Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 ARALIK 2003 PERŞEMBE 14 JvUJ-iJ. U l \ kultur@cumhuriyet.com.tr Sinemamızda biryandan üretim artarken öteyandan Amerikanfilmlerinin egemenliğisürdü Acısıylatatlısıyla 89.yılGAMZEAKPEMİR 7~ürk sinemasının 89. yaşı, ilk filmin' yani Ayastefanos'taki (Yeşilköy) Rus anıtı yıkılırken bu anı Lamerasıyla görüntüleyen v edek Subay FuatUzkıııay'ın 'Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkıhşı' (14Kasıml914)adlıyüz elli metrelik belgeselini çektıği tarih olan 14 Kasım'da kutlandı. Bu kapsamda, Vedat Türkali'nın yazdığı 'Sinema Büdirisi'nde, Türk sinemasının bugün gelınen noktada yabancı SİNEMA • Türk sinemasının 89. yılı dolayısıyla 14 Kasım günü bir bildiri yayımlandı. Bildiride sinemamızın yabancı işgali altında olduğuna; etik, ekonomik ve politik olarak sömürüldüğüne dikkat çekilerek 'Ulusal Sinema Yasası'nın bir an önce çıkanlması gerektiği vurgulandı. işgali altında olduğuna; etik, ekonomik ve politik olarak kıyasıya sömürüldüğüne, emekçilerin temel haklarından yoksun olduğuna ve yoksulluk suıınnda yaşamaya mahkûm edildığıne dikkat çekildi. Aynı zamanda "Ulusal Sinema Yasası"nın bir an önce çıkanlmasının zorunluluğunun vurgulandığı bildiri kuşkusuz gerçekçi bir tahlılı dıle getirdi. Bu şartlarda Türk sinemasında yeterince film çekilememesi, tam anlamıyla bir sektör olunamaması doğaldı. Hiç de parlak olmayan mevcut duruma en umut vericı 'istisna' ıse -ki elbette kaıdeyı bozamayacak- yoğun bir üretim trafiğinin yaşandığı 2003 yılının dığer yıllardan yapısal farklılığıydı. Yönetmenler kelimenın tam anlamıyla 'ha gayret' üretmeye başlamıştı. Çekimlenne başlananlar, tamamlananlar, göstenme gırenler, çok yakında gırecekler derken bu film bombardımanı -Türk sineması ölçülerindeki- ekonomik krizın ve devletin ilgisizlığının uzun süredır cezaya bıraktığı sinemamızın kımıldamasını sağladı. Bir zamanlann rekoruna elbetteki ulaşılamamıştı, ama 2003 üretımın tepeye \Tirduğu bir yıl olarak anılacaktı, bu kesın. 25 Ocak'ta onlarca sanatçının SESAM'ın önünden başlattıklan bir yürüyüşle vardıkJan Lütfu Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nda yapılan 'Banş İçmlOO'lerMecüsi' toplantısı. toplumun çok farklı kesımlenni tek bir slogan etrafında bırleştırdı: 'Savaşa Hayır'. Salondaki 2 buı İaşi arasında 100'er kışılıküç grupta toplanmış 300 sinema sanatçısı yer aldı. Tüm katılımcılar adına hazırlanan 'Banş tçin 100'ler Bildirgesi'm MacideTanır okudu. Hareket küresel arenada benzerleriyle aynı haklı eleştin oklarını fırlattı ABD'ye. Türkiye'nin dört bir yanmda düzenlenen festivaller sinemaya olan ilgiyi ayakta tuttu 40. Antalya Altın Portakal FUm Festivali'nde Ömer Kavur'un 'Karşdaşma'sı (solda) en iyi film ve en iyi yönetmen dallannda ödül kazanırken Zeki Demirkubuz'un 'Bekleme Odası' (sağda), 14. Orhon Murat Anburnu Ödülleri'nde en iyi film seçildi. 