Katalog

Genel Yavm Yönetrnenı: İbrahim Yüdız • Yazıışleri Müdürü: Salim • Sorumlu Müdiir Mehmet Haber Merkezi Müdürü: Hakan Kara CumhuriyeC İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET \AKFI adına tLHAlS SELÇUK îstıhbarat Cengiz Yıldırım 0 Ekonomı Öz- lem Y üzak t Kültür: Egemen Berköz 9 Spor Abdülkadir Yücelman 9 Makalcler: Sami Ka- raören # Düzeltme Abdullah \ azıcı • Bıl- gı-Belge Edibe Buğra • \ urt Haberlen Meh- met Faraç 9 \\rupa Temsilcısı Güraj Öz YayınKurulu:İ]hanSelçuk(Baş- .AnkaraTemsılcısı Mustafa Balbav AatürkBuKan Muessese Müdürü Erol REKL\vi: p.vı. Ltd. Şti. • Genel kaıiı. EmreKongarıDanışman). No 125. Kat 4, Bakanlıklar-Ankara Tel. 4195020 O Erkut • Koordınator \ludurGulbin Erduran*Koordmatdr Orhan Erinç. Hikmet Çetin- hat). Faks 419502~9IzmırTemsılcısı SerdarKızık. Ahmet Korulsan • Mu- Reha Işıtraan • Genel Mudur\ rd ka>a, Şükran Soner. İbrahim H.ZıyaBK 1352 S 23Tel 4411220. Faks 4418745 hasebe Biilent Yener» Se»da Çoban • Fınansman Mddurû Yıİdız, Orhan Bursab. Musta- • AdanaTemsılcısı Çetin Yiğenoğlu. inönüCd. 119 Idare Hüse\in fa Balbav. Hakan Kara. S. \o.l Kat 1, Tel 363 12 11, Faks. 363 12 15 " ""'"" I ""~"" G ü r e r Çetin Erduran Tel 0212 514 0^ 53 - Satış Fazilet Kuza 511 S4 cO-b 1 Faks 0212513 8463 \ aumlavan: Yenı Gün Maber Ajanai Basın \e Yavıncıhi \ Ş. Bukı: Sabah Yayıncılık \ $ Turtocaİı C ad 39 41 Cagaloglu UH4 IslanBul PK 246 - Sırkecı ?4415 Istanbul Tel ı02UöI2u5O5(20haıı Faks (0 2121513 85 95 11 EYLÜL 2002 tmsak:5.O3 Güneş: 6 33 Ögle: 13.08 tkındı: 16 40 Akşara: 19.30 Yatsı: 20.53 Büyükelçi kahve içemedi? • Haber Merkezi - Amerika ve Türk Dostlan Deraeği Başkanı ve Eski Amerika Büyükelçisı Mark Paris. "Ağn DağTnın zirvesinde Türk kahvesi içmek" hayalini gerçeğe çeviremedi. 5170 metredeki zirveye çıkmayı başaran Paris, şiddetli rüzgâr nedeniyle kahve içemeden geri döndü. (Fotoğraf: AA) Dünyanın en uzun yaşayanları • TOKYO (AA) - Japonya'da, 100 yaş ve üzenndekilerin sayısının 18 bine ulaştığı, bunun, dünyanın en uzun yaşayan ulusunun yeni bir rekoru olduğu belirtildi. Geçen yıl 100 yaşına basanlar bir önceki yıla göre 2 bin 459 daha fazla çıktı. Bu rakamın bir on yıl öncesindeki ı rakamlardan 4 kat fazla olduğu belirtildi. ; Japonya'nın 17 bin 934 asırlığının yüzde 84'ü kadın, yüzde 90.63'ü ise 103 yaş ve altında bulunuyor. Japonya'daki en yaşlı erkek ve kadın ( 113 ve 115 yaşlannda. Kodak'ta üretim hatası • \İYANA (AA) - Kodak firması, DC5000 modeli dijital fotoğraf makinelerinde üretim hatası saptandığıru belirterek piyasaya sürdüğü 75 bin makinenin servise ı getınlmesı çağnsında bulundu. Fotoğraf makınelerindeki anzanın ücretsiz olarak gıdenleceğini, ancak makinelerin geri alınmayacağını bildiren Kodak firması yetkilileri, makinenin aküsü ve hafıza kartının değiştirilmesı ile USB kablosunun kullanılması sırasında elektnk çarpmasına neden olduğunu bildırdi. Uğurlu Sıvas'ta • SIVAS (AA) - Ünlü piyanıst besteci Tuluyhan Uğurlu. Sıvas'ta 2 gün süreyle konser verecek. Cumhuriyet Ünıversitesi Külriir Merkezi'nde düzenlenen "Dinlerin bir arada yaşamaya katkısı" konulu sempozyumun ardından Tuluyhan Uğurlu, Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi önünde halka açık olarak '"Kutsal doğunun mabetleri" adlı ıkı konser verecek. Uğurlu, 11-12 Eylül tarihlennde vereceği konserlerde, Türk müziği enstrümarJarından oluşan 100 kişilik kadro ile sahneye çıkacak. 