Katalog

1-6 TEMMUZ 2004 CUMA CUMHURİYET EKONOMI SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Ödeme taahhütlerini yerine getirmeyen 21 Yunan firmasının Türk firmalarına zaran 2 rtıilyon Euro Komşu, 'güveni' kötüyekullandı Jan Nahum, Sabancı Üniversitesi'nde • Ekonomi Servisi - Otomotiv sektörünün önemli isünlerinden Jan Nahum. Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi'ne katıldı. Eski Tofaş Genel Müdürû ve Fiat eski CEO'su Jan Nahum, özellikle MBA ve EMBA öğrencilerine strateji ve liderlik konulannda seminerler verecek. liyet mektubu imzalandı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - IMF'yle yapılan 8. gözden geçirme kapsamında hazırlanan 'niyet mektubu' dün imzalanarak IMF'ye gönderildi. Devlet Bakanı Ali Babacan, gelir idaresinin yeniden yapılandınlmasıyla ilgıli taslağın yenı yasama dönemine kaldığını açıkladı. IMF Icra Direktörleri Kurulu'nun 30 Temmuz tarihli toplantısında 8. gözden geçirmenin onaylanması ve 670 milyon dolann serbest bırakılması bekleniyor. İMKBr Supfye'ye model olııyor • İSTÂNBUL (AA) - Iflkesmde bir sermaye piyasası borsası kurulmasıyla ilgili çalışmalar yürüten Suriye'nin başbakanı Muhammed Naci Otri, lstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı (IMKB) ziyaret etti. Ziyaretle ilgili bilgi veren İMKB Başkanı Osman Birsen, "Borsamızın teknoloji ve diğer şartlan itibanyla iyi bir model olabileceğini göstermiş olduk. Suriye'de sermaye piyasasının kurulmasında hem ÎMKB Başkanı olarak hem de diğer teknik elemanlanmızla üzerimize düşen bütün yardımlan yapacağız" dedi. Mootys: AB kararı 9örünümü bozntaz • Ekonomi Servisi - Kredi derecelendırme kuruluşu Moody's, Avrupa Birliği'nin müzakerelere başlama konusunda olumsuz yamt vermesi halinde dahi bu durumun Türkiye'nin kredi notu ve görünümüne olumsuz yansımayacağını savundu. Moody's analisti Nina Mondelli, Türkiye'nin kredi notu ve görünümünü değerlendinrken borcun sürdürülebilirliği konusuna odaklandıklannı vurguladı. Cine-5'te ibre Doğan GrutHi'nda • ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) - Tasarruf Mevduah Sigorta Fonu (TMSF), Uzan Grubu medya şirketlerinin satışı için öngördüğu süreyi doldurmasına karşın henüz somut bir adım atamadı. TMSF'nin el koyduğu Cine-5'e ise Doğan Grubu'nun talip olduğu ve bu konuda büyük ölçüde uzlaşma sağlandığı belirtildi. TMSF, daha önce Uzan Grubu medya şirketlerinin haziran ayı sonuna İcadar satılacağını açıklamıştı. Ancak bu süre içinde gerekli çalışmalan tamamlayamayan TMSF yetkilileri, grubun satış çalışmalannın 15 Temmuz'a kadar uzatıldığını kaydetmişti. Petrol fiyafları yine alevteııdi • Ekonomi Servisi - Petrol îhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) 21 Temmuz'daki bakanlar toplanüsımn ertenebileceği, ancak 500 bin varilJik günlük üretim arttınmımn daha önceden planlandığı gibi 1 Ağustos'ta uygulamaya gireceği bildirildi. Öte yandan yaz aylanyla birlıkte artan talep, ham