Katalog

13 TEMMUZ 2004 SALI CUMHURİYET SAYFA DİZt Kalp,şakayagelmez...îkimilyondan fazla kişinin koronerkalphastası olduğu Türkiye'deyılda200binkişi ölüyor. Kalphastalığınınrastlantıyabırakılmaması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, her gün düzenli yapılan yarım saatlik yürüyüşün risk tehlikesini yan yanya azalttığını söylüyor... SEBZE. MEYVEYİ BOLCA TÜKETİN • Görijnmeyen ve görünen , yağlara da dikkat edin. • Hayvansaf yağlardan uzak durun. - • Kafbiniz için beslenmenizde çoklu doymamış yağlar bakımından zengin yağlar ve bu bttkısel yağlardan uretilen margannlen tercıh edın. • Sebze, meyve ve tahıl Orünlerini boi bo) tüketin. Vrtamin ve posa bakımından zengin bu yjyecekler, kalbinizin dostudur. • Kırmızı et, salam, sosis gîbi şarküteri ürünlerinden kaçının. • Tansiyonunuzu yüksettmeyin. Yemeklennizde mumkun olduğunca tuzdan kaçının, taze otiar ve baharatiara yönelin. Kalbi koruyucu altın göğütler • Kolesterol deposu yiyeceklen tanıyın. Karaciğer, böbrek, yıirek, dalak gibi sakatatlarla, karides ve kalamar gibi deniz örünleri en önemli dûşmanlannız. • Stresle mücadele edin. Stres, kalp hastalıklanna neden olan önemli risk faktörferinden biridir. • Sigarayı yaşamınızdan uzaktutun. ECZERSİZ YAPIN • Hareketsiz kalmayın. Egzersiz yapın. • Sağlıklı beslenmeye çocuk yaşlarda başlanacağını unutmayın. • Kadınlar, menopozunuzu mutlaka gecikbrin. • Boy-kilo oranına çok dikkat edin. • Fızik aktivrtenizi arttnn, tembellik ve aşın stresten uzak durun. • Iş ve meslek konusnda hiçbir zaman beceri ve olanaklannızı zorlamayın. • Aile hikâyenizde varsa, diyabet veya yuksek tansiyon hastası iseniz 30, değilseniz 40 yaşından itibaren kan yağlannızı takıbe alın. • Aile hikâyenizde varsa, diyabet veya yuksek tansiyon hastası iseniz 30, değilseniz 40 yaşından itibaren her yıl efor testi yapbnn. Kalbinizi Koruyun TÜRK KALP VAKFI 19MayısCad No 8 Şışlı/lstanbul Tel (212) 212 07 07 (pbx) (10 hat) Faks (212)212 68 35 p bfrfnCfSİyİZ Türkiye, kalpdamar hastalıkJannda Avrupa bınncısı. Kalp damar hastalıklannda kardıyolog ve kalp cerrahlannın farklı bır yükümlülük üstlenmesı gerektığını düşünen uzmanlar, bu konuda çocukluk çağını da kapsayan bır sağlık polıtıkası oluşturulmasını ıstıyorlar. Uzmanlar, hayvansal yağlar ağırlıklı beslenmemenın, sebze ve meyve ağırlıkJı dıyetm, haftada 5 gün yanm saat hafıf spor ve sıgarasız yaşamın, kalp hastalıklarının başta gelen düşmanlan olduğunu vurguladılar. K alp hastalıklannı önlemek ıçın bır yaşam tarzı \e felsefesı gelıştırmek gerektığını ıfade eden Prof. Dr. Tayyar Sanoğlu, Sağ- lık Bakanlığı, Mıllı Eğıtım Bakanlığı \e sıvıl toplum orgutlennın bırlıkte vuruteceğı bır ulu- sal sağlık bılıncı programına ıhtıyaç olduğunu so\luvor 14 Sağhğmuzbize sunulmuş bır armağandır. Biz btuıu nasıl konıyacağınuzı vekuOanacağımızıryi bilmeüyız'' dı\ en Sanoğlu şo\ le de\ am edıyor -tlkokullardan unnersıteiere kadar yaşama sa- naü derslen konmah. Bıztesaduflerieyaşıyoruz,o>- sa vaşamak bir sanatür. Derslerdc, gençlerinuze ve çocuklanmıza ınsan- hk tanhı bovunca getiştirilen birikunini aktararak, hayatın anlamı ve 'yaşanmaja değer hayat nedır' sorusuna yanrt oluşturacak bır referans sistemi su- nabümdrvi&temddegerieroluşturulmasınavardıın edecek dunya kultııru ve evrensel değerlerle onlan donatmalryız." Prof Dr Tayyar Sanoğlu, dersler konusunda ıse şu onenlerde bulunuyor -Yaşam seraıci duyan ınsanlar>etişürmdr\TZ,ya- şam sevincinin olmadığı verde sağhkb bir yaşam so7 konusu olamaz, yaşam sevmcinı sağlayan refe- rans sistemi sevgi, adalet, davanışma ve guven du\ - gusunun oJuşturduğu bir ortamda çalışma ve uret- me.. yani verimti otana bibncL Evnensel değerier ın- sanı hiç vanıltmaz. Bırevsel vetoplumsal sağbğm ılk ve temel şarü evrensd değerlerdir" dıyor 3 5 YAŞA DİKKAT! - Turkrve ve dunyada kalp hastabklan gorubne oranı nedır? TAYYAR SARIOĞLU- 35 yaşın uzenndekı po- pulasyonun vuzde 15-20'sı kalp damar hastalıkla- ntelıtıdıaltında Turk Kardı>olojı Derneğı'nınça- lışmasına gore 2 milyondan fazla kışının koroner kalp hastası olduğu ve bunlara her yıl 300 bın ka- dar yerulennın eklendığı tahmın edılıyor 200 bıne yakın kışı de her yıl kalp hastahldan nederu\ le ha- yatını kavbedıyor - Kalp hastahklannı onlemek mumkün mu? SARIOĞLU-Sıgaranın şışmanlığın, şeker has talığının onlenmesı \e duzenlı egzersızlı bır ya- şam koroner kalp hastalıklannın (KKH) onlenme- sınde etkın rol oynar Her gun yanm saat 30-45 da- kıka yurumek ve sıgaranın bırakılması KKH'yı yuzde 50 oranında azaltır Kolesterol sevıyelennın duşurulmesı \ e bılınçlı bırbeslenme ıle koronerkalp hastalıklan azaltılabılır SACLIK IÇIN FELSEFE... - Kalp hastalıklannı onlemek ıçın yapdabtiecek- ler bunlarla smırb mı? SARIOĞLl - Sağlık ıçın yaşam tarzı \ e felse- fesı gehştırmek gerelayor Genel sağlığın ve bunun \anında kalp damar hastalıklanndan korunmanm ve gehştırmenın temel şartı bence sağlıklı yaşam bılıncının oluşturulması Sağhğımız bıze sunulmuş bırarmağandır Bız bu- nu nasıl koru> acağımızı \ e kullanacağımızı ıyı bıl- melıyız Bu bıze ınsanlığın tecrubelennden suzul- muş olarak venlen bılgılerle oğretılmehdır Bız ço- cuklanmızı ve gençlenmızı hayata bu bılgılerle do- natılmış olarak hazırla- malıyız - Bu genış kap- samlı bır çabşma ŞULE KOKTURK gerektirmez mi? SARIOĞLU - Bu konuda bılınçlı bır kamuoyu olduğunu sanmıyorum Kendı eğıtımımız sırasın- da da bunun farkında değılız Sağlık Bakanlığı, Mıllı Eğıtım Bakanlığı, urmersıteler med\a \e dı- ğer STO lenn bırlıkte yuruteceğı bır ulusal sağlık bılıncı programına ıhtıyaç var YAŞAM SANATI - Programda neier yer abnah? SARIOĞLU - Bu programda ılk yapılacak olan, ılkokullardan urmersıtelere kadar yaşama sanati derslen konmah Bız tesaduflerle yaşıjoruz, oysa yaşamak bır