Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 OCAK 2003 PAZAR 12 PAZAR KONUKLARI Kıbrıs y ta Türkler Annan planındaki 'eşitsizlikten \ Rumlar ise 'zaman kaybından' şikâyetçi S Ö Y L E $ İ : LEYLA TAVŞANOĞLU leyla.tavsanoglu(g cumhuriyet.com.tr Kıbrıs 'ta belırsızhk hâkım Herkes soluğunu tutmuş, önümüzdeh birkaç ayın neleregebe olduğunu merakla beklıyor Hıç kuşkusuz hem Türk, hem Rum tarafinda karşıhJdı bır gın'ensızhk var Ama görimen o h AB üyelığının garantısini almıs olan Rum tarafinda güven eksıklığı epeyce azalmış Mutlaka da Türk tarafiyla bırlikte AB 'ye gırmek ıstıyorlar Kıbrıs 'ın hem Turk, hem de Rum tarafinda havayı koklayıp neler olup bıttığıne bakarken Rumlann Türklerie banşmayı ve bıriıkte AB üyehğıne gırmek ıçın neden bu kadar can attıklarım merak ettım, gerçek nedenı oğrenmek ıstedim Öğrendım de Ashnda gizlı saklı bır tarafi dayok Rumlar eğerAB 'ye Türk tarafi olmadan girerlerse GSMH'leri ve kişi başına yıüık gelirien çok yüksek olduğu ıçın AB 'yefon katılım parası ödeyecekler Bu da 60 mılyon Euro gıbı bırpara Bunu heryıl ödeyecekler. Oysa AB 'ye Turk tarafiyla bıriıkte girerlerse ABfonlanndan heryıl 125 mılyon Euro ve bır kereye mahsus olmak uzere de Kıbrıs 'lyenıden imar ve kalhndırmak ıçın 276 mıh on Euro alacaklar Fena para değıl, değıl mı 9 Husumetlen bır kalemde unutturmay a y-eter de artar bıle Öte yandan Rum tarafimn dünyada önemlı bır ojf-shore şırketler cennetı olduğu bılınn or Zaman zaman bu karapara aklama cennethğı nedeniyle AB ıçınde de eleştırilere uğradı Yine de tam uvelığe kabııl edümeyı başardı tkı tarafta da bu gerçeklerı, BM GenelSekreten 'nın çozumplanlanm, hantalan, ImkSavaşı \laaltüst olabılecekparametrelen konuştum, tarttştım Bu haftakı ıh konuğum KKTC Cumhurbaşkanhğı Musteşan Ergün Olgun ve Kıbns Rum Yönetımı Başsavcısı Alekos Markıdıs oldu Ergün Olgun: Çözüm tam eşitlikten geçiyor Lefkoşa doğumlu. Ortaöğrenimini unliı Kıbns Ingiliz Kokji'nde, yük- seköğreniminiODTÜIdaHBSimlerFakühesi'ndetamamlMh. Kıb- ns'a dönüşünde bîrkaçyd kamu sektöründe çaaşnktan sonra ABD'ye gitti; George Hbshington inh'enitesi'nde davranış büimleri master derecesinin ardırdan Kıbns 'a döndil Daha sonra \lyana veLond- ra'da özelsektördegörevaidt Kıbns'ason dönuşündeBM Kalkmma Prograımdahü bazı kuntluşlaradanışmanhkhizmedverdi Kıbrıs için ikitophımlu ortak fnıjelerhazaiadı,ancak bunlar Rum tan^buh ka- bul görmedi GaziMağusa'daDoğu Akdeniz Üniversîtesi'ndederskr venyor; dörtyıUır KKTC Cumhurbaikanhğı Musteşan. - Sizce, son sunulan BMPlanı hayata uygulanabilir nitelikte mi? OLGUN - Bız daha Bınncı Dunya Sa\aşı nın sonuçlannı duzelt- meye çalışıyoruz O zaman yapılan. surdurulebılır olmayacak turde getınlmış olan çozum şekıllennın, hantalann v e çızgılenn bugun du- zeltmesmı yapıyoruz Bosna'da. Balkanlar'da aynı sıkıntılar yaşanı- yor Kıbns'ta da bunun mu yapılması ıstenıy or*7 Rum tarafi ılgmç bır