Katalog

28 OCAK 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA KULTUR kulturfn cumhuriyet.com.tr 15 Mehmet Faraç, 'Kötüler Mahallesi'nde yine Güneydoğu'nun sorunlarına ışık tutuyor ÖÖlümle dans edenlerAYÇA TEZER 'Töre Kıskacında Kadın', 'Kod Adı: Hiz- bullah', 'Hizbullah'ın Kanlı Yolculuğu' ve 'Suyu Arayan Toprak'ın yazan Mehmet Faraç'ın beşinci kitabı olan 'Kötüler Mahal- lesi' Giinizi Yayıncüık'tan çıktı. Bekir Yıl- dız ile sona eren Güneydoğu öykücülüğünde- ki boşluğu doldurma görevini üstlenen Faraç, son kitabı olan 'Kötüler Mahallesi'nde ya- şamlannı sürdürmek uğruna sınır boylannda ölümle dans eden kaçakçılann korku, hüzün ve acı dolu yaşamlannı irdeliyor. - Sizi Kötüler Mahallesi'ne çeken neydi? MEHMET FARAÇ - Güneydoğu, edebi- yatta balta girmemiş orman gibidir. Geçmiş- te birkaç yazann dışında o bölgedeki öyküle- re yönelen çok yazar olmamıştır. Beşinci ki- tabımda da güneydoğudaki yaşamlan ele al- dım. Kötüler Mahallesi'ni seçme nedenimse o mahalleyi atalanmın kurması ve orada ya- şamalan. Orada, bir ekmek uğruna mayınlı topraklarda, smır boylannda namlunun göl- gesinde ekmeklerini kazanmaya çalışanlar benim yakınlanm, atalanm. Istedim ki, gele- cek kuşaklar bu bölgedeki insanlann yaşam- lannı sürdürebilmek için ne zorluklar yaşa- dıklannı bilsinler. Öykû formatında bir belgesel - Kitabı yazarken ne tür kaynaklara baş- vurdunuz? FARAÇ - Benim tek şansım, bu mahalle- de büyümem ve bu yaşanan kaçakçılığın son dönemlerini de olsa yaşamamdı. 1996'da ki- tapla ilgili alan çalışması yapmaya başladım. Bu kaçakçılar 12 Eylül'den sonra artık bu işi yapamaz olmuşlardı ve Urfa'nın Kaçakçılar Çarşısı'nda işsiz güçsüz oturuyorlardı. Onlar- la röportajlar yaptım; canh, yaşayan tanıklar- la konuştum. Bu konuda Suriye'de bazı araş- tırmalar yaptım. Aslında kitap öykü diliyle yazılmış bir belgesel niteliğinde. - Kitabınızda kaçakçıları farklı bir bakış • Bekir Yıldız ile sona eren Güneydoğu öykücülüğündeki boşluğu doldurma görevini üstlenen Mehmet Faraç "Güneydoğu, edebiyatta balta girmemiş orman gibidir. Geçmişte birkaç yazann dışında o bölgedeki öykülere yönelen çok yazar olmamıştır" diyor. açısıyla ele alıyorsunuz... FARAÇ - Aslında Kötüler Mahallesi'nde bir sorgulama yapıyorum. Namlunun ucunda- ki yaşamlannı biraz polisten, askerden uzak sürdürebilmek için, arkeolojik geçmişi çok eskilere dayanan bir bölgede bu mahalleyi kurmuşlar. Ben Kötüler Mahallesı"ni fon ola- rak kullanarak insan öykülerini ön plana çı- kardım. Devlete göre yasal olmayan bir işle uğraşan bu insanlann aşklannı, dramlannı, yoksulluklanm, çelişkilerini, cehaletlerini, içinde yaşadıklan bölgenin nasıl bir arkeolo- jik geçmişi olduğunu bilmemelerini, ezilmiş- liklerini, horlanmışlıklannı dile getirdim. - Sizce bu insanları kaçakçılığa iten ne- denler nelerdi? FARAÇ - Urfa'da kaçakçılığın yoğun oldu- ğu dönem 1940 - 1980 arasıdır. O dönemde Urfa gibi tanm alanlannın büyük yer kapla- dığı bir bölgede, susuzluk nedeniyle toprak iş- lenemiyordu. Insanlar kaçakçılıktan başta bir yol bulamamışlardır. 