Katalog

28 OCAK 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA SÖYLEŞt Ragıp An, şansını bir kcz dalıa deniyor, Köprü altında açtığı halı dükkâmnda... Ama işler yine yolunda gitmiyor, o da daha uzaktan hangi ulusa ait oldugu turistin yanına yaklaşıp onun dilindc Boğaz gezisinin inceliklerini vc önemini anlatıyor... İsterlerse onlara rehberlik edebileceğini de... ArTmn ilk rehberlik yıllannda soluklandığı mekân, Yeni Camii'nin merdivenleri... (Fotoğraflar: UGUR DEMtR) İSLER YİNE YOLUNDA GJTMİYOR Ragıp An turist rehberi. Altı dil biliyor. Mankenliği, oyunculuğu denedi. Istanbul'u çok sevdi ama sonunda yenildi Hello, gutentag, bonjour, ola... agıp An'yı Eminönü'nde Boğaz îskelesi'nde uzun boyu, yeşil gözleriyle diğerlerinden ayınrsınız. Bir de Anadolu Kavaği'nda çıkar karşınıza, avaz avaz şiir okur, avaz avaz hayata ve kendisine küfreder. Altı dil bilir, üç çocuk babasıdır, sınavını kazandığı mühendisliğe gidememiştir ve daima 'şüpheli şahıs'tır... Mankenliği, hatta oyunculuğu denemiş, tstanbul'u çok sevmiştir ama sonunda yenilnıiştir... Öfkesi de bundandır... pıyorum... Denizcilik işletmelerinin bir Boğaz gemisi var, ama diyelim ki turistin işi var, gün boyu kendini gemiye bağlamak istemiyor, biz motorlarla daha kısa sürede gezdiriyoruz. Boğaz'ın bütün saraylarını, yalılannı, tarihlenni detaylı olarak biliyorum. Bazen turlara rehber istıyorlar, gidiyorum. Ben, rehber kitaplarında olmayan detaylan da araştırdım, ansıklopedilerden ya da tarihi kitaplardan bilgıler topladım ve Ingilizceye çevirdim. Dolmabahçe, Beylerbeyi, Askeri Kule, Topkapı, Ayasofya, Yeni Gamii, Sultanahmet, Eyüp, Adalar, Galata Kulesi.. Kız Kulesi hakkındaki iki rivayeti de biliyorum mesela. Padişahın kızını sevdiği adamdan kaçınp kuleye hapsetmesını de, padişahın bir kadının rüyasına dayanıp yılan sokmasıyla ölecek kızı için kuleyi yaptırmasını da... BERATGÜNÇIKAN Kafa dinlemek istediğim zaman gittiğim iki yer vardır, biri Çamlıca, diğeri Piyer Loti Kahvesi. Bir de Anadolu Kavağı'na gittiğimde, işim bitince Ceneviz Kalesi'ne çıkar, gözümü denize diker, en azından üç dört sigara içerim. Bağıra bağıra şiir okur, bağıra bağıra küfrederim... Her şeye kızıyorum; politikaya, kendime, tstanbul'a... Ben turist rehberiyim. Adım Ragıp. Soyadım An. 34 yaşındayım. Altı dil biliyorum; lngilizce, Almanca, Fransızca, Ispanyolca, Italyanca, Rusça. Ingilizceyı biraz okulda öğrendim, sonra askerde... Bir dakika zaman bulsam lngilizce çalışmaya başlardım. Almanca için kursa gittim, diğer dilleri ise kitaplarım, kasetli setlennı alarak çalıştım... Askerlik bittiğinde dünyada ne kadar dil varsa, hepsini öğreneceğim diyordum kendime, olmadı. ÜNLÜ OLMA İSTECİM KALMADI eçen yıl bir daha deneyeyım dedim fotomodelliği... Yok para için değil, ünlü olmak içindi galiba... Aradım Zeytınburnu'nda bir yeri, profesyonel mankenim dedım, sizinle çalışmak istiyorum, şartlannız nedir? 