Katalog

f i MART 2004 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA ekonomi@ cumhuriyet.com.tr 13 IPfi bayilepi Kepenk indirdi • tZ-MİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Bütangaz sAtıcılan, iflasın eşiğınde o.dukianm belırterek -AKP'yi uyarmak amacıyla kepenk indirdi. 12mir Bütangaz Satıcılan Odası Başkanı Osman Canbaz, İanıfde 1 yılda 45 LPG bayiinın kapandığını, 25'inin de el değıştırdiğini söyledi. Kargo sektörüne kadın eli değiyor • Ekonomi Servisi - Bayan sürücü ve kuryelerle hizmet vermeye başlayan MNG Kargo, 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde alınan kararla 2004 personel alımlanna "Kadın Kotası" koydu. Bu yıl sonunda 5 bin kişiyi işe alacak olan fîrma, yüzde 22 olan kadın çalışan sayısının oramnı yüzde 35'e çıkarmayı hedefliyor. IMF'de başkan arayışı siırüyor • Ekonomi Servisi - IMF'de, Horst Koehler'in istifasıyla boşalan başkanhk koltuğu için aday arayışı sürüyor. Dün Brüksel'de gerçekleştirlen Avrupa Bhiiği Maliye Bakanlan toplantısından da net bir isim çıkmazken yeni başkanın geleneksel olarak Avrupah olması istemı ağırlığını koruduğu belirtihyor. Toplantı sonrası Fransa Maliye Bakanı Francis Mer, 'Gelenekler iyidir. Koehlerin yerine gelecek kişı de Avrupah olmah" diye konuştu. e-Güven Iaaliyete geçti • tSTANBUL(AA)- Türkiye'nin bilgi toplumuna geçiş sürecinın önemlı adımlarvndan olan elektronık imzaya güvenli bir ortam sağlamak amacıyla kurulan elektronik sertifika sağlayıcısı Elektronik Bilgi Güvenhği AŞ (e- Güven) faaliyete geçti. e- Güven, elektronik ortamda ticari işlemlerin güvenli bıçimde yapılabilmesı içın bir ulusal sertifika otoritesi kurmavı hedeflivor. Trankeştayn ürünlere* onay • LONDRA(AA)- İngiltere'de hükümet, halkın büyük çoğunluğunun karşı olduğu ticari amaçla genleri değiştirilmiş mısır üretilmesini onayladı. Tanm ve Çevre Bakanı Margaret Beckett, üç yıl süren çalışmaların ardından, ilke olarak genlenyle oynanmış bazı tanm ürünlerinın üretilip satılmasını kabul ettiklerini belirtirken bunun gerçekleşmesinin ise en erken önümüzdeki yıl olabıleceğini ifade etti. Tekstilcilerden hükümete telgraf • Ekonomi Servisi - Tekstılde KDV oranının düşürülmemesıne tepki gcsteren Türkiye Tekstil Sanayıı İşverenleri Sendıkası Yönetim Kurulu Başkanı Halit Nınn. Başbakan'a, bakanlara ve IMF Türkiye Masası ŞefVne çektiği telgrafta konunun en kısa zananda açıklığa kavuşturulmasını beklediklerini belirtti. tş bulma umudu olmayanlar ve kadınlar piyasadan çekilince işsizlik azaldı Işsizlikte düşüş sevindiremediANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dev- let İstatıstık Enstitüsü'nün açıkladığı 2003 yılı son dönemine ilişkin işsizlik rakam- lan. istihdampiyasasındaki "korkutankü- çühneyr de gözler önüne serdi. Buna gö- re, geçen yılın 4. çeyTeğinde çoğunluğu- nu iş bulma ümidi kalmayanlann \'e kadın- lann oluşturduğu 1.1 mılyon kişi işgücü pıyasasmdan çekildi. İşgücü