Katalog

A TEMMUZ 2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA ekonomî@ cumhuriyet.com.tr 13 TMO'dan piyasaya müdahale • ANKARA (AA) - Toprak Mahsulleri Ofısi (TMO). 15Hazıran'da açıkladığı hububat alun fiyatlarını, 8 Temmuz Pazartesi günûnden geçerli olmak üzere arttırdı. Açıklamaya göre. makamalık Anadolu durum bugdaylannın alım fıyatı 259 bin liradan 267 bin 900 lıraya, dığer durum bugdaylannın fiyatı 241 bin 500 liradan 249 bin 500 liraya yükseltildi. Makamalık ve ekmeklik buğdaylann fiyatı yüzde 3.43-3.78 arasında arttınhrken, beyaz arpa dişındaki arpa ve çavdann alım fiyatlanndaki artış daha düşük tutuldu. Beyaz arpanın alım fiyatı 154 bin 500 liraya yükseltılirken, yulaf ve mısınn alım fiyatlan arttınlmadı. Krizar-ge'ye yöneltti • ANKARA (ANKA) - Sanayici, kriz döneminde daha çok araştırma-geliştirme projesi ürehneye başladı. Geçen yıl destek için TÜBtTAK'a yapılan ar- ge başvurulannda yüzde 30'luk hızlı bir artış yaşandı. TÜBlTAK Başkan Yardımcısı ve Teknoloji tzleme ve Değerlendirme Başkanlığı (TlDEB) Başkanı Prof. Nevzat Özgüven. ileri teknoloji kullanan bazı firmalann knzden daha az etkilendıklerinı ya da hiç etkilenmediklerini belirterek bazı firmalann ise kriz döneminde bu ışin önemlı olduğunu fark ettiklerini söyledı. foıalatta yenî dönem • ANKARA (ANKA) - Ithalatta yeni bir dönem başlıyor. tthalatçı birliklerine üye olmayan ithalatçılar, 5 Temmuz'dan itibaren ithalat yapamayacak. Gümrük idareleri, bu tanhten sonra gümrük beyannamelerimn tescılinde bırlik onayı aramaya başlayacak. En az 50 ıthalatçı bir araya gelerek birlik kurabılecek. Bu birlılder, Tanm. tşlenmiş Tanm ve Orman Ürünleri, Maden, Metal ve Metallerden Eşya, Tekstil ve Konfeksiyon Ürünleri, Kimya Sanayii ve Buna Bağlı Sanayi Ürünleri, Makine, Nakil Vasıtalan ve Elektrik ve Elektronik Eşya sektörlerinde faaliyet gösterecek. Enerjide Türkiye-Cezayir • ANKARA (AA) - Enerjı ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çaİcan, Cezayir Enerii ve Madenler Bakanı ve OPEC Başkanı Chakib Khelıl ıle yaptığı görüşmede. ıki ülke arasında enerji alanındakı işbirliği sürecini gözden geçirdiklerinı söyledi. Bakan Çakan ile Cezayir Enerjı ve Madenler Bakanı Khelil, dün Enerjı ve Tabıi Kaynaklar Bakanlığı'nda heyetler arası görüşmelenn ardından, Üci ülke arasında enerji îlanında işbırliğinin îeliştırilmesine yönelik ınlaşmaya ımza coydular. BEDAŞ, hayali ile gerçek tüketim arasmdaki farkı zamlı tarifeden fiyatlandırdı Faturayla gelen şok•Mağdurlardan Kuruçay, "Bu olay bakana istifayı düşündürmeli. Emekli komşulanma da yaklaşık 150 milyon liralık fatura çıİcarmışlar. Evinin kirası 90-100 milyon lira, elektrik faturası 142 milyon. Nasıl ödeyecek bu insanlar" diye tepki gösterdi. FATMAKOŞAR IstanbuTun Avrupa yakasında elekt- rik dağıtım işini yapan Boğaziçi Elekt- rik AŞ'den (BEDAŞ) gelen faturalar tüketicilere şok yaşahyor. Ocak-nisan döneminde taşeron şirketlerle yaşanan sorunlardan