Katalog

28OCAK2003SAU CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(a cumhuriyet.com.tr 11 Kampuslar gazetienecek • WASHINGT0N (AA) - Amerikan Federal Soruşturma Bürosu FBI, teroıizmle savaşta yeni bir uygulama başlatarak üniversite kampuslannda, polislerin de yardımıyla yabancı uyruklu öğrencilerin her hareketini gözleyecek. Amerikan Göçmen ve Vatandaşlık Dairesi, bu amaçla yabancı öğrencüerin bilgisayar kayıtlannın tutulacağı bir sistemi bu ay devreye sokuyor. Washington Post gazetesi ve CBS televizyonunda yer alan haberlere göre FBI, ABD'ye zarar vermek isteyebileceğinden şüphelenilen veya vizesinin süresi dolmuş öğrencileri takibe aldı. Montezari serbestkalıyor • TAHRAN(AA)- Iran'da 1997 yılından bu yana Kum kentinde ev hapsinde tutulan muhalif din adamı Ayetullah Hüseyin Ali Montezari, bugün serbest bırakıhyor. tRNA'nın haberine göre, Içişleri Bakanlığı'ndan adını vermeyen bir yetkili, yaptığı açıklamada, tran Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi'nin aldığı kararla Ayetullah Montezari'ye uygulanan ev hapsinin bugün kaldınlacağını söyledi. Haberde, kararda, Kum ve îsfahan eyalet valilerinden gerekli önlemleri almalan ıstendiği ve nasıl davranmalan konusunda talimat verildiği belirtildi. Iran Öğrenci Haber Ajansı'nuı haberüıde de Montezari 'nin "yakında, belki yann (bugün) serbest bırakılacağı" bildirildi. Bush'a Neron benzetmesj • RtYAD(AA)-Bir Suudi gazetesi, ABD Başkanı George Bush'u HitlerveNeron'a benzettı. El Riyad gazetesi, Bush'un Irak'ı istila ehnek istediğine işaret ederek, "flctidar, külrürsüzlük ve aldırmazlıkla birleşince, Neron ve Hitler'den Şaron ve Bush'a kadar tarihteki bütün savaş baronlannın yaptıklan tekerrür eder" ifadesini kullandı. Yorumda, "Hedefe giden yol silah gücünden geçer ve halklar arasındaki ilişkileri yönlendiren ahlaki değerler için en ufak kaygı duyulmazsa Hitler zamanındakı Reichstag ile bugünkü Amerikan Kongresi askeri tercihleri nedeniyle ayru kefeye girerler" görüşü dile getirildi. flrap spikep tutuklandı • BRÜKSEL(AA)- Briiksel 'de yayın yapan oit Arap radyosunun ;pikerinin tutuldandjğı Lçıklandı. Brüksel »avcılığı, Ali M. isimli jazetecinin 10 gün >nce tutuklandığını, ncak soruşturma edeniyle bunun asından gizlendiğini elirterek, aynntılı ;ıklama yapmayı dderti. Savcı Bernard [ichel, söz konusu ızetecinin, radyo [yınlan sırasında, ın dinci Araplara rşı operasyonlara tılan Arap asılh polis revlilerini ve slerini tehdit ettiğini dirdi. Denetçiler Irak'm yeterince işbirliği yapmadığını ve silah bildiriminin eksik olduğunu belirtti Kritik hafta raporla açıldı• Blix ve Baradey'in, raporlan açıklandı. Raporlarda BJix, Irak'n denetçilerle "kaç-yakala" oyunu oynadığını ve saydamlık içinde bir işbirliğine yanaşmadığını söylerken, Baradey nükleer faaliyete rastlanmadığını belirtti. Dış HaberierSenisi -Birleşmiş Mil- letler (BM) silah denetçileri kornısyo- nu (UNMOVIC) Başkanı HansBfc ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IA- EA) Başkanı Muhanuned EJ Baradey, Irak'taki silah denetimleriyle ilgili ra- poru dün Güvenlik Konseyi'ne sundu- lar. Irak'ın kimyasal silah bulundurdu- guna ilişkin daha ikna edici kanıtlara sa- hip olduğunu ve bunlan en kısa sürede sunacağını vurgulayan ABDyönetimı- nin, •gerektiğınde Irak'a tek başına da saldırabüeeeğini" yınelemesine karşın, BM çerçevesinde mütterlklerini ik- na etmek ıçin bir süre daha bekle- yeceği öngörülüyor. Konsey'in Av- rupalı üyeleri. "'denetçfleredahafaz- la zaman tanınması gerektiğT üze- rinde anlaştı. BIix'in dün Güvenlik Konseyi 'ne sunduğu 16 sayfalık raporunda yer alan başlıklar özetle şöyle sıralanı- yor: 1 -Irak'ın silah raporu eksik: Irak- lılar, kayıp kitle imha silahlanrun ne olduğunu ikna edici biçimde kanıt- layamadılar. 2-Iraklı bılim adamlan ve uzman- lar, denetçilerle mülakat konusun- da işbirliği yapmıyorlar. 3- Irak, kitle imha silahlannın or- taya çıkanbnası konusunda yararlı olabılecek U-2 casus uçaklannın uçuşunu engelliyor. 4 - Denetçiler, Bush yönetiminin öne sürdüğü gibı Irak'ın yeniden silahlandığı yolundaki iddialan doğ- rulayacak kanıtlara da ulaşamadılar. Bfa: Irak oyun oynuyor BM'de raporunu yaklaşık 45 dakika süren konuşmayla açddayan Blix, Irak'ın yete- rince işbirliği yapmadığını ve BM'ye yaptı- ğı silah bildiriminin eksik olduğunu vurgu- ladı.Blbc, Irak'ın kayıp 6 bin 500 kimyasal silah başhğının ne olduğuna açıklık getır- mediğini belirtti ve kayıp kimyasal siiah baş- lıklannın "buzdağının göriinen kısmr olabileceğini söyledi. Irak'ta aynca hardal gazı üretmektekullanılanmalzemeele geç- tığinı söyleyen BIix, Bağdat'ın aynca fuze üretimi konusunda venlen 1500km'likmen- zil iznini de aştığını, katı ve sıvı yakıtlı fu- ze denemelen yaptığının belirlendiğini kay- Denetçüer, 27 Kasım'da göreve başlamalanndan bu yana yüzterce tesiste incetemeter yaptL (Fotoğraf: AP) Bundan sonra nelerolacak? 60 gündür Irak'ta kitle imha silahlanyla ilgili araştırmalar ya- pan silah denetçileri- nin raporu, dün BM Güvenlik Konseyi'ne iletildi. Bugün ABD Başkanı George Bush'un, "Birtiğin Dunımu" konuşmasını yaparak ABD'nin rutumunu açıklaması bekleni- yor. Yarm ise BM Güvenlik Kon- seyi silah denetçilerinin raporu- nu görüşecek. Bush ile Ingilte- re Başbakanı Tony Blair cuma günü Camp David'de buluşarak stratejilerini netleştirecekler. BM Güveniik Konseyi sa- vaşı destekJer mi? Bugünkü tabloya bakıhrsa, ha- ytr. Fransa, Almanya, Rusya ve Çin başta olmak üzere birçok ül- ke denetçilerinin süresinin uza- rılmasuu istiyor. Konsey'in aske- ri müdahaleyi destekleyecek bir karan alabilmesi için daimi üye- lerin (ABD, Ingiltere, Fransa, Rusya, Çin) hepsinin ve toplam 15 üyenin de en az 9'unun ona- yı gerekiyor. Bu koşullar, bugün- kü tabloda mümküngörünmüyor. Bu durumda yeni bir BM karan gerekir mi? Aslında gerekmiyor. Çünkü, 8 Kasım'da Güvenlik Konseyi tarafından ahnan 1441 sayıhka- rar, Irak'a