petrolün vanl fiyaünın son bir buçuk ayın en yüksek seviyesi olan 41 dolara çıkmasına neden oldu. Seyhan'da greıt • ADANA (Cumhuriyet Bürosu) - Seyhan Belediyesi'nde 1164 çalışanı kapsayan toplusözleşme göruşmelerinin olumsuz sonuçlanması üzerine işyerine Genel- [ş Sendikası tarafindan grev karan jsılırken Harb-İş'in, Türkiye'deki \merikan üslennde çalışan 2 bin işçi ıdına yürüttüğü göriişmeler de ınlaşmazlıkla sonuçlandı. • Güvene dayalı açık hesapla ithalat yapan Yunan firmalan, genelde küçük ölçekli Türk firmalannın alacaklannı ödemiyor. Açılan davalarda büyük artış gözlenirken mahkeme sürecinûı uzun olması Türk firmalannın uğradığı zarann katlanmasına neden oluyor. MURATtLEM ATtNA - Türkiye ile Yunanistan arasındaki ilişkilerin düzelmesiyle artan ihracat hacmi, beraberinde bazı 'taahhütlerini yerine getirme- me' sorunlannı da getirdi. Son üç yıl içmde ödeme taahhütlerini yeri- ne getirmeyen 21 yunan firması, Türkiye'den alım yaptıklan küçük ölçekli kuruluşlan yaklaşık 2 mil- yon Euro zarara uğrattılar. Güvene dayalı açık hesapla itha- lat yapan Yunan firmaianna karşı açılan davalarda büyük artış gözle- nirken. mahkeme sürecinin uzun olması Türk firmalannın uğradığı zarann katlanmasına neden oluyor. Genelde küçük ve orta ölçekli Türk SAKINCALI YUNAN FİRMALARI Ya aldığı mallann borcunu ödemeyerek ya da ödemeleri geciktirerek pek çok Türk fırmasım zora sokan veya dolandıran 20'den fazla Yunan firması belirlendi. Başta tekstil olmak üzere her alanda iş yapmaya çalışan Voutiras Micheal adlı firmanın sahibi Micbeal Voutiras'ın Konya'da şikâyet üzerine tutuklanmasıyla gündeme gelen konu, gözleri diğer Yunan firmaianna çevirdi. Söz konusu sakıncalı diğer firmalar şöyle: Topalidou Zacharoula, Mondi Casa-Salaco, FrueTella Abee, Mavromatis George, Imathia Fruit Import, Paraskevas Meurokoridis Ltd, Moissidis S.A ve Attika S.A, Olivia, Mare-Nostrum, Kalatheris Bros S.A, Eglo Elektronik A.E, Agroionian S.A, Tzaferis S.A, Andon Oxzoyzoglou, Moto Stamko S.A, FB Line Fashion Grup, Atlas ComPany, Kochen S.A, Agora Axxion Ltd. ve I&Buzunerakis, Acf Flora, TransPort Ivmar. firmalanndan alım yapan Yunan firmalan, sazdan ipliğe, kumaştan oturma gruplanna kadar birçok ko- nuya ilgi gösteriyor. Büyük bölümü Türkçe bilen ele- manJarkullanarak Türkiye'deki fir- malarla irtibata geçen Yunan fir- malan, ilk aşamada küçük miktar- da alımlar yapıyorlar. Bu şekilde ödemelerini yerine getirip 'güven- H' görüntü veren bazı Yunan firma- lan, ardından büyük miktarda itha- lat yapıp bu defa ödeme taahhütle- rini yerine getirmiyorlar. Banka gü- vencesi olmadan yapılan ihracat sonrasmda zor durumda kalan bir- çok Türk firmasımn Atina'dakı ti- cari mahkemelerde onlarca davası halen sürüyor. Cüvencesart Bazı ihracatçı birlik başkanlan- nın 'bu durumu geçici olarak' ta- nımlamasma karşın. dolandınlan ya da alacaklannı çok zor şartlarda elde edebilen firmaJann sayısında- ki artış her geçen gün boyut kaza- nıyor. Bazı Yunan firmalannm mağdur durumda bıraktığı Türk firmalan- mn sahipleri ya da yöneticileri, ya- pılacak ihracatın kesinlikle peşin ödeme ya da akreditif yoluyla ger- çekleştirilmesi gerektiğini belirti- yorlar. 