piyasasında- ki kûçülmeye bağlı olarak işsiz oranı da yüzde ll'den yüzde 10.3'e gerıledi. Aynı dönemde, istihdam edılen kişi sayısı da 847 bın azalarak yüzde 44.8'den yüzde 42.3'egeriledi. DtE, 2003 yılı 4. dönemine ilişkin Ha- ne Halkı îşgücü Anketi geçıci sonuçlannı dün açıkladı. Buna göre. 2003 yılının son çeyreğinde istihdamda yaşanan gelişme- ler özetle şöyle: • 2003 yılı 4. dönem anket sonuçlan- na göre, kurumsal olmayan çalışma çağın- daki nüfus geçen yılın aynı dönemine gö- re 882 bin kişı artarak 49 milyon 250 bin kişiye yükseldı. • Yılın 4. çeyreğinde işgücüne dahil olabilecek nüfus artmasınakarşın "işgücü pryasası" küçüldü. Buna göre, 2002 yıh 4. döneminde 24 milyon 347 bin olan işgü- cü piyasası toplam nüfusu; 2003 yılının aynı döneminde 23 milyon 206 bine geri- ledi. • tşgücü piyasasındaki 1 milyon 121 bin kişilik küçülmede en önemli etken; iş bulma umudunu kaybedenlerin ve kadın- lann işgücü piyasasından çekilmesi. DlE'nin açıklamalanna göre; iş arayıp son 3 ayda iş arama kanalı kullanmayanlar, iş bulma ümidi olmayanlar, çeşitli nedenler- le iş aramayan ama işbaşı yapmayan hazır olanlar, ev kadınlan, öğrenciler, emekliler- le birlikte işgücü piyasasından çekildi. v' 2003 yılının son çeyTeğinde. istih- dam bir önceki yılm aynı dönemine göre • DİE'nin İşgücü Hane Halkı Anketi, 2003 yılı 4. çeyrekte 1.1 milyon kişinin işgücü piyasasından çekildiğini gösterdi. Buna paralel olarak işsizlik yüzde 11 'den yüzde 10.3'e düşerken aynı dönemde istihdam edilenlerin sayısı da 847 bin azaldı. İSTİHDAM ORANI'DA rVİşgücü İstihdam İşsiz İstihdam oranı İşsizlik oranı DÜŞTÜ İŞSİZLİK DE 2002 24 milyon 368 bin 21 milyon 658 bin 2 miiyon 689 bin Yüzde 44.8 Yüzde 11.0 2003 23 milyon 206 bin 20 milyon 811 bin 2 milyon 396 bin Yüzde 42.3 Yüzde 10.3 Cenç eğitimll işsiz 847 bin kişilik azalış göstererek 20 milyon 81 l'e geriledi. tstihdam oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre; Türkiye gene- linde yüzde 44.8"den yüzde 42.3'e gerile- di. • Türkiye genelinde işsiz sayısı da iş- gücü piyasasındaki kûçülmeye bağlı ola- rak 2002 yılının son dönemine göre; 2003 yılı 4. çeyreğinde azaldı. Buna göre geçen yıl 4. çeyreğınde yüzde 11 olan işsizlik oranı; 2003 yılının aynı döneminde yüzde 10.3 oldu. İşsiz sayısı da 2 milyon 689 bin kişiden; 2 milyon 396 bin kişiye düştü. • 2003'ün son çeyTeğinde istihdam edilenlerin. yüzde 27.2'sini (5 milyon 652 bin kişi) kadınlar oluşturdu. Kadın istih- damı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11.3 (721 bın kişi) azaldı. Ekonomi Servisi - DlE'nin işsizlik anketinde- ki en çarpıcı tablolardanbi- rini eğitimli gençlerin iş- sizlik oranı oluşturdu. Ge- nel olarak düşüşün gözlen- diği ankette, işsizlik oranı- nın arttığı kategorilerden birinde eğitimli gençler yer aldı. Bir önceki yıl yüzde 6.8 olan eğitimli gençlerin oranı geçen yıl binde 8 ar- tarak yüzde 7.6 oldu. 2003 yılının son döne- minde, kamu sektöründe istihdam edilenlerin sayısı geçen yıhn aynı dönemine göre yüzde 2.8 azalışla 3 milyon 245 bin kişi oldu. İstihdam edilenlerin, Türkiye genelinde yüzde 51.6'sının (10 milyon 735 bin kişi) herhangi bir sos- yal güvencesibulunmuyor. 