'Bebeğimiz normal mi?' • İSTANBUL (AA) - Bebek bekleyen çıftlerin, "Bebeğimiz normal olacak mı?" endişesi, aılelere doğum öncesı, hatta hamile kalmadan önce verilen genetik danışma hizmetiyle en aza iniyor. îstanbul Üniversitesı (tÜ) Çocuk Sağlığı Enstitüsü Tıbbi Genetik Bılim Dalı Başkanı Prof. Dr. Memnune Yüksel Apak, genetik hastahklarda riskli aileler ve bıreyler behrlenerek erken prenatal (doğum öncesi) tanı olanaklannın sunulabildiğıni kaydettı. Stresli mesleklep • İZMİR (AA) - Ege Üniversitesi (EÜ) Tıp Fakültesı Psikıyatn Anabilım Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Çelikkol, -'maden işçihği". "hekimlik", "öğretmenlik", "hava kontrolörlüğü", "'polislik" ve "şoförlüğün", stresli meslekler jğ '_ sıralamasmda ön sıralarda yer aldığını söyledi. Çelikkol, söz y konusu mesleklerin koşullannın kişide sıkıntı, gerginlık. öfke, moral ve ; konsantrasyon bozukluklanna neden olabildıği gibi bireyin aile ve çe\Tesıyle olan ilişkilerini de olumsuz yönde , etkileyebildiğıni anlattı. Egeli erkekler lighr çıktı • İSTANBUL (ANKA) - Medenı Yasa'da yapılan değişikliğe göre artık yasal olarak "evin reisi" erkek değıl. Ancak anketler, yasa değişikliğini pratik yaşamda doğrulamıyor. Türk halkının yüzde 66.8'i evin reisi erkektir diyor. Bölgeler itibariyla dağılım incelendiğinde ev reisliği açısından en "maço" bölge Karadeniz, en "light" bölge ise Ege çıktı. İstanbul'un önemli içme suyu kaynaklarından Ömerli'deki cezaevi inşaatı durduruldu Suhavzasında adaletOKTAY EKİNCİ Adalet Bakanı Prof. Dr. Aysd Çelikei, nâzım planlarda "imar yasağı" getirilen ve İstanbul'un içme suyu havzalanndan •'ÖmerlT rezervuarı alanında bulunan hazıne arazisindeki "cezaevi" inşaatını durdurdu. Maltepe ilçesinin Büyükbakkalköy mahallesine bağlı "Ortadere" yöresindeki içme suyu havzası içinde cezaevi yapımının; "Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası çevre sö/jeşmeleri" açısından da yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Çelikei; "Adalet Bakanlığı'nın ulusal ve uhıslararası hukuka aykın davranması, amaç ne olursa olsun düşünülemez..." dedı. Ömerlı bölgesindekı su havzasının koruma alanlan ıçine giren Ortadere'deki 300 bin m2'lik hazine arazisinde, sadece cezaevi değil, "hiçbir tesisin" yapılamayacağı yönündeki ilk yaamız 07 Temmuz 2002 günü ÇED Köşesi'nde yayımlanmışh... Prof. Dr. Celikel bakan olunca Dönemın Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk adına Ceza ve Tevkifevlen Genel Müdürü Aii Suat Ertosun imzasıyla gelen 12.07.2002 tarih ve 047655 sayılı açıklamada ise ınşaatın "İSKİ mevzuaüna uj'gun" olduğu belirtilmişti... ÎSKİ yönetmeliğinin daha önce mahkemece "iptal" edildiğini, su havzalannı imara açan bu yönetmeliğin önemsiz bir değişiklikle yeniden yürürlüğe sokulduğunu ve şimdi cezaevine de "ruhsat dayanağT yapılan bu yönetmeliğin dava konusu yapılarak "yargılandığını'' yazmamız üzerine, genel müdürlüğün aynı açıklamasındaki yanıtı ise özetle şöyleydi: "Terörü önlemek için bu cezaevi gereku. Aynı bölgedeki diğer