Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 OCAK 2002 PAZAR 10 PAZAR Y4ZILARI Güldürü, düşle gerçeğin ortası Burada okuyacaklannız dûş mü, gerçek mi, yoksa güldûrü mü? Buna siz kendiniz karar verin! Diyelim ki günün birinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde grubu olan büyük siyasi partiler, vakıflar kurdular. Zanianla da bu vakıflann şubelerini açtılar. Önce Türkiye'de, sonra da yurtdışında. Geri kalmış Afrika ülkelerinde, Asya'da Endonezya'dan Moğolistan'a, Kore'den Türk cumhuriyetlerine, Avrupa'da Yunanistan'dan Fransa'ya, îtarya'ya, Almanya'ya. Sadece Türkiye-AB ilişkileri ile ilgiknmediler, çalışmalannı başka alanlara da kaydırdılar. Diyelim ki bulunduklan ülkenin politikacılan, ekonomi ve bilim adamlan, gazetecileri ve kültÜT adamlan ile sıkı fikı oldular, insan ve kadın haklan dernekleri, demokrasi vakıflan, işadamlan ve işveren kuruluşlan temsilcileri, sendikacılar ve değişik statüdeki NGO'lar ile işbirliği yaptüar. Eski Alman Cumhurbaşkanı Roman Herzog, Alman parti vakıflan için şöyle dıyor: "Onlar ülkemiz dış poütikasıııın en etİdH ve değeri çok kez kanırtanmış atetkridir." Bu nedenle siyasal partılerimizin birer yan kuruluşu olacak vakıflann da giderlerinin büyük bir bölümü, niçin devlet bütçesinden aynlacak fonlardan karşılanmasın? Yabancı ülkelerde 'dernek' ya da 'VJÜOF statüsü altında kurulabilirler. Akılh davranırlar ise kendilerini 'Sivfl Tophun Orgûtfl' diye de yutturabilir, etkinliklehne NGO kılıfi geçirebilirler. Geri kalmış bir ülkede çahşıyorlar ise onlara bizim 'uhısal SBtem'in reklamını yapar, ülkenin etnik çetelesini tutar, varsa azınlıklar ile diyalog arayışma da girebilirler. Vakıf bürolannda çalıştıracaklan yerel elemanlara mutlaka yüksek maaş verilmelidir. Bu geri kalmış ülkenin akademisyenleri, aydınlan, gazetecileri sık sık Türkiye'ye davet edilmeli, onlar katman olarak kazanılmahdır. Üniversite öğrencileri ile diyalog ve doktora öğrencilerine burs verilmesi de çok STUTTCART AHMET ARPAD önemlidir, çaba gösterilirse meyvesi kısa zamanda alınabilir. Eğer son yıllarda dış ilişkilerimizin çok yoğun olduğu AJmanya'da şube açmak isterlerse, mutlaka ülke yasalanna uymak zorundalar. Almanlar yabancılara, öyle 'kodaman aracılar' kullanarak 'Hazine' ya da 'Devlet Planlanu' gibi dairelere başvuru ile vakıf şubesi açma izni filan venniyor! Her eyalette vakıflardan sorumlu makam "he!" demeden ne Alman ne de yabanct 'valaT kurabiliyor. Diyelim ki büyük siyasi partilerimiz vabflannı kurdu, AJmanya'da da 'büro' açü. Ne yapabilirler bu ülkede? Unutmayalım, Alrnanya'da 2.5 milyon insanımız yaşıyor. Ticari-politik-kültürel-sportif ıhşkilerimiz dorukta. Siyasi parti vakıflanna Almanya'da çok iş düşecektir. Başlannı kaşunaya bile vakit bulamayacaklardır. Etkinlik ömeği mi istiyorsunuz? Çok. Almanya'da yabancılar. insan