Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 AĞUSTOS 2003 PAZAR 14 iJ. LJ-K kuttur@cumhuriyet.com.tr rgan nakli, turşu kavanozlannı andıran fanuslardaki ceninler, tüp bebekler, yedek organ üretimi, cep telefonu benzeri iletişim aygıtlan, robotlar, lazer silahlan gibi fikirler, Uzay Yolu'nun yaratıcı senaristleri ve teknik danışmanlannca yıllar öncesinde yoksul bir teknolojiyle de olsa ekranlardaydı. Her bir figürü kültleşen James Bond filmlerini ise KGB gibi gizli servislerin dikkatle izlediği ve esinlendiği biliniyor. G Teknolojikgelişmelereyaslananfilmlerzaman zamanyeni buluşlara esin kaynağı oluyor elişmedüşlemeylebaşlarDERLEYEN: GAMZE AKDEMİR Bilımkurgu gibi teknolojik geliş- melere yaslanan, aksiyon, polisiye, gerilim zihnin koridorlannda gezinen filmler çokJukla varolan buluşlardan, yararlansalar da zaman zaman yeni gelişmelere de esin kaynağı oluyorlar. Arazi arabalan, cipler, dinleme ay- gıtlan, silah işlevi gören kalemler, ca- sus çipler, füze başlıkJan, geliştiril- miş radar sistemleri, katil virüsler, gü- venlik kalkanlan, havalı mafya hesap- laşmalan, Spielberg'in 'Yapay Ze- ka'sındaki gibi hisli robotlar, yüce matrix ve masumiyetini yitiren, yiğit- liği öldüren insanoğlu... Görselliğin yanı sıra işlevselliğin de unutulmadığı tüm alet edavat ve türleri, türevleri ki çoğunun tıbbi alan- daki sıçramalar dışında insanlığın hay- nna olduğu tartışılır... Örneğin, terö- ristlere karşı savaşmak içın üretilen ve Amerikan ordusunda kullanılan Ford F-350 SmarTnıck marka kamyo- netin yapamadığı yok gibi. Önceleri filmlerdeki esas oğlanın gücünü perçinleyen önemli bir figür- ken artık gerçek dünyanın da meka- nik bir vazgeçilmezi durumunda ve kurşun geçirmez camlan, el bombası fırlatabilme düzeneğı, lazer silahı, yi- ne silah işlevi özel egzoz sistemi, vol- tajh kapı kollanyla dokunanın vay ha- line dedirten türden. Proje mühendi- si Germaine Fuller'e göre kamyonet tasarlanırken James Bond arabalann- dan esinlenilmiş. Bond'dan Abdullah öcalan'a Teknoloji dehası Japonlar da bilek- teki saat yardımıyla fotoğraf çekebil- me fikrini yürüttükleri 007'ye saygı- lannı 1 megabyte iç bellekli, 100 fo- toğraf çekebilme kapasiteli Cask» YVrist Camera marka saatle sunuyorlarmış. Retinatespitiyle tanımayöntemi de Bond filmlerinin tanıdık bir öğesiydi. Yöntemi dünya kamuoyuyla tanıştıran Bond ekibı ve sonrasında bu buluşu bolca kullanan bilimkurgu filmleri sa- yesinde yöntemin dünya genelinde daha da geliştirilmesi ve yaygınlaştı- nlması konusunda adımlar özellikle bankacılık kesiminde atılmıştı. Türkiye'de bu güvenlik sisteminin ilk örneği, Istanbul'da Akbank'ın Eti- ler şubesinde denenmiş; benzer bir sistem Abdullah Öcalan'ın davası sı- rasında Mudanya'da da kullanılmıştı. Yeni güvenlik sisteminin işlerlik ka- Seven YapayZekâ Baba ilmlerde neler yok ki? Arazi