bıçımde Kıbns'la ılgılı olarak uluslararası camıayı, AB'yı bır taraf- tan araç olarak kullanıyor Ama muzakerelerde bu. ıkı taraf arasın- dakı bır meseleymış gıbı \ e Kıbns'ta olanlara bakarak muzakere edı- yor Bır taraftan guç alıp uluslararası camıay ı Kıbns'a projekte edı- yor, ondan sonra da bu yaklaşımlan guduyor Oysa mesele boyle de- ğıl kı AB bir Akdeniz politikası geliştirmelidir - Sizce mesele nasıl? OLGUN - Kıbns sorunu bır taraftan dunv aya tanhı bır de firsat \ e- nyor Vermış olduğu tanhı firsat şudur \B v e ABD açısından soy- lüyorum 11 Eylul'den sonra medenıyetlenn çatışması yenne mede- nıyetlenn ortaklığı konusu Kıbns uzennden gundeme getınldı Bu çok cıddı bır gelışmedır Bakınız, burada çok cıddı bır fırsat var Yuz- yıllarca Akdeniz medenıyetlen İslam medenıyetlenyle çok cıddı alış venş ıçıne gırdıler Hem Haçlı Seferlen donemınde. hem de ondan oncekı donemlerde bu yaşandı Ote yandan bugun Batı dunyasıyla İslam dunyası arasında bır çatışma ılışkısı \armış gıbı sunuluyor Oysa bu kesırüılde boyle değıl Dolayısıy la Kıbns uzennden bu me- denıyetler arasındakı entegre ılışkının ortaya çıkanlması çok sağlık- lı olacaktır Kıbns'ta ıkı medenıyet ortaklığı varsa, nufusuna bakıl- maksızın bın dığennın altında kalmak ıstemez Eşıtlık, eşıtlıktır An- nan Planı'nın en buyuk eksıklığı. sozlu prensıplen pratıkte anlaşma ıçensıne yansıtamamış olmasıdır Buna eşıtlık dahıldır Kararverme mekanızmalan. temsılıyet. rotasyon gıbı konularda eksıklık var - Yani iki tarafın kendi geleceğini tayin etme hakkına sahip ol- dukları noktasını göz ardı mı ediyor? OLGUN -Evet Tamamıyla oyle AB açısından da şunu soylemek ıstıyorum AB, bugun değılse yann bır Akdeniz politikası gelıştır- mek mecbunyetındedır AB, bu Akdeniz politikası ıçınde Akdenız'ın neredeyse yuzde 60'ına sahıp İslam ülkelenyle nasıl bır ılışkı ıçıne gıreceğını de çok cıddı ola- rak duşunmek zorundadır Artık bu ılışkı ve bu polıtıka somuru esasına da dayanamaz Bugune kadar Turkıye'ye de bu şekılde bakılmıştır Bana sorarsanız bu tohumun Kıbns uzennden ekıl- mesı şarttır Çunku ortaklık ve ışbırlığı ruhuna en yakın nokta- da olan Kıbns'tır - lyi de bu tohumu nasıl eke- ceksiniz? OLGUN-Bu. ıkı aşın ucagı- der Eğer tohumu ekmek ıstı- yorsanız Kıbns'ta ıkı dev letın. ıkı halkm varhğını kabul edvp o halklann, mını bır AB'ymış gı- bı kendı aralannda nasıl ışbırlı- ğı yapacaklan hususunu duşu- nursunuz Ama ıkı halkın. ıkı devletın kendı ıradelenne sahıp olduklannı kabul edersınız Boy- lece olaym uzenndekı zehın alır- sınız Çunku şu anda olumsuz- luğu yaratan. Kıbns Turk tara- finın sıy ası kurumlannın Rum ta- rafının sıyası kurumlanyla eşıt olmadığı hususundakı mucade- ledır Bu, çokcıddı sıkıntılara yol açmaktadır Oyle de olunca Kıb- ns'ta bır ortaklık kurmak mum- kun olmuyor Çunku daha son- ra cıddı olarak devlet halefıye- tı konusu ortaya çıkıyor Me\ cut bıçımıy le bır anlaşma