yapılaşmalara neden ses çıkartılmıyor?.." Bu yanıtın ardından "3 Kasım seçimleri" karan alınıp Adalet Bakanlığı'nda da anayasadaki "tarafsızlık'* ilkesine göre değişım yapılarak Prof. Dr. Aysel Çelikei bakanlık görevini üstlemnce, aynı konuyu ÇED Köşesi'nde yeniden işledik. (01 Eylül 2002) Izleyen günlerde ise Prof. Dr. Çelikei arayarak. Cumhuriyet'in uyansı üzenne dosyayı incelemeye aldırdığını ve su havzasındaki cezaevi inşaatı projesini ulusal ve uluslararası hukuk açısından "durdurduğunu" bildirdi. DÜNYADA HER 3 KADINDAN BİRİNDE KEMİK ERİMESİ VAR Türklerde osteoporoz suçlusu hareketsidik VURAL AHI 71 ülkede 138 ulusal kuruluşu bir araya getiren Uluslararası Osteoporoz Vakfı (IOF) Genel Direktörü Daniel Navid, osteoporoz konusunda toplumu bilinçlendirme çalışmalarma destek vermek üzere tstanbul'a geldi. Daniel Navid, kemik erimesi olan % osteoporozun tehlike bo^tlanna ; dikkati çekerek dünyadaki her üç kadından ve sekiz erkekten birinin de yaşam boyu osteoporoz riski taşıdığını söyledi. Düzenlenen toplantıda konuşan 1Ü Tıp Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ABD öğretim üyesi Prof. Dr. Dilşad Sindel. Türkiye'de osteoporoza bağlı kalça kınğı sıklığımn Avrupa ülkelerinden 13 kat daha az ve 10 binde 1.6 olduğuna işaret ederek "Osteoporoza bağlı onıurga kınkhğında, Tûrkhe'nin de katüdıgı EVOS" çabşmasmda A\rupa'nm 19 ülkesinde kınk oranı \iizde 6-20 olarak bildirilirken bu oran ülkemizde yüzde 9 olarak saptandı" dedi. ; Cünes ısığı... 1Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fiziksel Ttp ve Rehabilitasyon ABD öğretim üyesi Prof. Dr. Ulkii Akanrmak da "Türkiye'de ortalama önırün kadınlarda 67, erkekkrde 65 yaş [ channda olduğunu haûrlatırsak osteoporoz yaygmhk kazanı\or" dedi. Osteoporozun risk faktörleri arasında çocukluktan itibaren az süt tüketimi ve buna bağlı olarak kalsiyumun düşük oranda alınması, kapalı giyim nedeniyle güneş ışığından yeterince yararlanamama ve D vitamini > yoksunu çocukluğun bulunduğuna « değinen Akanrmak. Türk insanı için en önemli risk faktörünün fiziksel aktivitenin azlığı ile sigara olduğunu sözlerine ekledi. Fuarda Duru rüzgârı esti tZMİR (AA) - Bu yıl 71 'incısi düzenlenen tzmir Enternasyonel Fuan kapsamında düzenlenen Nostalji Günlberi tüm hızıyla sürüyor. Konser dizisinin dün geceki bölümünde şarkıcı Nükhet Duru sahneye çıktı. Kaskatlı Havuz da Izmirli müzikseverlenn kulaklannın pasım silen Duru sevılen şarkılannı seslendirdi. Repertuvanna 10'uncu Yıl Marşı'nı da alan sanatçı dinleyicılerden büyük alkış topladı. Modada Eylül damgası Dünya Tıcaret Merkezi''nin New V'ork'taki ikiz kulelerine vönelik saklın, ekonomi ve siyascte olduğu gibi modaya da damgasını vurdu. İspanya'nın Madrid kentinde düzenlenen ve bu cuma gunü sona erecek olan Cibele Moda Şovıı'nda sergilenen kreasvonlar arasında iki/ kule motiflnin kullanıldığı kıvafetler dikkati çekti. Ispanyol tasanmcı Devota and Lomba'nın kreasvonunda ç vevadü/. aofafe iı-nklerdekitlbi İbeva/ Altın Portakal için geri sayım başladı GLrRSU ANTALYA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkıye'nın en uzun solukJu fılm festivali Antalya .41ün Portakal Fîtaı Festivali'nın 39'uncusu için geri sayım başladı. 