Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 5 EYLÖL 2001 ÇARŞAMBA
HABERLER
Meclis en yaşlı
üyesini kaybetti
• Haber Merkezi -
TBMM'nin en yaşlı
üyesi olan DYP Elazığ
Milletvekili Ali Rıza
Septioğlu 88 yaşında
hayatını yitirdi. Ailesinın
istememesi nedeniyle
Septioğlu için Meclis'te
tören düzenlenmeyecek.
Septioğlu'nun cenazesi
bugün memleketi Palu'da
toprağa verilecek.
Septioğlu, 19. dönemde
(1991)kapatılanHEP'in
milletvekillerinin olaylı
yemin töreni ile Merve
Kavakçı'nın Genel
Kurul'a türbanla geldiği
21. dönemde (1999) en
yaşlı üye sıfatıyla
başkanlık yapmıştı.
Kııtan'dan
ohımlu yanıt
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
Anayasa değışıklığı ıçin
' hükümetın destek
istemine Saadet Partisi
Genel Başkanı Recaı
Kutan olumlu yanıt
verdi. Kutan. Uzlaşma
Komisyonu'nun
hazırladığı metne dikkat
çekerek "Muhtevası
değişmediği sürece
TBMM'ye getirilecek
olan bu değişiklik
teklifini sonuna kadar
destekleriz. Ancak ortada
çeşitli rivayetler var, 10
maddeye düşûrüleceği
yönûnde. Bu 10 madde
nedir? Bunu görmeden
bir hüküm vermemiz
mümlcün değil" diye
konuştu.
AB komitesinin
7. toplantısı
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
AB Iç Koordinasyon ve
Uyum Komitesi, AB
Genel Sekreten Volkan
Vural başkanlığında
bugün toplanıyor. Ulusal
Program ışığında AB'ye
üyelik hazırlıklannın
değerlendirileceği ve
gelecek dönemin
planlamasımn yapılacağı
komitenin 7.
toplantısında, AB
Komisyonu tarafindan
Kasım2001'de
yayımlanacak "ilerleme
raporuna" Türkiye'nin
katkısı da ele alınacak.
Apartman
sakinleri partisi
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
Türk siyası yaşamına
Lider Türkiye Partisi
(LTP) adıyla yeni bir
J parti daha katıldı.
• Partinin 39 kurucu
üyesinden 38'i
Antalya'da ikamet •
ederken bu kişilerden bir
bölümü de aynı
apartmanda oturuyor..
LTP'nin genel merkezi,
Ankara Eryaman'da
Özügüzelkent Sitesi'nde
• bir apartman dairesi
•olarak gösterildi. Partinin
Genel başkanlığını inşaat
• mühendisi Mustafa
Özman üstlendi.
AÇKUUIM
BÎM Birleşik Mağazalar
AŞ, gazetemizin 30.
- 07.2001 tarihli sayısında
"Adnn adım kurulanplan"
"ve "AltematifGazete: Ye-
ni Şafak" başlığıyla ya-
yımlanan haberlerle ilgili
bir açıklama yaptı. Açıkla-
mada, BlM Bırleşik Mağa-
zalar AŞ'nin Yeni Şafak
. gazetesini satın aldığı
ve/veya ortak olduğu yo-
- lundaki haberlenn doğru
olmadığı belirterek "BIM
Birleşik Mağazalar AŞ'nin
Yeni Şafak gazetesı ile hiç-
bir bağı yoktuT denildi.
Liderler zirvesinde, değişiklik paketinin imzaya açılması kararlaştınldı
Anayasa için
4
özel komfeyon'ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
TBMM Partılerarası Uzlaşma Komis-
yonu'nun üzennde anlaştığı 37 madde-
lik anayasa değişiklik paketi imzaya
açıldı. Değişiklik önerisine MHP'nin
itırazlan ve MGK'de dile getirilen çe-
kıncelerin değerlendirilmesi, "özel ko-
misyona" bırakıldı. TBMM Başkanı
Ömer İzgi, 17 Eylül günü TBMM'yi
olağanüstü toplantıya çağıracak.
