Katalog

5 OCAK 2003 PAZAR CUMHURİYET SAYFA MUZIK İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK DÜRIJSÎ TA3ÎATLT İSTANrUl. EFEÎDÎSı INT TEKKİLÎ 3ÎHDEN ALTlKCI ONJCESİ NDE-M İ,, NE Vt İ5İL£ Rap müziğin ödüllü ismi Ceza, savaş, çevre, yoksulluk gibi sorunlan ele alıyor Gençliğin asiyüzü / sveç'te "Iıkçılığa Karşı" düzenlenen bir konserde, ırkçı olduğu gerekçesiyle protesto edilen Ceza, Isveçli hiphop grubunu uzun süren bir sohbet sonunda, "ııkçı" olmadığına ikna etti. Fjarde Varlden grubu daha sonra Ceza ile birlikte bir parça kaydetti. HATİCETLTNCER ABD kentlerinde zenci gettolannda yaşayan gençlerin müzik. dans ve duvar resimleriyle (graffiti) oluşturduklan ve muhalif bir yaşam tarzı olarak benimsedikleri "hiphop"ın, Türkiye'de de son yıllarda takipçi bir kitlesi oluştu. Geçen kasım ayında Barıkat grubundan Jönrürk'ün düzenlediği "Türkiye Hiphop Oscarlan 2002"de, Ceza en iyi rapper ve ilk solo albümü Med Cezir de en iyi albüm seçildi. Dr. Fuchs ıle kurduğu Nefret grubuyla "Mecüs-i Ala İstanbuT ve "Anahtar" albümlerini çıkaran Ceza, arkadaşının askere gıtmesi nedeniyle çalışmalannı tek başına sürdürüyor. Ceza, meslek lisesi mezunu, elektrik teknisyeni 26 yaşında bir genç. Üsküdar'da doğup büyüyen Ceza, çocukluğundan beri dinledigi rap müzikle 1995 'te giftiği bir partıden sonra daha yakından ilgilenmeye başlamış. Emekli memur olan babası, 6O'lı yıllann rock gruplannı dinlermış ama oğlunun rap müzik yapmasına ılk başlarda sıcak bakmamış: "Babam. rap müziği Amerikan emperyahzmi ürünü olarak gördü. Ama kesinlikle böyle değil. Amerikah gnıplar, sisteme, ırkçıhğa karşı ses çıkardı ve bu dünyanın her yerine yayıldı. Onceleri biraz garip karşüıvoriardı. geçici gençlik hevesi olduğunu düşünüyorlanh." Ne zaman söyleyecek? Ailesinin desteğini ancak ilk albümünü çıkardıktan sonra alabilen Ceza'ya göre Türkiye'de gençlerin kendilerini geliştirmek için çalışabilecekJeri alanlar sınırlı. 13-14 yaşındaki bir genç. yalnızca müzikte değil, sanatın hiçbir alanında kendini ifade edebilecek olanaklar bulamıyor. Gençlerin müzik dinleyebilecekleri televizyon ve radyolar pop ve arabesk ağırlıkJı yayınlar yaptıgı için dünyadaki gelişmeleri ögrenebılmeleri çok zor: "İnsanlann bu yabancı kültüre karşı biraz daha sıcak bakmalan gerekiyor, özelükle de ailelerin. Tutuculuk hâlâ var. Küçükken TRT'de seyrettigim eski fihnlerde, reklamlarda duyarak bu müziğin etkisinde kalmıştım ama 90"lı yıllara kadar adımn rap bile olduğunu bilmiyordum. Konuşmalı müzik' derdim. Arkadaşlanma dinlettiğim zaman 'ne zaman söylemeye başlayacak, sadece konuşuyor' derlerdL" Blz de vapabilirlz Sistemin genç üzerindeki tüm baskıcı kurumlanna karşı çıkışın bir ifadesi olan "hiphop"ın Türkiye'de giyim tarzı ve eğlence müziğine dönüşerek bir "özenti" halini aldığı yorumlannı Ceza doğru bulmuyor: "O zaman hiçbir şey yapmayalım, sadece riirkü dinleyelim. Türkü kendi kültürümüz saygım var ama rock, metaL klasik müzik dinlemek özenti mi oluyor? Amerikalı kültürü diyorlar ama Amerika'da dinlediğim rapçiler bile kendi düzenlerine karşı çıkan insanlar. Gerçekten gençlerin, toplumun her türlü derdini anlatan gruplar var. Benim bir amacım Türkiye'de de bu işin yapılacağını insanlara gösterebilmek. Türkiiye'de de biz vanz. Ben kendi gördüklerimi, kendi suurlanm çerçevesinde anlatmaya çalışıyorum. Yabancı hayranlığı, bir aydın havasına bürünmem ya da felsefe yapmam gibi bir durum yok." Cartel grubunun yabancı bir ülkede ırkçı hareketlerle karşılaşmanın getirdiği tepkiyle kullandığı milliyetçi söylemin etkisindeki Ceza, ls\eç'te "Irkçıhğa Karşı" düzenlenen bir konserde Isveçli gruplar tarafindan ırkçı olduğu