haklan, azınlıklar, çokkültürlülük, üstkültür kampanyası, Almanya'da eğitim ve okul reformu, ırkçıhk ve yabancı düşmanlığı, Atatürk ve ulus devlet, Alman tslanu, Yahudüer ve Çingeneler, Almanya'da şeriatçılar, kilise-politika-tarikatlar diyaloğu, Türk vatandaşlannın sorunlan, Türkiye-Almanya ekonomik ilişkileri vb. Bu etkinlikler değişik kentlerde yapılırken mümkün olduğu kadar Almanya'mn, batısına göre geri kalmış sayılan doğusu tercih edilebilir. Aynca NATO-AGSP gibi nedenlerle askeri makamlarla, özellikle de ülkenin doğu smırlanndaki birlik komutanlan ve valiler ile ilişki içine girilebiür. Tüm bunlan yapıcı ve inandıncı 'diyalog programlan' çerçevesinde gerçekleştirmek zor olmayabilir. Parti vakıflan hazırladıklan aylık raporlarla, bulunduklan ülkelerdeki gelişmeleri merkeze bildirebilir. Kısacası, eksi Alman Cumhurbaşkanı Roman Herzog'un da dediği gibi "ülkemiz dış poütikasınm en etkiü aletieri" görevlerini yerine getirirler... Burada okuduklannıza ne heyecanlanm ne de öfkelenin. Çünkü onlar düş değil, gerçek de! Sadece kara mizah! ElvedaFranc, hoş geldin Euro/Y'Avru!Elveda 2001, hoş geldin 2002... Elveda milli para, hoş geldin ortak para... Elveda Franc Français, hoş geldin Euro/Y'Avru!.. Her yenide, yenilikte bir başka cazibe yok mudur sizce? Ne dersiniz? Yeni bir kitabın, yeni bir plağm, yeni bir giysinin, yeni bir işin, yeni sevgilinin, yeni ülkenin heyecanını hiç mi hissetmemişsinizdir? Sanınz çoğunuzun cevabı evettir. 31 Aralık'ı 1 Ocak'a bağlayan gece yansı saat 12'yi çeyrek geçe Paris'in nemli ve ayazlı eksi 4 derecesine aldırmadan her "Otomatik Para Dağıtım Veme&'nin (ATM) önünde kuyruk olan 2-3 meraklımn (gece 12-2 arası tam 176 bin, gündüz 12-2 arası ise 350 binin üstünde kişi para çekmiş) ilk "Euro/Avru" banknotlarma dokunmak istemelerini, "yeninin dayanıhnaz çekfciliğTndekı cazibe ile değil de neyle açıklarsınız? îçinizden bazılannın. "Hadi canım, orasu ilk de 'para, para, para' derrüş olan bücür Korsikata Imparator'un memleketi değil de neresi" saplantısında olanlar da yaşıyor "buralarda." Ancak sanmayuı ki yalnızca "oralarda" tutuklu ve meraklılar hayatın tuzunu ve biberini oluşturur. "Buralarda" da örneğin Fransızlann dörtte üçü Avrupa Ortak Para birimine "Euro/Avru''ya geçmek için sabırsızlıktan yanıp tutuşuyorlar. Malumunuz olduğu veçhile(!) müliyetçilik denen illetin ipliği pazara çıktıkça; ilkel polemiğin ötesinde, yurdunu, milletini, insanuu sevmenin ölçüsü bozkurt kafatasına dönüşen el ve parmak sayısını saymaktan uzaklaştığı oranda, farklı değer ve ölçü, heyecanlar arandı. Bulundu da... Hem de tarihin akışıyla denk düştü. (Insanoğlu isterse sınınnı bilerek nelere kadir değil ki?) Avrupa Birliği için de bizim "buralardaki" insanlanmızm da aktif görev ve yer — — ^ aldığı bir süreçte 304 milyon Avrupah ve 6 milyar dünyahya yepyeni