Katalog

SAYFA CUMHURtYET 20 AĞUSTOS 2004 CUMi 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr YTÜ'nün VedatKosalMüzikAraştırmaları Merkezi (VEKOM) çalışmalarını sürdürüyor Müziğebiümselbakış...AYÇATEZER 2002 yılında Tıldız Teknik Cniver- sitesi Müzik ve Sahne Sanatlan Bölii- mü içinde kurulan Vedat Kosal Müzik Araştırmalan Merkezi (VEKOM) ça- lışmalannı tüm hızayla sürdürüyor. VE- KOM'un müdürû Doç. Ruhi Ayan- gil'le merkezin kuruluş amaçlan, ça- hşma alanlan ve etkınliklen üzerine ko- nuştuk. - VEKOM'un kuruluşu nasıl ger- çekleşö? RUHİ AYANGİL - Vedat Kosal iyi bir müzikçi olmasının yanı sıra müzi- ğin felsefesine, iç estetik yasalanna çok yoğunlaşan gerçek bir sanatçı; yap- tığı işin felsefesini, düşüncesini en in- ce boyutJanna kadar araştıran, bunu o niteliİderiyle sunmaya özen gösteren bir insandı. Vedat Kosal ile onu kay- betmeden bir yıl önce tanışmıştık. Eğer vefat etmemiş olsaydı, Vedat Kosal, Yıldız Teknik Ûniversitesi 'nde 'Enterpretasyon Teknilderi' ve 'Müzik veEdebiMetinler' derslerine girecek- ti. Bu derslerin programlannı düzen- lemek için birçok kez bir araya gelmiş- tik. Maalesefbir yıl içinde adeta bir yıl- dız kayması gibi elimizden uçtu gitti. Vedat sağhğında Münih'teyaşıyordu. Üniversitemizde ders verme karan, onun yuvaya dönüş hazırlıkJannın da başlangıcıydı. Sonsuzluğa uğurlanışından sonra annesi Renin Kosal, Vedat Kosal'ın admı ve anısını yaşatmak amacıyla onun kitaplannı, arşivini, notalannı, iki piyanosunu, özel eşyalannı, frakı- nı Yıldız Teknik Ûniversitesi'ne ba- ğışladı. 0 sıralarda biz de üniversitede bir müzik araştırma merkezi kurmayı düşünüyorduk. Bu merkezi Vedat Ko- sal anısına kuralım dedik. Bu çalışmanın gerçekleşmesinde es- ki rektörümüz Prof. Dr. AyhanAlkış'ın büyük yardımlan oldu. 2002 yılında Ve- dat Kosal Müzik Araştırma Merke- zi'nin açılışını gerçekleştırdık. - VEKOM hangi amaçla kuruldu? Çabşma alanlan nekr? AYANGİL - Merkezimizin kuruluş amacı; üniversite öğrencilerinin çalış- ma ve araşhrmalannı gerçekleştirebi- edat Kosal Müzik Araştırma Merkezi'nin kuruluş amacı; üniversite öğrencilerinin çalışma ve araştırmalannı gerçekleştirebilecekleri bir veri alanı yaratmak, ulusal ve uluslararası araştırmacılann bu merkezden yararlanmalannı sağlamaktı. Bu doğrultuda iki yıldan beri Müzik ve Sahne Sanatlan öğrencilerinin eğitimine yönelik seminer çalışmalan, konferanslar, sohbetler, sunumlar yapılıyor; her yıl 3 Haziran'da Vedat Kosal anısına bir konser veriliyor. lecekleri bir veri alanı yaratmak, ulu- sal ve uluslararası araşnrmacılann bu merkezden yararlanmalannı sağlamak. Öd yıldan beri merkezimizde bu doğ- rultuda Müzik ve Sahne Sanatlan öğ- rencilerinin eğitimine yönelik semi- ner çalışmalan. konferanslar, sohbet- ler, sunumlar yapıyoruz. Öğrencilerimiz ilk sunumlannı Ve- dat Kosal'ın