2003 yılının sonçeyreği iti- banyla, işgücü piyasasın- daki eksik istihdarnın ora- nı ise yüzde 5 oldu. Geçen yılın dördüncü dönemin de, Türkiye ge- nelinde istihdam edilenle- rin yüzde 47.9"unu ilkokul mezunlan oluşturuyor. İl- kokul mezunlannı yüzde 19.4 ile lise ve lise dengi meslek. yüzde 11.7 ile yük- sekokul ve fakülte, yüzde 11.5 ile ilköğretim, orta- okul ve orta dengi meslek okulu mezunlan izliyor. Girdi maliyetlerinin yüksekliğinden yakınan giyim sanayicilerine göre uflıkta işsizlik depremi var Oran: Işletmeler işçi çıkaracak • Türk ihracatçısmın rekabet edebilme şansmı günden güne yitirdiğini belirten sektör temsilcileri, Çin'de devletin, ihracatçısma kolayhk sağlamak için taşımacıhğmı dahi üstlendiğini belirttiler. Ekonomi Servisi - Tekstil ve hazır gi- yim sanayıcileri, girdi maliyetleri iyileş- tirilmedığı takdirde uluslararası pazar- larda rekabet güçlerini kaybedecekleri gibi. işçi çıkarmak zorunda kalacaklan- m ve Türkiye'deki mevcut yaünmlann da yurtdışma kayacağını belirttiler. tstanbul Hazır Gıyım ve Konfeksiyon thracatçılan Birliği (İHKİB) Başkanı Süieyman Orakçroğlu'nun, 5 birlik ve 10 deraek başkanıyla birlikte düzenle- diği basvn toplantısında. tekstil ve hazır giyim sektörünün yaşadığı sorunlar di- le getirildi. Mevcut ekonomik gidişatın ihracatın seyrine zararvereceğıni söyle- dikleri için eleştirildiklerini belirten Orakçıoğlu, bu ay hazır giyim ihracatı- run artış hızının yüzde 15.8 olduğunu ancak parite farkı göz önüne alındığın- da gerçek artışın yüzde 1.5-2 seviyesin- de bulunduğunu söyledi. Hükümetın asgari ücrete yaptığı zam- KONFEKSIYON PLATFORMU Sektör temsilcileri, hazır gryim ihracaündaki artışın,parite farkı göz önüne atan- chğında yüzde 1.5-2 seviyesinde olduğunu belirttiler. mın yüzde 14.8'lik kısmının hazine ta- rafindan karşılanacağının belirtildiğine işaret eden Orakçıoğlu, "Ancak, 28 Ocak'ta yürürlüğe giren 5073 sayıh ya- sada hazinenin yalruzca düzasgariücret- ten ücret öde\enlere bir telafi imkânı ge- tirdiğini gördük. Bu durum hükümeti- mizin taahhüdü ik ne yazık ki örtüşmü- yor" dedi. Bir yol aynmında olduklannı vurgu- layan Orakçıoğlu, fazla mesai yapsa da yapmasa da, SSK tabaru ile asgari ücret arasındaki farka denk gelen 46 milyon 219 bin 950 lirahk kısmın hazine tara- findan karşılanması gerektiğinı söyledi. Rekabet etme şanslannı yavaş yavaş yıtirdiklerini belirten Türkiye Giyim Sa- nayicileri Derneği Başkanı Umut Oran da, bunun Türkiye'yi korkunç bir işsiz- lik depremine götürdüğünü belırterek "Yûzde 13'lük enflasyonda yüzde 34.8'nk zamla işçi çahşuracaksıruz. Biz 2005sonrasısürdürûlebinr rekabet şart- lan beklerken bir de eldeki