50 ile 70 milyon arasında kayıt parası istediler... Ne için diye sordum, fotoğraflanmın çekileceğini söylediler. Dedim, ınsanlan kandırmayın, ben bu işi biliyorum, benim gibı en az elli kişi gclse, her birisinden elli milyon alsanız, güzel para yapar... Sizinle bir anlaşma yapalım dedim, ben defileye çıkayım önce, siz sonra elli değil 250 milyon alın. Yok dediler, biz parayı peşın alıyoruz... Artık ünlü olma ısteğim de kalmadı. Yeni bir teklif aldım, lngilızlerin bir aktörleri varmış, Jones mi ne, ona benziyormuşum. Fotoğrafinı gösterdiler, hakikaten bir benzerlik var ama ben adını hiç duymamışım. Biri birkaç kez geldi gitti ama kabul etmedim, ben bir sefer dersimi almışım... Anadolu Kavağı'nda Ceneviz Kalesi'nde otururken okuduğum şiirlerim mi? Madem ıstiyorsunuz, bırisini okuyayım: G Süphell sahıs... Mühendls olamadım... Rehberlik yapa yapa insan sarraft oldum. Bakmayın siz sırt çantalı şu dört Fransız ıçın bunlarda Aslen nerelı miyım? Bingöl'ün para yok dediğime, para ile ımaGenç ilçesinın Meşedalı köyünün nın kimde olduğu ayrı mesele, Derehan mezrasındanım. Zaza'ama bir turiste baktığım zaman yım. Mezrada bir amcamlann evı onun nereli olduğunu çözebilivardı, bir de bizim. Kaç haneydık, vorum... Kokartım olmadığı için hatırlamıyorum, ama okul yoktu, başım derde girmiyor değil... Kaç kışın köye gidıp gelemedığimiz kez yaşadım, misafirim gelıyor, için mecburen yatılı okuduk. Lionlan Topkapı Sarayı'na götürüsede matematik ve lngilizcede aryorum, sokmuyorlar içeri... kadaşlar bana profesör dıyorlardı.Yıldız Teknik Üniversitesi ElektEh tabıı, polısle de başım dernk Mühendıslığı bölümünü kade girıyor. Rehberlıkten değil, zandım. Maddi durumlarel verme(jençli olmak yüzünden... Suçum diği için çalışmak zorunda kaldım, lıep aynı: "Şüpheli şahıs." Neden okula kayıt bile yaptırnıadım. dıye soracak mısınız hâlâ? Bir gün, hiç unutmuyorum, cumaya Biz 12 kardeşiz, ikisi vefat etti, gıdiyordum, üstüm başım da çok altısı erkek, geri kalanı kız... güzeldi. Çünkü o zamanlar duruÇalışmak zorunda kaldım diyo Ragıp An'ya göre para ilc imanın kimde olduğu belli olmaz, ama eğer turist herşeyini sırt çantasına yüklemişse, para yok demektir. mum iyiydi, alıp götürdüler kararum ya, aslına bakarsanız, büyük mın kızıyla gittik. Ben bir de çiçek diyen benım şimdı dil konusunda hiçkola. Komisere beni neden getırdınız dıHavuz sahnesinde oynamamı istearazilerimiz vardı, buradan (Galata yaptırdım, nezaket icabı. Kız tarafı bubir hırsım yok. Çünkü artık turistin yaye sordum, "Şüpheüşahıssın" dedi. Nediler, dediler ki, yeni evlisiniz, havuzKöprüsü altı) Boğaz Köprüsü'ne kadar nu nışan sanmış. Ben evlenmeyecenına yaklaştığınızda elıni kaldınp yok zarete attılar, kapkaççıların yanına. uzanırdı, ama vcrimsizdi. Bir sene kar da şakalaşacaksınız... Ben kabul etmediyor, bir şey istemiyorum. Çünkü artık Adamlar konuşup duruyorlar, nasıl yapğim deyince bir sürü sorun oldu. Biryince, onlar da yürü gıt dediler, seninpuz ekerdik, bir sene buğday... Bir de dil bilenler turiste art niyetle yaklaşıtıklannı, nerede yaptıklarını anlatıyorkaç ay sonra bir daha çağırdılar, şımİe bu iş olmaz. Reddetme nedenım dekıtlık geldı üzerine, yani terorizm... Siz yor, bu yüzden ben de başka bir dil öğlar. Yenıden komiserin yanına çıktım, ğerlerim falan değildi, çekingendim, hıç diki hanımı getirdiler, baktım, ufacık terorizm mi dersiniz, savaş mı; onun birenmek istemiyorum artık... dedım iki çocuk sahıbıyim o zamanbir şey. Evlenmeyeceğim dedim. Anze büyük zaran oldu. Bizim