12 Eylül'den sonra ve GAP'la bölgedeki tanm alanlan sulanmaya, sanayi tesisleri gelişmeye başladı ve insanlar artık canlannı tehlikeye atarak sınır boylann- da ekmek aramaktan vazgeçtiler. Bir de Özal iktidanyla birlikte kaçakçılık, ithalat adı al- tında yasallaştı. O zamanın kaçakçılannın ço- cuklan, bugünün ithalatçılan. Babalan sınır boylannda beş. on kuruş için canlannı tehli- keye atarken onlar şimdi bu işin kaymağını yi- yorlar. Çok büyük paralara hükmediyorlar, büyük pasajlarda dükkânlan bulunuyor CDoğulu kadmın sorunlarına eğüiyor - Daha önceki kitaplarınızdaki gibi, bu kitapta da kadın sorunlarına deginiyorsu- nuz... FARAÇ - Güneydogu'da tanmda, ev yaşa- mında, çocuk doğunnada bütün çileyi nasıl kadınlar çekiyorsa, Kötüler Mahallesi'nde ka- çakçılığın çilesini, ıstırabını ve drammı da kadınlar çekmiştir. Onlann bütün sevdalan mayınlı tarlalarda ölen kaçakçılardır. - Burada çok büyük arkeolojik değeri olan mağaralar bulunuyor... FARAÇ - Kötüler Mahallesi'nin bir amacı da özellikle insanlann dikkatini böyle arkeolo- jik geçmişi olan bu bölgeye çekmek. Bu ma- hallenin üzerindeki sis perdesini aralamaya çahştım. Geçmişte buradaki antik mağaralar, kral mezarlan hep talan edilmiş. Içeriden al- tınlar, heykeller, mozaikler büyük kentlere, hatta yurtdışına götüriilmüş. Kitapta, Türki- ye'de kültürel değerlerin nasıl yağmalandığı- nı, nasıl göz ardı edildiğini, nasıl kendi kade- rine terk edildiğini vurgulamaya çalıştım. - Gelecekte ne tür projelerle karşımızda olacaksınız? FARAÇ - Güneydoğu'daki azınlıklarla il- gili bir kitap çahşmam var. Bunun alan çalış- malan iki yıldır devam ediyordu. Çok önem- li bir belgenin peşindeydik. O belgeyi de bul- dum. Mayıs ayında piyasaya çıkacak sa- nıyorum. 'PROJESMARC'BAŞLIYOR Savur'da bir sanat kolonisi Yurt Haberleri Servisi - Dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Mardin'in Savur ilçesinde yepyeni bir ekonomik ve kültürel kalkınma projesi yaşama geçiriliyor. "Projesmarc"la Savur'un bir sanat kolonisi haline getirilmesi amaçlanıyor. 1. Derece Kentsel SİT Alanı olan ve 5 bin yıllık tarihi bulunan ilçede Savur Belediyesi, TMMOB Mimarlar Odası, ODTÜ Görsel ve Işitsel Araştırmalar Merkezi'nce ortaklaşa hazırlanan proje 1 Aralık'ta uygulamaya konuldu. Kültür Bakanlığı'nca desteklenen "Savur Katılımcı Bölgesel İyileştirme Projesi"nin yirmi beş ay içinde tamamlanması planlanıyor. Projeyle bölgede toplumsal, kültürel ve ekonomik gelişmenin temellerini atarak, uluslararası bir modern sanatlar kolonisini kurulması amaçlanıyor. Savur'un bir kültür ve turizm merkezi olması için anahtar rol oynayacak Projesmarc kapsamında ilçedeki Halk Kütüphanesi'nin 10 bin kitap bağışıyla zenginleştirilmesi ve lletişim Merkezi ile Gösterim Merkezi'nin de kurulması planlanıyor. Projesmarc'ı "Türkiye'den bir dünya projesi" olarak tanımlayan Savur Belediye Bakanı Eşref Ayaz, Türkiye'den ve dünyadan tüm kişi ve kurumlan, Projesmarc'la işbirliğini geliştirmeye, alt projeler üretmeye, uygulamaya ve bu projelere kaynak sağlamaya davet ediyor. KONU: BANKA BÎNALARI OsmanhBankası Müzesi'nde etkinlik Kültür Servisi - Garanti Bankası