1.3 Mllyar Euro'luk tlcaret Aksi halde bu gün olduğu gibi birçok firmanın mağdur durumda kalacağına dikkat çeken söz konu- su çevreler, coğrafi ve kültürel ya- kınlığın ticarette güvence alımını etkilememesi gerektiğinin altmı çi- ziyorlar. Türkiye ile Yunanistan arasında karşılıklı olarak geçen yıl yaklaşık l .3 milyar Euro ticaret yapıldı. Ön- ceki yıla göre yüzde elli artış gös- teren bu rakamm 912 milyon Euro olan bölümü ihracat, 420 milyon Euro olan bölümü ise ithalat olarak gerçekleştirildi. tki ülke arasındaki ticaret hacmınin yıl sonuna kadar yaklaşık yüzde otuz artış gösterme- si bekleniyor. NOTDEFTERİ ERDEMÎR'e devir sonrası yapılan yatınm 450 milyon dolara ulaştı ISDEMIR küflermden doğuyor lOOkamu sermayeli bir şirket olarak kundanİSDEMÜM998'deözeDeş- tirme kapsanuna abndı. Söz konusu dönem- de hiç wönm yapümadığı için sadece birkaç yıl kâr etmeyi başaran şirketinin gercekleştir- diği netzarar 3.7 milyar dolan bulmuştu. 2OO2'de 50 milyon dolar bedelle ERDEMÎR'edev- redDen şirketin yüzde 10'luk hissesi, çahşanJar tarafindan kurulan vakfin elinde bulunur- ken yüzde 90'hk hisse de ERDEMtR ait De\ir gerçekkştikten kısa bir süre sonra Türki- ye'nin ihtKacı olan yassı çelik üretimöıe geçen tSDEMİR, bu sayede 2003'te 33 milyon do- lar kâr etmeyi başardı. ÎSDEMtR'de şu anda 6 bin 300 kişi istihdam ediüyor. İSKENDERUN (Cum- huriyet Bürosu) - Geçen yı1- lardaki zararlan nedeniyle kapanma noktasına gelen ve özelleştirme kapsamında ol- duğu için hiçbir yeni yatı- nm yapılmayan ÎSDEMtR, adeta küllerinden doğuyor. ERDEMtR ile bırleştikten sonra hızlı biryeniden yapı- lanma sürecine giren ku- rum, modernizasyonyatı- nmlanna bir — > ^ ^ — yenisını ekle- di. tSDEMÎR, 22 Haziran'da imzaattığı 150 milyon dolar- lık yatınm projesinin ar- dından, dün de 8 projeyi kap- sayan 150 mil- yon dolarlık protokolü Tür- kiye, Luksem- burg, Çin, In- giltere, Isviçre ve Avusturya firmalan ile imzaladı. Imza törenine katılan IS- DEMlRveERDEMÎR Yö- netim Kurulu Başkanı Re- cai Berber, her iki işletme- de uygulamaya konulan modernizasyon ve yatınm kararlan ile otomotiv ve imalat sanayiinde AB"nın üssü olunacağını savundu. • Yönetim Kurulu Başkanı Berber, yatınm kararlan ile hem ERDEMlR hem ÎSDEMÎR'in otomotiv ve imalat sanayide AB'nüıüssü olunacağını savundu. Berber, "lSDEMİR,özeDeş- tirme Idaresi Başkanüğı'nın taahhütleri kapsamında kal- saj dı, bu yabnmlar gerçek- leşmeyecekti.Ancakmevcut projeksiyonlarbunamecbur etti. Yapacağunız her yaü- nm, ürünlerimizi kullana- cak yaünmalanTürkiye'ye, bölgeye çekecektir. Çarpan etkisi yaratacağız'' dedi. ISDEMİR'ın yatınmla- ——— nnın sağnak ha- linde devam ettı- ğini ifade eden Hak-Iş Konfede- rasyonu Başkanı