bir ufuk açıldı. (Büyük şehir baskılannda reklamlara kurban verdiğimiz bir önceki yazımızda değindiğimiz üzere). Aynı ülkede 3-4 ayn resmi veya gayri resmi para(!) yerine Euroland/Avrustan'da, tüm Avrupa'da, "Çokluk-Çeşitiüik-Farklıhğa PARİS SaygT ilkesı temelinde, "Tek Snur-Toprak" ülküsünü gerçekleştirme yolunda hem hedefler kondu, hem de somut adımlar atıldı. "Euro/Avru"ya geçiş bunlardan yahıızca biri. Ancak cüretkâr ve iddıalı bir adım. tlk aşamada "Avru" katanna katılmayan îsveç'in kamuoyunda şimdiden "biz ne ettik" gibisinden serzenişler yükseldiğini duyuyoruz. Stockholmlu sevgili sayfadaşımız, Gürhan Uçkan bu tepkileri onaylar mı biîemeyiz, ama sosyalden az halli lıberal Tony Blair'in "Avru kervanmdan kaçmakla Büyük Britanya'nın aptaka davranacağmı" itıraf ettiğini - ^ ^ - ^ ^ — kendi gözlemlerimizle gördük. Kanımızca, Avru'nun gerek Fransa gibi milliyetçilik ve merkeziyetçilik gelenek ile dozu yüksek ülkelerde bu denli itibar görmesi, ilk andan beri, yeryüzünde tek(el)-kutup kuran ABD- dolar egemenliğine rakip, ciddi bir siyasi- toplumsal (ve de kısmen askeri) seçeneğin simgesini oluşturması, 1 Ocak 2002'de UĞUR HÜKÜM Aman sıkı giyinin... Shar-Pei cinsi sevimli köpekler, üşümemek için sımsüa grvinmiş sabah yürüyüşüne çıkacaklar. Köpeklerin isimteri (soldan sağa) Zoey, HerküL, Sam-Son, Monco ve SheOv. ABD'nin Tjnsing kentinde yaşayan Avis Mayfîeld, 8 tane köpeği oktuğunuve hayvan dostlannın kendisini çok eğjendirdiğini söylüyor. (AP) başlayan sürecin sadece ekonomik-mali bir faktör olmadığının kanıtı. Sokaktaki en pasif, en ilgisiz insan dahi bu gerçeğe inanmanın hazzını yaşamakta. Havasmı paylaştığı yerkürenin bireylerine (arada bir Avrokratlara bozuk atsa da) bilinçli, iradeli bir tutumla tarih yazmanm onurunu aktarmakta. Öte yandan bozuk parayla en fazla haşır-neşir olan gazete, piyango ve sigara bayileri, ekmekçi, bakkal, kasap, manav (lafin gelişi değil, bu meslek gruplan henüz tüm Fransa'da yaşıyor) gibi küçük esnaf ve tüketiciler -yaşlısı genci, göçmeni yerlisi- 17 Şubat'a kadar kullanacağı çifte para eziyetine ("O kadarcığı da neymiş, biz neler görüyonız" deyip bıyık altmdan gülmeyin), yeni bir paranın getirdiği, getirebileceği sorunlara şimdilik anlayış ve hatta zevkle katlanıyorlar. Halbuki Fransızlar neredeyse 7 yüzyıldır aynı parayı, aym adı kullanmışlar. Gelin görün ki 38 bin 500 otomatik para veznesinden (Fransa'daki toplam ATM'lerin yüzde 95'i) 1 Ocak günü, bir günde 2.188.26*0 işlemle yaklaşıp 180 milyon Euro (162 milyon dolar) çekilmiş. Eh anlaşüır bir heyecan, diyeceksiniz. Yoo, o da değil, zira ATM'lerden günde ortalama adam başma 394 FF çekilirken aynı gün 538 FF değerinde Euro çekilmiş. Yani iki misli bile değil. Ama tutar ne olursa olsun önemlı olan Euro'nun gündelik hayata nüfuz edişi. Bunun da en güzel örneği argoda franga