pivanosunda gerçekJeştı- riyorlar. Her yıl 3 Haziran'da Vedat Kosal anısına konser düzenliyoruz. Kosal'ın son çalışması - Vedat Kosal ölümünden önce üni- versiteniz tarafindan gerçekleştirilen bir CD çahşmasında da yer almıştL.. AYANGİL - Osmanlı împaratorlu- ğu'nun kuruluşunun 700. yılında Yıl- dız Teknik Üniversitesi Müzik ve Sah- ne Sanatlan Bölümü olarak 5 CD'lik '5'i Bir Yerde' adlı bir çalışma hazır- ladık. Bu çalışmanın 5. CD'sinde 'Os- manh'da Avrupa Müziği' başlıklı bö- lümü Vedat Kosal piyanosuyla solo olarak çalmıştı. Sanatçı yaşamının son kayıtlannı Yıldız Teknik Üniversitesi için yaptı. Bu onun Osmanlılarda sa- ray içinde gelişen aristokratik Batı mü- ziği yaklaşımının sesli sunumu niteli- ğindeydi. - VEKOM'un şu anda yürüttüğü bir çalışma var nu? AYANGtL - VEKOM'da üç üniver- sitenin katılırruyla Türk makam müzi- ği perdelerini çalabilmeye imkân ve- ren mikrotonal piyano imali projesinin çalışmalan sürüyor. Bu, Türk makam müzıginin kuramsal sıstemıni uygu- lamadan yola çıkarak tespit etmeye yönelik bir bilimse! çalışma. Boğazi- çi Üniversitesi, Istanbul Teknik Üniver- sitesi ve Yıldız Teknik Üniversite- si'nden bir grup fizikçi, müzikçi uz- man 5 buçuk yıl önce bu proje üzerin- de çalışmaya başlamışfı. VEKOM ku- rulunca bu çalışmayı oraya aktardık. Kamuya açık etklnlllcler - VEKOM'u geliştirmek amacıyia getecekiçin diişündüğünüzherhangi bir tasan var nu? AYANGİL - Bilimsel alandaki ya- yınlann yetersizliğinin Türkiye'nin en büyük eksiklerinden biri oldugunu dü- şünüyorum. Bizde biryayıncılık siste- mi yok. VEKOM bünyesinde müzik bi- lim dizileri çıkartabileceğimız bir ya- yınevı kurmayı düşünüyoruz. Öğren- cılerimizin de yayımlarunaya değer müzikolojik çalışmalannı, araştırma- lannı, bitinne ödevlerini yayımlama- yı istiyoruz. Ekimden başlayarak da VEKOM'u fakülte öğrencilerinin eğıtimınin dı- şında, sanatsal ve bilimsel etkinlıkler- le zengmleştirip kamuoyuna hizmet veren canlı, etkın bir merkez haline getırmek amacındayız Cemal Reşit Rey'in 100. doğum yıldönümü nede- niyle onun anısına bir dızi etkinlik yap- mayı düşünüyoruz. Onümüzdeki yı1larda Kosal adına başanlı öğrencilere burs vermeyi amaç- lıyoruz. Türk Fizyoterapistler Derne- ği ile VEKOM'un işbirliğiyle onümüz- deki mart ayında iki günlük toplantı- lar dizisi gerçekleştireceğız. Çalgı çal- ma tekniklerinden doğan müzisyen sa- katlıklannın giderilmesine yönelik tes- pit, gözlem, tedavı yöntemlen, öner- meler ve vvorkshoplardan oluşan bir çalışma. Etkinliğı her yıl yapmayı dü- şünüyoruz. Dört yılda bir de uluslara- rası düzeyde olacak. Tevfîk Fikret ölümünün 89. yılında Aşiyan'daki mezan başında anıldı Atatürk'ün esin kaynağıydı Payel Yayınevi 'nden çıkan üçyeni kitap, okurları insanhğın, doğanın ve dinin bileşkesine davet ediyor Kiilrür Servisi - Şair Tevfîk