Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 ARALIK 2003 PERŞEMBE OLAYLAR VE GORUŞLER EVET/HAYIR OKTAY AKBAL Abdullah Baştüpk'ü Anmak! Bırdosttu Benımdostumdu'Arkadaşımdı 21Ara- lık 1991 bırakşamustu çıktı grttı Nasıl, nıçın, neden? Bellı değıl1 Yıllaryılı hapısteydı Duruşmalar, duruşma- lar Suçlamalar, suçlamalar Emekçının dostuydu en başta Insanlığın, lyılığın, çaJışmanın Bır oncuydu, bır yureklı kışıydı Kosko- ca bır topluluğun onundeydı Yaşamda da, adalet onunde de1 ışçı sınıfının bıreyı olmakla ovunüyor- dum Yannı dokuyan ellenn akıl veyureğıne, kardeş- lenme guvenım sonsuzdur" dıyordu Adı, Abdullah Baştürk Yaşamın ıçınden, savaşı- mından gelmış bır emekçı, bır emek savunucusu Koskoca bır kıtap "Yargı önunde Savunma" (Çağ- daş Yayını) Bır roman, bır destan, bır tanh DİSK Başkanı, Genet Iş Başkanı, Abdullah Başturk şoyle baş- lamıştı sıkıyonetım mahkemesı onunde konuşmaya "DİSK davası hukukı değıl, sıyası bır davadır Hu- kukun her vesıle ıle çığnendığı bu davanın konusu DİSK değıldır Bu davanın konusu 1961 Anayasası'dır De- mokrası ve ozgüriüklerdır Bu davada sanık sandal- yesıne oturtulmak ıstenenler, 1961 Anayasası'nı ya- panlar, yasama, yurutme ve yargı organlan, anaya- sayı yaşama geçıren tum emekçıler, tüm aydınlar, bu haklan savunan bılım adamlan, bu haklan verdıklen karahaıia sağlamlaştıran, koruyan yargıçlardır " Dort yıl ıkı ay suren bır agır mahpusluktan sonra ada- let onune çıkan ışçı lıden soze boyle başlamıştı Or- daydık, ızlıyorduk, uzuluyorduk, ama bu sozlerie onur- lanıyorduk, umutlanıyorduk Şımdı o yok Bır akşam yemeğınde anlaşılmayan bır nedenle oldu grttı Ama bıraktığı bıldın, gerçekleş- tırdığı yapı sapasağlam duruyor1 Devnmcı Işçı Sendı- kalan Konfederasyonu, yanı DİSK1 Bayrağı yakın ar- kadaşları aldılar bugune getırdıler Aynı ınançla, aynı guçle, guvenle, el, bılek, kafa gucuyle topluma yoi gos- teren bır kadro, bınlerce bınlerce uyesıyle, yandaşıy- la "Ne yazın adamıydı, ne sanatçı, ne gazetecı' Benı ona bağlayan hangı güçtu? Kolay kolay ınsanlaria ılış- kı kuramayan, bırmasada bıle uzun zaman oturama- yan ben, nasıl onunla boylesıne dost oluvermıştım 1 Soz bıter çoğu kez karşımdakıyle konuşurken, ama onunla olmaz Saatler geçer, nasıl geçtığı anlaşıl- maz?" ("Lunapark") kıtabından, 'BırDost' yazısı Orhan Apaydın, llhan Selçuk, Uğur Mumcu, o karanlık gunlerde bır çıkış, bır kurtuluş yolu arayan- lar 1 Toplumu guzel yarınlara taşımanın çaresının, emekte, emekçıde, yaşamını topluma, ınsana veren- lerde olduğunu duşunmek, bılmek, yazarak, çalışa- rak o yolda çaba harcamak Geçmış geçıp gıtmış mıdır her zaman'' Gıden kım olursa olsun unutulmuş mudur? DİSK bugun de var, bugun de amacını surduruyor, savaşımını yaşatıyor Ama Başturk'un, Kemal Türkler'ın gunlenndekı ka- daretkın mO Uyelennın