mevcut istih- damı kaybetmeye başladık" dedi. îhracatta da ciddi düşüşler yaşandığı- nı vurgulayan Oran, "îşsidikte de artış \-ar. 2001 "de işsizlik oranı yüzde 9.8 iken, bu oran 2002de yüzde 10J, 2003'te de yüzde 10.6'yaçıktT dedi. Şu anda da ış- letmelerın ınsan çıkarmak üzere olduğu- nu belirten Oran, sürdürülebilir rekabet şansı arayanlann Çin, Bulgaristan, Türk- menistan gibi ülkelere gidip yatınm yap- tıklannı söyledi. Çin, sanayicisinin arkasında Çin devletinin, İtalyan, Fransız tasa- nmcılan, devlet adına istihdam edip ora- dakı seklörlenn marka yaratmasmı sağ- ladığını belirten Sektörel Dernekler Platformu Başkanı Güngör Keşçi ulus- larası tanınmış moda okullannda da Çin- li gençlerin 16 bin poundluk masrafin devlet tarafından ödenerek moda tasa- nmcısı olmak üzere eğitıldiğıni söyledi. Avrupa'da moda eğitimı alanlann yüz- de 75'inin Çinli olduğunu belirten ÎH- KİB Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hü- seyin Kurtuluş, Çin' in ihracatçısma ko- laylık sağlamak için 10 tane kargo uça- ğı ısmarladıgını ve 6 tane de gemisi bu- lunduğunu vurgulayarak, hükümet des- teğiyle ücretsiz olarak taşımacılığını ya- pacağını belirtti. ABD Savunma BakanhğL, Irak'ta petrol ürünleri saüşı için açtığı alü ihalede Türk şirketlerini seçti. Tutarı 200 milyon dolar Irak'ta Türk şirketleriyeni ihale kazandı • ABD Savunma Bakanhğı, Irak'ta petrol ürünleri saüşı için açtığı altı ihalede Türk şirketlerini seçti. Turkas, Petrol Ofisi, Opet ve Delta en büyük miktarda ürün satacak şirketler. Ekonomi Servisi - ABD Savunma Bakan- lığfnın, Irak'a petrol ürünleri satılması ko- nusunda değeri 200 milyon dolan bulan al- tı ihalede Türk şirket- leri tercih edıldı. Altı Türk fîrmasından yapı- lacak alım, Penta- gon'un, Irak için yük- sek fiyatla petrol sat- makla suçlayarak hak- kmda soruşturma açtır- dığı, ABD Başkan Yar- dımcısı DickChenej' in eskı şirketi Hallibur- ton'ın iptal edilen söz- leşmelerinin yerine ge- çecek. Tercih nedeni loiisük En büyük ihaleyı ka- zanan Türk şirketi olan Turcas Petrol, Irak"ta kullanılmak üzere Pen- tagon Lojistik Daire- sı'ne yaklaşık 59 mil- yon dolarhk benzın ve dizel yakıtı satacak. Türk-Irak Iş Konseyi Başkanı Ercüment Ak- soy, söz konusu ihale- lerde Türk şırketlerinin tercih edilmesınde en önemli nedenın lojistik olarak gereksinim du- yulan ürünlere en iyi kalite v e yakınhkta Türkiye'den ulaşılabil- mesi olduğunu söyledi. Pentagon, dığer bir Türk şirketi olan Opeften de Irak için yaklaşık 55 milyon do- larhk benzin alacak. Petrol Ofisı'nden 35 milyon dolarhk dizel yakıtı. Delta Petrol Ürünleri şirketinden 18 milyon dolarhk LPG, tpragaz'dan 17 milyon dolarhk LPG ve Tefi- rom Inşaat ve Enerji şirketinden de yaklaşık 16 milyon dolarlık LPG ahmı yapılacak. Hükümeti IMF'ye şikâyet etti Doğalgaz zammını TOBB açıkladı ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu)- Hükümetin kaynak paketi kapsa- mında