39 noktada, 22 ana program başlığında, 195 etkinliğin düzenleneceği festivalin ana teması 'Kültürlerin BuluşmasT olarak belirlendı. Bu çerçevede Kazakistan, Azerbaycan, Gürcistan. ttalya, Yunanıstan ve Fransa, filmleriyle özel gösterimde yer alacak. Aynca savaş topraklan Israıl ve Filistin de festivalde, savaş yerine sanatla, sinemayla seslerini duyuracak. Şu ana kadar 7 filmın başvurduğu ve başvnrulann 16 Eylül'de sona ereceğı festivalin bir diğer özelliği de kattlan filmlerden 2'sinin yönetmeninin yabancı oluşu. Festivalin bir başka yeniliği de sonuçların 5 Ekim yerine 4 Ekim'de açıklanacak olması. Festival yönetımi bu sistemle, çalışmalan ya da fılm çekimlen nedeniyle gelemeyen sanatçılann ödül törenine katılmasını hedefliyor. A>nca bu yıl ilk kez yabancı uyruklu sosyolog ve Türkolog bir isım festival jürisinde yer alacak. Festivalin ılginç etkınlıklerinden bin, bugüne kadar yurtdışında 7 gösten yapan Sufidcn Flemenko>'a' isimli gösten. Mevievı dervişının figürleriyle Flemenko dansının ritminı özdeşleştiren ve müzikJeri arasında da bağlantı kuran sanatçılar, bu iki farklı dans ve müziği bir araya getirerek festivalde sanatseverlere sunacak. Festivalin kapanış töreninde ise bağlama ustası Arif Sağ, Lübnanlı bir başka bağlama virtüözüyle birlikte aynı sahnede buluşacak. Bu yıl yedincisi venlecek Altın Portakal Film Festivali Yaşam Boyu Onur Ödülleri'nin sahipleri ise Selda Alkor, Kartal Tibet îzzet Günay Hulki Saner. Kenan Kurt olarak belirlendı. SÖYLEŞİ ATTİU İLHAN Cumhuriyet, Hangi 'Sol'dan Geliyor? Sadri'den (Alışık) dınlemışimdir, olaya bizzat 'şahit' olmuş! 'Soğuk Savaş'ın hızlı dönemi. îstanbul! Gece yaşantısında 'Gazino', 'entel' yaşantısında 'pasta- hane' kültürü, geçerlı; meselâ Taksim'deki, -ye- nnde yeller esen- 'Kristal Gazinosu', mûteber sa- yılıyor; onun alt katındakı 'Cumhuriyet Pastaha- nesi' ise sanatçı kesımınirt uğrağı: Mütâreke yıl- larından 'müdevver', Beyaz Rus kadın garson ge- leneğini sürdüren, 'nezih' bir lokal; ılginç özelliği, hemen yanıbaşındaki kaldırımda. Kadıköy 'dol- muşlan'nın 'durağı' olması! Sadri'nin anlattığı şu: durağın 'Değnekçisi', kaş- lan ve bıyıklan, kalın ve kara; kafasını usturayla ka- zıtan, sesi sıtma görmemiş, iri yapılı bir 'bıçkın'! Bir akşamüstü, çenesi çift, ensesi iki katlı. bir 'kalan- tor'la fena takışıyoriar; çünkü bu müşterı 'dolmuş fiyatını' yüksek. üstelik tarifeye aykın buluyor; za- ten sonunda binmeyip, çekıp gitmiş; Değnekçi bu- na, son derece ıçerlemiştir, açmış ağzını yummuş gözünü; herkese duyura duyura, verip veriştiriyor: "-... hıyarto bı kere, bu varya bu, deveyi havu- duyla yutanlardandır; karaborsacının önde gide- ni, filân yerde çifte apartmanı, falan yerde dalya- nı var; Perşembe Pazan'nın kralı geçinır: Kocça- reşitpaşa'da, koskoca mahalle ınşa ettiriyor; gel- miş burada, dolmuş esnafının ekmekparasını çok görür!" Kara mizah, atıp tutmanın sona bağlandığı yer- de. zirveye çıkacaktır; zira Değnekçi. o kart ve gev- rek sesiyle, sonunda diyor kı: "-.. Böylelerini ya- şatmayacaksın, tamam mı? Komünist bu be, Ko- münistışte!" Evet, Kurucu Meclisi'ndeki ilk iki siyasi parti- nin, ikisinin de 'komünist' olduğu Türkiye Cum- huriyeti'nde; aleyhte öyle yoğun, katı ve