yapılması ha- lınde de Kıbns Cumhunyetrnın devamı \e buna Turk tarafimn ek- lenmesı durumuyla karşı karşıya kalıyoruz irak savaşı parametreleri değlgtirebilir - Bütün bu gerçeklere karşın Dayton modeli bir anlaşma Kıb- ns 'a da dayatümak istenmiyor mu? OLGUN-Istenıyor Hem de uluslararası bırguç aracılığıyla daya- tılmak ıstenıyor -Peki, 16 ve 28 Şubat tarihlerine kadar önünüzü gorebiliyor mu- sunuz? OLGUN-Rum tarafındakı cumhurbaşkanhğı seçımlen ertelenme- yecekse 16 Şubat'tan sonra anlamlı bır muzakere yapma ımkânı yok- rur 16 Şubat'tan once de muzakere ımkânı kalmayacak Şu andakı koşullar onümuzdekı donemde tamamıyla Rum tarafındakı seçımle- re odaklanma \ e bu seçımlerde taraflann bır çeşıt maksımalıst bır y ak- laşım ıçıne gırmelenne gebedır Bu mantık çerçev esınde de ozellık- le Kıbns Turk tarafirun ıstedığı dengenın sağlanmasının mumkun ola- bıldığınde şuphem v ar Önumuzdekı donem ıtıbanyla Kıbns Turk ta- rafi çok ıyı nıyetlı olabılır. Turkıye çok ıyı nıyetlı olabılır Bır taraf- tan da savaşın (Irak sa\aşı) patlayacağı artık açıkça bellı oldu - Sizce Irak Savaşı ve Güney Kıbrıs 'ta cumhurbaşkanhğı seçim- leri Kıbrıs 'ta parametreleri tümden değiştirmez mi? OLGUN - Değıştınr Bu donem ıçensınde Guney Kıbns'takı se- çunler adanın ıç parametrelennı, Irak Sa\ aşı da bolgemızın tum pa- rametrelennı değıştınr - Bu gerçeğin ışığında BM Genel Sekreteri Kofi Annan 'ın or- taya koyduğu takvim vefikirler bu durumu ne derece göğüsleye- bilir? OLGUN - Benım orada cıddı endışelenm \ ar - Yanişöyleya da boyle, kurt larmızı başhklı kızıyemekte karar- hmı? OLGUN -Oyle gıbı gorunuyor. ama tabıı kırmızı başlıklı kızın kım olduğunu da tartışmak lazım gelebılır - Sizce Kıbrıs Türk tarafi neden bu noktaya geldi? Yani gerek ERGÜN OLGUN üretimsel, gerek ekonomik olarak neden bu kadar geri kaldı? OLGUN - Bu noktada olmamızın bırçok nedenı \ar Fakat bunu tamamıyla dış guçlere. komplo teoılenne ve felaket senaryolanna yuk- leyemeyız Çunku bızım kendumzın de yapmış olduğu hatalar \ar Bır kere, KKTC'run ekonomik yaşayabılırlığını bugune kadar yer- leştırmış olmamız lazımdı Yani. attığımız sıyası adımlara atacağı- mız ekonomik adımlarla de facto ekonomıyı de yaratmamız lazım- dı Bu konuda 1990 yılına kadar geçerh olan bır de model vardı - Neydi o model? OLGUN -1990 yılına kadar KKTC'nın ekonomik yaşayabılırhğı ortadaydı Çunku KKTC kendıne. bavul tunzmı adı altında bu- nış fkorunaklı yuva) yaratmıştı Ve ekonomıde de cıddı bır dınamızm var- dı Tunzm sektoru. tıcaret sektoru, hatta ıç uretım sektoru canlıydı Turkıye 199O'lı yıllann başında serbest pıyasa ekonomısını ıyıce oturtunca KKTC, Turkıye'nın geçırdığı değışıklığe ayak uydurama- dı Ve daha once gelır kaynağı olan aktrv ıtelennın yenne ortaya çı- kan boşluğu yetennce ıkame edemedı O donemde uruversıte sekto- rune gırdı O kısmen boşluğu telafı ettı Kumarhane tunzmuıı gelış- tınneye