tarafından kurulan Osmanlı Bankası Müzesi'nin ilk etkinliği yann saat 18.30'da 'Voyvoda Caddesi Toplantılan' başlığı altmda Prof. Dr. İhsan Bilgin'in katılımıyla başlıyor. Kapılannı 19 Aralık 2OO2'de açan Osmanlı Bankası Müzesi'nin mimari tasanmını gerçekleştiren Bilgin, toplantıda, 'Birinci Kuşak Modern Büro Mimarisi ve Osmanlı Bankası Karaköy Binası' başhklı bir sunum yapacak. Toplantıda, 19. yüzyılın ikinci yansında şekillenen evrensel mimari formatın tipik bir ürünü olan Osmanlı Bankası Karaköy binası ele alınacak. Aynca dönemin yeni iş merkezlerinde konumlanan modern büro binası kalıbı da incelenecek. (Katılım ücretsiz. 0 212 292 76 05 / www.obmtize.com) Solda Magnus Neideman'ın, üstte ise Inci Eviner'in çalışması görülüyor Geniş Açı'dan yeni sayısında 18. ÎFSAK İstanbul Fotoğraf Günleri'ne bakış Fotoğrafın 'ötekVyüzüKültür Servisi - Geniş Açı'nın yeni sayısında ağırlıklı olarak ge- çen kasım ayında gerçekleşen 18. İstanbul Fotoğraf Günleri ile ilgi- li söyleşiler ve değerlendirmeler yer alıyor. Derginin 27. sayısı, bir süre ön- ce Türkiye'ye gelen ve tslamın değişen yüzü çerçevesinde Türki- ye'yi fotoğraflayan Magnum fo- toğrafçısı Abbas ile ilgili özel bir haberle başlıyor. Dergide yer alan diğer yazılar ise Hollandalı ve Türk sanatçılann katıldığı. Rot- terdam'da yapılan "Rıhtımlar Arasında" sergisi, yeni yılın ilk günlerinde Istanbul'un önemli çağdaş sanat galerilerinde açılan sergiler çerçevesinde fotoğrafın güncel sanat alanında kullanımı- na ilişkin yazılar, beşinci yaşını kutlayan Pamukbank Fotoğraf Galerisi'ndeki "Işık Yıllan" ser- gisi ile galerinin beş yılına yöne- lik bir değerlendirme yazısı ve Necati Abacı'nın fotoğraf tarihi- nin zihinlere kazuıan kimi kare- lerine de göndenne yapan "Çiz- gili Fotoğraflar" sergisiyle ilgi- li bir söyleşi. 'Öteki' temalı 18. îstanbul Fo- toğraf Günleri içeriği, etkinliğin genel bir değerlendümesiyle baş- lıyor. Bu yazıyı, Fotoğraf Günle- ri'nin açılış sergisinin sahibi An- toine d'Agata ile yapılan söyle- şi takip ediyor. Fotoğraf Günle- ri'ne 'Sirk' başhklı sergisiyle ko- nuk olan Isveçli fotoğrafçı Mag- nus Neideman ve 1997 ile 2000 yıllan arası Arnavutluk'taki ça- İışmalannın ürünü olan 'Arna- vutlar' sergisiyle etkinliğin öne çıkan isimlerinden biri olan Joac- him Ladefoged ile gerçekleştiri- len söyleşiler de dergide yer alan konular arasında. Kuzey Avru- pa'nın önemli fotoğraf okullann- dan biri olan Nordens Fotoskola öğrencilerinin sonbaharda Istan- bul'da gerçekleştirdikleri beş haf- talık projenin özeti olan 'Proje: İstanbuP sergisi ve aynı okulun eğıtmenlerinden Stefan Lind- berg'in yaklaşık 8 yıl boyunca yaptığı Amerika gezilerinin so- nucunda oluşan 'Amerika: Kar- talın Gölgesinde' sergisiyle ilgi- li söyleşilerle devam eden bu özel içerik dört yıl boyunca yaşadığı adayı fotoğraflayan Yunan fotoğ- rafçı Stratos Kalafatis, Hollan- da'daki göçmen Türk kadınlan- nın hayatlannı fotoğraflayan, beş yıldır Türkiye'de yaşayan Hollan- dalı fotoğrafçı Wilco van Her- pen ve 'Ranza' başhklı sergisiy- le Fotoğraf Günleri'nin dikkate değer çalışmalanndan birine im- za atan Kutup Dalgakıranla ya- pılan söyleşi ve etkinlik çerçeve- sinde gerçekleşen atölye çalışma- lanndan biri olan 'GörÇek' ile ilgili bir değerlendirme yazısıyla sona eriyor. Savaş karşıtı oyunlar Kültür Servisi - îstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolan (I.B.