mezra dağ tanımadığım insanlann yanında, malar ıkı çocuktaydık dahaKumkapı'da nemler, insanlann benim yaşlandığım yo, bıkini giymek... Olmazdı. lık kısımdaydı. Amcamın oğlunu PKK Boflaz'ı lyl bllirlm... dükkânım var, bırakın evime gideyim... için evlenmediğımın dedıkodusunu Evet, ben Şafi'yim... vurdu. Sonra amcam, eşi, diğer çocuk"Seni bırakınm ama, bir şartta" dedi, yaptıklannı söyledı. Halbukı 2324 yaları hasta oldular. Hiç unutmam, dokŞu anda Istanbul'dan turisti kovan "Turistin panısı çahnmış, ben çakiım de." şındaydım. Ben de bu lafa dayanamator bir sürü ilaç yazmış, onlar da alıp Evlenlyorum... bir tek olay var, hanut. Hanut ne mi? Ne münasebet, nasıl kabul edenm deryıp dedım, gidın isteyin... Hepsi bu... eve getirmişlerdi. Askerler eve baskın Diyelim kı burada benım dükkânım ken, iki gün daha nezarette kaldım... Üç çocuğum var, üçü de erkek. Üçünyaptılar, dedilerki sizbu ilaçları PKK'ye Sonra Kumkapfda ticareti denedim var, beş kışiyı tutuyorum, diyorum ki MısırÇarşısf ndaki patlamayı hatırcüsünü düşünmedık aslında, ama belveriyorsunuz, evi yaktılar. Bizimkiler ama iflas ettim. Aksaray'da bir okulun bana turist getirin, sıze onlara sattığım lıyor musunuz? ü gün ben oradaydım, ki kı/olurdiye... de mezrayı boşaltıp köye gittiler. Köykantinıni işletmeye kalktım, bir sürü maldan yüzdenızi vereyim. O da getıcamiden çıknnştım, bomba sesini duyOn iki yıldır da bilfiil turist rehberlığı de bu kez PKK rahat bırakmadı... masraf yaptım, tam para kazanacağım riyor... Devletin bunu durdurması ladum... Koştum... Koku vardı havada. müdür "Kanüni bizişleteceğiz'' dedi. Pa yapıyorum... lstanbul'a ilk geldığim zım, çünkü hanutçuların ışgal etmeditnsanlar parçalanmıştı, cesetler yeryıllarda, seksenlenn başında, turist kenra gelince şaşırmadım değil... tyi kı en Mankenllfll denedlm... ğı yer yok. Yok, mafyası falan yok bu deydi, kiminin ayağı kesilmişti, kimidisine samimıyetle yaklaşan hem de yoksul zamanımda ev almışım, Aliışin, ama tstanbul'un hertarafını işgal nin boynu... tnsanlar bakışıyor, arabadil bilen birını görünce sevgı gösteribeyköy, Yeşilpınar'da... Ne oldu sonra? Devlet bunlan birbiettiler... Kokartlı rehbcrler mi? En çok larkesinlikle durmuyordu. Yaralı birbayordu. Dilimizi biliyorsun, bize yarEvlilik... Pek ıstemıyordum öncelerine kırdırahm dedi, koruculuk sistemida onlar yapıyorlar... yanı taşıdım... Üç sene rüyama girdi, dımcı ol diyorlardı... Biliyor musunuz, ri. 9394 yılıydı, bizimkiler benı çani çıkardı. Annemin geldığı köy kabul hâlâ aklıma geldikçe ürperirim... Ben daha çok Boğaz'da rehberlik yadünyadakı bütün dilleri öğreneceğim etti, biz etmedik... Köyümüzün hemen ğırdı Genç'e. Bir kız var dediler, halaarkasında bir otobüsün içinde 12 kişiyi taradılar, bir ay geçti geçmedi bu kez köyün içinde, bir ikindi vakti, bir arabaya ateş açtılar, amcamın bir oğlu ölbüyük kötülük cahüliktir, mesela bugün sizin evlenirdim tabii. Evlendikten sonra da başıma ' vlenmeden önce âşık olmuştum bir dü, diğeri sakat kaldı. Baktım olacak gielinizi tuttum, hoş geldiniz dedim... Bunu gören çok geldi, hatta evliyim dememe rağmen bana Fransız'a, tatilde, tzmir'de... bi değil, lstanbul'a geldim, bayağı hırsbiri aa diyor, gidip ona