çalıştı O da kısmen telafı ettı Fakat tıcaret sektoru ıçınde buyuk bır kesım açıkta kaldı Oysa KKTC o donemde Avrupa'dakı kuçuk ulkeler modelını uygulayabılırdı Bız bunu daha once çok onerdık - Hangi küçük ülkeler bunlar? OLGUN - Monaco. San Manno, Andorra, Lıechtensteın, îngılte- re'nın egemenlığı altındakı Jersey Adalan'nuı kullanmış olduğu. AB'nın dışında kalmanın gehrdığı avantajlardan yararlanmak ve AB'nın o buyûk pazannı dışarda olmuşluğun getırdığı avantajlarla kullanmak modehydı, bu Bunun çok da değışık yontemlen var - Sasıl yöntemler bunlar? OLGUN - Bır tanesı bunu \ergı cennetı olmakla başardı Oburu off-shore şırketlere ağırlık verdı Başka bır tanesı serbest tıcaret yap- tı Bır başkası cıddı bırbankacılıkve kumarhane merkezı oldu Ama hepsı de AB'nın koymuş olduğu ve buyuklenn dıkte ettığı normla- nn kendılenne fazla fayda getumeyeceğı, ıhtısaslannın bunlann dı- şuıda olduğu. dolayısıy la onlan zengınleştırme yoluyla bunu yapma- yı tercıh ettıler Bu ulkelerden bazılannın kışı başına duşen yıllık ge- lırlen 40 bın dolar. mınımum 25 bın dolar dolayındadır KKTC de buna benzer bır model uygulamış olsaydı bugun KKTC'nın ekono- mik yaşayabıurlığı ortaya çıkmış olacaktı Buda>aratıcılıkveını- sıyatıf almakla mumkun olabı- hr Bugunku sıkıntı ekonomik so- runlardan kaynaklanıyor - lyi de Batı ülkeleri buraya ciddi bir ekonomik ambargo uygular ve burası dünyadan yalıtılmış olarak yaşamaya mahkûm edüirken bu sizin söy~ lediğiniz model nasıluygulana- bilir? OLGUN-1990'dada boyle değıl mıydı'' 1990'da KKTC'nın kışı başına duşen yıllık gelın 7 bın 500 dolardı Dubaı gıbı, bu- rasını vergısız mal cennetı halı- ne getınn, bakın nasıl ış yapıyor Bıze en yakın ornek Dubaı'dır, Andorra'dır BolgedeKKTC'yı bılgısayann. fotoğraf makınesı- nın en ucuza alındığı. bunlan alırken de guzel bır tatıl yapa- bıleceğınız, guzel restoranlan olan. guzel hızmet verebılen bır yer hahne getınrsenız, tunzm- den kazanacağınız parayla bır artı cazıbe, yani ucuz mal alma cazıbesını getırmek suretıyle ba- şanlı olursunuz Bu ucuz mal alma cazıbesıne birkaç unsur daha eldeyebılırsınız Omeğın bunun ıçınde kumarhane de ola- bılır Onadagıdebılır Amagel- mışken lokantasına da gıtme ar- zusu duyar Belkı kuçuk bır el sanatını satuı almak ıster Bunlan ya- ratacak bır entegre plan ıçınde KKTC bugun farklı bır durumda olur- du lnsanlar o zaman kendılenne guven duyarlardı ve yalvanr durum- da da olmazlardı - Hâlâyapılamaz mı? Yoksa sizce çok mu geç kalındı? OLGUN - Bırçok şey yapılabıhr Ama bunlann yapılabılmesı cıd- dı bır zıhmsel değışımı gerektınr Bunun ıçın sıyası ırade, planlama, bunu uygulayacak ınsanlan gerektınr Bugun çok guzel bır kıtap var Ingıltere yakınlanndakı Isle of Man adasmda neler yapıldığıyla ılgı- lı Isle of Man'de neler yapıldı da orası bugun bır vergı cennetı hah- ne geldı konusu ışlenıyor Butun bunlar hep birkaç kışmın çabalan sonucu