gerekçesiyle protesto edildi. Isveçli Fjarde Varlden grubunun bir elemanı uzun süren bir sohbet sonunda Ceza'nın "ırkçı ve faşist" ohnadığı kanısına vardı. Fjarde Varlden grubu konsere çıktığı Ceza ile birlikte bir parça da Ceza, 'hiphop'ın Türkiye'de bir özentiye dönüştürüldüğu yonunlanna kaühmyor. "O zaman hiçbir şey yapmayahm, sadece türkü dinleyeüm bu memlekette. Türkü kendi kültürümüz, saygım var ama rock, metaL, klasik müzik dinlemek özenti mi otuyor?" diyor. kaydederek CD olarak yayımladı. Nefret'in Anahtar albümündeki milliyetçi söylemlerle karşılaştınldığında, Ceza'nın "el atdğı" konular Med Cezir albümünde biraz değişmiş: "Irkçıhğa, savaşa, so> kınma. doğanuı yok olmasına karşı düşüncelerimi anlatom. PoÛtikacılann yalanlan olsun. magazinde görülen çatlakhklar olsun. kendi iç dünyamda yaşadıklanmla ilgili müziğime yansıyan şe>1er olsun insanlar beni desteklhor. Benim \ apüğun sadece müzik ve dans değil. Türkiye'de biz, yurtdışmdan Eminem gibi başka sanatçılarla rap medyatik ounaya başladL Bizim politik protest bir tavnnuz \Ttr. Biraz daha eğlenceden ve paradan bahseden >-a da sadece kızlardan bahseden ya da milliyetçi konulan ele alanlar var. Biz biraz daha protest konulan seçtik." Med Cezir'de savaştan, iş yaşamındaki kahreden rekabete kadar çeşitli konulara değiniyor. Kitap yerine gazete ve dergi okuyarak ve gözlemlerine dayanarak sözlerini yazıyor: "Kendi iş ortamımdaki arkadaşlannu, çaİışan insanlann problemlerini görüyorum. Sokaklarda çahşıyorum. Adam işportacu bakıyorsunuz sokakta bir şe\1er sarmaya çahşıyor. Ashnda herkesin bildiği şe\1er. Ben çözüm bulmav a çahşmıyorum. Sadece bunlar var diyorum insanlara." 'Rap'ln ruhu Tüm "hnphop"çılar gibi Ceza da takma isim kullanıyor. Rap müzik yanşmalannda diğer yanşmacılar "Cezamız geldi'' dedikleri için bu ismi kullanıyormuş. Rap, söze dayanan bir müzik olmasına karşın önemli olan söyleyiş ve ifade edebilme tarzıdır: "Rapte bir ruh vardır. AJtta bir müzik gider üzerinde biri konuşur. Rap müziğin sağcısı solcusu olmaz. Rap bu. Poütikanın sağı mı solu mu derseniz rap derim. Çünkü her şeyden biraz var." ve sert sözler Sorunlan dile getirirken argo ve küfure varan sözler kullanan Ceza, Med Cezir'de anlaşamadığı rapçilere de ağır küfurler savurmaktan kaçınmıyor: "Ben argo * kuOanarak akılda kalan şeyier söylüyorum. Sözleri, mecaz yaparak farkh, birazcık da eğtenceli biçimde kuDanıyorum. Çünkü günlük hayatta da bö>1edir. Gençlerin magazin programlannda gördüklerinden • daha ohımsuz yönde \ etkilendiklerini düşünüyorum. Benim söylediğim sözler onlann yanında hiçbir şe> değiL Herkes yorumunda özgurdür ama karşı çıkılacaksa onlara karşı çıkılsın. Çoktan bir tepki olması lazundL Ben argo kullanıyorum, daha sert sözlerle de vurabilirim." Med Cezlr'den sözler "..Savaş çocuklan suçlular gibi, her gün öldüler, ışıklanru yitirdiler, ayaklannı kaybettiler, hürriyet protez obnaz' bunu öğrendflen..'' ".«Siftahsız bekleyişler, bacak yoran yokuşlar, inişler, sokakta ahnteriyle para beklemekteler. Ek iş çevirenler, ev geçindirenler, sokak sanaü bu beğenmeyenler™" "-JvIemoK modelinde bir poUs ha\al edemediğim gibi doğru konuşanın kazanacağmı zannetmiyorum ben hiçbir zaman için, yo dikkaL_" "..Gençlerin l EFA kupasından başka övünecekleri şe\ ler ounah, her gün haberlerde ölümü du>Tnalan, sadece körüyü görüp ona u>Tnamak_" Ruhi Su 'yu anma etkinliği yarın AKMUeyapılacak Türküler İmecesi'nde buluşalım Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı Başkanı Sıdıka SU'daii: 'Bu yıl Dostlar Korosu yanm saatten uzun sürecek bir program hazırladı. Muammer Ketencoğlu'yla birlikte çıkacaklar. Zannediyorum sürprizleri