öngördüğü do- ğalgaz zammını; TOBB Başkanı Rifat Hisarcık- hoğta açıkladı. Hisarcık- lıoğlu, "Faiz dışı fazla için doğalgaza yüzde 4 zam yapuacak" dedi Dün IMF heyeriyle gö- rüşen Hisarcıklıoğlu. ıt- halat ve ihracat arasın- daki makasın büyüme- sinden rahatsızhk duy- duklannı belirtirken; "Bu bir sinyal olabilir. Onlem ahnmah" dedi. Enerji ve Tabiı Kay- naklarBakanı HibniGü- ler ise doğalgaza zam yapılmasıyla ilgılı u şu andahesaplannıyapryo- ruz, rakam vermem nıümkün değfl" dıye ko- nuştu Petrol fıyatlannda son günlerde büyük ar- tışlar olduğunu belirten Güler, zam yapmamaya gayret ettiklerini, buna ilişkin hesap kitap yap- tıklannı söyledi. Iran'la bu konuda süren görüş- melerin sonuçlanna gö- re hareket edeceklerini belirten Güler. "Yani bu bir phasa ekonomisinin uygulamasıdır. Gereki- yorsa zam vapılır, indi- rim de >-apü\r" dedi. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozlem.\aızak;âcumhuriv'etxom.tr Makine,normalyöntemkrle 10dakika sürenişlemleri 2 dakikaya düşürüyor. (AA) Yeni teknoloji enerji maliyetini yanya indirdi TekstildeAr-Ge başarısı İZMÎR (AA) - Tekstilde yürütülen Ar-Ge çalışmalan meyvelerini ver- meye başladı. TÜBİTAK Tekstil Araştırmalar Merkezi (TAM) Müdü- rü Prof. Dr. Işık Tarakçıoğlu, merkez bünyesınde yürütülen çalışmayla rad- yo frekanslan ve buharla çalışan, enerji maliyetlerini yanya yakın oran- da düşüren bir makme bulduklannı söyledi. Sonar Elektronik firmasıyla birlik- te geliştirdikleri makinenjn laboratu- var ortamında başanlı olduğunu be- lirten Tarakçıoğlu. "Türkiye, tekstil- de ilk defa yeni bir üretim teknolojisi buldu. Bu yıl sonuna kadar basma işi için sanavi tipinde kuüanüacak bir makine üreteceğiz'' dedi. Boyama. ön terbıye ve ağartma iş- lemlerinin normal yöntemlerle 10 da- kika sürdüğünü kaydeden Tarakçıoğ- lu, bu işlemleri yeni teknolojiyle 2 da- kikada ve yandan daha az bir enerji kullanarak yapabildiklerini ıfade etti. Bir 8 Mart daha geçti. Birbiri- mizin Dünya Kadınlar Günü'nü kutladık. Çiçekler verip çiçekler aldık... Siyasi mesajlan dinledik, samimi olmayan, yaklaşan yerel seçimler öncesi popülist amaç- larla söylendiği yüzlerden akan, o beylik sözleri... "Siz kadmiar, baş tacıtnızsınız...." diye başla- yan, "Biz kadın-erkek eşitliğini sağlayacağız..." ya da "Töre ci- nayetlerine artık son verilmeli- dir..." gibisinden sürüp gidenle- ri... Yooo, iyisi de vardı... Kadı- nın sorunlarını bütün yönlerıyle ortaya koyan, çok hoş, titizlikle hazırianmış konuşmalar, panel- ler de izledik.... Sonra? Sonra... O kadar... Bir Dünya Kadınlar Günü daha sona erdi. Tıpkı, bir önceki 8 Mart ve on- dan öncekiler gibi... Ve görünen o ki, bir sonraki 8 Mart da farklı olmayacak, tıpkı ondan sonra- kiler gibi... Neden mi? Çünkü 'kadına yö- nelik ayrımcılık' kafalarda hâlâ sürüyor. Üstelik AKP iktidanyla çok daha belirgin hale geldi. Çünkü "DeWeî Su Işleri'ne ka- dın eleman alınmasın" diyen