sayıa, uyelennın topluma, top- lumun gucune, amacına bağlılığı, o gunlerdekı gıbı el- le tutulur, gozle gorulur gıbı mfi Partılerpartıler bırbınne karşıt amaazçokeşamaç- lar peşınde olduğunu soyleyen lıderier, lıderler 1 Ama demokrası, toplumculuk, ınsancılık amacında bır guç- lu yumruk gıbı bır araya gelemeyen, bır dağınıklık 1 Bunları kım hızaya getırır, hangı guç, hangı ınanç? Başturk olsa, sorardım Sormazdım da bılırdım, "emekçının bıriığı, çalışanın emeğıyle yaşayanın bır- lıktelığı" dıyeceğını Abdullah Başturk'un savunmasında soyledığı şu sozler, bugunun yarının emekçılenne bır uyan olma- malı mı 9 "Sanık sandalyesıne oturtulan bızlenn demokrası ve ozgürluklermucadelesınde verdığı uğraş ve bu da- vadakı savunmalanmız, geleceğın gerçek demokra- sısının ve özgur sendıkacılığın oluşumunda sılınme- yecek kalıcı ızler bırakacaktır" Saygın Bir Devlet Adamı: înönü Halkını aldatarak, saptırmacı, sahtecı ve ıstısmara yönelık yontemlerle sıya- sal ıktıdar olmanm değersızlığı açıktır Boylesıne sıyasal ıktıdarlarda '"devlet adamlan" yoktur Ancak sıradan "hukumet uyelen" soz konusudur îsmet Inonu ıse, yaldızsız, namuslu ve cesur bır devlet adamı olmanın evrensel ve tanhsel orneğıdır Av. Ertllğrul KAZANCI ADD Genel Başka anh \nadotu İhtüâU nın. ateş ve ıstırap- la voğrulmuş çetın gunlerınden "Turk'ûnmakûstaMhinıveoerek''geç- tıkten sonra devrım ve demokrası tan- _ hımızdeçoketlanbırrolalanİanetîııö- nü'nun kışılığı, gerçek de\let adamlığının a>- ncalıklı buyukluğunu vansıtır Norbert Yon Btschoff,U 4nkara" adlı vapıtın- da "Duvgusalvetutarsızprogramsnasetiızle- mek tehhkesne hıç duşmeven,pantuhsozlere man- mayao,olaylardan doğan ve olaylara dayanan ey- lem adamı'* tanımlamasıv la Irıonu'nun kımlı- ğını çızmektedır "Olaylara \e gerçeklere; ha- yalsız. \ aldusız. çınlçıplak goz dıkmek cesareb- ne mabk, sonımlu bır adanı" sozu de Inonu nun, kendısıne ılışkın oz yargısıdır Bir kavram:ldeal devlet adamlığı gerçekler- le kaynaşması olanaksız herhangı bır tutum- dan, sureklı uzaktır Yapav >aşama vabancı, ınandıncılıktan avnk davranışlarla devlet ada- mı olunamaz \ncak, demokrası tarüumızde pek sık gorulduğu uzere "syasetbeargânT olu- nabılır Halkını yanıltıp aldatarak her ne paha- sına olursa olsun ıktıdar peşınde koşmak. bu- yuk devlet adamlığı kavramıy la uyuşmaz Buyuk devlet adamlan saptırmacılık, ıstıs- mar ve sahtecılıkle ış gormez, yanlış hedef çız- mezler Devlet >onehmınınbaşında yer almak, onlar ıçın, gostenş çıkarcılıkveoy almak uze- re her \ol ve yontemı denemek değıldır Devlet adamlığı "TakryveciBk" \apmak, or- taya once konu atıp sonra tepkıler gorunce ge- n çekılmek, dev let olanaklannı seferber ederek "nimet" sayılan ıktıdarda oturmak değıldır "Sosyaldevlet'' ılkesını reddederek, gehr ve ola- nak eşıtsızhğını polıtık u> gulama