Koalisyonu oluşturan parti liderleri
dün Başbakanlık'ta yaptıklan toplantı-
da TBMM Uzlaşma Komisyonu'nca
hazırlanan 37 maddelik değişiklik met-
nini görüştü. Toplantıya, uzlaşma ko-
mısyonunun eski başkanı, Devlet Baka-
nı Nejat Arsevende katıldı. Toplanhnın
ardından yapılan yazılı açıklamada, hü-
kümetin çalışmalannı uyum içensınde
Murat Karayalçın:
• Değişiklik önerisi TBMM'ye sunulmadan önce 'özel
komisyonda' yeniden ele alınacak. Liderler toplantısının ardından
Bahçeli ve Yılmaz baş başa göriiştü. Başbakan Ecevit de MGK
Genel Sekreten Kılınç ile bir araya geldi.
sürdürdüğü savunuldu. Alınan bilgiye
göre zirvede, TBMM'de AB Komisyo-
nu kurulması önerisi gündeme geldi.
Toplantıda Mesut Ydmaz, ilerleme Ra-
poru'nun 12 Kasım'da yayımlanacağı-
na dikkat çekerek anayasa değişıklikle-
rinin bir an önce yaşama geçirilmesi
gerektiğini söyledi. Yılmaz'ın, "Zama-
nımız daralıyor. Adım atmaktan kork-
mamahyız" dediğı öğrenildi. Bahçeli,
Yılmaz'ın sözleri üzerine Ulusal Prog-
ram'ın çerçevesine sadık kalınması ge-
rektiği düşüncesinde olduklannı bildir-
di. Bahçeli, partisinin çekincelerini
özetlerken bu konuda hazırlanan rapo-
ru da ortaklanna sundu. Toplantıda, uz-
laşma komisyonunca hazırlanan metin
üzennde değişiklik yapılmadı. Koalis-
yondaki pazarlığın, liderler arasındave
daha sonra TBMM'dekı görüşmelerde
sürdürüleceğine dikkat çekildi.
Zirveden sonra Yılmaz ile Bahçeli
bir araya geldi. Göriişmede Yılmaz'ın,
Bahçeli'ye, "Değişikiiklerin üniter ya-
punıza zarar vereceğme itişkm kaygüa-
nnız yeraK" dediği öğrenildi.
Zirvenin ardından Başbakan Bülent
Ecevit de MGK Genel Sekreteri Orge-
neral Tuncer Kıhnç'ı kabul etri. Ağus-
tos ayındaki MGK toplantısında da de-
ğişikliklerin yeniden ele alınması be-
nimsenmişti. Görüşmeler sonunda
TBMM Başkanvekili An" Lhksoy baş-
kanlığında bir komisyonun öneri pake-
tine son biçimini vermesi kararlaştınl-
dı.
Basm Konseyi'nden önerüer
Öte yandan dün Başbakan Ecevit'i
ziyaret eden Oktay Eksj başkanlığında-
ki Basın Konseyi heyeti, anayasa deği-
şikliği konusundaki önerilerini hükü-
mete sundu. Anayasanın 13,14 ve 15.
maddelerinin Insan Haklan Sözleşme-
si'nin 10. maddesine göre yeniden dü-
zenlenmesi gerektiğini belirten Ekşi, li-
derlerin değişiklik konusunda uzlaş-
tıklan izlenimini edindiğini kaydetti.
Inönü yeni
partiyi kuracak
İSTANBUL/ANKARA
(Cumhuriyet) - Solda yeni
oluşum çalışmalan sürdü-
rülürken "Erdal Inönü vaz
mı geçıyor" benzeri haber-
lerin yayılması bu kesımde
tepkilere yol açtı. Eski SHP
genel başkanlanndan Mu-
ratKarayalçm, Prof. Dr. Er-
dal İnönü başkanlığinda yü-
rütülen yeni sol parti çalış-
malannın mutlaka amacma
ulaşacağını. Inönü'nün ye-
ni parti konusunda kararlı
olduğunu söyledi.