sanattır Derslerde, gençlenmıze ve çocuklanmıza ınsan- lık tanhı boyunca gelıştınlen bınkınuru aktararak, 'hayatm anlamı' \ e "yaşanmaya değer hayat nedır' sorusuna yanıt oiuşturacak bır referans sistemi su- nabılmelıyız, temel değerier oluşturulmasına >ar- dım edecek dunya kulturu \ e evrensel değerlerie onlan donatmalıyız - Bunun sağhkla ilgısı nedir? SARIOĞLU- Ha> atı > aşarken hayatın anlamı ko- nusunda ınsanlann temel değerlen olmazsa, bırta- kım ruhsal sıkıntılara gırebılıyorlar Insanlarda, çevTesı \ e kendısını algılama v e yorumlama konu- sunda temel bır anksıyete var bılgı ve deneyımler- le bunu anlayan ve anlamaya çalışan temel değer- ier yoksa bu anksıyeteden kurtulmak mumkun de- ğıl Bu, ruh saglığuıı ılgılendınr \ e ruh sağ- " lığı beden sağlığını ılgılendınr flkokullardan itibaren, bılınçb ve dengelı bes- lenmenın onemı, spor alışkanlığının one- mı, stresle baş etmenın onemı v e eğıtımı, zararlı alışkanlıklardan korunma cınsel eğıtım ve cmsel sağlık hakkında bılgılendırme gıbı dersler ol- malı Ondan sonra sağlıklı ve kalp-damar saglığı yennde bır toplum yetıştırebılınz Büyük küçük dinlemeyen bîr hastalık - Yeni doğanda ve çocuklarda kalp hastahldan ve cerra- hisi konusunda onemlı çahşmalannız da bulunuyor. Doğuştan kalp hastalıklarının en önemli nedenleri nelerdir? SARIOĞLU-Genetık bozukJuk sozkonusu olabılır Hangı gen- lenn hangı kalp hastahğına yoi açtığını henuz bılmıyo- ruz ancak bırkaç yıl ıçınde bunlar ortaya çıkacak BozukJukların bır kısmı anne karnında bebeğın kal- buıın gelışımındekı duraklamalar sonucunda ortaya çıkıyor Ozellıkle hamılelığın ılk 3 ayında annenın ge- çırdığı enfeksıyon hastalıklan, maruz kaldığı rontgen ışınlan, rad>asyon, kullanılan ılaçlar, annenın şeker has- tası olması, sıgara kullanması, akraba evlılıklen bunlar bılı- nen nedenler olarak soylenebılır Ama, bunun dışında, hıçbır ne- den olmadan da doğumsal anomalıler çıkabılıyor - Doğuştan kalp hastahklannın oranı nedir? SARIOĞLU - Her bın canlı doğumdan 10'unda doğumsal kalp has- talıklan ıle karşılaşıyoruz - Doğuştan kalp hastalıklan hangileridir? SARIOĞLU-Bazı grup hastalıklarda oksyenlı kanm oksıjenden fa- kır kanla kanşmasından kaynaklanan morluk, kalp yetmezhğı olabı- En güzel armağan sağlık istanbui Cerrahısı Vakfı Başkanı ve Acıbadem Bakırköy Hastanesı Kalp-Damar Cerrahısı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Tayyar Sanoğlu, Cerrahpaşa Tıp Fakültesı Kardıyolojı Anabılım Dalı öğretım üyesı Prof. Dr Zekı Öngen ıle Memonal Hastanesı Kalp ve Damar Cerrahısı Bölüm Başkanı Prof. Dr Bıngür Sönmez'le kalp sağlımızı konuştuk. Uzmanlar, sağlığın ınsanlara sunulmuş bır armağan olduğunu söylüyor ve ekJıyor: "Rastlantılarla yaşıyoruz, oysa yaşamak bır sanattır..." KALP KAPACIIMDA BOZUKLUK - Kahıte oto-transplaııtasvon Türkh'e'de si- zink birtikte uygulanmav^ başlandı. Bu ame- Byat hflngi dunımJarda