arabalan, cipler, dinleme aygıtlan, silah işlevi gören kalemler, casus çipler, füze başlıklan, geliştirilmiş radar sistemleri, süper bilgisayarlar, katil virüsler, görselliğin yanı sıra işlevselliğin de unutulmadığı tüm alet edavat türleri, türevleri -ki çoğunun tıbbi alandaki sıçramalar dışında insanlığın haynna olduğu tartışılır-, havalı mafya hesaplaşmalan, hisli robotlar, yüce matrix ve masumiyetini yitiren, yiğitliği öldüren insanoğlu... zanmasıyla birlikte, kredi kartını cal- dırmak gibi nsklerin sona ereceği müj- desi de duyurulmuştu gecikmeden. Geçtığımiz yıl ölüm haberiyle bir- likte ahlaki sorgulamaları yeniden alevlendiren kopya koyun Dolly; baş- rollerini Nicholas Cage ve John Tra- volta"nın paylaştıkJan ve insanda yüz nakJinin gerçekleşme olasılığını sor- gulayan 'Yüzyüze' filminin gerçek ol- ması ve özellikle yüzü ağır yanıklar- la tanınmayacak hale gelmiş çaresiz- lere deva bir yöntem olarak gelıştiril- mesine ivme kazandırması; gerçekle- şenyeni düşler... Bılimloırgu denınce 'Uzay Yolu'nun yeri başka. Her ne kadar bugün bazı eski bölümlerini izlediğimizde gül- mekten katılsak da gezegenımizin son 30 yılda bilim ve teknolojide ulaştığı şaşırtıcı boyutlarda az ya da çok payı olmadığını söyleyebilir miyiz? Filmleri katiller de Izllyor İlk organ nakli, turşu kavanozlan- nı andıran fanuslardaki ceninler, tüp bebekler, yedek organ üretimi, cep telefonu benzeri iletişim aygıtlan, robotlar, lazer silahlan gibi fikirler, Uzay Yolu'nun yaratıcı senaristleri ve teknik danışmanlannca yıllar ön- cesinde bugüne göre yoksul bir tek- noloji ve ambalajla da olsa televiz- yon ve sinema ekranlanna taşınma- mış mıydılar? Ya, 'Uzay Yolu'ndan esinlenerek ge- liştirdiğini bizzat söyledıği; beyinde- ki korteksi uyararak ışık sağlayan, mi- ni bir kamerayla mikrobilgisayar ve uyancılı özel bir güneş gözlüğünden oluşan yapay gözle görme özürlülerin de araba kullanabileceğini, engellere takılmadan yürüyebileceğini açıkla- yan Amerikalı Dr. RobeDa'ya ne de- melı! Yine Minneapolis'teki Hutchin- son firmasınca geliştirilen tıbbi ay- gıt da 'Uzay Yolu'nu anımsatır tür- den. Doku damarlanndakı oksijen doyumunu \iicuda dokunmadan öl- çen aygıtın bir benzeri de filmde yıl- lar önce kullanılmış, daha doğrusu öngörülmüş. Filmleri ne yazık ki katiller de izli- yor. Kevin Spacey'nin, tüyler ürpertı- ci birkatili canlandırdığı 'Seven' filmin- deki işkencelerini titizlikle kopyalayan seri katiller, Tann adına savaştıklannı söyleyen tarikat üyeleri, şeytana tapan- lar, insan kanı içenler... Liste böyle sü- rüp gidiyor. Poİanski'nin bir filminde konu ettiği bebek lcurban eden bir ta- rikatın sapık bir üyesinin Polanski'nin hamile eşi Sharon Tate'ı öldürmesi, fılmlerden esinlenen katillerin olayı getirdiği boyuta unutulmaz bir örnek. Favorl iziencellk! Polisten kaçmanın binbir çeşit