gerçekleşu- Channel Islands dedığımız Guernsey \e Jersey ada- lannda da aynı dunım geçerlıdır Smgapur'a bakın Üygulama ora- da da aynı Yani bız yenı bır şey keşfetrruyoruz Daha onceden bun- lar denenmış Bakın, sıze bır hatırlatma yapayım Özal ılk ıktıdara geldığı zaman bu modeli KKTC ıçın onerdı Ama o donemde KKTC'de- kı bazı sıyası partıler buna karşı çıktı Bavul turlzmlnde ciddl paralar var - Bir aralık bavul turizmine de karşı çıkılmamış mıydı? OLGUN-Evet Bavul tunzmmde çok cıddı paralar var Dolayısıy- la tıcan açıdan da ıstıhdam açısuıdan da halkın asgan ıhtıyaçlannı karşılayabılecek, yaşam standardım ıyıleştıncı. ekonomıye dınamızm kazanduıcı bu: bakış açısıyla bakmak gerekıyor Hıçbır zaman hıç- bır şey ıçın vakıt geç değıldır Her zaman bır yerden ışe başlanabılır Ama bugun KKTC'de ışler bıraz daha farklı Buna rağmen her an, her şey değışebılır Bu karann sıyası duzeyde alınıp bunun uygulan- ması ıçın ortaya ırade konulmasının eksıklığı var En azından geçen donemde boyle oldu - Bundan sonra ne olur? OLGUN - KKTC şımdı bır haylı takvımlerle karşı karşıya Tak- vımlerden bınsı 28 Şubat Bunun dışında da başka takvımler çalışı- yor Bıraz once konuştuk Orneğın Irak Savaşı bunlardan bınsı Rum tarafınuı seçım talcvimı var KKTC'nın bu takvımlere karşı meydan okumalan goğusleyebılecek ıradeyı, kararlıhğı suratle ortaya koyma- sının zamanıdır Alekos Markidis: îyi niyet bütün sorunlan çözer- Kıbns'ta mesele son parametrelerin, ozellikle de AB, si- zin tarafınızdaki cumhurbaşkanhğı seçimleri ve Irak Savaşı olasıhğının iyice devreye girmesiyle tıkandı gibi gorunuyor. Sizce bundan sonra ne olur? MARKtDtS - Bız (Kıbns Rum taraiı) her zaman BM Genel Sekreten'nın Kıbns planını temel alan ı\ı nıvetle muzakere et- me polıtıkasına bağlı kalmaya ozen gosterdık Bana gore Ko- penhag oncesı çok değerlı zamanlar ka\bedılmıştır Ama genelde bu hatanın bızden kaynaklanmadığı da kabul edılmıştır 11 Kasım'dan sonra taraflann her bınnın neler vap- nklanna bu- bakarsak tarafsız bıçımde şov le bır resım çızılebı- lu- BM Genel Sekreten 11 Kasım da planı masava ko> arken ta- raflann yedı gun ıçınde buna vanıtlannı vermelenm ıstedı Bız yanıtımızı 18 Kasım'da verdık Oysa Kıbns Turk tarafi 27 Ka- sım'a kadar hıçbır cevap v ermedı Bu da > aklaşık dokuz değer- lı gunun kaybedılmesı anlamına gelıvordu - Sizce Kıbrıs Türk tarafi cevap vermekte neden gecikti? MARKİDtS - Bunun yanıtını v ermek bana duşmez Her nev - se 25 Kasım'da, Kıbns Turk tarafimn plana halâ cevap ver- memesı gerçeğı karşısında Genel Sekreter. taraflara. bu kez planla ılgılı onenlennı 30 Kasım'a kadar. >anı beş gun ıçınde. vermelenm bıldırdı Bunun uzenne bızım taraf planın pek çok bolumune açıklık getınlmesını ıstedı 11 Kasım'da Savın De Soto kendı çalışma arkadaşlannın planla ılgılı sorulacak soru- lar ve aydınlanması ıstenılen bolumlerle ılgılı olarak yanıt ver- meye hazır olduğunu