'Uzak' başarıdan başanya koştu 22. İstanbul Film Festivali'nde (12-27 Nısan) 23 bölümde, 200 film gösterildı. Festivalin açılışı Biıükte (Chen Kaige), kapanışı ise Smırsız Kentte ıle (AntonioHernan- dez)yapıldı. Ulusal Yanşma'ya 10 film katıldı. Festivalin en iyi fılmi uluslara- rası alanda da ödüle doymayan Uzak oldu. Yönetmeni Nuri Bilge Ceylan'a en iyi yönetmen dalında da ödül getıren film. F1PRESCI ulusal yanşma ödülüne de değer gö- rüldü. Yusuf Kurçenli'nin yönettıği Gönderilnıemiş Mektuplar dakı ro lüyle en ıyı kadın oyuncu Suna Se- len seçilirken, en iyi erkek oyuncu ödüllü Sır Çocuklan'ndaki rolüy- le Fırat Tanış'a gitti. Festıvali düzenleyen İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (tKSV) bi- let fiyatlanrun yükseklıği nedenıy- le ağır eleştirilere hedef oldu. Vak- fın Beyoğlu'ndakı merkezinin önünde bir grup pankartlı gösteri yaptı. Genel Müdür Görgün Taner eleş- tirileri haksız olmakla niteledi ve bilet fiyatlannın ağır maliyet göz önünde bulundurularak mümkün olduğunca uygun tutulmasına ça- ba gösterildiğıni söyledı. •Portakal'a katılım çoktu 40. Antalya Altm Portakal Film FestivaH'nin (1-5 Ekim) ilk onur- sal başkanı Anf Yılmaz oldu. Ana tema 'FestivallerveKentier'di. Fes- tival kapsamında toplanan 2. Türk Sineması Kurultayı. 'Yeşilçam na- sıl endüstri olur' konusunu tartış- tı. 'Yurtiçinde yapılan ulusal/ ulus- lararası hiçbir yanşmaya kaülma- ma' şartının bu yıla özgü kaldırıl- masıyla Ulusal Uzun Metraj Fılm Yanşması'na 13 filmle son 5 yılın en yüksek katılımı oldu. Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak (Ahmet Uluçay) ile Giz (Ulâş Ak) filmlerı yönetmeliğe göre 35 mm'ye aktanlamadığı için yanşa- madı. En ıyı film ve yönetmen dalla- nnda ödül kazanan Karşılaşma (ÖmerKavur) filmınin ve Gülüm ile en iyi erkek oyuncu seçilen Ta- nkAkan'ın ödülleri hakkıyla aldı- ğı vurgulandıysa da Çamur, İnat Hikâyeleri ve Kolay Para'nın hiç ödül alamaması, AbdülhamidDü- şerken'dekı rolüyle Meltem Cum- bul'un da en ıyı kadın oyuncu se- çilmesi eleştınldi. Festival kapsamında 100 kişinin oylanyla Muhsin Bey (Yavuz Tur- gııl), Uzak (Nuri Bılge Ceylan), UçurtmayıVurmasınlar (Tunç Ba- şaran), Düğiin (Ömer Lütfu Akad) ÖDÜL AVCIS1 TZAK' - Nuri Bilge Ceylan 'ın 'Uzak 'fılmi 22. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde en iyi fılm ve en iyi yönetmen dallannda ödüle değer görüldü. Sinema Yazarlan Derneği'nce de en iyi film seçilen 'Uzak', uluslararası alanda da birçok ödül kazandı. ve Gurbet Kuşlan (Halit Refiğ) 40 yılın en ıyı 5 fılmi seçildi. Şair ve sınemacı Orhon Murat Anburnu anısına verilmekte olan geleneksel 14. Orhon Murat An- burnu ÖdüDeri'nde en iyi film Bek- leme Odası (Zeki Demirkubuz) se- çildi. Filmdeki rolüyle NurhayatKav- rak en iyi kadın oyuncu seçilirken en ıyı erkek oyuncu ödülünü, Ömer Kavur'a da en iyi yönetmen ödü- lünü getiren Karşılaşma"dakı ro- lüyle Uğur Polat kazandı. Emek Sınemasf nda gerçekleş- tirilen 2. FUmekimi Şenüği de (10- 16 Ekım) nıtelıklı programıyla özel- likli yerini korudu. 20 filmin gös- terildıği şenlikte Türkiye galalan yapılan Barbaıiarm İstiİası (Denys Arcand), Kahraman (Zhang Yi- mou) Kahraman, Yönetmenin Kurgusu' (Kinji Fukasaku) ve özel- likle de yönetmen Otiver Stone'un FidelCastro'yla geçırdiği üç gün- den damıttığı, sansürsüz bir port- re niteliğindeki Comandante (OB- ver Stone) belgeseli en ilgı gören filmlerdi. Ankara'da şenllk sürüyor 15.Ankara Fflm Festivafi'nin (18- 28 Aralık) açılışı 35 mm'lik bir kopyası gösterilen Gurbet Kuşla- n'yla(Haüt Refiğ 1964)yapıldı. YITİRDİKLERİMİZ t/ Tiyatro ve sinemalar sahibi, Çe\Te Tiyatrosu'nun (Semaver Kumpanya) kurucusu Hasan Zengin (5 Ocak) \/ Yapımcı Hürrem Erman (9Mart) • Oyuncu Kazun Kartal (15 Ağustos) • Sinema eleştırmeni / yazar Sadi KonuraJp (17 Ekım) • Oyuncu Derya Arbaş (23 Ekım) Ulusal Uzun Metraj Film Yanş- ması'nda Abdülhamid Düşerken, Çamur. İnat Hikâyeleri, Kolay Pa- ra, Metropol Kâbusu, Karşılaşma ve Küçük Özgürlükün yarıştığı Ankara Film Festivali'nde Alain Corneau, Robert Guediguian, İs- panyol FUmleri, Anna Magnani ve Wim VV'enders toplu gösterimle- riyle sınemaseverlere hoş seçenek- ler sunuyor. Etkinlikte tanh, politika. kuşak çatışması, birey sorunlan konulu birçok farklı ülkeden gelen film- ler 'Dün, Bugün ve Her Yerden' başlığında toplanıyor ('Rus Hazi- ne Sandığı (Russki Kovcheg), Chi- co (Ibolya Fekete, Chihvvaseon (Im Kvvon-Taek). 24-28 Aralık tarihleri arasında Ürgüplülerle de buluşan etkinlik- te Aziz Nesin Emek Odülü bu yıl Halit Refiğ e, 'Sanat Çmarlan' unvanı CüneytGökçer'e sunuluyor. 6. Uluslararası Uzakdoğu Film Festivali Ankara (1-7 Aralık), istan- bul (8-31 Arahk) ve tzmır'de (27 Aralık 4 Ocak) gerçekleştırilıyor. Açılış DoIIs (Takeshi Kitano) fil- mıyle yapılan etkinlikte filmler 35 mm, 16 mm ve DVD formatında gösteriliyor. Bu yıl ek olarak 'Uzak- tan Kadın Öyküleri', 'Uzak Âşık- lar', 'Sıradışı FUmler' bölümlen de Uzakdoğu sınemasından yeni ör- neklerle programda. Beyoğlu Emek Sineması'nda dü- zenlenen 1. Yunanistan Sinema Günleri FestKaü (2-8 Mayıs) ise, Tonia Marketaki'nın yönettıği Kris- tal Geceler filmıyle açıldı. Festivalde 1960'dan günümüze dek Yunan sinemasının gelışımini tanıtan ve çağdaş bir yaklaşımla günümüz sorulanna yanıt arayan değişik dönemlenne ait (Sonsuzfuk ve Bir Gün (Theodoros Angelopu- los), Taş Yıllar (Pantelis Voulga- ris), Zorba (Mihalis Kakoyannis) gibi filmlenn de aralannda bulun- duğu 13 film sinemaseverlerle bu- luştu. Diğer ödüller Yurtdışından ülkemize bir ödül de yönetmen Yeşim Ustaoğhı getir- di. Ustaoğlu 27 Ocak'ta Bulutlan Beklerken adlı senaryosuyla Sun- dance Enstitüsü ve NHK (Japonya Tele\iz\x)n Kurumu) Ödülü'nü ka- zandı. Türk fılm yapımcısı AyferErgün de ödül kazanan bir diğer Türk. Ergün Prix Italia Fest'de Pakis- tan'da şiddet ya da başka nedenler- le evlerinden kaçmak zorunda ka- lan kadınlann, bir sığınma evınde yaşadıklannı anlatan İstenmeye- rek(tegenmijn wil) adlı TV filmiy- le Granarolo Özel Televizyon Ödü- lü'nü kazandı. Belgeselci Artun Yeres de Hi- roshigeve Hokusai'de Mevsimler ad- lı belgeselıyle 46. Tokjo Film ve Vi- deo Fest'nde Gümüş Ödül kaza- nan ilk Türk oldu. Türkiye'de yaşayan Amerikalı yönetmen Paxton YV'inters'ın Tür- kiye'de çektiği ve iki parasız Ame- rikalırun Türkiye 'ye geldıkten son- ra düzmece terönstlerce gerçek- leştirilecek bu* kaçınlma senaryo- su hazırlayıp. öyküsünü medyaya satma çabalannın anlarıldığı Cru- de adlı fılmi Los Angeles ve Se- attle Fılm Fest.'de en iyi film ve jü- ri özel odüllerinj aldı. Beyazperdeden KISA KISA.. •60. VenedikFüm Fest'de Derviş Zaim'in Çamur'u, Ömer Kavur'un Gizti Yüz'ünden 12 yıl sonra yanşmalı bölüme seçilen ilk Türk fılmi oldu. Karşıt Akım bölümünde 'En iyi film, yönetmen, kadın oyuncu, erkek oyuncu' dallannda yanşan Çamur, UNESCO Ödütü'nü kazandı. • 55. Cannes Fflm Fest'nde (14-25 Mayıs) Yılmaz Güney'in Altın Palmiyeli Yoi'undan (1982) sonra ilk kez bir Türk fılmi Uzak, yanşmalı bölümde yer aldı ve Jüri Özel Ödülu ile 'En iyi erkek oyuncu ödülü'nü (Muzaffer Özdemir Mehmet Emin Toprak) kazandı. Nuri