dolayı sayaçlan düzenli okutamayan BEDAŞ, bu dönemde tü- keticilere "bir yıllık tüketim üzerin- den" fatura gönderdi. Haziran ayı fa- furalannı ise "endeksleriokuyarak ger- çek tüketim üzerindeıT düzeniediğıni savlayan BEDAŞ, ortaya çıkan tüketim farkını zamlı tarifeden fiyatlandınyor. Bunun sonucunda yüz milyonlarca lirayı bulan faturalarla karşı karşıya ka- lan tüketiciler, 3-4 ay önce kullandık- lan elektriği tükettikleri dönemdeki ta- rife yerine, geçen ayki tarifeden öde- mek zorunda kalıyor. Yüz milyonlarca liralık faturalan şi- kâyet için tüketici derneklerine de akın eden yurttaşlar uzun itiraz kuyruklan oluştururken BEDAŞ yetkililen, fatu- ralann doğru olduğunu öne sürüyor ve " Yapabileceğimiz başka bir şey yoktu " diyor. Taşeron şirketlerin, kimi abone- lerin tüketimini düşük gösterdiğini ve bunun şimdi ortaya çıktığını da iddia Elektriğe zam Elektriğin kilovatsaat fiyatına, 1 Temmuz 2002'den geçerli olmak üzere yaklaşık yüzde 2 orarunda zam yapıldı. Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ'den (TEDAŞ) yapılan açıklamaya göre yeni ayarlamayla. meskenlerde tüketilen elektrik enerjisinin kilovatsaat fiyatı 118 bin 400 liradan 120 bin 700 liraya, kalkınmada öncelikli illerdeisell0bin700 liradan 112 bin 900 liraya yükseldi. eden BEDAŞ Genel Müdür Yardımcı- sı Kenan Yancı. "Yürttaşın 5-6 ayhk hıketimi tophıca ödemesi güç olur dü- şüncesiyie sayaçiar okunamadtğı halde fatura düzenledik. Abone bu hayali tü- ketimin fanırasını ödedi. Sonra sayaç- larokunmaya başlandığında ortaya bir fark çıkü. Bunun faturalarda etldsi var, ama zamlı tarifenin pek yok" dedi. BEDAŞ'ın bir dönem sayaçlan oku- tamamasmın bedelini "şişirilnıiş, fatu- rayla" ödemek zorunda kalan abone- lerden Vedat Toksöz, son ödeme tarihi 17 Temmuz olan 107 milyon liralık fa- turayla sarsıldı. Toksöz'ün daha önce ödediği faturanın bedeli 20-30 milyon lira civanndaydı. Mağdur tüketicilerden Durbaba Ku- ruçay, Esenler'de komşulanndan da ör- nekler vererek "Bencebu olaylar Ener- ji Bakaıu'na istifayı düşündürmeli. Emekli, tek çocuklu komşulanma da yaklaşık 150milyonfirahkfatura çıkar- mışlar. Evinin kirası 90-100 milyon li- ra, elektrik faturası 142 milyon. Nasıl ödeyecek bu insanlar?" diye tepki gös- terdi. Kuruçay, enerji politikalannı eleştirerek "ffidroelektrik santraflar- da 2-2.5 sente elektrik mal edilebibyor- ken doğalgazçevrim santrallannda 11- 11.4 sente ancak üredliyor. Buna rağ- men doğalgaza yöneHnryor" diye tep- ki gösterdi. 26 Nisan-20 Haziran dönemine ait faturası 142 milyon 660 bin lira olan Şahin Kurt'un yanı sıra aynı döneme ait faturası 127 milyon 280 bin lira olan Hasan Güler, çok yüksek oranlı bir zam gelmediğı halde faturalannın bir- den 2-3 kat artmasından şikâyetçi aboneler arasında. Aria kapsama alaranı genişletiyor Şirketin erişim ile ilgili sorunlarına şakayla karışık, 'Bazen erişilemez olmanın mutluluğunu yaşıyorum ' diyen Ersin Özince 'roaming' konusunun