savaş açma konuda Konsey'e çok geniş yetkiler ve- riyor. Oyle ki, Irak BM'nin ka- rarlannı ihlal etmesi durumun- da Körfez Savaşı'ru bitiren an- laşma geçersiz sayılacak ve bu yeni savaşın gereİcçesi olabıle- cek. 1441 sayılı karann "mad- di iblal" tanımlaması ise, hayli geniş kapsamlı. ABD ve karşjtian ne savunu- ABD'li yetkililer, Irak'ın BM kararlannı ihlal ettiğini ve 1441 sayılı karara göre askeri harekât için gerekli koşullann oluştuğu- nu ileri sürüyor. Fransa, Alman- ya, Çin ve Rusya ise, henüz or- tada yeterli kanıt bulunmadığını ve diplomatik yollar tümüyle tü- kenmeden askeri harekâhn doğ- ru olmayacağını savunuyorlar. derti. Blıx, Irak'n denetçilerle "kaç-yaka- Ia" oyunu oynadığını ve saydamlık içinde birişbirliğine yanaşmadığını söyleyerek, fii- ze yapımında kullanılan parçalann da Irak'a yasadışı yollardan getirildiğini ifade etti. Blix, aynca Irak'ın şarbon (antraks) silahı yapımında kullanılan malzemeleri imha et- tiğine dairbirkanıta da rastlanmadığını kay- detti. IAEA Başkanı El Baradeı de, raporunda, Irak'ta nükleer silah konusunda denetımJe- rin tamamlanabilmesi için daha zamana ih- tiyaç bulunduğunu ifade ettı. Denetımlerde Irak'ta bir nükleer faaliyete rastlamadıkla- nm behrten El Baradei, tak'tan alınan ör- neklerin anatizinin sürmekte olduğunu kay- detri. Avrupa 'zaman' istiyor BM Güvenlik Konseyi 'ne denetçilerin ra- porunun sunulması öncesinde bir araya ge- îerek "ortak turum" oluşturmaya çalışan Konsey'in Avrupalı üyeleri, görüşmeler so- nucunda ABD'ye karşı açık bir tavır belir- lemekten kaçındılar, ancak "BM denetçile- rinüı görevsürelerinin uzaaimasT konusun- da anlaşhlar. Brüksel'de dün bir araya gelen BM Güvenlik Konseyi daimi üyelen Ingil- tere ve Fransa ile geçici üyelerden ts- panya ve Almanya'nın dışişleri ba- kanlan, Bhx yönetimindeki denetçile- rin zamana ihtiyaçlan olduğunu açık- ladılar. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, BM GüvenlikKonseyunin Irakıtaki silah denetçilerine çalışma- lan için daha fazla zaman vermesini beklediğini bildirdi. AB Ortak Dış Po- litika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana da, "Irak'la dönüşü ol- mayan noktaya henüz geünmediğini" belirterek, "Bugünkü koşullarda sa- va^n haksız olacağmı" söyledi. Avrupa bölündü AB ülkelerinin beklenenin aksüıe ABD'ye karşı net bir turum belirleye- memesinin, tek tekülkelerin faridı gö- rüşler içinde olmasından kaynaklandı- ğı beürtihyor. ABD'nin sadık mütte- fiki Ingiltere, AB üyelerini Washing- ton'a koşulsuz destek vermeye ikna etmek için çahşırken Ispanya, gele- neksel ABD dostluğunu ön plana çı- kanyor ve askeri operasyona karşı tavır almayı reddediyor. Itarya, Da- nimarka ve Hollanda da îngilte- re'yeyakın. ABD'nin Irak operasyonu konu- sunda bir süredir "gerflinı yaratan" açıklamalarla öne çıkan Fransa ise esasen savaşın "dernal" başlaulma- ması gerektiğini sa\*unuyor. Dene- yimli