bıze soylemıştı Evet. bu gerçekten de boyle oldu Ne zaman aydınlanmasını ıstedığımız bır nokta ol- duysa bızı hemen aydınlattılar Ama Sayın Klerides 18 Kasım da bızım tarafın yanıtını venrken BM tarafimn sorulara verdığı butun yanıtlan yazılı vermesı ısteğınde bulunmuştu Penkta; yanıtını vermelidir - Bunu neden istemişti? M 4RKİDİS - Her şeyın yazıya dokulmesınde ısrarlı olduğu- muzıçın Bunu reddettıler Sadece sozlu açıklamavapabılecek- lennı ve sozlu yanıtlar verebıleceklennı soy ledıler Her nev se Bız de dedık kı "PekL biz vanıtlanmıa \«ririz. Vma koşulumuz. Sayın Denk- taş'n da bızimJe eşzaman- h olarak Ivıbns Turk ta- rafının \anıtını vermesı- düf - S'iye Sayın Denk- taş 'ınyanıtını sizinle eş- ALEKOS MARKtDtS 1943, Baf doğumlu. OrtaöğreniminiLefkoşa'daki ün- lü Ingiliz Koleji'nde,yükseköğrenimini Londra Üni- versitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamladu Cambridge Üniversitesi'nde uluslararası hukuk dalmda master derecesini aldı. Sekizyıldır Kıbrıs Rum Yönetimi'nin Başsavcılığı göreviniyürütüyor. Kıbrıs Rum Cıtmhur- başkanı Glajkos Klerides'eyakmlığıyla tamnıyor. 1998 Şubatı 'ndaki son Rum Cumhurbaşkanhğı seçim- lerinde Klerides lehine cumhurbaşkanhğı adaylığın- dan feragat ettL zamanh olarak vermesi koşulunu getirdiniz? MARKTOİS - Çunku Sayın Denktaş'ın, kendı vanıtını vermeden once bızım yanıtı okuyup bı- ze avantaj sağlamasını ıs- temıyorduk Bız 4 Ara- lık'ta yanıtımızı ılettık Ama Sayın Denktaş yıne yanıt vermeyınce Sayın De Soto bızım belgeyı bıze gen verdı Sıze bun- lan, Genel Sekreter'ın n- calanna ıkı tarafın yakla- şımlannın ne kadar fark- lı olduğunu gosterebıl- mek amacıyla anlattım Bızım taraf spesıfık go- ruşler ılettı ve bunlan da ıkı ana bolume ayırdı - Bu ana bölümler ne- leri kapsıyordu? MARKtDİS - Bınncı bolumde sadece bızım ta- rafa yararlı olacak onen- ler yer alıyordu Ikıncı bolumde ıse butun Kıb- ns halkının yaranna ola- cak onenler vardı Burada Kıbns Tûrk'ü ya da Kıbns Rum'u aynmı yapılmamıştı Omeğın bu bolumde Kıbns'ta sıstemın ıkı taraf ıçın daha v a- rarlı hale nasıl getınlebıleceğı. AB'yle olan ılışkılenn nasıl ol- ması gerektığı gıbı onenler, fikırler v ardı Bu onenler kabul edıl- se bıle bunlar sadece Kıbnslı Rumlann değıl, butun Kıbns hal- kının yaranna olacaktı Ote yandan Say ın Denktaş hıçbır yanıt vermedı Onun yenne. daha doğrusu onun adına Sav ın Olgun (KKTC Cumhurbaşkanhğı Musteşan Ergun Olgun) sozlu ola- rak goruşlen açıkladı Turk tarafimn y anıtının ozetı egemenlık ve ıkı ayn dev let konusunda ısrarlı olduğuy du Bunun sonucun- da yenı bır plan hazırlandı -İkinu Annan Planı, değilmi? MARKtDİS - Evet Genel Sekreter ılk planın temelını koru- du, bızım bazı onenlenmız v e fıkırlenmız kabul gordu. obur ta- rafın bazı goruşlen de kabul gordu - Örneğın? MARKtDİS - Örneğın. ıkı tarafın da doğal kaynaklar. ozel- likle de su konusundakı duyarlılıklannı bılen Genel