söylüyor... Şimdi yine bir sürü vaatlerde bulundular. Ben kabul Telefonlaşıyorduk, bana davetiye de lanmışhm. O hırsla çalıştım, Genç'te bir kıskandığını, böyle şeyler düşündüğünü etmedim, çünkü ister öyle, ister böyle, göndermişti ama gidememiştim. Çünkü ev alıp annemlen oraya taşıdım. Ondan sanmıyorum. Belki de düşünüyordur, ne sonunda evlendiğin kişiyi kabul etmişsin, konsolosluk sigortalı çalıştığımı görmek sonra durumumuz bayağı iyi oldu... Yabileyim... Şaşınyordum dedim ya... Para böyle çoluk çocuk sahibisin. Herkesin bir nefsi var, istiyordu... Ona, adı LJvonJk'ti, evimizin şadıkJanmızı unutmayaçalıştık... bir şey işte... Kazandığım zamanlar, günde iki o ayrı, ama insan karşısındaki kişiye de saygı adresini de vermiştim. Bir gün çıkıp gelmiş, Sonra başka şeyler yapmak istedim, üç kez taksi tutup buradan Alibeyköy'e gidiyor, göstermeli... Çok zenginler de oldu, yine evi bulmuş... Bizim evin kadınlan, onunla ne bileyim, artistlik, mankenlik falan üzerimi değiştiriyordum. Ben diyordum ki, açık kabul etmedim. Daha çok Amerikalı ve kafa yapmışlar, Türkçe bilmiyor diye. Oysa o işte. Beyoğlu'nda bir ajansa gittim, saolan musluk daima su verir... Suyun böyle Hollandalı zenginler düştü. Düştü derken özür benimle konuşabilmek için biraz da olsa hibi Bingöllüydü. Hem orada çalıştım, kesileceğini hiç düşiinmemiştim. Bir şey daha... dilerim, aslında kaba bir kelime, kabul öğrenmişti. Eve geldim, bir baktım, Livonik hem kursa gidip profesyonel mankenParam varken dostlarım da çoktu. tnsanlar diyor etmiyorum ama ağız alışkanlığı, dememek kapının önünde, heyecanlandım... Sen lik diploması aldım. Bush'un tstanki, para ne ki? Çalıştığın zaman elin kirlenir, daha doğru tabii... Kanm, Raziye... önceleri evliymişsin dedi, yok dedim, ama bir türlü bul'a geldiği gündü, denizde bir defiyıkarsın temizlenir, ben diyorum ki, para işte kıskanıyordu tabii. îşimi biliyordu ama ona izah anlatamadım, gitti... Bir daha da aramadun... le ile diploma törenı yapıldı. Bir de akan o kirdir... edene kadar epey zorlandım. Dedim ya, en Evlilik mi? Vize işim hallolsaydı gider ve Minyeli Abdullah filminde oynadım... İster zengin ister fakir/sevginle gelmedikten sonra fark etmez güzelim fark etmez/ ister müdire, ister hademel bana elini vermedıkten sonra fark etmez güzelim fark etmez/ ister başhekim ister hemşire/ yaramı sarmadıktan sonra fark etmez güzelim, fark etmez/ ister cumhurbaşkanı ister vali/şu gönlüme taht kurmadıktan sonra fark etmez güzelim fark etmez/ister zenci ister beyaz/ insan olmadıktan sonra fark etmez güzelim fark etmez... ister tslam, ister Katolik ister Hıristiyan/ kadere ınanmadıktan sonra fark etmez güzelim fark etmez... Hayat! Bomboş. Bomboş bir hayat. Hayattan istediğim hıçbir şey tam anlamıyla olmadı. Şimdi Açık öğretim'e gidiyorum... Okuyorsam hep çocuklanm babamız cahildi demesin diye... Ben diyorum, hiç olmazsa, buraya kadar geldim, siz de doktorasını yapın... Hani derler ya, ben babamdan ileri, oğlumdan geri... Artık tstanbul'da yaşamak da istemiyorum... tstanbul'da insanlar aç, kimse kımseyi sormuyor bile... Köye dönmek istiyorum ama çocuklanm için burada kalmalı, onlan okutmalıyım... Hepsi bu kadar işte... ASK... AŞK... AŞK.