yaptıktan son- ra, ışsız, umutsuz ve çaresız bırakılmış uısan- lara, erzak ve yakacak dağıtarak, sonuçlan kı- •nı mı zaman olumsuz, amaçlı aflar çıkartarak ve- ya "din eiden gklecek" korkutmasıyla kollayı- cı roller sergıleverek o\ almak hıç değıldır Dev let adamlığına, Ataturk ve Inonu'nun bu- yuk bır sorumlulukla sergıledıklen tavırlar or- nek alınarak ulaşılabılır "Tambağunsızhk'' yenne "stratejikuyducu- hık", uJuslararası ıhşkılerde "eşfttik* ılkesı dı- şı fedadık ve teslımıy et, "ulusal ekonomi" adı- na, uretımsızlık. ozelleştrrmecılık v e borçla y a- şamak yolunu bu ulkede yarım yuzyıldır ızle- ven bırtakım hukumet ılgılılen, boş devlet san- dalyelennın tartışılır oğelendır Dev let adamı, "halkyaranna" yonelık çaba- lany la değer kazarur Her kudret elındeyken v e hıçbır zorlamayla karşılaşmadan, once demok- rası onculuğu vapmak sonra da gerçekleştır- mek ^taturk ve Inonu'ye ozgudur 1925,1930 ve 1945 yıllannı aşamalarla kapsay an sureç, bu ulkenın yakın tanhındekı onurlu demokrası uğ- raşlandrr lç ve dış •4 hıyanetcrbabı''nıngayTet- lenyle Cumhunyet devrımının halk \aranna ılışkın kazanımlannı "ret veinkâr" ederek kar- maşa çıkaranlarakarşı rejım. halkm dırhk ve esen- lığı ıçrn elbette onlemler almıştır Sonunda, 14 Ma>is 1950 de gorulduğu gıbı "Benım en bu- vüJvzafenmenbırvTikvenılgırndır'* dı>ebılen bu- yuk devlet adamı Inonu'nun elıyle adeta oluş- turulan bır sıyasal ıktıdar değışımı yaşanmışrrr Turkıye'de "halkv^ranna" venlmış hızmet- ler Maturkve lnonu'nun sıyasal yaşamlanna tanıklık etmıştır Osmanirdan kalan hadsız he- sapsız borçlan odemek, Lozan'da tasfıye edı- len kapıtulasyonlann kalıntılannı atmak, banş- çı, etkın ve eşıt ağırlıklı uluslararası bağımsız sıyaset ızlemek, somurgen sermayeye geçıt ver- memek, Halkev len ve Koy Enstıtulen yoluyla, çağcıl, somut ve duzenlı bır eğıtımı sağlamak, KİT'len bırbın ardı srra hızmete sokarak Cum- hunyete ekonomık guç ve saygınlık kazandır- mak,ulaşrm sağlıkve adalet alanındauygarca çahşmalarda bulunmak hep halk yaranna başa- nlmış ışlerdendır 1937 yılı Şubatı nda TBMM kursusune çıka- rak u Topraktşleveııirı,suknllananındırw (*)de- yımı ve Başbakan sıfatıy la hukumetın toplum- cu açılrmını behrttıkten sonra 1945 'lerde Cum- hurbaşkanı olarak Toprak Reformu Yasasrnın çıkanlmasına onderlık etmek Îsmet Inönu'nun halkçı yaklaşımını ortaya koymaktadır "Laik, demokratik, sosyal hukuk devktinin" temelle- nne onemh katkilarda bulunduktan sonra, grev- lı v e toplu ış sozleşmelı sendıkacıhk yasasını son Başbakanlığı donemınde ve 1963 yılında ger- çekleştumek, sonrası hep tartışılan sıyasal ıdam- lara, Menderes'ten Deniz Gezmiş e değın tum gucuy le dırenmek, polıtık termınolojıye "orta- nın solu" boyuruyla ılencı zemın getırmek, GAP'ı 1937'deplanladıktan sonra 1963'te "Ke- ban Barajr