verilen isimlerin bir kısmı şimdiden Euro'ya kayarken ortak para için yenüeri de keşfediliyor. "Bifton, sou, baDe, thune, maiDe. brique, M'e, Fognon..." gibi bir tarih ve yaratıcılık anıtı onlarca argo sözcükten örneğin tt brique/tu3a" gibilerinin arşivlere gömülmesi. Ancak "pognon/avuç" veya "M'e/buğday" gibileri yaşarken, "Roro" (Euro'nun Fransızca okunuşunun ikinci hecesinin tekran, "Ro" yani "Rond/Yuvariak'', kelimesinin kısaltıhnası veya "OeuFyunnırta" gibi sözcükler körpe "Lûgafı zenginleştirmeye başladı bile. Yaratıcılıkta hiç kimseden aşağı kalmayan "TahtakaJe" camiasma -haddimiz olmayarak- "mflfici* 1 bir öneriyle bitirelim. Dolara "Yeşfl"i, sterline "Kraliçe' > 'yi yakıştırmış zekâ şimdiden Euro'nun Amerikanca okunuşu Yuro'ya gönderme yaparak "Yumoş''a yumulmuş bile. Türkçede güzelce Avrupa'mn Avru'su dururken ondan "Y'Avru"yu esirgemek niye? Nice nice Yavru'lu yıllarda birlikte olabümek dileğiyle... [email protected] Bu yıl, Euro yılı olacak.1 Euro, 40.3399 Belçika Frankı'na eşitlendi. 1 Ocak 2002'de, 300 milyon AB yurttaşıyla birlikte 12 ulusal parayı (15 AB ülkesinden Ingiltere, Isveç ve Danımarka dışında kalan) tarihe gömen yeni para birimi Euro'ya geçince, para birimimiz franktan iki sıfir atmış gibi olduk. Gelir ve giderlerimizin rakamsal büyüklüğü 40 kat küçüldü. Belçika daki milyoner sayısı da tahminen 100 bin kişi daha azaldı. Artık daha küçük rakamlar telarruz eder olduk. Yılın ilk gününün tatil olması nedeniyle ilk kişisel deneyimim fınnlarla oldu. Çift kasa kullanan finncılar, frank olarak ödediğim pararun üstünü Euro olarak geri verdiler. Geçiş dönemi, satıcılann ve tüketicilerin acemiliği nedeniyle birazcık kuyruklu. Ödemelerin yavaşlığı, müşterilerin daha fazla beklemelerine neden oluyor. Uzmanlar alışverişte 20 saniye daha fazladan beklemenin, genel talebi yüzde 10 düşüreceğini ileri sürüyorlar. Bazı finnlar, Euro ile ödemeyi çekici hale getirmek için Euro kasasına ödeme yapanlara, Euro şeklinde çikolatalar bile veriyorlannış. 460 franklık hesabını 2000 franklık banknotla ödeyen müşteriye satıcı kaç Euro geri verecek? Öyle kafadan hesaplanabilecek kadar kolay değil. Belki de bu yüzden, neredeyse herkeste bir Euro çevirme aygıü var. Cep telefonlanna da böyle bir çevirme işlevi eklemişler. 28 Şubat'a kadar Belçika'da iki para birimi birlikte tedavülde olacak. Geçiş, beklenenden çok daha hızlı oldu ve büyük problemlerle karşüaşılmadı. Korkulan kalpazanlık, soygun ve firsattan yararlanıp fıyatlan yukanya çekerek yapay enflasyona yol açma gibi sorunlar yaşanmadı. Belçika'da olduğu gibi, AB ülkeleri nde de yurttaşlar bankamatiklere hücum ettiler ve normalde yılın bu zamanlannda çektikleri paranın iki katı para çektiler. Ancak ihtiyaçlan ndan fazla çektikleri bu yeni para birimini şimdilik incelemeye aldüar, birkaç günlük tanıma süresinden