Ulusal Kurtuluş Sava-
şı'nın en önemlı evrelerin-
den biri olan Sıvas Kongre-
si'nin 82. yıldönümü nede-
niyle Hacı Bektaş-ı Velı
Kültür ve Tanıtma Derne-
ği'nce Bahçelievler Necip
Fazıl Kısakürek Kültür
Merkezi'nde düzenlenen
panele kahlan Karayalçın,
önceki gün Hürriyet gazete-
sinde yer alan ve Inönü' nün
yeni partiden vazgeçebile-
ceği yönündeki bazı iddi-
alan gündeme getiren ha-
beri yalanladı. Inönü ya da
yeni oluşum adına açıkla-
ma yapmak durumunda ol-
madığının altını cızen Kara-
yalçın, "Ama Inönü'nün
önceki gün tzmir'de verdiğj
demeç, yeni partiden vaz-
geçtiğini göstermiyor, aksine
bu konudald kararhhğuu
vurguluyor" dedi.
Türkiye'nin Avrupa Bir-
liği'ne (AB) üyeliğini, "ül-
kemizin çağdaşlaşma proje-
leri arasında önemli bir açı-
hm" olarak nıteleyen Kara-
yalçın, AB tarafindan daya-
tılan insan haklan ve de-
mokrasi kavTamlanrun da
zaten Türkiye'nin yaşama
geçirmesi gereken kavram-
lar olduğunu anlattı. Kara-
yalçın, Işçi Partisi 'nce baş-
latılan "Dolaryasaldansın"
kampanyasına yürekten ka-
tıldığını ifade etti.
Solda yeni oluşum çalış-
malanndan Inönü'nün çe-
kilebıleceği haberlerine bir
diğer tepki de yeni partinin
tüzük ve program taslakla-
nnı hazırlayan Yiğit Gulök-
süz'den geldi. Gülöksüz,
Inönü'nün, "programtasla-
ğnu beğenmediğT haberle-
rine, "Elbette eksildikler
olabflir. Bu bir mükemme}-
leştirme sürecidir. Erdal
Bey'in yönlendirmeieri ol-
du, birİikte çahşük" diye
tepki gösterdi. Gülöksüz bu
hafta sonu yapılacak değer-
lendirme toplantısının iptal
edıldıği haberlen konusun-
da da, "Bu hafta sonu da
Erdal Bey'Ie büükte çahşa-
cağız" dedi.
Kuvayı MiBiyecüerin Ulusal Kuıtuhış Savaş/ndaki yohmu izkyen>'ürüyüşçüterin,soBrakidıırağıNfaBİsa.
Kuvayı MültyecüerSalihü'de
IstanbulHaberSorvfai-Ulusal bağımsızhk için
yürüyen 68'liler, bugün Salihli'ye varacaklar. Em-
peryalizme, ABD'ye, AB'ye ve IMF'ye karşı,
Kuvayı Milliyecilerin Ulusal Kurtuluş Sava-
şı'ndaki yolunu izleyen yürüyüş grubunun son-
raki duragı Manisa.
Kurtuluş Savaşı'ndaki "tstadaUTam'', "Hâld-
mivet-i M2nye" ve "Müdafaa-i Hukuk" bilinci,
Kuvayı Milliye coşkusuyla yürüyen 68'liler, bu-
gün Salihli Belediyesi'nce düzenlenen kurtuluş
şenlüderinekatılacaklar. Salihli'ninkuıtuluşu ne-
deniyle düzenlenen etkinlikler kapsamtnda yapı-
lacak yürüyüşten sonra, bir açık hava toplantısı
gerçekleştirilecek. Toplantıda, belediye yönetici-
lerinden YdmazAkakn, 68'liler Birliğı Vakfi Baş-
kanı Gökalp Eren ve Prof. Dr. Cevat Geray ulu-
sal bağunsızlık bilinci ve Türkiye'nin yaşadığı
sorunlar üzerine görüşlerinı anlatacaklar. 68'li-
ler, Salihli'den sonra Manisa'ya doğru yürüyüşe
geçecek ve 9 Eylül'de Izmir'e varacaklar.