Fikret, ölümünün 89. yılında Aşiyan'daki mezan başında anıldı. Törene, ; Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) 2. Başkanı Aydm Hatipoğhı, Genel Sekreteri Güİsüm Cengiz, Genel 1 Başkan Yardımcısı Egemen J Berköz, eleştirmen ve edebiyat ; tarihçısi Konur Ertop, İ Galatasarayhlar Derneği Başkanı l Ahmet Yolalan, tiyatro sanatçısı Gülsen Tuncer, yazar Aziz Doğan savaşımmda akmakta olan suvun debisini yükselttiler." Aydın Hatipoğlu, Fikret"in Türkiye'de aydınlanma felsefesüıin öncülerinden biri oldugunu anlattı ve sözlerine. şunlan ekledi: "Fikret, günün baskKi yönetimine karşı yazdığı Sis" şnri ve 'Yiyin efendiler yiyın. bu han-ı iştiha sizin' dizeleriyle anımsadığıınız ünlü şiiriyle edebiyat tarihinıizde onuriu bir yer kazanmıştır. Öniinde saygıyta eğiliyoruz.'' Konur Ertop ise, Atatürk'ün Tevfık Fikret'e ilgisini vurgulayarak şunlan söyledi: Aydınlanmanın şairl ve üniversite öğretim üyeleri katıldı. Katıhmcılann Tevfîk Fikrefin mezanna bırer beyaz çiçek bırakmasıyla başlayan törenin sımucusu Gülsen Tuncer, Fikrefin Türk ve dünya tarihlerine damgasını vurduğunu vurgulayarak şunlan söyledi: "Tevfik Fikret yazın alanında ve özellikle verdiği özgürlük savaşımıyla çok önemb bir kişilik. O ve arkadaşlan, özgürlük "Atatürk'ün,Fikret'i sadece şair olarak beğenmediği sadece şnrine önem vermediği muhakkak. Fikret, aydınlanmanm temsilcisiydi. Kadın haklan. özgürlük, eşitük, halkçılık ve adalet konulanndaki görüşleri Cumhuriyet döneminin ve aydınlanmasının tcmelini ohıştnrmuştıır.'' Toplantıda Galatasarayhlar Derneği Başkanı Ahmet Yolalan da konuşarak liselerinin unutulmaz müdürü Tevfik Fikret'i unutmadıklannı. anısını yaşattıklannı ve yaşatacaklannı söyledi. Izmır'den Prof. Dr. Zeki Ankan Aşiyan'daki anmalann tarihçesine değindi. Aziz Doğan'ın konuşmasının ardından; tiyatro sanatçısı, sunucu Gülsen Tuncer, Fikrefin şiirlerinden örnekler sundu. 'Andre Gide', 'Insanın Doğası', 'Uygarlık Toplum ve Din'adlı üçyeni kitapta, Gide 'nin bilinen / bilinmeyen tüm yönleriyle yaşamı, Sigmund Freud un toplıımıı ve kunımlannı ruhçözümsel bahşla yonımladığı denemeleri veAlfred Adler 'in kişilikyapıları açımlamaları anlatılıvor Andre Gide (soMa) ve Roger Martindu Gard (1928) Ruhbilimsel boyutlarda insan, doğa ve yaşamlarKültür Servisi - ... Üç yeni kitap... Payel Yayı- nevi"nce sunuluyor okur- lara... RNecnıiOztürk'ün çevirisiyle yayımlanan Ro- ger Martin du Gard ımza- lı, 'Andre Gide' adlı ki- tapta, ünlü yazann yaşa- mı ve yazın yaşamı, du Gard'la 1913 te tanışıp 1919'da yakın arkadaş ol- malanndan Gide'nin ölü- müne kadar süren 30 yıl- lık yakın dostluklan ek- seninde anlatılıyor. 