Bilge Ceylan dönüşünde düzenlediği basın toplantısmda başanlanna Sertab Erener'in Eurovision başansına göstenlen ilginin beşte birinin bile göstenlmemesıni yetkililerin bilgisizliğine bağladı. Ceylan, ödülünü Yılmaz Güney'e adadığını ve Güney'i yakından tanıyan Wim Wenders'ın da kendisine teşekkür ettiğini belirtti. • Paris 1. Belgesel Şür Filmkri Fest'nin kapanışı 'Nâzun Hikmet/Camarade Poesie-Şür Yoldaş'la (Lulu Menase) yapıldı. • Saddam Hüse\1n rejiminin Irak Kürdistan'ındaki bir köyde uyguladığı baskı politikasını anlatan 35 mm'lik Kürtçe San Gunler fılminin Kültür Bakanlığı'nca gösterimi ve işletimi yasaklandı. Kurul Jim Carrey'nin tannsal güçlerle donanan bir karakteri canlandırdığı Aman Tanrun fılmini de 16 yaşından küçüklere yasakladı. • ulusal Sinema Platfbrmu. Mayıs'ta yayımladıklan '59. Hükümeti Sinemamızı Sevmey« Davet Ediyoruz' başbklı mektupta hükümetten Ulusal Sinema Yasasını sektörün de onayını alarak acilen çıkarmalannı istedi. • Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanı Murat Tuncer haziranda, Asmalı Konak TV dizisindeki Hodgkin Lenfoma kanserine yakalanan Nurgül karakterinin hastalık Türkiye'de tedavı edılemediği için ABD'ye götürülmesini eleştirerek ülkede hastahkla mücadele edenlerin moralini bozduğu ve yanlış yönlendirdiği gerekçesiyle RTÜK'e şikâyette bulundu. Dizinin 400 sinemada gösterime giren sinema uyarlamasıysa görüntüleri dışında derinliksiz olarak nitelendi. • Nisanda gösterime giren ilk Türk canlandırma- belgeseli 'Hnİder' Hollywoodvari bir galayla tanıtıldı. Filmin Türkçe seslendirmesini CüneytTürel, tngilizce seslendirmesini Jeremylrons yaptı. • Temmuzda Riga'da toplanan Avrupa Görsel- Işitsel Eserler Destek Fonu (Eurimages) üyeleri Türk sineraasına 329.400 Euro (yaklaşık 511 milyar lira) yardım yapümasını kararlaştırdı. • Sinema eseri sahiplerinin yasadan doğan haklan konusunda mücadele^ amaçlayan Sinema ve Televizyon Eseri Sahipleri >leslek Bnfigl (SETEM),"l9 Şubat'ta tüzel kişilik kazandı, 16 Nisan'da Kültür Bakam'nın imzasıyla faaliyet izni aldı. • Ankara Sinema DerneğTnin, bugüne dek çekihniş 'En t>i On Türk Fihni'ni belirlemek amacıyla ülke çapındaki anketi eylülde şöyle sonuçlandı: Yol (Şerif Gören), Umut (Yıhnaz Güney). Sürü (Zeki Ökten), Muhsin Bey (Yavuz Turgul), Masumhet (Zeki Demirkubuz), SeM Boylum Al Yazmahm (Anf Yıhnaz), Anav-urt Oteli (Ömer KavTU*), Susuz Yaz (Metin Erksan). Gelin (Ömer Lütfi Akad), Uzak (Nuri Bilge Ceylan). • 'Türkiye'de Ümi Araştınna, tnceleme Yapmak ve Fflm Çekmek İsteyen Yabancı ve\a Yabancüar Adına Müracaat Edenler ile Yabancı Basm-Yaytn Mensuplannın Tabi Olacaklan Esaslar'da yapılan değişiklik Resmi Gazete'de yayımlandı. f/ Türk sinemasının 89. yaşı, 14 Kasım'da az kaülımîı bir programla kutlandı. Bu kapsamda Gazeteci Erol Dernek Sokağı'ndaki pirinç bir Ievha halindeki 'Yeşilçam Meydanı'mn, TÜRSAV Sinema Evi-Yeşüçam Sinema Merkezi'nin ve Cine Majestic adb sinemanm açıbşı yapıldı. Taksim'de 89. Yıl Sinema Büdirisi si (Vedat Türkali) dağıtıldı. */ Hababam Smm serisinin 7. bölümünün çekimlerine Ekim'de başlandı. tüa 1975'te Rıfat Dgaz'ın aym adlı eserinden Ertem EğUmez'ce sinemaya uyarlanan filmin yönetmeni Kartal THbet. Filmin açıklanan ilk adı olan Hababam Smm Forevır, Aydın Dgaz'ın eleştirisi üzerine Merhaba Hababam Suufi olarak değişririldi.