tasanmıyla yaşama geçırmek 1930 lardakı demrryolu ağını Muş-Tarvan hat- tıyla 1964 vılında genışleterek yenıden canlan- dirmak "ozu \e sözu aviu olan" dev let adamı portresını Turk sıv asetıne armağan etmek Ino- nu'ye ozgu davranışlardandır Sonuç Bugunun Turkıyesı nın yurttaşlan, engınkaramsarlıklarıçındedır Devnmcı Cum- hunyet donem ve felsefesını yadsıvanlann et- kınlıklen -aralıklarla da olsa- bıtmemektedır "Hurafe vesafsatalarla" dolu ıkıyuzlu, uyducu, kandırmacı sıyasetler >anm yuzyıldır geçerlı- dır "Namus erfoabmın en az namussuzlar kadar cesur ofcnalan" gereğı îsmet Inonu nun ongo- rusuyle ve demokrankhalk ıradesryle Turkrye nın yıne > asam gerçeğı olacakrır' "25 Aralık 1973 gununde yıtırdığımız Inonu, Kemal Ataturk un de> ımıyle "Her buvuk ışuı vetenekh >-apıası" olarak Cumhunyet tanhımızın kıvançlı sayfa- lanndadır Îsmet Pasa'vı, sonsuz mınnet, sevgı ve saygılarla anıyoruz (*) Bu sozun bır benzerını eshden Savın tno- nuso\lemış Savın Ece\ıt ın Inonu den esınle- nerek bıçımlendırdığı saptanmıştır Kadmlar, Töre Cinayetleri... Meral PALARTanh Oğretmenı K adınlar Bızım kadınlan- mız Hıçyaşamadanolen her rurlu zorbalığa goğus geren oldurulen,taşlanan,baskıla- nan, engellenen uzum gıbı ezılen -Dilim, bsmma grvdınr kilim" dı- ye her şeyı sıneye çekenler Tur- kıye'run doğusu batısı -az çok ay- runla- durum aynı Yanı batı bol- gelennde değışıklık pek az Kızlarunızaynmlımıya'' Hem baba, hem erkek egemen kafaya gore koşullandınlmış ama, oğlan kardeşler, -varsa- buyukanne, bu- yukbaba kıskacında bır kurbanlık koyun (Burada, bır arkadaşımın evlenırken nıkâh masasındakı duy- gulanru/ ya da evlıhğı surecınde- kıy dıle getınşım anımsadım Kur- banlık koyun Bu arkadaşım da- ha sonra boşanmıştı) Işte "Ba- ü"dan bır ornek 1 Daha ne oraek- ler var bırçok ınsarun yaşadığı. bo- yun eğılıp, ele gune karşı dıye sur- durulen Bu toplumdakız, genç kız olmak da, kadin olmak denlı zor- dur, aslında kadın kımlığının (ge- leneksel-dınsel) temellen çocuk- luktan başlayarak çarpık bır şekıl- deatılmayabaşlanır Durum erkek çocuklar ıçın bazı aynmlar dışın- daaynıdır Kızlar ve erkekler, ozerkhk ve oz- gurluk nedır aynmsatılmadan, ya- şatılmadan -eğıtım gormuş anaba- balann bıle bu bılınçten yoksun ol- duğunu, dahası o da neymiş deyıp. burun kıvırdığını bılen bın olarak- yetıştınlmenın sonucunu sıkıntı- lar, açmazlar yaşayarak oderler Eğıtım oğretım surecınde yer ala- bılıp, ıyı oğretmenlere denk gelen- ler, aıle ıçınde yeüştınlmeden kay- naklanan -geleneksel toplumsal ya- pının ozellıklennı etkılennı de-ıç- selleşürdıklen olumsuz kışüık ozel- lıklennı bır parça aşabılırler, belkı de buyuk olçude Onlar, kendı ça- balan ıle bır olçude kendını aşabı- lenler ya da çarpık geleneksel-dın- sel eğıtımın kışılık yapısında oluş- turduğu engelleyımlenn ayTimın- da