bir an önce çözülmesi gerektiğini söyledi. Ekonomi Servisi- GSM ope- ratörü Arıa, ulusal dolaşım (ro- aming) konusunda yaşanan ge- cikme üzerine büfün Türki- ye'yi kapsama altına ahnaya yönelik bir yatınma hazırlanı- yor. tş Bankası Genel Müdürü ve Aria Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Ozince, Aria Genel Mü- dürü GiuseppeFarina ile birlik- te düzenledığı sohbet toplantı- sında Aria'nın yatınm planla- nnı açıkladılar. Fanna tüm ille- ri Mart 2003 itibanyla kapsa- ma alanına alacaklarını belir- terek toplam 1500 yeni baz istasyonu için 10 milyon do- larlık yatınm ya- pacaklannı, altya- pı yatınmlannuı da sürdürüleceğı- ni söyledi. Özince de 25 yıllık bir ya- tınm dönemi için devletten imtıyaz satın aldıklannı belirterek "•Uzun vadedeçokavantajh bir iş alanına yatmm yapbğnnızın biüncindeyizvebiranÖDceönü- müzdekiengeflerin kaldmhna- sını arzu edjyonız" dedi. Aria"run sektöre, liberahzmi, kurallan ve rekabeti getirdiği- ni ıfade eden Özince, "Bundan sonra da bu roiünü oynamaya devam edecek, çünkü işini iyi yapmak istiyor" dedi. Iş plan- lannda hiçbır zaman kısa za- manda sürpnz netıceler alma- yı ummadıkJannı, ış planlan- nın önemli bir yatınm dönemi- nı içerdiğini belirten Ersin Özince. Aria'nın bu yatınm he- deflennin çok ötesinde oldu- ğunu aktardı. Iş-Tim'in sektö- re serbest rekabeti getirmeye devam edeceğini ve bundan ka- zançlı çıkacak olanın ılk aşa- mada tüketici olacağıru bildi- ren Özince, şunlan kaydetti: •"Bütünvçrmekistediğimizme- saj; en ohımhı görünmeyen ko- şullarda dahi bazı Türk şirket- lerinin kararh bir şeküde, üste- lik yaünm yaparak yohına de- vam edeceğmin sergüenmesi." Ersin Özince. 'ulusal dolaşım'ın bir kamu yatınmı olduğunu belirte- rek "Roamingbir sözdeğildir. Idmse bir söz vermedi, Iş-Timc roaming fleilgilLTCDevle- tifleyapılan imti- yaz sözJeşmesi ro- aming hakkını tarif etmekte- dnr" dedi. Roaming hakkı olsa da olmasa da yatınm yapma mecburiyetinde olduklannı an- latan Ozince. 70 ülkeyle Roaming anlaşması yaphJc- lannı kaydederek "Aria kul- lananiannızvarsaEge'dedeniz kıvısında Yünan şirkederinin roaming alanına girrvorsunuz. O şirketlere para ödüyonız. Türk şirkederiyle aniaşsak on- lara ödeyecegiz, bedavaya dep bu roaming, ancak ücreti de makul olmah" diye konuştu. Cep telefonları Ekonomi kayıp 400 milyon dola İSTANBUL (AA) - Tekofaks Genel Müdürü Haydar Demirbaş, Türk insamnın cep telefonlannı sıklıkla değiştirdiğini belirterek "Bu, ciddi bir milli servet kaybma neden oluyor. Türkhe'de 15 milyon cep kullanıcısı olduğunu düşünersek ekonomik kayıp 400 milyon dolan buluyor" dedi. Bir cep telefonunun ortalama ömrünün 3-4 yıl olduğunu ifade eden Demirbaş, şubat krizinden önceki dönemde cep telefonu değiştirme sıklığının 6 aya kadar düşrüğünü belirterek tüketicilerin daha ucuz olduğu için merdiven altı noktalara yöneldiğine dikkat çekti. Ülke olarak cep telefonu atma lüksüne sahip olmadığımızı dile getiren Demirbaş, Türkiye'de 