"Bağtmsu ve demokratik bk Türkiye içm tüm
utusal güçfcri omoz omuza bir mücadeteye çagn
ran" 68'liler Birliği Vakfi, yurttaşlan yürüyüşe
kahlmaya sloganlarla çağmyor
- "Yabancı para egemenl^inc son veriunefi,
Türk paraa esas ahnmafadBf
-"CümrükBirnği'rHİendcrhalcıkılrnahdııf
- "IMF dayatmaianna karşı çüahnaadıc''
-
tt
Yabanatekei)ereveriknimtryaztarkakurd-
mabdırf
- "Türk tanmı ve köylüsü emperyaüst tekdk>
rin msafiEnaterkedimemelidirr
-"ICamuguTşknlerivcyannndandestEkienme-
Mümtaz Soysal'ın kuracağı partinin tüziiğü hazır
Seçim kaybeden gidecek
TÜREYKÖSE
ANKARA - Mümtaz Soysal önder-
lığinde çalışmalan sürdürülen Ba-
ğımsız Cumhuriyet Hareketi'nin 42
ilde örgütlenmesınin tamamlanması
durumunda ekim ayında partileşme-
sı hedeflenırken tüzük taslağı da ha-
zırlandı.
Tüzük taslağmda getirilen temel dü-
zenlemeler şöyle: • Partideki tüm or-
ganlann görev süresi 2 yıl olacak. Bu
süre bir yıl uzatılabilecek. Bir önceki
genel, yerel ya da ara seçimden daha
az oy alan yönetım biriminin başkanı
ve tüm üyeleri görevden çekilmiş sa-
yılacak. • Aynı kişi 3 dönemden fazla
yönetim organlanna seçilemeyecek. •
Parti meclisi, genel başkanla kurulta-
ym gizli oyla seçtiği 40 asıl, 20 yedek
üyeden oluşacak. • Partinin yönetim
organlanna ve disiplin kurullanna a-
day ya da seçimlerde aday adayı olan-
lar mal bildirimlerini ilgili birimde i-
lan edecekler. • Üye sayısının beşte
birinin yazılı ve gündemli başvurusu
üzerine ilgili birim başkanı tarafindan
kongre olağanüstü toplantıya çağnla-
cak. • Tüm seçimlerde çarşaf liste
yöntemi uygulanacak.
CHP lideri Deniz Baykal'dan hukümete elestiri
Krizin sorumlusu iktidar
AHMETŞEFtK
TRABZON-Cumhuriyet Halk Par-
tisi Genel Başkanı Deniz Baykal, eko-
nomik krizin tek sorumlusunun iktidar
olduğunu belirterek "Onlar Apo ile
geküler, seçimle gidecekler. Bugün ya-
şananlar, CHP'yi dhüememenin faru-
rasıdn-'' dedi.
Karadeniz gezisine Trabzon'dan
başlayan Baykal, havaalanında gazete-
cilerin sorulannı yanıtladı. CHP'nin,
sosyal demokrasinin temel kuruluşla-
nndan biri olduğunu beürten Baykal,
"CHP, son dönemde yaşanan krizde
görevini tam anlamryla yapmıştır'' di-
ye konuştu. Baykal, Trabzon'un Akça-
abat ilçesinde halka hitaben yaptığı
konuşmada da ekonomik krizin tek so-
rumlusunun iktidar olduğunu ifade
ederek "Onlar Apo ile gekiikr, seçim-
le gidecekler. Biz 3 yıl önce bugün ya-
şanan krize dikkat çekmiştik" dedi.
Bu noktaya gelinmesinde bir unsu-
run da yolsuzluklar olduğunu savunan
Baykal, şöyle konuştu: "Devtet, atüğı
beradımdavolsuztuğatesfimohnuştur.