sonra piyasaya sürmeleri bekleniyor. Renginden üzerindeki desenlere, hatta "kokusuna" kadar her yönüyle tartışılan Euro'nun özeUikleri hakkında "ciddi" deneyler yapılıyor. Yıkamaya ve kurutmaya dayanan Euro banknotlannın ütülemeye ya da fınnlamaya gelmediği anlaşıldı. Cilt uzmanlan, 1 ve 2 Euro'luk madeni paralardaki nikel fazlahğı yüzünden, hassas ciltli insanlann ve çocukların alerjik tepkiler göstereceklerini öne sürdüler. ilk günlerde Euro'ya geçişte zorlanan esnafın imdadma, müşterilerin banka kartlanyla elektronik ödeme BRUKSEL ERDtVÇ UTKU yapmalan yetişti. Esnaflar Birliği'nin anketine göre, müşterilerin yüzde 10'u Euro ile, yüzde 80'i banka kartıyla ödeme yaptı. Tahminlere göre Belçika Frankı'nın yüzde 75'i hâlâ piyasada. Danci günün ilk Euro deneyimini Brüksel havaalamndaki gazetecide yaşadun. Frank olarak ödediğim paranın üstünü Euro olarak verdiler. Otoparkta ise iki para birimi de geçerliydi. Ödemeyi frank olarak yaptım. Otomat pararun üstünü frank olarak verdi. Euro'ya geçişi en belirgin şekilde, işyeri lokantasının dekorunun değiştirilip her tarafuı AB bayrağı ve büyük "1 Euro" maketleriyle donatıhnış olduğunu görünce hissettim. "Lütfen tek para birimiyle ödeme yapın, hesabı ya Euro ya da frank olarak ödeyin" duyurusu dikkat çekiyordu. Bu kurala uymamıza rağmen iki para birimi hesaplamalanndaki yavaşlık yüzünden, kasaya yemek parasını ödeyinceye kadar yemeğimiz buz gibi oldu. Euro'ya geçiş sürecim çok kısaydı: Üçüncü güne başlarken cebimde sadece Euro yüklü banka kartlanm, Euro banknot ve madeni paralanm vardı. Ancak hesabım ve hafızam güçlü ohnasına karşın Euro para birimiyle haşır neşir olmam bayağı uzun süreceğe benziyor. 2 Ocak'ta Türkiye'ye bir haftalık tatile giden tamdıklanmın, Euro'lu bu ilk işgününde Türkiye'de Euro sorunlanyla karşılaşmamalan için kredı kartlanna ek olarak bankadan bir miktar dolar aldık. Ancak kaygılanmız yersizmiş. Bizim Tahtakale'de Euro'ya da hemen "Ykımoş" adı verilmiş (Umanm kara para aklanmasında kullamlabilecek önemli bir firsat olduğu için Euro'ya Yumoş adı takılmamıştır). Peki Türk Lirası'nın Euro bölgesine ahnması olasdığı var mı? AB, Türkiye ilişkileri 2001'de ivme kazandı. Ulusal Program'ın sunulması (mart), anayasal reformlann yapılması (kasım), Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası'ndaki pürüzlerin kısmen giderilmesi (aralık), Kıbns'ta diyalog sürecinin başlaması (aralık) ve 11 Eylül'ün Türkiye yaranna estirdiği rüzgâr, Laeken Doruğu bildirgesinde "Türkiye, anayasa ve insan haklan konulannda atoğı adunlaıia AB tam üyeHği için müzakere sürecine yaklaşmışür" deniknesinde ve Avrupa Kurultayı'na Türkiye "nin de almmasında etkili oldu. Türkiye'nin 2001 yılının uzatmalannm oynandığı sırada "Ben teröre terör demem, terör benim ohnaymca" diyen AB'den yediği "sürpriz (!)" terör listesi golü de olmasaydı, AB- TC ilişkisi 2001 yılını mutlu son ile kapatacaktı. AB için Euro yılı olmasına karşuı 2002'de Türk siyasi gündeminin en başmda Kıbns sorunu var. Terörle mücadele konusunda ise AB Dönem Başkanı tspanya'nın bu konudaki duyarhhğından yararlanılabilir. 