20. >r üzyılın iki büyük yazannın buluşması nite- liğindeki kitapta 'Anısına' adı altında toplanan bu ya- zılar, notlar ve alıntılar, du Gard'ın yayımlatmaya ya- naşmadığı özel güncesin- den alınmış. Dr. EmreKapkm'ın çe- virisiyle yayımlanan Sig- mund Freud imzalı 'Uy- garbk, Toplum veKn' ad- lı kitaba gelince; Freud'un toplumu ve kunımlannı ruhçözümsel bakışla yo- rumlama konusuna duy- duğu ilginın ürünü uygar- lık. toplum ve din üzerine denemelerini sunuyor okura. Kitaptald denemelerden 'Grup Ruhbilimi ve Ego Çözümlemesi' başlıkh olanda Freud, bireyin zi- hinsel yaşamı üzerine da- ha önce yaptığı ınceleme- lerin ötesine geçerek bire- yin ruhbilimini grup ruh- biliminden ayıran özellik- len inceliyor. 'Bir YandsamanınGeie- ceği' adlı denemede ise Freud, kıliseyi bir grup olarak ele alıyor. Dinsel ve takıntılı nev- roz arasında bir benzerlik bulan Freud. dinsel fikır- Ierin temelinin yanılsama- da oldugunu. insanhğın kurtuluşunun uygarhk, din v e bilim arasındaki ilişki- nin yeniden değerlendiril- mesinde yattığını savunu- yor. AyşenTekşenKapkm'ın çevirisiyle yayımlanan 'İn- sanın Doğası' adlı kitap ise Aüred Adler imzasını taşıyor. 1902"de Viyana Ruhçözümlemesi Kuru- mu'nun başkanhğına ge- tirilen. 1911 'de Freud'un çevresinden tamamen ko- parak başkanlıktan avn- lan ve 'Bireysel RuhbiKm' adı altında kendi okulunu kuran Adler, geçmişin de- ğil, geleceğe yönelik amaçlann insan kişiliğinı biçımlendirdiğini savundu. 'İnsan Doğası'nda Ad- ler, insanın doğumundan sonra kişiliğinı oluşturan toplumsal etkilen ele ala- rak zorba, sofu, ıtaatli, ki- birlı. kıskanç. açgözlü, utangaç, hırslı, kaba vb. kişilik yapılannı inceli- yor. (Payel Ya\ıne\i: 0212 52844 09/511 82 33Ju YAZIODASI SELİM İLERİ Güz Akşamında Peyke" ve Bogurtlen' (2) Sergüzeşt, duyguların bilmecesini, romanda değil roman öncesinde ve sonrasında çözmeyi denemiş- tir. Cariye Dilber'in kısacık ve kederli yaşamını dile ge- tiren bu eser, öncelinde ve ardılında, okura bir dolu duygu bilmecesi sunar. Halid Ziya'ya gelince, Sezai'nin yolunda biraz da- ha geniş çevrenlere açıldığını söyleyebiliriz. Aşk-ı Memnu, bütünüyte yasak aşklar üzerine kuruludur. Ro- mancı, elden geldiğince, açık sözlü konuşur. Işte Peyker, yalan ahlakın değerlendirişiyle, koca- sı Nihat Bey'e bağlı kalmıştır. Bihter gibi, elinde lam- ba, ikide birde Behlül'ün odasına sürüklenmemiş; gö- nül acısı çekmemiş; teninin isteklerine yenik düşme- miştir. Ama, Behlül'e hiç mi zaaf duymamıştır? Peyker'in öğrendiği ahlak, zaaflann yenilgiye uğratılmasını ta- lep eder; genç kadın da öyle yapmaktadır. Ikilem şa- şırtıcı: Istemek, düşlemek ayıp, yasak değil; yaşa- mak yasak ve ahlaksızlık... Peyker, gerçekte, duygulannın bilmecesini çözmü^ değildir Behlül'e için için tutulmasına karşın, Nihat Bey'le sahtelikler üstüne kurulu evliliğini sürdürür. Bunu er- dem sayar. Peyker'in yaptığı, vücudunu sakınarak, Ni- hat Bey'i gönlüyle aldatmak... Ne var ki, Aşk-ı Memnu'da, olup bitenlerden yara- lanmaksızın