SaBm Uslu da ya- tınmlann ekono- miye katkısı yanı sıra bölgedeki di- ğer ülkelere de is- tikrar getireceğini savundu. İSDE- MlR'in ERDE- MÎR'e de\Tİnden itibaren sözleşme- si imzalanan projelerin top- lam yatınm bedelinin 450 milyon dolara ulaştığı, yatı- nm ve dönüşüm projeleri- nin 2009'a kadar 1.4 milyar dolan bulacağı belirtiliyor. Yatınmlann tamamlanma- sıyla tSDEMlR'ın yassı ve uzun çelik üretımde dünya- nın en verimli ve modern fabrikalan arasında yer al- ması bekleniyor. MALİYE YAŞAMINDAN/MUSTÂFA RAMUKOĞLU pamukmıfı sifljeronline.com Şarapçılıkta Maliyetter ve Vergileme (1) Amerika Birleşik Devletle- ri'nin 3. Başkanı thomas Jef- ferson, "Ben arkadaşlığı şara- ba benzetirim, yıllandıkça ol- gunlaşan, insana şifa veren iç- ki" dediğı şarabın tarihi eskidir. Bilinen belgeler MÖ 3500 tarih- lerinde Asuriann asma bitkisini tanıdıklannı gösteriyor. Asma- Şarap kültürünün vatanı Ana- dolu'dur. Buradan adalar ara- cılığıyla Akdeniz ülkelerine ya- yılmıştır. Anadofu'nun kültürü olan şa- rapçılık üretiminde, maalesef son yıllarda yanlış ekonomik, siyasi ve vergi politikalarıyla diğer ülkelerin çok gerisin- de kalınmıştır. Biz iki hafta boyunca şa- rapçılıkta maliyetler ve ver- gileme sorunlannı analiz edeceğız. Maliyetleri iyi ınceleye- bilmek için şarabın nasıl yapıldığını basit bir şekilde açıklamaya çalışalım. Şarabın üretim süresi 1- Bağbozumu Hazırlığı Işletme binasının onarımı ve bakımı yapılır. Araç ve gereçler temızlenir. Şarap kaplan olarak kullanılan araçlar; fıçı, beton kap, sentetik kap veya paslan- maz çelik tanklardan bıridir. 2- Bağbozumu Üzümlerin bağdan kesilme- leri ve küfelerde toplanması. Salkımların kesıliş zamanı, bi- çimi, bekletilmgpi gibi hususlar kalite ve maliyeti etkilemektedir. 3- Üzümlerin Nakli Bağda plastik kasa ya da kü- feye doldurulan üzümler, trak- törün römorkunda bulunan ve paslanmaz çelıkten mamul 500-600 litrelik dört köşeli kap- lara boşaltılarak taşınır. 4- Birinci Üretim Aşaması • Üzümün değirmene alın- ması • Çöplerden ayırma • Mayse (şıra, kabuk, çe- kirdek) elde edilmesi • ön şıra alma • Presleme • ön şıra • Şıranın fermantasyondan önce kapta toplanması 5- Ikinci Üretim Aşaması • Fermantasyon Şarap, karakterini alko/ fer- mantasyonuna borçludur. Şıra şekeri hemen harcandığı için yerini etilalkol aiır. Şırada ayrıca mıneral maddeler ve amino asitler de azalır. Buna karşılık glıserin, kehri- bar asidi, yüksek alkoller, alde- hitler ve esterler gibi maddeler oluşur. Işte bu nedenle maya fonksiyonu olmadan şarap üretmek mümkün değildir. Fer- mantasyon da bir mayalama iş- lemidir. • Dinlenme tanklanna alınma 6- Üçüncü Üretim Aşaması • Filtre • Diğer durultma ve stabili- zasyon işlemleri 7- Son Aşama • Şişeleme • Etiketleme • Kutulama Şarap formülleri 1. Alınan üzümden ûreti- lecek şarap miktan yüzde 12 (yaklaşık) Orneğin 1 ton üzümden 720 kg. şarap üretilir. 