Sekreter. duzeltılmış ıkıncı planda doğal kaynaklar v e sulann denetımı ve yonetımını ortak devlete bırakıyordu Hatta. ortak devletın çozum oncesınde bu denetım ve yonetım ışlevını nasıl yenne getıreceğını duzenleyen bır yasanm hazırlanmasını da ıkıncı plana dahıl etmıştı Boylece Kopenhag'a gıttık Tutumumuz hep aynıy dı Yanı. muzakere etmek ıstıy oruz. muzakerelere ha- zuız, tutumu ıçındeydık 3 Aralık sabahı Danımarka Dışışlen Bakanlığı'na davet edılmıştık kı tarafın da bırer delegasy on gondermelen ıstemyordu. çun- ku aynı gun Kıbns sorununu çozmek ıçın son bır muzakere da- ha yapüacaktı Bunun da oğleden sonra 16 30'da sona ermesı gerekıyordu \anı altı saatımız vardı Kıbns sorununu çozmek ıçın Rum tarafından delege olarak benı gonderdıler Orada bır Ingılız. bır Yunan, bır ABD v e BM delegasyonu vardı - \eyani? Türkiyeya da Kıbns Türk tarafından hiç kim- seyok muvdu? MARKIDİS-Yoktu Ama 45 dakıka sonra onlar da geldı Ama onlan gormedım Sayın De Soto ve BM heyetıyle hemen top- lantıya gırdıler Ama bıldığım kadany la KKTC Dışışlen Baka- nı Tahsin Ertuğruloğlu ıle Buyukelçı Ertuğrul \pakan varmış Başka kım vardı. bılmıyorum Çunku gormedım Turkıye ve Kıb- ns Turk tarafimn ayn ayn mı. yoksa bıriıkte mı muzakerelere gırdıklennı de hıç bılmıyorum Belkı de hepsı aynı odadalardı Sadece bıze Turkıye ve Kıbns Turk heyetlennın geldıklen ha- bervenlmıştı Zamangeçmeyebaşladı Saatbıregeldığındeaşa- ğı, yemeğe ındık Orada Sır Da\id Hannay başkanhğındakı tn- gılız hey etı v e Buyukelçı Tom \\eston başkanhğındakı ABD he- yetı de v ardı Yemekten sonra y ıne yvkan çıkarak beklemey e de- vam ettık Derken 15 30'a doğru Sayın De Soto'nun benı bek- ledığını haber verdıler De Soto bana. Turkıy e v e Kıbns Turk he- yetlenyle yaptığı muzakerelerden sonra aym gun Kıbm, soru- nunu çozmenın ımkânı olmadığı sonucuna v ardığını açık bır dıl- le ıfade ettı O nedenle de AB Konseyı toplantısı oncesı Kıbns sorununu çozme gayretlennın başansızlıkla sonuçlandığmı Da- nımarka Dışışlen Bakanı'na bıldıreceğını de sozlenne ekledı Türk tarafi bildirimde gecikti - Yani Kopenhag'da Kıbrıs Türk ve Rum taraflan arasın- da yüz yüze hiçbir gorüşme olmadı, oyle mi? MARKİDÎS - Evet. oyle Muzakereİen obur tarafla goturen kışı De Soto'ydu Bu onlann arasında kalan bır mesele Bızım hıçbırbılgımız olmadı Genel Sekreter. KopenhagZırvesı'nden once Kıbns sorununun çozulmesını ıstemıştı Bu aynı zaman- da ABD'nın. AB'nın. Yunanıstan ın v e bızım tarafın politikası veısteğıydı, aynızamanda Keşke olabılseydı Bızım taraf pla- nı olduğu gıbı ımzalamak nıyetınde değıldı Çunku hâlâ muza- kere edılmesı gereken hususlar olduğunu duşunuyorduk Der- ken, Sayın De Soto, Kopenhag Zırv esı'nde bızım tarafın AB'ye tam uyelığıne karar venlmesı durumunda tutumumuzun ne ola- cağını, BM Genel Sekreten'nın gozetımı altında goruşmelere devam etme\ ı ısteyıp ıstemeyeceğımızı sordu Hıç duşunmeden. "Gerek