diplomatlar, "BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olan Fran- sa'nın bugüne kadar hiçbirzaman ABD'ye karşı veto hakkmı kuHan- madığuu" hatırlatıyorlar. Almanya ve Yunarustan ise AB'de savaş istemeyen cephede başı çeki- yor. Rusya dün Güvenlik Konse- yi'nde Irak ile ilgili yeni bir karar alınmasınagerek olmadığı görüşü- nü savunduğunu açıklarken silah denetimınin sürdürülmesi ısteğüıı yi- neledi. Çin'in BM Büyükelçiliği yetki- lisi Zhang Vishan da, Güvenlik Konseyi'nin çoğu üyesinin Lrak 'ta- ki BM silah denetimlerinin sürme- si görüşünde olduğunu söyledi. BM Güvenlik Konseyi'nin Irak gündemli toplanhsının basına kapah bölü- mü uzatıldı. BM Güvenlik Konseyi'nin dö- nem başkanı Fransa'nın büyükelçisi Jeao- Marc De La Sabtieae, BM silah denetçile- rinin raporlannı sunmalannın ardından baş- layan basına kapah oturumda bazı istişare- lerin önceden öngörülmediğini, yeniden top- lanma karannın, Blix ve Baradei'nin ken- dilerine yöneltilen sorulan yanıtlamalan için alındığıiu belirtti. BM Güvenlik Konse- yi'nin Irak konulu oturumunun Çarşamba günü yeniden yapılması bekleniyor. 14 Şubat'ta da yeni raporla ilgilı yeni bir top- lantı yapılacak. Oyalama taktiklerine izîn yok ABD: Zaman daralıyor NEW YORK (AA) - ABD Dışişleri Bakanı Co- lin Powell, Irak'ın silahsız- lanması için zamanın da- raldığını söyledi. Povvell, silah denetçilerinin raporu- nun açıklanmasından son- ra düzenledigi basın toplan- tısında, Irak'ın silahsızlan- ma konusunda dünyaya meydan okumaya devam ettiğini, bu durumun BM Güvenlik Konseyi'nin gü- venırliliğıni tehdit ettiğini belirtti. Irak'ın silah denetçile- riyle etkin işbirliği yapma- dığını söyleyen Powell, "Onümüzdeki plan belli. BM'den 1441 sayılı kara- ngeçirdik. 15üJkebuna onay verdi. Şimdi silah denetçilerinin raporu gel- di. Silah denetçilerine so- rular sormak hakkunız. ABD Başkanı George W Bush, muhataplarıvla te- masta olacak, Ben de, mu- hataplarıma danışaca- ğım. Bu hafta Ingiltere Başbakanı Tony Blair Washington'a geiecek. BM Güvenlik Konseyi üvelerinin de başkentle- rine danışmaian gereke- cek. Bu danışmalann ar- dından, Irak konusunda bir sonraki adun ortaya ÇH kacak"dedi. Irak için za- manın daraldığını belirten Powell, silah denetim sü- recinin sonsuza kadar sür- mesine izin veremeyecek- lerini behittı. Povvell, "Oya- lama taktiklerine izin ve- reme\iz"dedı. Beyaz Saray sözcüsü Ari Fleischer da, Irak'ta silah denetim sürecinin devam ettiğini, ancak zamarun da- ralmakta olduğunu söyledi. Fleischer, ABD Başkanı GeorgeBush'un denetim- Ierin sona ermesi için bir takvim belirlemediğinı söy- ledi. Sözcü Fleischer, "Baş- kan Bush endişeli, çünkü BM bütün dünyaya Irak'ın eünde ölümcül si- lahlar bulunduğunu dü- şündürteceksayısız neden sundu" dedi. 