2. Üretilecek şarapta fire ora- nı Yaklaşık yüzde 7'dir. 1 kg. şa- rap = 1 litre şaraptır. ömeğin 100 kg şarapta 7 lit- refirevardır. Bu haftalık yazımızı şu değer- lendirmelerle sonuçlandıralım; Türkiye'de fert başına şarap tüketimi yıllık 1 litreyi bulma- maktadır. Sofrada şarap içmek henüz yaygınlaşmamıştır. Nü- fusun büyük kısmı şarap kültü- rü yönünden eğıtilmemiştir. Buna en büyük neden dinsel inanç ve geleneklerin etkisidir. Türkiye'nin şarap ihraç eden ül- ke durumuna gelmesi için bağ- cılık ve şarapçılık teşvik edilme- li, halk şarapçı değil, şarap kül- türüne sahip hale getirilmelidir. ZEKERİYA TEMİZEL Ayıplı Demokrasi CHP'den seçilen iki milletvekilinin daha AKP'ye geçmesi ile birlikte, brttiği sanılan bir demokrasi ayıbı yeniden hortladı. Üstelik bu ayıp, demokrasi adına uğraş verildi- ği görüntüsü yaratılarak işlendi. Böylece demokrasimizde değişen hiçbir şey ol- madığı gerçeği açıkça ortaya çıktı. Halkın aklına milletvekıllerinin belli çıkarlar karşılığında parti de- ğiştirdikleri kuşkusu yeniden düştü. Yenilik lafta kaldı. Bu olayda yanıtlanması gereken birçok soru var. Yanrtı aranması gereken ilk soru ise şu: Neden gö- riinür bir neden yokken Meclis'te salt çoğunluğa sahip bir parti, milletvekili transferi çamuruna bu- laşır? Acaba, Meclis'teki çoğunluğun içerisinde, yapıl- ması düşünülen değişikliklere direnecek, sorum- lu milletvekilleri var da, onlann direnişine karşı ön- lem mi alınıyor? Yoksa AKP içerisindeki farklı un- surlann bölünme olasılığı o kadar güçlendi mi? Bunların da ötesinde, yoksa AKP, Meclis'ten kendi partileri dışında tek bir milletvekilinden bile destek alamayacak değişikliklere mi hazırtanıyor? Nedeni ne olursa olsun, AKP, milletvekili trans- ferine bulaşarak ülke gündeminden silinecek par- tiler sırasına girdi. Çünkü milletvekili transferleri bir siyasi partide- ki ilkesizliklerin vaıiığını ortaya koyan, bu kralın da çıplak olduğunu gösteren bir unsur olarak algılan- maktadır. • • • Yanıtı aranması gereken ikinci soru ise şu: Siyasi partiler, bu kadar ilkesiz insanlan Meclis'e nasıl taşıyorlar? Bunun; * Siyasi partilerde parti üyelerinin hak ve yüküm- lülüklerinin güvencelere kavuşturulmaması, de- mokrasinin vazgeçilmez unsuru olan siyasi parti- lerde demokrasinin kınntısına bile tahammül edi- lememesı, * Siyasetin korkular, kutuplaşmalar, düşmanlık- lar üzerine kurulması, dolayısıyla siyasetin toplum- la değil yandaşlarla yapılacak bir uğraş olarak gö- rülmesi, * Toplumun demokratik kurallara göre siyaset yapmayı unutması, * Insanların, karariarın birlikte alındığı, çözümle- rin katılımla gerçekleştirildiği siyasi partiler yerine kendilerine krallar aramalan, veliahtların peşlerine takılmalan, * Parti içerisinde demokrasi mücadelesi verdi- ğini söyleyenlerin de aslında kendilerinin yeni kral- lar olmaya çalıştıklan gerçeğinin anlaşılması, * Kurtancıdan kurtulmanın çok daha zor oldu- ğunun bilincinde olanların ise zorunlu olarak mev- cut parti konumlannı korumaları.. gibi