kafa hâlâ işbaşında. Tepkiler üzerine sözlerini geri alsa da zih- niyet değişmiyorki... Tam bir AKP klasiği gözlerı- mızin önünde sürekli olarak sahnelenen. Ortaya bir yem atı- AKP Orada, Kadınlar Nerede?lıyor. tepkilere göre gerı çekiliyor, bir süre sonra yeniden günde- me getirilmek üzere. Alıştırma yöntemiyle de tepkiler indirgen- meye çalışılıyor. AKP iktidara geldiğinden beri neden Türk Hava Yolları Genel Müdürlü- ğü'ne hiç kadın çalışan alınma- dı? Son dönemde 150'ye yakın yeni personel alımı yapıldı an- cak aralarında bir tek bile ka- dın yok. Ve ne yazık ki bunu sorgulayacak merci de yok. Başbakan Tayyip Erdo- ğan, yerel se- çimlerde AKP'denbirtek kadın aday bile olmamasını "Biz kadınlan çokistedikama on/ar aday ol- madı/ar" diye- rekgeçiştirdi. Sayın Başbakan siz partinizin liderisiniz, üstelik de her şey kontrolünüz altında. Isterseniz kadınlan davet eder, onlart ha- zıriadığınız seçim listelerinde ilk sıralara yerleştirirdiniz. Ancak AKP'nin söylemı ile ey- leminin birbirini tutmadığını ar- tık herkes biliyor. Bir örnek de Türk Ceza Kanunu ile ilgili tas- laktan verelim. Hani o Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in "Biz her türtü değişikliği yapmaya hazı- nz" dediği taslaktan. CHP Ada- na Milletvekili Gaye Erbatur ile konuştuğumuzda şunlan söylü- yor: "Eski Ba- kan Aysel Çe- likel'/n hazıria- dığı taslakta tüm talepler vardı. Bakan Çiçek eğer sa- mimi olsaydı ve gerçekten ka- dınlann hakian- nı savunsaydı o taslağı Mec- lis'e getirir ve değişiklikleh o taslak üzerin- den yapardı. Böylece kad\- nın haklan geri- yegitmezdaha iyileşirdi." Bugün AKP'nin kelebekleri iş- başında. Turcjut Özal'lı yıllarda eşi Semra Ozal'ın papatyalan gibi. Çoğu türbanlı, aralannda başı açık olanlar da var. Hepsi- nin yakasında gümüş birer ke- lebek. Bakan eşleri, milletvekili eşleri ve yakınları... Türkiye'de kadının yolunu çizmeye, yol göstermeye soyunmuşlar. Bir yandan kocaları, bir yan- dan kendıleri çemberi genişlet- mek, kendi yaşam tarzlannı, tür- banı daha geniş kitlelere benim- setmek için her yolu deniyoriar. AKP'nin kelebekleri Ya kadının çağdaş toplumda hak ettiği yeri alması? Ya kadın- erkek eşitliği için verilen müca- dele? Eşit işe-eşit ücret savaşı- mı? Cinsiyet ayırımcılığı, taciz- ler... Bunlar aynı zamanda dün- ya kadınlannın da sorunu, en gelişmiş toplumlann bile. Kadın tarihine bakıldığı zaman, her bir 'hak'k\n çok çok uzun zaman dilimi içinde büyük çabalar so- nucu elde edıldiği gerçeği ile yüz yüze kalıyoruz. Aslında Türkiye'de de, tüm dünyadada8 Mart'lann birbaş- ka anlamı daha olmalı. Kadın haklarında her yıl küçük de olsa somut bir kazanımın elde edile- bilmesi için yeni bir eylem pla- nının ortaya konması ve 8 Mart- larda bu zaferlerin kutlanma gü- nü olamaz mı? Tüm bunlar için uğraşmak varken... bir de AKP iktidannın, kelebekleri ile el ele çağdaş Türk kadınını sürükle- mek istediği noktaya bakalım.