'Yalan programı olan filke' ABD'nin BM Büyükel- çisi John Negroponte, BM silah denetçilerinin sundu- ğu raporda, Irak'ın BM ka- rarlanna uyacağına ilişkin bir kanıt görmediklerini söyledi. Negroponte, de- netçilenn tek basına, "ya- lan ve hile programı olan bir ülke" şeklinde nitelen- dirdiğı Irak'ta silahsızlan- mayı sağlayamayacağını söyledi. John Negroponte "Irak ret pou'tikası izli- yor. Güvenlik Konseyi de buna gereken cevabı vere- cektir" şekünde konuştu. Negroponte, BM silah de- netçilerine zaman tanınma- sınakarşı çıktı. Negropon- te, 15 günde bir şeyin de- ğişmeyeceğini belirterek "Zamandan söz edenlere söyleyecek tek bir sözüm var. Bu hikaye 13 vıldır devanı edivor" dedi. İngiltene'debirgnıp savaş karşn%Fairford'dakiABD hava üssüne zoria girdi. Irak'la savaş halinde B52 bombardıman uçaklan- mnkonuşJandmlacağıüs- se giren eviemdler,Inginz pofisi tarafindan turuJdan- dı. (Fotoğraf: AP) Yalçınbayır alacaklan karann çok kritik olduğunu söyledi: Çocııklarııııızı ıınutmayacağız ANKARA (Cumhurrvet Bürosu) - Aralannda sanatçı Mehmet AB Alabora, Rutkarv Aziz, gazeteci Ay- d«ı Engjn ile îngiliz ve ABD'li çok sayıda profesörün yer aldığı Ulus- lararası Banş Girişimi, Başbakan Yardrmcısı Ertuğrul Yalçmbayffile görüşerek "Türkrye sa\ aşa girmez- se Irak savaşı da ohnaz'' uyansmda bulundu. Yalçmbayır da, ABD'ye sert me- sajlar verdiği konuşmasında, "Tes- Bm ohnuş bir Irak var. Sizneyin sa- vaşmı yapryorsunuz? Çıkanruz ne? Gücünüzk her şeyi elde ermeve ça- hşı> T orsunuz" diye tepki gösterdi. Yalçınbayır, hükümetin savaşın olmaması için elinden geleni yap- tığını vurguİayarak, "Önümüzdeki ild hafta çok önenıli. Karan verir- keninsan olduğumıızu,çocukiannuz oiduğunu,Irakhlarm da insan oldu- ğunu unutmayacagjz" dedi. Ankara banş kenti olsun Aralannda Türkiye'den sanatçı, çevirmen, hukukçu ve gazeteciler- le ABD, Ingiltere, Yugoslavya, Is- veç'ten gelen banş sözcülerinin bu- iunduğu "Uluslararası Banş Girişi- mi'', Ankara 'da temaslarda bulundu. "Ankara kuzey cephesi değü, banş başkenti olsun" sloganıyla yola çı- kan banş girişimi üyeleri, dün Yal- çınbayır ile görüştü. Oldukça duygusal bir ortamda gerçekleşen göruşmede konuşmacı- lann ABD karşıtı görüşleri öne çık- tı. Yalçmbayır, Irak'taki çocuklann ABD'deki çocuklar kadar yaşam hakkına sahip olduklanna dikkat çekerek, "Amerikaldar bir askeri öldüğünde nasıl isyan ediyorlarsa bizlerin de diğerlerinin de isyan et- me hakkı var.ABD bunun en şiddet- B örnegini 11 Eylül'de yaşadı. O za- mankimsanideğerierini unuttu mu" diye sordu. Yalçınbayır'uı bu sözleri Barış Girişimi üyeleri tarafından uzun süre alkışlandı. ELKAİDEBAĞLANTISI Sofire herkesi suçladı• ABD'li gazeteci, EnsarEl İslam'm zehirli kimyasal madde ürettiğini, grubun Türkiye ikerinden kimyasal madde kaçakçılığı yaptığıru öne sürdü. WASHES"GTON (ANKA) - New York Times gazetesinin ABD yöne- timine yakınhğıyla tanınan yazan Wılliam Safire, El Kaide bağlantılı Ensar El Islam örgütünün, Kuzey Irak'ta SaddamHüseyin' in desteğiy- le zehirli kimyasal madde ürettiğini ve bu maddelerin Türkiye üzennden kaçakçılıgının yapıldığun öne sürdü. Safire, The New York Times'ta yer alan