olup, aşmak ıçın başkaldınp bır psıkolog ya da psıkıyatrdan yar- dım alanlar -kı gerçek anlamda kendını aşmak, ozbenlığıne kavu- şup, ozerk ve ozgur olmak boyle- ce olasıdır - ">'azgı" sanılan kışı- lık yapüannı aşmış, "ben" olmuş- lardır Onlar ıçın yaşam, her gunu yenıden yaratılması gereken bır an- lamlı sureçtır Bunu, kendı ıçsel- lığı üe yuzleşme cesaretı olanlar başanp yaşayabüırler' Ya o ılkokuldan sonra (şımdıler- de ılkoğretım) okuldan alınıp, eve kapatılan kızlar okutulma olanak- lan olsa bıle onlar eve kapatüır, go- zu açılmadan başgoz edılmek uze- re Sokağa çıkma, arkadaşlıklar edınme hakkı voktur Erken > aşta, gençlığını doya doya > aşayamadan aılesının uy gun gorduğu bıny le ev- lendrnlır Evlılığını her şeye karşın surdurmekzorundadır Çunku "Ge- ünlikle girilen evden kefenle çıkt- hr" anlayışı vardır torede Dınsel nıtelıklı bır evhlık torenınde yapı- lan konuşmada (bır buvuk kentte) "erkek amır, kadın memurdur, ev- liKk ıtaatle vnrür (kadının ıtaati)" dıyordu konuşmacı' Ozetlersek, ınsanlanmızın başı- na kara bır yazgı gıbı çokertılen bu çarpık toreyı toplumumuz Ata- turk devnmıyle kırmışn Devnm, karşıdevnm dalgası ıle yok edıl- meye çalışılmasaydı, bugun ulke- mızde tore crnavetlen. kadın erkek eşıtsızlıklenvaşanmayacak kızla- nmız kadrnlanmız yaşarken olu- me tutsak kılınmayacaktı OH, yanı Otomatık Hesap şımdı hedıyelı 1-31 Ocak tarıhlerı arasında, OH'takı yatırım fonu tutarınızın aylık ortalamasını artırın, ekstra ParaPuan kazanın Ocak ayında, OH'takı yatırım fonu tutarınızın aylık ortalamasını Aralık ayına oranla, • 50 mılyon - 500 mılyon lıra arasında artırın, ekstra 5.000 ParaPuan kazanın • 501 mılyon - 1 mılyar lıra arasında artırın, ekstra 10.000 ParaPuan kazanın • 1 mılyar lıranın uzerınde artırın, ekstra 20.000 ParaPuan kazanın Henuz OH, yanı Otomatık Hesap açtırmadıysanız, hemen açtırın, hem gelırınızı en verımlı bıçımde değerlendırın hem de ekstra ParaPuan fırsatından yararlanın OH, yanı Otomatık Hesap, hayatı sızın ıçın kolay ve kârlı bır hale getırmek ıçın yaratıldı Kredılı bır hesap olan OH'ta, fatura ve CardFınans odemelerınız otomatık olarak yapılır, paranız otomatık olarak sureklı para kazanır Ayrıca, hesabınızdakı yatırım fonunun aylık ortalaması uzennden, her ay ParaPuan kazanırsınız Kazandığınız ParaPuan'larla, dılersenız yatırım fonu alabılır, dılersenız, kazandığınız ParaPuan'ları, CardFınans'ınıza aktararak, para yerıne kullanabılırsınız FlN ANSBANK SUISSEDEUTSCHLAND HOLLANDTURKEY Telefon Bankacihğı 444 0 900 • Internet Bankacılığı www fmansbank com tr PENCERE Allah Bir Yastıkta Kocatsın!, Kımı'? Ya da kımlen"? Hayrünnisa Hanımla Abdullah Bey'ı, bu ılgınç evlılıklennde, Allah bır yastıkta kocatsıni Çunku Allah ıçın bırbırtenne yakışıyorlar, al bırı- nı vur otekıne • Abdullah Bey