15 milyon cep kullanıcısı olduğu düşünülürse, ekonomik kaybm 400 milyon dolan buluduğunu vurguladı. VtVENDİ UNIVERSAL ÇIKIŞ YOLU ARIYOR Medya evlüiklerinde altın çağın sonu Ekonomi Servisi - Bilançolanyla oynandığınm ortaya çıkmasının ardından hisseleri sürekli değer yitiren Fransız medya devi Vivendi Universal'in bazı birimlerini satışa çıkarması beklenirken hiçbir operasyonun şirketin toparlanmasına yetmeyeceği belirtiliyor. Medya analistleri, gelişmeler sonrası borç yükü altında ezilen medya holdinglerinin yüksek teknoloji kullanarak kolay para kazanma rüyasından uyanmak zorunda kaldıklanna dikkat çekiyor. Yatınmcılann da yakın geçmişe kadar geçerli olan yüksek kâr beklentisinin geri teptiğini belirten analistler arasında "medya birleşmelerinde altın çağuı sona erdiği ve önünıüzdeki yıllarda bu y öndeki taJeplerin daha düşük olacağı" görüşü ağırlık kazanıyor. Bu açıdan, Vivendi 'nin satışa çıkanlacak birimlerine talip olacak muhtemel alıcılann seçici olması bekleniyor. Vivendi'nin medya endüstrisindeki birleşme ve yeni teknoloji hevesi açısından uç bir örnek olduğu belirtilirken Wall Street, bu hevesi büyük ölçüde paylaşan Amerikan medya şirketi AOL Time Warner'ın yüzde 61 oranında değer kaybeden hisselerine dikkat çekiyor. Rakibi Vivendi Universal'deki düşüş sinyallerinin. AOL Tıme Warner'ın CEO'su Richard D. Parsons'un şirketinin düşen kredibilitesini toparlama çabalannı iyice zora soktuğu ifade ediliyor. GÖZLER NOBEL ÖDÜLLÜ EKONOMİSTTE IMFyönetimi Stiglitz'e savaş açtı W\SHEVGTON (AA) - Uluslararası Para Fonu (IMF) politikalannı, son yazdığı kitapta da şiddetle eleştiren eski Dünya Bankası baş ekonomisti ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Joseph Stiglitz'e karşı, IMF yönetimi de karşı saldınya geçti. IMF'nin araştırmalarından sorumlu baş ekonomist Kenneth Rogoff, Stiglitz'e yazdığı açık mektupta, ünlü ekonomisti, IMF çalışanlanna ve eski Birinci Başkan Yardımcısı Stanley Fischer'e iftira atmakla suçladı. Iftiralar kanıtlanıncaya kadar, Stiglitz'e yeni kitabını raftan çıkarmasını öneren Rogoff. IMF uzmanlannın, haftada ortalama 80 saat çalıştığını, Afrika, Asya ülkelerinde hastahk tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını kaydetti. Stiglitz, IMF'nin, gelişmekte olan ülkeleri yanlış politikalar nedeniyle daha da yoksullaştırdığını ve bunun en son örneğinin Arjantin'de de görüldüğünü belirtirken Rogoff, Stiglitz'in eleşririleriyle egosunu tatmin etriğini. fikirleri içinde de tezatlar bulunduğunu öne sürdü. Rogoff, Stiglitz'in, eski Birinci Başkan Yardımcısı Stanley Fischer'in, çokuluslu şirketlerin istediği politikalan uygulayarak sonunda bankacılık devi Citicorp'ta üst düzey bir görev elde ettiği gibi iftiralarda da bulunduğunu ileri sürüyor. IMF Dış îlişkiler yetkilisi Tom Dawson da düzenlediği basuı toplantısmda, Rogoff'un açıklamalanyla ilgili olarak, IMF'nin, Stiglitz'den özür dileme ihtiyacı içinde bulunmadığını