yazısına, 11 Eylül saldınsını iz- leyen günlerde, ABD Dışişleri Baka- nı CoBn Powell'ın, Usame Bin Ladin ve SaddamHüseyin arasında "açık bir bağJana olmadığr yönünde yaptığı açıklamasıru anımsatarak başladı. Bir süre sonra bir bağlantımn ortaya çık- tığını savunan Safire, 24 Eylül günü kendi yazmış olduğu, "Kürtkaynak- lar bana (ve dinleyen herkese) Irak düdatöriinün,El Kaide mollalan vete- röristierinin beşinci kolunu süahlan- duthğnuvefinanseettiğini büdirdiler" habenne gönderme yaptı. CIA'nm kendısini dinlemediğini yazan Safire, Kürtler'in, bazı esirle- ri ve kendi taraflanna geçenleri, El Ka- ide'nin Ensarkanadının, dışanya sat- mak için, zehirli kimyasal lar ürettiği- ni açıidamalan yönünde ikna ettiği- ni bildirdi. Burada bahsi geçen kim- yasallardan bir tanesimn, "Türkiye üzennden kaçakçıhğı yapüan" siya- nür olduğunu öne süren Safire, ope- rasyonun, Ladin'in, yardımcılann- dan, Ebu Musaab el-Zarkavi olduğu- nu belirtti. Safire, îngiliz istihbaratının, "topal terönst''in (Zarkavi), Türkiye'deki Ce- zayirbağlantısıyla, kendi ürünlerinden birisi olan "rkan" alışverişi yaptığını öne sürerken, Bunun, Iraklı kımya- gerler tarafindan da yakından bilinen ve savaş başlıkiannda kullanılan bir zehir olduğunu yazdı. IBRIS GUNDEMDE ABikna içingeliyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -Avrupa Birliği 'nin (AB) en üst dü- zey yetkilileri, Türkiye'yi Kıbns konusunda ikna etmek için cuma günü Ankara'ya geliyor. AB Dö- nem Başkanı Yunanistan'ın Dışiş- leri Bakanı Yorgo Papandren, bir sonraki Dönem Başkanı Italya'mn Dışişleri Bakanı Franco Frahüni, AB Ortak Dış Politika ve Gihenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana ve AB Komisyonu'nunGenişlerreden Sorumlu Üyesi Günter \ferheugen, 31 Ocak'ta Ankara'da Tiirk yetkili- lerle bir araya geiecek. Türkiye'nin AB adayhğının zrdın- dan ilk İcez bakanlar düzeyinde ger- çekleştirilecek Troyka toplannsına katılacak olan yetkililerin. Kıbns'ın yanı sıra Türkiye'nin üyelik süreci konusunda da önemli mesajlaı ver- melen bekleniyor. OSAC Temsilci gîtmedi DOLUNAYKlŞLALI-ULl^Ç ~ BRÜKSEL- AB üyesi veAİ'ye aday olan ülkelerin parlamentolzı ile A\Tupa Parlamentosu'nun temılci- lerinden oluşan Avrupa Komitesi lon- feransı'na (COSAC) Türkiye'de ka- tılım olmaması şaşkınlık yarattı. AB Dönem Başkanı Yunanistan tarnn- dan düzenlenen, Brüksel'de, dürçer- çekleşen toplannya, AB üyesi veıda- yı ülkelerin dışişleri veya AB> işleıko- misyonlannın başkanlan kcatıklar. Yunanistan, dünkü toplantıda 'ûrk kahlımı olmamasını şaşkınlıkJaar- şüadığını, davetin TBMM Başknlı- ğı'nayapıldıgıaı, olumsuzyanıt Iın- dığını bildirdi. Yurıan kaynaklarda el- de edilen bilgılere göre TBMM aş- kanlığı, "Henûz AB işlerinderso- rumlu bir komisyon bulun macŞı" gerekçesiyle daveri reddetri. Irk kaynaklar, bazı meclis başkanlaıun ve üyelerinin de ülkelerinı ternsil Je- bildiklerini, bir "acemiliğin'*' sö^o- nusu olabileceğini ifade ettiler