Bugün Türkiye'de 21 bankanm devk-
te zaran 21 milyar dolanhr. Aradaki
fark 18 mflyar dolardnf
SlFIR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@yahoo.com
12 Eylül 1980 askeri darbe-
sinden sonraki tutuklanmam-
da Bursa Cezaevi'ne getirildi-
ğimde, koğuşlara gönderil-
meden önce ilginç bir sorgu-
lamadan geçirilmiştim. Ceza-
evinin psikoloğu ve din işleri
görevlisi olan iki kişi, ellerinde
anket kâğıtlarını doldurmak
amacıylasorularsordular. Di-
ni inançlanmı, Islamiyete bağ-
lı olup olmadığımı öğrenmek
istediler, bir Marksist olarak
düştüğüm yanlış yolu(!) bana
anlatmaya çalıştılar.
Görüşme, benim açımdan
sonunda bir eğlenceye dö-
nüştü. Çünkü tartışma, onla-
rın kültür düzeyleri ile cevap-
layamayacaklan bir noktaya
sürüklendi. Sonuna doğru
söyledikleri her şeyden piş-
man olup özürdilediler. Anke-
ti doldurma manasızlığından
da vazgeçmek zorunda kaldı-
lar.
• • •
12 Eylül askeri darbecileri,
"komünistleri yola getirmek
için" cezaevlerinde birdönem
"Islami eğitimi" bir çözüm yo-
lu otarak düşünmüşlerdi. Ki-
taplıklarda yalnızca dini kitap-
28 Şubat'tan 'Hutbe Süreci'ne...
lar yer alıyordu, görevliler ara-
sında da dini eleman sayısı
arttınlmıştı. Gel zaman git za-
man, bir gün oradaki kftapla-
nn birçoğu devlet tarafindan
irtica propagandası sayıldı.
•••
Türk ürası'na itibar kazan-
dırmak için hutbe okunması-
nın ardından, bu kez de Ener-
ii Bakanı Zeki Çakan Diyanet
Işleri Başkanlığı'na (DİB) baş-
vurdu. Bu çok laik devletin
anlı şanlı MHP'li Enerji Baka-
nı, kaçak elektrik kullanımının
önüne geçebilmek amacıyla
Diyanet Işleri Başkanlığı'na
biryazı yazarak camilerde bu
konuyla ilgili hutbe okutulma-
sını istedi.
28 Şubat sürecinin ardın-
dan şimdi yeni bir sürece gir-
dik. Bu süreç; "hutbe süre-
ci." Ekonomik olarak zor gün-
ler yaşayan Türkiye Cumhu-
riyeti'nin bakanları, başba-
kanları, soluğu Diyanet Işleri
Başkanlığı'nın kapısında alı-
yoriar. Yalnız bakanlar olsa,
bazı solcu olduğunu söyleyen
partilerin yöneticileri de ba-
kanlardan geri kalmıyorlar.
"Hutbe süreci" anlaşıldığı
kadanyla devam edecek. Ya-
nn örneğin spordan sorumlu
Devlet Bakanı Fikret Ünlü,
kritik bir milli maç öncesi
sporcuları da alıp Diyanet Iş-
leri Başkanlığı'na gidebilir.
Ondan Türkiye'nin dört bir
yanındaki imamlardan milli
maçı kazanmamız, rakiplerin
ellerinin ve ayaklannın bağ-
lanması için dua isteyebilir.
Onu Bayındıriık Bakanı Ko-
ray Aydın izleyebilir. Aydın,
"Benim aleyhimde konuşan-
lann dillerini ellerini bağla " di-
yebilir.
Bu gidişle, bütün bakanlar
Diyanet Işleri'ne başvurabilir.
38 bakanlık olduğuna göre,
DlB'nin bu 38 bakanlık için
ayrı ayn hutbe okuyacak bir
birim oluşturması gerekebilir.
Ayrıca Enerji Bakanı, şimdilik
kaçak elektrik kullanımı için
bu talepte bulunmuş. Yarın
Telekom'u isteyen yabancıla-
nn "cehennemde cayır cayır
yanmasınr isteyen bir başka
başvuruda daha bulunabilir.