sıyrılabilen kişiler, Peyker'le Nihat Bey ikilisidir. Edebiyat-ı Cedide romanı ve hikâyesi, ruh çözüm- lemesine ağırlık veriyordu. özellikle Halid Ziya; çün- kü Aşk-ı Memnu, baştan sona, bireyin, roman kişile- rinin iç dünyasını dile getirir. İç düşünceler, duyuşlar, kişisel gözlemler... Tanpınar, eserin bu özelliği üzerinde durur. Tanpı- nar'ın Aşk-ı Memnu'yu inceden inceye tahlil etmemiş olması, edebıyatımız adına bir talihsizliktir. Huzur ro- mancısı, Aşk-ı Memnu'da kuru kuruya ahlaki değer çatışmalan, evlilik namusu, kocaya sadakat aramıyor- du. Bireyin ancak siyahla beyaz arasında bir yerde var olabileceğtni çok iyi bildiğinden, Aşk-ı Memnu'u da bu açıdan irdeleyecekti... Ne var ki, Tanpınar da, Peyker'in çifte ahlakını, ka- çak yaşamasını algılayamamış gibidir "Bihter'in kız kardeşi çok ahenkli ve rahat, evinde tatmin edilen Peyker ve onun çok mesut yaradılışlı kocası dramın dışında kaldığına göre..." Tanpınar'ın yanıldığı kanısındayım. Bence, Halid Ziya, Peyker'i ve Nihat Bey'i dramın dışında görmü- yordu. Onlar ikisı, dramın yalanlarta nasıl örtbas edil- diğine ışaret ediyorlardı. Nihat Bey, Peyker'in sözüm ona "çok mesut yara- dılışlı kocası", sürekli yükselmek, kişisel gücüne ka vuşmak isteğiyle yanıp tutuşur. Bir tür, gözü dönük "girişimci"d\r. Onun, Göksu'daki piknik-gezinti sahnesinde, Gök- su'nun kalkındınlması için Adnan Bey'e söyledikleri, o öneriler, o girişimci tavır, Göksu'yu şuraya buraya benzetme çabası, romancının Nihat Bey'e ironik yak- laşımını gözler önüne serer. Ama bu sahne üzerinde yorumcular hemen hiç durmamışlar. Peyker'in hayatı gerçekten uyumlu, evinde gerçek- ten doyuma ulaşmış mı? Tanpınar öyle söylüyor. Bu yüzden de, Bihter'in dramı sadece cinsel doyumsuz- luğa indirgenmiş oluyor. Aşk-ı Memnu'a Tevfik Rkret de aynı perspektrf- ten yaklaşmış. Bihter'in zehirii bir örnek olduğu kanı- sında. Genç kadınlann, ille Bihter gibi, kendilerinden yaşça büyük kocalannı aldatıp aldatmayacaklannı soruyor. Fikrefin irkiltici sorulannı Servet-i Fünun dergisi için yanıtlayan Halid Ziya, bir anlamda susmak, geçiştir- mek zorunda kalmış. Bihter'i savunmaktan uzak dur- muş. Aşk-ı Memnu da olmasa, Bihter, savunmasız, dım- dızlak ortada kalacak... Öneriler Kitap I Lanetliler (Grotesk öyküleıj, Joyce Carol Catles, AlevBulut'un çevirisi, Türkiye Iş Bankası Kül- tür Yayınlan, 2002. Cannes'da Rus sanaîçılar • MOSKOVA (AFP) - Rusya'nın Tula kentınden Moisseyev Balesi ile Baltık Orkestrası 24 - 28 Ağustos tarihlerinde yapılacak festivalde Cannes'ın konuğu olacak. 24 Ağustos, aynı zamanda kentin Nazi işgalinden kurtuluş günü olarak kutlanıyor. Festivalde bir başka Rus topluluk, Moskovv Academic Theatre of Classical Ballet ise "Uyuyan Güzel'in dünya ilk gösterimini yapacak. K Ü L T Ü R I Ç İ Z İ K K  M t L M A S A R A C I