yapdrvor? SARIOĞLU - Koroner baypass amelıyat- lannda, goğus ıçensınde memenın beslen- mesı ıle çok yakından ılgılı bır daman, ko- roner baypass amacıyla kaJbe nakledıyoruz, bacaktan aldığımız toplardaman getınp kal- betakıyoruz Kalpten çıkan ana atar dama- nn kapağında, aort kapağından bırtakım bo- zukJuİdann tarrun ıçın, kalpten akcığere gı- den daman kapağıyla bırlıkte yennden çıka- nyoruz ve getınp hastahklı aort kapağı yen- ne nakledıyoruz Oto-transplantasyon adını verdığımız bu atnehyat, kalp cerrahısının en önemli amehyatlanndan bındır Kalbın ken- dı dokusundan ve kapağından yaptığımız nakılle tamamen duzelme sağlıyoruz A N J İ N SONRASINA DİKKAT - Romatizmal hastahklann nedenleri ne- lerdir? SARIOĞLU - Bır tûr anjın yapan mıkrop- lann kalp kapaklanna yerleşerek neden ol- duğu, vucutta genel olarak alerjık reaksıyon olarak nıteleyebıleceğımız bır hastalıktır Kalp kapaklannda şekıl bozukluklanna ve bunlann sonunda darlık ve yetersızlığe ne- den oluyor Genelde hastalar şıddetlı anjın- den sonra dız, dırsek ve dığer eklemlerde şışme, kızanklık, ağn ve ateş belırtılenyle gelır Bu esnada kaJp kapaklan da hasar go- rur Romatizmal hastalıklar, sosyo-ekono- mık şartlara bağlı ve şartlann duzelmesı ıle gun geçtıkçe azalıyor - Tedavileri mumkun mü? SARIOĞLU - Eğer kalıcı kapakta bır sorun oluşmuşsa, ya tarrur metoduyla ya da sunı kapaklarla değıştınlmesı ıle te- davı edılır Çok başanlı amelıyatlardır Ancak, her rornatızmal hastalık geçı- renlerde, kalp kapağını değıştırecek bır bozukluk ortaya çıkmaz CENETİK ŞİFRE MUCİZESİ -Kalphastalıklaruuntedavisindebizi ne gibi gelişmeler bektiyor? SARIOĞLU - Kok hucre uygulamalan, geneük şıfrenm ortaya koyacağı tedavı ım- kânlan Onûmûzdeb 10 yıl ıçınde kalp has- talıklan, şeker, kanser, alzheımer, parkınson gıbı hastahklar, hücresel sevıyede hastalığa yol açan gerun yenne konmasıyla tedavı edılebılır Doku ve organ muhendıshğınde doku ve organ gehştınlmesı de kalp damar ve kapaklannın gelıştınlmesı mumkun ola- cak On çalışmalan başanyla tamamlandı Sunı kapaklann pıhölaşma problemlen, ka- nama problemlen, enfeksıyon, sureklı ılaç kullanma gıbı eksıklıklen var Insandan ya da hayvaniardan alınan kapaklar ve damar- lar da bellı bır sure sonra bozuluyor Doku ve organ mûhendıslığı ıle gelışönlecek kalp kapaklan ve damarlan soruna kalıcı ço- zumler geürecek Vucutla uyumlu tum or- ganlar uretılebüecek Bazı doğumsal kalp hastalıklanna anne karnında mudahale et- me çalışmalan başlatıldı K ö K HÜCRE TEDAVİSİ - Kök hncre çabşmalan hangi aşamada? SARIOĞLU-Kardıyologlar, kateterle ın- sanın kendı kanında dolaşan az sayıda kok hucreyı aynştırarak kok hucre tedavısı uy- guluyor Oncelıkle, kemık ılığımn kok huc- re uretmesı hızlandınhyor ve kök hücreden zengın kan ahnarak koİc hücreler aynştınlı- yor ve bunlar kalbe nakledılıyor Kalpte bu hücreler kalp kasına donuşuyor ve olu