sahtecılıkten sanık, ama, mahke- meden kaçıyor Sahtecılık ne demek'' Bır ansıklopedıyı açtığınız zaman 'sahtecı' soz- cuğunun karşılığında ne yazar Sahtekâri Ceza hukukuna gore resmı ya da ozel evrakta sahtekâriık yapan kışı hapsedılır Necmettin Erbakan Hoca, sahtekâriık yaptığı ıçın, hapsedılecektı, raporalıp uygulamayı ertelet- tı Aynı dosyada sanık Abdullah Gul ıse 'dokunul- maz'lıktan yararlanıyor Oldu mu'' Hayrünnisa Hanım kocasının bu durumuna kuş- kusuz çok uzuluyordur • Ancak Hayrünnisa Hanım da az değıl Hayrünnisa Hanım turban takıyor Takmakla da kalmıyor Hayrünnisa Hanım bu yolda 'Avrupa Insan Hak- lan Mahkemesı'ne başvurmuş Kımı dava edıyor"? Turkıye Cumhurıyetı Devletı'nden davacı oluyor Dışışlen Bakanımızın eşı Hayrünnisa Gul Hanım Maşallahi • AİHM, Turkıye Cumhurıyetı'ne savunmasını so- ruyor, davada taraf olduğu ıçın 'DeWef/m;z'den yanıt ıstıyor, bu durumda kım yanıt verecek9 Dışışlen Bakanlığı, değıl mı' Dışışlen Bakanlığı'nın başında kım var^ Abdullah GuP Hayrünnisa Hanım Turkıye Cumhurıyetı'nı dava edıyor, kocası davalı sıfatıyla devreye gınyor Oh, ne âlâ memleket Ne acayıp devlet? • Gazetelerın yazdıklarına gore Dışışlen Bakanlığı gorevlılerı Turkıye Cumhurıyetı'nı savunan bır ya- nıt hazırlamışlar, ama, sahtecılıkten sanık Bakan ışe el koyup bu yanıtı gerı çekmış Oh ne âlâ memleket Ne acayıp devlet 1 öyle bır devlet kı sahtecılıkten yargılayamadığı kocanın karısının devlet aleyhıne açtığı davada, sahtecılıkten yargılayamadığı kocanın ışe el koy- ması yuzunden 'devlet' kendısını doğru durust sa- vunamıyor • Allah, Hayrünnisa Hanım ıle Abdullah Bey'ı bır yastıkta kocatsın 1 Bırbırienne çok yakışıyorlar Soyadlanna da bakılırsa Al Gul'um VerGul'um Al Gul'um VerGul'um Sevgılı NEZİH NEYZİ doğum gununde geçmışe bağlı ve geleceğe yonelık, çağdaş, hoşgorulu, sevecen ve şakacı kışılığıyle gonullerde yaşıyor. CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ ARALIK AYI ETKİNLİKLERİ (6) Cumartesi Söyleşileri "Avrupa'dan Türkiye'ye Bakış" prof. Dr. Erol MANİSALI (27Arahk 2003 Cumartesı Saat: 15.00) Krtap Imzası: pr o f. Dr. Erol MANİSALI Yer: Cumhunyet Kıtap Kulübu istıklal Cad. Zambak Sok. No: 4 D: 1-2 Beyoğlu/İSTANBUL Tel: 0212 252 38 81-82 Etkinlıkler Koop-C turafından duzenlenmektedır. L cretsiz ve herke%e açıktır. Kafeteryamız pazar dahıl i e r gun saat 10 00 21 00 arası açıktır Değişen Dünyada Şivil Toplum Orgütlerinin Önemi P A IM E L KONUŞMACILAR Prof. Dr. TürkanSaylan - ÇYDD Genel Başkanı Prof. Dr. Türkel ttımbaş - ÇYDD Genel Başkan Yrd. Umut Oran - Gıym Sanayicılen Derneğı 27 Aralık 2O03, saat '5 00 -18 00 Sanat Işlığı Kultur Werkezl, Atatûr* Fen üsesı Salonu Sarayonu Cad Kuyu>aşı . Goztepe/lst Tel 0 216-414 03 32 ÇYDD Istanbul Madolu Şubelen Ortak Etkinlık llettsım 0 216 46'rj? 94 Turıaye mn Gelecek Guı