yön- teminin, dolandıncılık fıkirlerinin, ya- ratıcı, macera soslu soygun planla- nnın, sanata dönüştürülen işkence türlerinin, paranoyak kötü adamla- ra gizli saklı duyulan hayranlığın kö- rüklenmesinde de büyük rolü var. 11 Eylül'ü andırmaktan öte benze- yen felaket filmlerinin bu olaydaki rolü yadsınabilir mi? Kült 'Baba' filmiyle başlayan ve adam öldürmenin sıradan bir olay- casına, aile, namus gibi kavTamlan dibine kadar sömürerek basbayağı duyumsatan havalı mafya filmleri 'favori izlencelik' tanımının artık çok ötesinde değil mi? Silah. kan, şiddet, kanunsuzluk yaşamımızın günlük bir parçası haline dönüştürülmüyor mu? Ve kimi zaman sırf oyuncu yakı- şıklı ya da güzel diye. canlandırdık- lan karakter ne olursa olsun bağış- lanmıyor mu izleyicilerce? Ya da Mel Gibson'ın Oscar'lı 'CesurYü- rek' filmindeki İskoç milliyetçiliği temasının İskoçlar üzerindeki. özel- likle maçlarda îngılızlere karşı olan saldırgan tepkisi ve Edinburgh ala- nındaki kargaşalı yürüyüşlerinin gös- terdiği gibi, filmlerin kamuoyu üze- rindeki etkisi yadsınabilir mi?. Amsterdam 'da Türk karikatürünün başarısı Kültür Servisi - 23 Ağustos'ta Amsterdam Oudwest'te düzenlenen Karikatür / Çizgi Roman Festivali ve Türk Karikatürü sergısı, Hollandalı ve Türk izleyicilerden büyük ilgi gördü. Festivalın en önemli çalışması. kuşkusuz 'Geçmişten Günümüze Türk Karikatürü' adlı sergıydi. Bırçok Hollandalı mizah ve karikatür okurunun ilk kez Türk karikatürü ve çizgi romanı ıle tanışma fırsatı bulduğu çalışma, bugüne kadar Avrupa'da yapılmış en kapsamlı Türk karikatürü sergisi olma özelliğıni taşıyor. Hollandalı sanatseverler, Türhan Selçuk, Semih Balcıoğlu, Erdinç Utku, Yakup Karahan, Oğuz Aral, Metin Üstündağ, Bahadır Baruter, \Iine Söğüt, Hatice Meryem, Ufiık Uyanık, Erdoğan Karayel ve Attila Kanbir'ın yapıtlanyla katıldıklan sergıde, Türkiye'deki çizgi ve tarz farklılıklannı da tanıma fırsatı buldu. 23 Ağustos'ta açılan 'Geçmişten Günümüze Türk Karikatürü' sergısı üç hafta süreyle ızlenıme açık oiacak serginın önümüzdeki aylarda Rotterdam, Den Haag (Lahey) ve Utrecht şehırlerinde tekrarlanması için çalışmalar başlatılmış durumda. ( DVD / VCD Vanilar Spîrlt (Özgür Ruh)/Yön: Kelly Asbury, Lorna Cook / Müzik: Hans Zimmer / Şarkılar: Bryan Adams / 2002, renkli, 80 dakika / Universal - Tiglon. Vahşı Bah'ran gerçek öyküsünün bir atın eyeri üstünde yazıldığı söylenir. Bizorilann. yabanıl atlar mustangle- rin, Kızılderilılerin birlikte uyum içe- risinde yaşadığı eski Batı'yı mustang sürüsünün lideri \rahşi at Özgür Ruh'un gözünden ızlıyoruz. Görüntülerle mü- ziğin başanlı bileşiminden oluşan sü- rükleyici çizgi filmin Özel Bölümle- ri'inde geleneksel el çizımi animas- A5İı SELÇUK J yonla bilgisayarda gerçekleştirilen 3 boyutlu animasyonun bileşiminden oluşan yeni teknik yer alıyor. Aynca Özgür Ruh'un