Ş.T), Amerika'nın Irak'a olası operasyonu ve Türkiye'nin bu savaşm neresinde yer alacağma, tiyatroyu yaşamın aynası olarak gören bir anlayışla kayıtsız kalmalannın mümkün olmadığının altını çizerek şubat ayında savaş olgusuna farklı bakış açılan getiren iki oyunu tiyatroseverlere sunacaklannı açıkladı: 'Schweyk II. Dünya Savaşı'nda' ve 'Hepsi Oğlumdu'. Bertolt Brecht'in yazdığı, Yücel Erten'in yönettiği, öyküsü Almanlann işgali Schweyk II. Dünya Savaşı'nda'yı Yücel Erten yönetiyor. altındaki Prag'da geçen 'Schweyk II. Dünya Savaşı'nda1 , cephede yaşanan savaşa inat kelime oyunlanyla kendi savaşmı sürdüren ve kendisini Alman ordusuyla Rusya steplerinde bulduğunda da bu direncini kaybetmeyen Schweik'ın trajikomik öyküsü anlatıhyor. Arthur Mfller'ın yazdığı ve Burçin Oraloğlu'nun sahneye taşıdığı 'Hepsi Oğlumda' ise savaş olgusuna silah tüccarlan cephesinden baîayor. Gittikçe yabancılaştığımız ve başkalannın savaşı düşüncesiyle vicdanımızı rahatlattığımız bir dönemde, savaş, ölüm, insan ve çıkar ılişkılerini sorguluyor oyun. flcinci Dünya Savaşı'nda Hava Kuvvetleri'ne çatlak silindir kapaklan satan işadamı Joe Keller'm oğlu, savaşta ölen 21 pilottan biridir. Ve acıyı evinde duyan her dünyalı gibi Keller da cephede ölen insanlarda, gençlerde hep oğlunu görür. Ve ancak paranın gölgesinden sıynhp savaşa ölümün açısıyla bakabüdiğmde sağaltabilir ruhunu. '45lik Şarkılar 1 konseri • Kültür Servisi - Boğaziçi Gösteri Sanatlan Topluluğu (BGST) bünyesinde çalışmalannı sürdüren '45'lik Şarkılar' grubu, 70'li yıllann popüler müzik ortamını örnekleyen parçalardan oluşan konseriyle bir kez daha seyirci karşısına çıkıyor. 30 Ocak'ta saat 20.00'de Kadıköy Halk Eğitim Merkezi'ndeki konserde grup, teatral bir anlatımın yer yer müzikle iç içe geçtiği, seyirciye 70'li yıllann siyasal ve kültürel atmosferinden görsel ipuçlan da sunarak alışılageldik konser formlannın sınırlannın dışına çıkmayı hedefliyor. Konser repertuvannda Tülay German, TPAO Batman Orkestrası, Fikret Kızılok, Cem Karaca, Moğollar, Selda Bağcan, Ergüder Yoldaş, Esin Afşar, Erkin Koray, Banş Manço, Orhan Gencebay, Ünol Büyükgönenç, Zülfü Livaneli gibi sanatçı ve gruplann parçalanna yer \sn\\yoı.0etişim için: 0 212 287 02 32) Haydn'ın kayıp notaları bulundu • LONDRA BBC - Joseph Haydn'ın 50 yıldır kayıp olan orijinal notalan şans eseri Budapeşte'de ikinci el kitap satan bir sahafta bulundu. 18. yüzyılın önemli bestecilerinden Haydn'ın Budapeşte Kütüphanesi'nde ikinci Dünya Savaşı sırasında bombalı saldın sonucunda çıkan yangında yok olduğu sanılan otuz dokuz opera librettosu da adı geçen notalar arasında yer alıyor. Orijinal olduğu sanat tarihçileri tarafından onaylanan notalar şu an Budapeşte'deki Milli Kütüphane'de koruma altında. Sanat tarihçileri, notalann bugüne ulaşmış olmasının sevindirici olduğu kadar şaşırtıcı da olduğunu dile getirirken bombalanmasından önce kütüphaneden kımin çıkardığının bilinmediğini belirttiler. Koray Arifih heykefcri Galeri NeVde • Kültür Servisi - Heykel sanatçısı Koray Ariş'in kişisel sergisi Ankara Galeri Nev'de yer alıyor. 