bol- gelen kaplıyor Kok hucre tedavısı üe yenı kalp dokusu- nun meydana getınlmesı mumkun gorunu- yor Acıbadem Hastanesı'nde, 4-5 ay once başlablan uygulama ıle 4 hastanın kalbıne kök hücre naklı yapıldı Bır hastada kalp kasında tamamen canlılık göruldu, dığerle- nnı takıp edryoruz Kalp knzı geçırmış has- talarda yenı kalp dokusunun oluşturulması konusunda buyuk umıt vaat edıyor Yarın: Genç sporcuların ölüm nedeni Sanoğlu pek çok ilke imza attı j stanbul Kalp Cerrahısı Vakfı Başkanı I \e Acıbadem Bahrko\ Hastanesı Kalp- I Damar Cerrahısı Bolum Başkanı Prof Dr Ta\-\ar Sanoğlu Ankara Unnersı- tesı nde Tıp eğıtımı aldıktan sonra Hacet- tepe Unnersıtesı nde kalp cerrahısı uz- manlığı ı aptı Hollanda Klokkenberg ve ABD Alabama unnersıtelerınde kalp cerrahısı alanında çalışan Sanoğlu 1997-2000 \ ılları ara- sında tstanbul Lrmersıtesı Kardıyolojı Enstıtusu Kalp Damar Cerrahısı Anabılım Dalı Başkanhğı nda bulun- du 1996\ılında İstanbui Memonal Hastanesı Kurucu Genel Dırektorluğu nu ustle- nen Sanoğlu 2002 \ ılından \ bu \ana Acıbadem Bakırko\ Hastanesı Kalp Damar Cer- rahısı Bolum Başkanhğı nı xu- rutmor Prof Dr Tanar San- oğlu kalp cerrahısının en komp- lıke amelnatlarından olan \enı doğan bebeklerde artenal SMitch amelıyatı Konno-Rastan ve kalpte pul- moner ototransplantas\on (Ross-Konno) amelıvatlanm Turh\ede ılkdefa uygula- ma \e başanlı bır şekılde rutın halegetır- me gıbı başanlara ımza attı 1985-2000 \ ıllan arasında 20 denfazla kalp cerrahısı uzmamnın \ etıştınlmesmde katkısı olan Sanoğlu nun kalp damar cerrahısı konu- sunda \erlı ve \abancı dılde 120den fazla yayını bulunuyor lıvor Bunlar ıçınde en sık rastlanan kalp kanncıklan \ e kulakçıklar ara- sındakı delıklerdır SıkJıkJa karşımıza çıkan bır dığer hastalık da buyuk damarlann kalpten ters çıkışı şeklınde bozukluk - Doğuştan kalp hastahldan tedavisinde hangi aşamadayız? SARIOĞLU- Doğumsal kalp hastalıklarının'yuzde 90'dan fozlası tamamen duzeltılebılen bozukluklardır Bırkaç saat ıçın- de hayatını kaybedebılecek bır çocuk normal bır ınsan kadar yaşayabılıyor Damarlann kalpten ters çıkışı, karmaşık bır ano- malı olmasına karşın kalp cerrahısının en buyuk amehyatla- nndan bın olan amelıyatla duzeltılebıhyor - Bebeklerde arteriyal-svvitch ametiyatınıUkuygulayanlar- dan birisiniz. Bu amelivat hangı dunımda \-apiliyor? SARIOĞLU-Doğumsal kalp hastalıklannın yuzde 30'u"doğar doğ- maz hayatın ılk haftalannda amelıyatla tedavı gerektınr Bunlann başuı- da damarlann ters çıkması onemlı bır yer tutar "Arteriyal sv\icth" ısım- h amelıyat ıle bu ana atardamarlann yen değıştınlıyor ve kalbı besleyen bır mılımetre çapındakı koroner damarlar ana atardamara nakledılıyor Bugune kadarbız 17O'ten fazla hastada bu amelıyatı yaptık Yuzde 90'dan fazla başan sozkonusudur Bu amelıyatlardan sonra bırçok ınsan hıç ılaç kuUanmadan normal yaşam suresını tamamlayabılıyor