nasıl çizildiğini. renk- lendığini öğreniyor, yönetmenlerin anlatımıyla öykü çizimlenni ızlıyor- sunuz. Besteci Zimmer, şarkıcı Adams muzıği ve şarkılan nasıl oluşturduk- lannı anlatıyorlar. Dvd-Rom'da ken- di filminizi çekin bölümü. çok sayı- da eğlenceli oyunda var. Yönetmen- lenn yorumuyla filmi izleme olana- ğımz da bulunuyor. • • • Sunset Boulevard (Sunset Bulvan) / Yön: Billy VVilder / Oyn: Gloria Svvanson, VVilliam Hol- den, Erich Von Stroheim /1950, siyah- beyaz, 106 dakika / Para- mount-Palermo. Bu ölümsüz klasik film Hollyvvo- od'un çürümüşlüğü, acımasızlığı. in- sanlann başan uğruna her şeyi göze almalannı irdeleyen acıyla, ıronıyle do- lu bir çalışma. Fırsatçılık, insanları kullanmak, kendilerini herhangı bir bedel karşılığında kolayca satanlar ve bunlann sonuçlanna katlananlann ya- şamlanndan kesitler. Yozlaşan bir Amerikan genci, metelıksız senanst Joe GiIHs'le gerçeklerden uzak yaşa- yan sessız sinemanın yıldızı Norma Desmond'ın arasında garip bir ilişkı SeBBSS*' getircn stüdyo sıuur. 1 R 1 1(IMU8OS başlar Özel Bölümler'dekı Yapım Bel- ^seü'nde yaratıcı ekip filmin öykü- sünü, setm oluşumunu, alınan tepki- leri, oyuncu seçimıni, anılannı ak- tanyorlar. Gıysı tasanmcısı Edith Head, besteci Franz Waxmanla il- gili ıkı belgesel, kullanılan gerçek mekânlann tanıtımı, alternatif baş- langıç sahnesınin yazılımı. fragman, set fotoğraflan da var. 3 Oscar'lı bu unutulmaz yapıtı VVflder biyografisi yazan E. Sikov'un ilginç açıklamalany- la da 'zleyebiliyorsunuz Dünya Barış Günü'nde söyleşi • Kültür Servisi -1 Eylül 'Dünya Banş Günü' dolayısıyla "Ayvalık Kültür Sanat Derneği" ve 'Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği' işbirliği ile düzenlenen etkinlikler çerçev esinde, Prof. Dr. Türkel Minibaş ile Kamil Masaracı 'Banş, Her Yerde Her Zaman Banş" konulu bir söyleşi yapacak. Aynca Kamil Masaracı'nın savaş karikatürleri sergisi AYKÜSAD Salonu'nda açılacak. Tarihi eserler bakırla bıduşuyor • İSTANBUL(AA)-AnadoluAntik Bakır El Sanatlan atölyesinde çalışan usta eller, çeşitli tarihi dönemlerin antik ve dini sanat eserlerini bakır levhalar üzerine oyma, kakma ve kabartma yaparak ölümsüzleştiriyor. Eserlerin tasanmcısı Cahit Eriş, "Unutulmaya yüz tutmuş balar işlemeciliği sanatını. günümüzün modern anlayışından ve desen çalışmalanndan yararlanarak gelecek nesillere aktarmak istiyoruz" dedi. Helenistik, Hitit, Lidya, Frigya dönemi eserlerinden Roma, Bizans, Selçuklu dönemi eserleri, o dönemlere ait tavan süslemeleri ve avizeleri, hat sanatını bakır üzenne çalıştıklannı belirten Eriş, 700 yıla damgasını vurmuş Osmanlı tmparatorluğu'nun sanatlannı işlediklerini de sözlerine ekledi. FetMn 550. yılı kutlamaları • Kültür Servisi - IMKB Sanat Danışmanlığı'nın, Ayasofya Müzesi Müdürlügü ile birlikte düzenlediği Osmanlf ya özgü motıflerle çağdaş takı ve