2004'teki genişleme fırsatının kaçınlmaması için Türkiye, 2002'de tam üyelik görüşmelerinin başlatılmasuıı veya tam üyelik müzakereleri tak\imi saptanmasuu hedeflemelidir. Bu firsat kaçarsa, üyeliğimiz en azından 10 yıl sonrasmdaki bir başka bahara kalacaktır. Türk Lirası'ndan sıfirlan atmadan, ufak sayılarla ifade edilebilen, değerli bir para birimine sahip olmanın, Kemal Derviş'in Türk Lirası'nın Euro'ya endekslenmesi önerisi gibi geçici bir çözüm dışmdaki diğer bir yolu da ekonomik göstergelerini makro- ekonomik koşullan belirleyen Maastricht ölçütlerine uygun hale getirmeyi başarmış bir Türkiye'nin, ulusal çıkarlanmız gözetilerek AB'ye tam üye olması ve Euro bölgesine dahil edilmesidir. (erdincutkuCa yahoo.com) A3, A4, 35x50, 35x60 veya 35x70 cm. siyah-beyaz veya istenilen rezolüsyonda renkli FİLM ÇIKIŞI YAPILIR Piyasa fiyatının altında. Tel: (0 212) 512 05 05 Dahili 481 Memleket meseleleri ile ilgilenenlerin yeni intemet adresi İ n a d i n a C O I H Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nın yayınladığı günlük Bizim Gazete Ülke sorunlanna ılışkin raportanyta, araştırmalanyla. köşe yaalanyla, tarafaz habertenyte sıvıl toplumlann gazetesı. Düzenlı okumak ıçın abone olun. Tel: 0.212.51108 75 GERİ KALMJŞUĞIN PANZEHÎRİKÜLTÜR, KÜLTÜRÜNZEHİRİKORSANKİTAPTIR! Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (BESAM) Kirlenen Dünyamızı Fidan Dikerek Arıtalım ORMAN BAKANLIĞI TEMA TEMA VAKFI ÇELENK BAĞIŞ HATTI Vefat, nikâh, açılış gibi özel günlerde sevdikleriniz adına fidan diktirebilirsiniz. İstanbulTel.0 212 284 80 00 İzmİrTel:0 232 464 58 68 Ankara Tel: 0 312 419 73 02 PENDIK BIRtNCİ ASLÎYE HUKUK MAHKEMESİ'NDEN EsasNo: 1999'71O Karar No: 2001/283 Davacı tst. Vakıflar Bölge Müdürlüğû vekili tarafindan davalı Kenan Çelebi aleyhine müdahalenin men'i ve tahliye davasının yapılan açık duruşmalan so- nunda. Pendik Doğu mah. Menderes bulvan mevkiinde kain. 90 pafta. 835 ada. 1 parsel sayılı taşınmazda davalı Kenan Çelebi'nin müdahalesinin men'i isten- miş ise de dava sabit görülmediğinden reddine karar verilmiş ve karar. davacı vekilının talebi üzenne temyiz edilmekle Yargıtay 1. Hukuk Daıresi Başkanlığın- ca mahkememizce verilen hüküm onanmıştır. Bunun üzenne davacı vekili tashi- hi karar talebınde bulunmuştur. \enlen ış bu tashıhi karar dilekçesinin tarafınıza tebliğinden itibaren 10 gün içerisinde itirazlannız varsa bildirmeniz hususu Doğu mah. Menderes Bulvan Pendik- Istanbul adresindeki davalı Kenan Çelebi'ye teblıgat yerine kaim olmak üzere ilanen tebliğ olunur. 05.12. 2001 Basın: 183