belirtti. IŞÇINEV EVRENINDEN ŞÜKRAN SONER İstemezuk Ecevrt ıçin "İstemezuk" cephesi gıderek güçleniyor. Nedenleri, yöntemi, ittifak cephesinin amacı anlamın- da sorgulanmayı da o ölçüde gerekli kılıyor. Tabıi ki bu kadar çok boyutlu, bu kadar çirkin ölçü- lerde tartışılan Ecevit'in sağlığını, Başbakanlık yapıp yapmamasının doğruluğunu tartışmayı anlamsız bulu- yorum. Ama el insaf, bugün Ecevit'in yönetmediği bir hükümetin başında olmaması gerektiğini tek tek, çok haklı gerekçelerle sayanlar, yıllardır var olan ve önce- likie de kendilerinin çok iyi bildikleri nedenleri şimdi mi gördüler? Ecevit'in son rahatsızlıklan belki kamuoyunun, bız- lenn tam bilemedikleri gerçekleri su yüzüne çıkardı. Ancak çok bılinçli olarak savlıyorum ki, bugün Ecevit'in gitmesinin kaçınılmaz olduğunu söyleyen tüm siyasal ve ulusal, uluslararası sermaye örgütlerinin kilit nokta- lanndaki liderler bütün gerçekleri tüm aynntılan ile bili- yoriardı. Yeniçerilerin "istemezuk" ölçülerınde, elbette gü- nümüz medyatık çağına yaraşır üsluptaki ret cephesi neden şimdi. sonuç almaya yönelik, haklı, haksız, hu- kuksuz, ahlaksız her yöntemi de geçerli sayan bir üs- lupta dalga dalga büyümekte? Hiç tartışmayalım, Ecevitler haklı, haksız kendi çiz- gilerinde, kendi doğrulan ile aynlmayı reddediyoriar. Bu ülkede demokrası, hukuk düzeni varsa, ret cephesıni oluşturanlar, siyasi partiler, ışveren örgütlen, dış güçler, büyük medyamız.. Ecevitler'in gitmesini ülkenin gele- ceği, ekonomik istikrar başta pek çok nedenlerle acıl öncelik olarak görüyorlarsa koalisyonun bozulmasın- dan, parlamento içinde düşürmeye yönelik pek çok geçerli yolu deneyebilirler. Başbakan gidecekse bir hükümet mutlaka düşmelı değil mi? Elbette demokrasilerde aynı koalisyon, yine yasal düzeni içinde yeniden kurulabilir. Ya da Mec- lis'ten yeni koalisyon arayışlan olabilır. Olmadı seçime ilişkin yasal yollardan biri seçilebilır. Bu demokratik yol ve yöntemlerin hıçbin neden ışletilmiyor? Güçlü medyanın, yıldız yazarlan ile en çirkin üslupla desteklenen, ne ilginçtir ki IMF, Dünya Bankası dayat- malannda da hep gündeme gelen ünlü yabancı basın- da etkin rol aldığı, bezdirme, bıktırma yöntemi ile gön- derme stratejisinin amacı ne olabılir? Çok açık değil mi? Koalisyon hükümetinin bozulup yeniden kurulması gibi en demokratik ilk yolun geçer- liliği bile söz konusu değil. Malum MHP-ANAP kanlı bı- çaklı. Ecevit dışında bir ismın başbakanlığında eski ko- alisyonu oluşturmak olanaksız. Meclis içinden olası ko- alisyon alternatiflerinin hiçbiri de bugünkü oluşmuş ık- tidar dengelennı korumaya elverişli değil. Seçım Der- viş'e ve IMF'cilere, ABD medyasına bakılırsa kötünün iyisi çözüm. Belki de ekonomik reçetede istenen prog- rama ılişkir. yaptırılacak herşey yapt/rıldıktan sonra çok da uygun bir zamanlama. Malum kurtuluş reçetesınin foyaları meydana çıkmadan. Ancak seçimi milletvekillerine, hele de koalisyon or- taklanna, aslında