acıma- sız bir propaganda yapılmış; birbırinı ızleyen tev- kıfat, dava ikâmesi ve mahkûmıyetler, öyle karan- lık bir hava yaratmıştı ki; halkın bir kısmı 'Komü- nist' kelimesini bu anlamda bir hakaret olarak kul- lanabiliyordu; oysa kı 20'li yıllarda... Belgeler ne diyor, bakar mısınız? O u tarihi belgeye, bir göz atar mıydınız? Cum- Ohuriyet'in hangi soldan geldiğini pek güzel işaretliyor: "... Azerbaycan CumhuriyetiMerkeziDevlet En Yenı Tarih Arşivi'nde, 24 Ocak 1921 tarihinde, An- kara 'daki Sovyet Hey'etı Sekreteri ile Mustafa Ke- mal Paşa'nın, Komünist Partısı hakkında yaptık- ları sohbetin tutanağı bulunmaktadır; bu belgeye göre, sohbet esnasında Mustafa Kemal Paşa, TKP hakkında şunlan söylemıştir: "-... şimdiki zamanda iki Komünist parti var- dır; birincisi Türkiye Komünist Fırkası ki, siz hak- lı olarak onu 'hükümetçi' olarak adlandırdınız; (buraya dıkkat!) zira ona ben yardım ettim ve ben bu partinin üyesiyim! Doğrudur, Parti'nin bazı sorumlu üyeleri, Istanbul'la anlaşma ve çete- ler meselesi hakkında özünü lekeledi ama, bu durum Parti'nin bütün üyelerini gözden düşür- mez. Parti'de gerçekten şerefli insanlar vardır; bunlann yanında bazı egoist şahsiyetler de var- dı ki, bunlann çoğu Hakkı Behiç, Ethem'in kar- deşi Reşit, Hacı Şükrü vs. Çerkeslerdir..." (Ya- vuz Aslan, Türkiye Komünist Fırkası ve Mustafa Suphı, s. 295/dipnotu. Türk Tarih Kurumu yayını. 1997) Farkındasınız elbet, Gâzi (Ankara) Komünist Partisi'ni 'hükümet fırkası', bir bakıma 'iktidar' ola- rak vasıflandırmış; 'bizzat' ofırkanın uyesı olduğu- nu açıklıyor. Bu bir. Fırka'nın resmı lideri Hakkı Be- hiç Bey'den -ılişkileri ve Çerkeslıği dolayısıyla ra- hatsızlığını söylemiş, bu iki! Çünkü Ethem Bey ve kardeşleri dahıl, Çerkesler; hem Yunan ışgâl böl- gesinde, hem Marmara bölgesinde: muhteme- len Yunanistan (yoksa Ingiltere mi?) istihbara- tı'nın örgutledıği. Şark-ı Karip Çerkesleri Cemi- yeti'nın, Batı Anadoluda kuracağı 'Kölemen Çerkes Devleti' projesinın etkisindedirler: 'Çer- kes' Ethem Olayı, bir 'Komünist Olayı' olsaydı: ye- nilgiden sonra, Ethem Bey'in Yunanistan'a değil, Sovyetler'e iltıca etmesi gerekirdı. Bu da Gâzi'nin TKF'ndaki 'Çerkes Nüfuzu'ndan, Ruslarayakınma- sını, haklı çıkarır. Bayram değil, seyran değil! Nihayet, uçüncü 'tesbıt'! 'Reis Paşa' daha sö- zebaşlarken. açık veseçıkolarak, 'iki' Komü- nist Partisi'nden bahsediyor ki bu ötekı partinin 'mev- cudiyetine ve meşrûıyetine' itirazı olmadığının işâ- reti sayılabilir: esâsen lideri Mustafa Suphi Bey'e yazdığı cevap mektubunda, 'Meclisteki yerinin hazır olduğunu' belırtmıştir. Gerçekte itirazı var- dı ama, başka bir şeye. 1920 yılı nıhâyetınde, 'res- miyeti' tasdik olunan Türk Iştirâkiyûn Fırkası, onun fıkrince programı açısından. 'ulusal'; bağ- lantıları açısından, 'Sovyet' idı; yânı 'tam bağım- sız' değil: İtirazı buna! Şımdi dıyeceksıniz ki, bayram değıl. seyran de- ğil, bu bahis de nereden çıktı? Seksen küsur se- nelik boykot, karalama, hakaret, hapis ve sürgün- den sonra. bu seçıme Türkiye Komünist Partisi adını taşıyan. bir siyasi parti de katılıyor; yoksa far- kına varmadınız mı? Hıç şaşmam! e-mail:tilahan isnet.net.tr http://www.bilgiyayinevi.com.tr/ailhan Faks:0-212/260 19 88