26 Şubat'a kadar izlenebilecek sergide, sanatçının 1999'dayine Galeri Nev'de açtığı sergisinden bu yana üzerinde çalıştığı işler sergileniyor. 1972'denbu yana Roma, Floransa, istanbul gibi kentlerde kişisel sergiler açan Ariş, Ankara Galeri Nev'deki bu sergisinde, yine kösele, ağaç, kurşun gibi malzemeler kullanıyor ve içi kimi zaman dolu formlar ortaya çıkanyor. Sergıde Ariş'in şamanistik sembollere yer verdiği büyük boy bir çahşmasuıın yanı sıra daha küçük boylardaki devinen heykelleri de yer alıyor. (0 312 437 93 90) • Kültür Servisi - !f istanbul 2. AFM/Uluslararası Bağımsız Filmler Festivıli, 26 Ocak Pazargünü saat 19. 30'da AFMBeycglu Fitaş Sinemalan'nda yapılan kısa film yansması, ödül töreniyle sona erdi. Seçicı kurul tarafhdan belirlenen !f binnciliğine, Gözde Hiçdurrtiiz ve Russel Zehnder'in yönettiği 'Mutlu Yıllar Sharon* adlı film değer bulundu. Cem Yardımcı'nın yönettiği 'Beden Monoloğu' ise izleyicileriı oylanyla seçilen film oldu. Yurtdışında bulonan fihnin yönetmenini törende Burcu Günmer temsil etti. Törenin sonunda izleyicilere, yanşma bölümünde gösterilen genç Türk yönetmenere ait kısa filmlerden bir seçki sunuldu. 'San Francisco SokaMan 1 An ofcyor • ANKARA (AA) - Michael Douglas'a jöhret kapılannı açan 'San Francisco Sokaklan Streets of San Francisco' adlı dizi, yıllar s>nra bu kez beyazperdede izleyici karşısına çılacak. ABD'de 1970'li yıllarda ABC Televizyonı'nda yaymlanan ve 1980'li yıllarda Türk izleyicisinin sevgilisi olan dizide, Dougla ile Karl Malden'in rollerinı üstlenecek oyuncılar için arayışlar başladı. Paramount Pıcturesfilm şirketinin yapımcılığını üstleneceği filmiı senaryosunu Robert Eisele kaleme alacak Dizi, biri 'alaylı' ve tecrübeli, diğeri 'mekepli ve deneyimsiz' iki polisin San Francisco sokaklanndaki suçlulann dünyasında koşuşturmacalarla geçen maceralannı koıu alıyor. BUGÜN • CEMAL REŞtT REY'de 'III. Ulusla arası tstanbul Barok Günleri' kapsamında 20 JO'de Chamber CoUeginm 'Tuttu Soli' konser. (0 212 232 98 30) • YAPI KREDİ KÜLTÜR SANAT MERKEZİ SERMET ÇİFTER SALONU'nda 18.30'da 'Salı Toplantısı' kapsamında Tuğrul Tanyol'un yöneteceği Ayten Gökçer'in konuşmacı olarak katıla<agı 'Günlük Yaşamın Mitolojisi: Ayinler - Evlilik' konulu söyleşi; Turkcell Salonu'nıa ise l_9.30'da Sami Ayanoğlu'nun yönettiği '5< Vıl Önce Türk Sineması Toplu Ğösterimi' (0 212 252 47 00) • BtLGİ ÜNtVERSİTESİ KUŞTEPE KAMPUSU'nda 19.30'da David Ljnch'in 'Mulholland Çıkmazı' filminin gösterimd (0 212 293 50 10) • BORUSAN KÜLTÜR SANAT MERKEZt'nde 19 OO'da Ali Fuat Yılmazoğlu'nun flamenko gitar resitali. (0 212 292 06 55) • TARTK ZAFER TUNAYA KLT.TÎTI MERKEZt'nde 18.0O'de 'Himalayalar- 8000'e Yolculuk' dıalı söyleşi. (0 212 293 12 70) • ATATÜRK KİTAPLIĞI'nda 18 OO'de Dücane Cündioğlu'nun Mantık Atörvesi (0 212 249 09 45)