muhalefet aksini söylese de Mec- lis'tekı muhalefet partilerine kabul ettırebılmek hiç de kolay bir iş değil. Bizim sıkışık sermayenin de bu hü- kümetle uyum içinde büyük medyamızın da işlerıne gelmiyor. Bugünün iktidar dengelerının yürütülebileceği se- çimsiz, olabilirse hükümet oluşumunu aynen koruya- cak, ancak Ecevitler'siz bir formül aranıyor. Çünkü ar- tık Ecevitlerle bugünkü iktidar dengeleri korunamıyor. Malum Ecevit vitrinde, Hüsamettin Özkan fiilen baş- bakanken işler, dengeler pek guzel yurüyordu. Ece- vit'in son hastalanışının ardından Ecevitler bu durumu değiştirince, Özkan'ın fiili başbakan olma koşullarını ortadan kaldırmaya kalkışınca ipler koptu. ABD'nin günümuzde pek sevdiği, demokrasi çark- lan, kurallan işletılmeden, seçimli organlann halk ço- ğunluğunun ağırlığı, etkinliği olmadan, iktidar operas- yonu deneniyor. Medya tetikçılığinde, demokrasi adı- na sivil toplum örgütleri görünümünde, sermaye örgüt- lerinin operasyonlan ile, iktidargüçler dengesi yeni baş- tan oluşturulmak isteniyor. Ecevıtler'e yaptınlamayanlar, Ecevitler aynlmaya zor- lanarak yaptınlmak isteniyor. Ecevitler gönderildiğinde nasılsa duruma göre seçeneklerden biri, bugün en zor görüneni ile iktidar dengelerinı koruyacak bir seçim bi- le zorunlu gündeme gelecek. "İstemezuk" korosunun Ecevit hükümetini, daha doğrusu Ecevitler'i hedef alan kampanyasının, bizler- le, bu toplumun emek cephesi, halkın, ülkenin çıkaria- n ile uzaktan yakından bir ilişkisi yok. Tabii bunlan söy- lemiş olmak Ecevitler'le olan hükümetin, bu iktidann, gerçekten emek cephesi, halkın, ülkenin çıkarlanna uy- gun işler yaptıklannı söylemek anlamına hiç mi hiç gel- miyor. Sadece demokratik organlar işletilerek hükümet değişikliği ya da en azından seçim sisteminde zorunlu yasal değişiklikler yapılmış olarak gidilecek olağan bir seçim ile, oldubıttiye getirilmişi arasmdaki iarkiar çizil- meye çalışılıyor. soner@cumhuriyet.com.tr • IMF, Fon'un politikalannı son yazdığı kitapta şiddetle eleştiren eski Dünya Bankası baş ekonomisti Joseph Stiglitz'e karşı saldınya geçti. Mercedes'in son harikası 'Maybach' Alman Mercedes Benz firmasınm ürettiği süper lüks 'Maybach' modeli, 'Queen Elizabeth' transadantigi ile Nevv Ybrk'a ulaşü. Özgüıiük Hey keli açıklannda bir heükopter taraiuıdan gemiden annan \May bach", kentin turistik kesinü South Street Seaport'taki platfonna indirildi. Araç buradan özel şofbrle \Vafl Street Borsası önüne getirildi. Sipariş üzerine şimdiye kadar sadece 1000 adet üretildiği bildirilen Maybach'ın sanş fiyatı 300 bin dolar. Arka koltuğu, first-class uçak kanepekri biçiminde dizayıı edilen 6 metre uzunluğundaki araçta yoicular koltuklannı istedikleri kadar yatırabiliyorlar ve ayaklanıu uzatabiliy oriar. Özel üretinı Mercedes-Maybach'ın bir diğer özeDiği de araçlann hiçbirinin birbirine benzememesi. ^fercedes-^Iaybach, V-12 denilen 12 silindirü ve 500 bcv gir gücündeki özel motoria hareket ediyor.