•••
Talepler, alt kademelere,
müsteşarlık, genel müdürlük
düzeyine de uzanabilir. Onlar
da hutbeye ihtiyaç duyabilir-
ler. Bence yanndan tezi yok,
Diyanet Işleri Başkanlığı'nın
kadrolan arttınlmalı, bütçeden
aynlan payı yükseltilmeli. Ma-
liye Bakanlığı'nın yayımladığı
giderler listesinde, DlB'nin
harcamalannın krizden sonra
daha da arrtığını fark etmiş-
tim. Demek bu hutbe ihtiyacı-
nı önceden fark eden DİB,
harcamalan arttırmış. Maliye
Bakanlığı da aynı nedenlerie
bu talepleri yerinde görmüş
ve ödemeler yapmış. Bence
şimdi DlB'nin harcamalan da-
ha da arttınlmalı.
•••
Hazır hutbe işi başlamış-
ken, bunu camilerie sınıriı tırt-
mayalım. Hıristiyan yurttaşla-
nmız için kiliselerde, Yahudi
yurttaşlanmız için sinagoglar-
da da dua ve çağnlarda bulu-
nalım. Burada sorun, ateistler
konusunda çıkabilir. Onlara
nereden çağn yapılacak? Bel-
ki Londra'da Marx'ın mezan
başına gıdılip oradan bir çağ-
nda bulunulabilir. Marx'ın bir
eserine gönderme yapılarak
Türkiye'nin düzelmesi için
ateistierden de yardım istene-
bilir. Ya da "IşimizAllahsıza mı
kaldı" deyip onlan atiayabiliriz.
•••
Bütün bu çalışmalar, birer
birer Diyanet'e başvurarak
çözülmeye başlanırsa, bir sü-
re sonra belki ciddi bir tasar-
ruf olanağı da yaratılabilir. Ar-
tık işler duayia çözülebildiğine
göre bakanlıklara gerek kal-
maz. Onlann işlerini görmek
üzere DlB'de birer imam gö-
revlendirilir. Devlet şu şekilde
örgütlenebilir "DİB TürkUra-
sı'na Onur Kazandırma
Imamlığı", "DİB Kaçak Elekt-
rik Kullananlan Imana Getir-
me VaizHği", "DİB Milli Maç-
larda Rakiplerin Elini Ayağını
Bağlama Müdüriüğü..."
Bütün bu çalışmalann so-
nunda hep birlikte ayağa kal-
kıp milletçe "Amin" deriz, olur
biter.
GLOBAl>OLtTtKÜLTÜR
ERGtN YILDIZOĞLU
Bip Garip Durum
Türkiye'de garip bir durum var. Hayır, habire istikrar
programı uygulayıp bir türlü istikrara kavuşamaması-
nı kastetmiyorum. Bunda bir gariplik yok. 1MF pol'ıti-
kalannı benimseyen ülkelerin hepsi eninde sonunda
gelip benzer bir çukura düştüler. Gariplik başka yer-
de^
Depresyon+Enflasyon=?
Ekonomi düşük bir büyüme hızına oturmuşsa dur-
gunluk var demektir. Bu koşullarda genışlemeci mali
ve para politikalanyia, transfer harcamalanyla tüketi-
mi, faizlerte vergileri indirerek de sermayeyı destekler,
bütçe açığıyla enflasyonu göze alır, bu Keynesgil po-
litikalarla durgunluktan çıkmarsınız.
Durgunluğun yanı sıra, enflasyon da varsa, işiniz
zorlaşır. Bu, stagflasyon ortamında, talebi destekle-
yerekekonomiyi canlandıramazsınız, çünkü hiperenf-
lasyon tehlikesi kapıdadır. 0 zaman, üretimi, daha
doğrusu kârlan arttıncı politikalarla ekonomiyi canlan-
dırmaktan başka çareniz kalmaz: Kamu harcamalan-
nı kısar, elde edilen kaynağı vergi indırimiyle sermaye-
ye transfer eder, sendikal harekete yüklenir, emeğin
suyunu çıkanr bunu da sermayeye aktarır, onun bü-
yük ölçüde işçi çıkararak yeniden yapılanmasına ola-
nak sağlar, kamu işletmelerini yok pahasına sermaye-
ye devreder, ekonomik denetimi kaldırır, sermayenin
kâr peşinde istediği yere gitme şansını arttınr, böyle-
ce gerektiğınde, ıç pazardaki daralma sorununu mal
ve sermaye ihracını destekleyerek aşmaya çalışırsınız.