birçok ne- deni var. Partiler böyle olunca adaylann da antidemokra- tik yöntemlerle belirlenmesi kaçınılmaz oluyor. Böylece, kendisini topluma değil de Meclis'e ta- şıyan kişi ve gruplara karşı sorumlu görenler de il- kesizlikte sınırtanımıyor. • • • Milletvekili transferleri sadece milletvekillerini yıpratmıyor, tüm kurumlara zarar veriyor. Sayın Baykal, parti değiştiren milletvekillerin- den birinin şirketleri ile ilgili olarak "Bu şirketlerMa- liye Bakanlığı tarafindan basılmış, vergiinceleme- siyapılmış mıdır? Bankalardaki hesapları incele- meye alınmış mıdır? Bu şirketlerin bundan son- rakiakıbetlehni öğrenmek bizim hakkımız" derken Maliye Bakanlığı da çok büyük bir sorumluluk al- tına giriyor. Ben, otuz yıl çalıştığım bu kurumda, siyasiler is- tedi diye, yasalara aykın işlem yapacak tek bir gö- revlinin bile olduğuna inanmıyorum. Bakan emriyle görevleri bıraktınlsa bile, o ince- lemelerin zamanaşımı süresi içerisinde mutlaka gündeme geleceğini, kurum içerisindeki otokont- rol sistemlerinin dosya kapatmalara kesinlikle ola- nak vermeyeceğini biliyorum. Ancak insan sormadan da edemiyor: Yoksa AKP, kamudaki teftiş sistemini, bu olayları düşü- nerek mi yok etmeye çalışıyor? temizel(a cumhuriyet.com.tr CODEîK J. rak hükümetinin elinde BM'de top- lanan 11.2 milyar dolarhk para ol- duğunu belirten Aksoy, Irak'ta iş yapmak isteyen Türk işadamlaruıa bugünlerde biraz temldnü olmalartnı tavsiye ettiklerini söyledi (Fotoğraf: AA) Aksoy: 2-3 yıl içinde ticaret hacmi 5 milyar dolan bulur Irak'takışiddet, umutlanâketmedi EkonomiServisi - Dış Ekonomik flişkiler Kurulu bünyeşindeki Türk-Irak tş Konseyi'nin Yönetim Kurulu Başkanı Ercüment Aksoy, önümüzdeki 2-3 yıJ içinde Irak'la olan ticaret hacminin 5 milyar do- lan bulabileceğini söyledi. u Irak'ın Yeniden YapıJandınl- ması ve Türkiye-Irak İlişkileri'' ra- porunun kamuoyuna açıklandığı basm toplantısında konuşan,Aksoy, ilk 6 ayda Irak'a 880 milyoft dolar- lık ihracat yapıldığını belirfti. "Biz enrekorseviyeyi 2001'de 1 milyar dolar seviyesinde ihracatla kapat- mıştık. 2004'ü 13-lü milyar dolar ihracatla kapaünz" diyen Aksoy, bu rakamlann Türk işadamlannın zaferi olduğunu ıfade etti, Dış Ticaret Müsteşarlıgı 'nın iki- li bir anlaşma çerçevesınde Türk- Irak protokolü çahşması olduğu- nu, bunun uygulanması durumun- da ticari ilişkilerin inamlmaz bo- yutlara gelebileceğini vurgulayan Aksoy, "2 ülke arasında dış ticaret hacminde herhalde çok yaianda 5 milyar dolar seviyelerine gelinebi- Kr" dedi. Irak'ın yeniden yapılan- dınlmasında potansiyel 40 milyar dolarhk birrakamdan bahsedildiği- ni belirten Aksoy, Amerikan fonla- nyla gerçekleştirilecek faaliyetlere ilişkin 2. aşama başladığı zaman seçilecek olan alt yükleyıcilerin ço- ğunun Türk firmalan olacağına inandığını belirtti. Ercüment Aksoy, Türk işadam- lanmn Irak'a rahat ulaşabilrneleri için Mardin, Diyarbakır ve Bat- man uçuş seferlerinin arttınl- masını istedi.