olacak ve bu bu yıl çıkış yapacak. Kardeş Türküler sevilen bir grup. Selda Bağcan uzun yıllar türkülere gönül vermiş bir sanatçı. Türküleri gönülden söyleyen bir insandır.' Halk müziğine getirdiği özgün yonımu ve bu uğurda verdiği mücadeleyle ölümsüzleşen Ruhi Su, 6 Ocak Pazartesi Günü Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı'nın düzenlediği sanat gecesinde anılacak. Atatürk Kültür Merkezi'nde "Türküler İmecesi" adıyla düzenlenen gecede Ruhi Su Dostlar Korosu, Muammer Ketencoğlu, Selda Bağcan ve Kardeş Türküler, imeceye katkıda bulunacak. Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfi Başkanı Sıdıka Su, "Amacımız Ruhi Su'yu geçmişe unutrurmamak. geleceğe Ruhi Su'nun kim olduğunu anlatmak" dedi. Ruhi Su'nun ölümünün 18. yıldönümü anma etkinJiklerine ilişkin sorulanmızı Sıdıka Su şöyle yanıtladı: - Vakfin kuruluş sürecini bir kez daha anımsatabilir misiniz? - Ruhi Su'nun ölümünden sonra zaten bir vakıf gibi çalışmaya başladık. Onu kaybettiğimizde elinde 11 uzunçalanmız ve 16 45'lik plak vardı. Bu plaklan 27 kaset ve 20 CD'de topladık. Ruhi Su'nun türkü söylemesi hep engellenmişti. Konserlerde, dost evlerinde, kulüplerde söylediğj türküleri topladık. 12 Eylül'den sonra eski koristlerimiz Ruhi Su'nun kurduğu koroyu yeniden çalıştırmaya başladılar. Çok zor koşullarda çalıştılar anra direndiler. Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı'nın hazırlıkJan 1996'da başladı. Bir vakfı yaşaünanın büyük güçlükleri olduğunu bildiğim için bundan çekindim. Vakfı yaşatmak için kaset ve CD dışında ortaya koyabileceğimiz bir şey yoktu. Ama dostlann, halkın büyük isteği vardı. Ruhi Su Dostlar Korosu elemanlanyla beraber vakfı 1997 senesinde kurduk. - Ruhi Su anma gecelerine neden Türküler tmecesi adı verüiyor? - Ruhi Su, hapislik ve sürgün döneminin ardından halkın karşısına 11 sene sonra çıkabildi. Sabahattin Eyuboğlu, YUdız Kenter, Genco Erkal ve birçok tiyatro sanatçısıyla birlikte 1963'te Site Sinemasfnda bir konser düzenledı. Bu konsere "Yıldızlı Türküler Gecesi - Türküler tmecesi" denildi. Vakıf olarak 2000 yılmda 200 ressamla Resım R ™!» ?u »fümünün Imecesı adıyla yUdonumunde amlacak Atatürk Kültür Merkezi'nin büyük salonunda b r sergi açtık. Imece bir paylaşımdır. Daha önce "Sabahın Bir Sahibi VOTUT" adıyla sürdürüyorduk. Türküler Imecesı diyoruz çünki bizim konserimizin temeli türkülere dayamyor. Halk müziği sanatçılannı bir araya getirirken gaıç sanatçılarla da birlike oluyoruz. - 6 Ocak'taki Türküler tmecesi programı hakkında bilgi verebilir misiniz? - Bu yıl Dostlar Korosu yanm saatten uzun sürecek bir program hazırladı. Muammer Ketencoğlu'yla birlikte çıkacaklar. Zannediyonm sürprizleri olacak ve bu bu yıl çıbş yapacak. Kardeş Türküler seMİen bir grup Selda Bağcar uzun yıllar türkülere gö*ıül vermiş bir sanatçj. Türküleri gönülden söyleyen bir insandır. - Etkinlikler yıl boyu dewam edecek degil mi? -18. ölüm yıldönümü etkinliğine yeni yılm ilk haftasında başladık. Gelir açısmdan da önemli başka gelirimiz yok ama bir sanat olayı olmasun istiyorum. Şimdiye kadar da hep böyle oldu. Hemen bu konserin ardmndan Ruhi Su Dostlar Korosu Istanbul'un ıki yakasında tek başına konser yapacak. Şefımız Cengiz Ünal geçen sem Aya Irini'de bir okulun oğrencılenyle birlikte 8C kişilik koroyla Yunus Emnre deyişlerinı, Adnan Saj'gun'un oratoryosunu seslendirmişti Bu yıl «â Aya Irini'de böyle bir program olacak. Yakıfta fcır" cumartesi türkü etkinlikderimiz sûrüyor. Vakfun: gençlerle dolup taşnor Biz gençlerle bırlikteyii Zaten vakıf kurmakk, eikinliklerle amacımız Ruhi Su'yu geçmişe urıuitrurmamak, geleceğe Ruhi Su'nun kim olduğun ı anlatmak...