obje sergisi 2-14 Eylül tarihleri arasında Ayasofya Müzesi Sergi Salonu'nda ziyarete açılacak. Sergide, heykeltıraş ve takı tasanmı sanatçılanndan Nurhan Acun, Ayla Aksungur, Berran Kançal, Engin Serdar Şeremet \e Çağla Tanyolaç ile modacı Cemil Ipekçi'nin tasanmlan yer alacak. Sergi kapsamında Osmanlı döneminin karakteristik süsleme figürleri ve motiflerinden modernize edilerek hazırlanmış gerdanlık, broş, kolye, yüzük ve küpeler ile çanta, kahve fincanı, kaşık gibi değişik objeler yer alacak. Da Vinci'nin resîmleri çalındı • Kültür Servisi - Leonardo Da Vinci'nin tematik olarak en simgesel yapıtlanndan olan Meryem tablolan, geniş bir resim koleksiyonunun yer aldığı bir Iskoç Kalesi'nden çalındı. Rembrant ve Holbein gibi ustalann yapıtlannın da bulunduğu koleksiyonun en önemli parçalan arasındaki 'The Virgin Mary Deep Blue', 'The Infant Jesus' adlı resimler, güvenlik kameralannm kaydettiği görünrülere göre, dört kişi tarafınan çalındı. Hırsızlığın nasıl yapıldığ yine kameralar aracılığıyla ortaya çıkanyırken, hırsızlardan bir tanesinin kımlıği kesin olarak tespit edildi. Yetkililier, yapıtlann ülke dışında satılacağı görüşünde. Jimi HendriK, gitarda birinci • LONDRA(BBQ-Jımı Hendnx, Rollıng Stones' dergısi tarafından yapılan bir oylamayla rock tarihinin en iyi gitar sanatçısı seçildi. 1970'te 27 yaşuıda ölen Hendrix, rock müziğine farklı bir yorumla yeni bir yön çızmiş ve sonrasında birçok sanatçıya esin kaynağı olmuşru. Aynı listede. daha önce ilk sırada Allman Brothers Band'den Duane Allman'ınadı da yeralıyordu. 100 gitar sanatçısının admın sıralandığı listede, Hendrix'in örnek aldığı BB King üçüncü. Eric Clapton ise dördüncü sırada. 'The \Mıo'nun gitarcısı Pete Townshend Hendrix'i dergide şöyle nıteledı: 'Hendrix, elektro gitara yorumuyla güzellik katan biri'. 1938yılında 27 yaşmda ölen efsanevi blues şarkıcısı Robert Johnson'ın ise ellinci sırada yer aldığı listede, ilk ondaki isimlerden bazılan Led Zeppelın'den Jimmy Page, The Rolling Stones'dan Keith Richards, Chuck Berry, Stevie Ray Vaughan. Bill Perkins öldü • LONDR4 (BBQ - Caz'm ünlü saksofon ustası 79 yaşındakı Bıll Perkins 1990'lann başından bu yana mücadele ettiği kansere yenildi. Piyanist John Lewis, alto saksofoncu Art Pepper ve vibrofoncu Terry Gibbs'in 'Rüya Bandosu'nda saksofondaki ustahğını sergilemiş olan Perkins gibi müzisyenlerle çalışan 'Perk' lakaplı sanatçı, Sonny Rollins ve John Colrrane gibi dünyaca ünlü caz ustalan tarafından yaratılan yeni sesleri benimseyerek müzığini daha da ileri noktalara taşımıştı. Hoyd Tıllman yaşama veda etti • LONDR4 (BBQ - Şarkı sözü yazan Floyd Tillman, Houston'daki evinde 88 yaşmda kan kanserinden yaşamını yitirdi. 'The Influerce' adlı son albümünü yeni bitiren Tillman 'I Love You So Much It Hurts", 'Slipping Around' gibi besteleriyle üne kavuşmuştu.