticilerinin verdiği sözler Ankara tarafın- dan yeterli bulunmadı. PKK için yine 'genel af istediler Talabani 'nin, K.Irak'taki PKK varlığı- nın ortadan kaldmiması konusunda tek- rar "genel affl" önermesı rahatsızlık ya- ranrken Kürt lider, terörist Osman Öca- lan'm Kuzey Irak'ta olduğunu, ancak adresini net olarak bılmediğini söyledi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan, sorulan yanıtlarken Iraklı Kürt yö- neticilere terör örgütü PKK'nin Irak'ta- ki faaliyetlerine yerel gruplar tarafından destek olunmaması ve katkıda bulunul- maması uyansmda bulunulduğunu söy- ledi. Tan, Barzani ve Talabani'ye ven- len mesajlan şöyle sıraladı: "Irak'ta ku- rulacak demokrasinin ber yöniiyle tem- sili bir demokrasi olnıasu Irak'ı oluştu- ran gruplardan hiçbirinin kendisini bu denklemden dışlanmış hissetmemesi ge- rektiğini vurgulamaktavTz.'' Tan, Anka- ra'nın görüşmelerde "Kerkükkonusunun hassasiyetinin amnı da önemle çizdiğmi" söyledi. Tan, Kürt yetküılerin ise "An- kara'nm hassasiyederine göre davrana- caklannı söylediklerini" kaydetti.