yazılı, gerekse de sö/Ju olarak defalarca si/lcre müzake- retere aynı iyi ni>«t ve istelde devam etmek istediğünizi bUdirmiş- tik" dedım Yanı. Kıbns muzakerelenne devamda kararlıyız - Peki, 28 Şubat'a kadar ne olur, sizce? \L\RKtDİS - Muzake- relerde ıkı Kıbnslı lıder. ya- salan hazırlamak uzere ıkı çalışma komıtesı kurulma- sına ve komıtelenn 11 Ekım tanhınde çalışmaya başla- malanna, komıte uyelen- nın de derhal atanmalanna karar vermışlerdı Say ın Denktaş"ın. amelı- yatından once komıte uye- lennı atamasını engelleyen hıçbır neden yoktu Bız ken- dı komıte uyelenmızı ata- dık ve ısımlennı BM'ye bıl- dırdık Turk tarafi ıse bıldırmek- te ıy ıce gecikti Teonk ola- rak bu komıtelenn çalışma- lannı çoktan bıtuımş olma- lan gerekıyordu Komıte- lenn 7 Ocak'ta maraton bır çalışma temposuna başlay a- caklannı umuyoruz Bazı yasalar v ardır. bır saatte ha- zırlarsınız Ama bazı lannı hazırlamak gunler alır Ba- kın, ben Sayın Denktaş'ın. kendı sıyasetmı sonuna ka- dar guttuğune ınananlarda- nım Sayın Denktaş'ın bu- rada bır şey soyleyıp obur tarafta ağız değıştırenler- den olduğuna kesınlıkle ınanmam Denktaş ne soy- lerse bunun arkasında durur Göreceksınız bakın, masaya yıne aynı tav ırla oturacaktır Peki Denktaş neyi kabul eder? - Yani BM Genel Sekreteri'nin planını muzakerelerin te- meli olarak kabul etmiyor mu? \L\RKİDİS - Etmiyor. tabıı kı Bu tav ırla soruna çozum bu- lunamayacağıaçıktır Sayın Denktaş dıyorkı "Göçmenlenn Kıb- ns Türk Yönetimi topraklanna geri dönmeleri kabul edüemez." Peki. ama neyı kabul eder. Sayın Denktaş1 Kavdı ha^at şar- tıyla eşbaşkanlık ıster - Sizin söyledikleriniz de iyi güzel, ama görebildiğim kada- ny la haritada da bir sorun var. Lefkoşa- Magosa kara\olun- da gidenler en azından birkaç tane Rum kapısından \ ada ha- rakolundan geçmek zorunda kalacaklar. Bu da Turk tarafi- mn canını iyice sıkmayacak mı? MARKİDİS - Evet' 1 Ne olmuş 1 Burada bır federasy<n o-la- caksa bunlann hıçbır onemı olmamah - Bunca güvensiziikten sonra bu durumu hayata ncsıl ge- çireceksiniz? MARKtDtS - Bu hantanın guv en y a da guv ensızlıkle ıe ıl^ı- sı var1 Kıbns Turk Federe Dev letı'nın Lefke'yle kara\o j b a g - lantısında hıçbır Rum koyouıden geçme zorunluluğu yok Baff^a gıtmek ıçın Ingılız uslennden geçmek zorundasinız Bu ızı n ı - ye rahatsız etmıyor r> Orası da Kıbns Cumhunyetı toprakanrıı.n bır parçası Butun sıy ası çozumlenn ıy ı nıyet temelıne dayanmiş o m a l a - n lazımdır Iyı nıyet olmazsa butun çozumler başan>ızl«a ı t g - rar Bakın Kıbns Turk Y'onetımı kendı bolgesını. Kıbn R ı * m \ onetımı kendı bolgesını yonetecek Yetkılerve sonıraluııkLar ıkı tarafta da eşıt olacak Bır de onlann ortak bır devletı c a c a k Bu ortak dev let aynı zamanda ıkı toplumlu olacak Kıbnstlıu-fec- lerve Rumlar bu ortak dev letın butun organlannda etkm hır ııçıırm- deveralacaklar Gorev almalandaellı-ellıpaylaşımındîcacastc