Bunlann toplumsal maliyeti yüksektir. Pinochet, Re-
agan, Thatcher, 12 Eylül rejimi gibi katlanabilirseniz
neâlâ.
Devam edelim, ekonominiz büyük bir hızla daralı-
yorsa, yani depresyondaysanız, sermayeyi daha şid-
dette destekler, verimsiz işletmeleri tasfiye ederek mer-
kezıleşmesine yardımcı olacak teşvik polıtikalan uy-
gularsınız. Tüketimı de yeni iş yaratarak desteklersi-
niz. örneğin, işsızleri boğaz tokluğuna, mahkûmlan da
bedavaya, hatta ölene kadar kamu projelennde çalış-
tınr, bu arada altyapınızı da yenilersıniz. Ekonomıniz-
de, yeterli ölçüde "yaratıcı yıkım" gerçekleştıkten son-
ra, yenılenmiş bir teknolojik temel üzennden yeniden
büyümeye geçersiniz. Tabii bir ek seçenek daha var
önce silahlanarak fazla kapasitenin bir kısmını emer,
sonra doğal kaynaklar, ömeğin enerji kaynaklan için
birileriyle savaşa girersiniz... Peki ya ekonomide hem
depresyon hem yüksek enflasyon gibi bir gariplik var-
sa...
Artk hepimiz Keynesçiyiz ama...
Geçen hafta, büyüme, daha doğrusu daralma hızı
açıklanınca bu garip durumun Türkiye'de karşımıza
çıktığını, hayretle(!) gördük. Ekonomi uzmanlanmız,
artık mecburen gözlerini piyasalardan uzaklaştınp re-
el ekonomiye çevirdiler ve bize Keynesgil politikalar
gerekir dediler. O.K. (bu çevrelerde sık sık dendığı gi-
bi), Keynesgil polıtikalan uygulayalım ("Hanıpıyasalar
en iyi düzenleyıcıydı, ne oldu" diye de sormayalım).
Uygulayalım da, zaten yüksek olan enflasyonu ne ya-
pacağız? TL'nin devalüasyonu devam ettikçe, ithalat
bağımhlığı yüksek sanayi naşıl üretecek, yüksek faiz
oranlanna nasıl dayanacak? Üretemeyince nasıl ihra-
cat yapacak? Yabancı sermaye girişi umudu ne ola-
cak? Borsayı ne yapacaksmız?
Gerçekçi olmakta fayda var. Vergi indırimine daya-
lı, ekonomiyi canlandıncı, Keynesgil politikalar öneri-
liyor. Çok dikkatli olmazsanız, bu sistemik (dünya
ekonomisi, jeopolrtik, vb.) ilişkiler içinde ekonomi-
yi ve de siyaseti patlatırsınız. Yok, vergi indirimini iyi
planlar, tüketimi ve üretimi arttırabilecek alanlara, ya-
ni toplumun şu en üst yüzde 5'lik kesimi dışında ka-
lanlara, özellikle en düşük gelirlilere yönelik yapar, açı-
ğı da yüzde 5'lik kesimden alarak kapatırsanız bıraz
zaman kazanabilirsiniz. Ama o kadar. Çünkü bu eko-
nomi kevgir gibi. Bu politikalan uygulamaya koyduğu-
nuz anda bu üst yüzde 5'ten kaynaklanan çok büyük
bir direnişle ve de sermaye kaçışıyla karşılaşır, bugün-
künden daha derin bir çukura düşebilirsiniz.
Yanlış anlaşılmasın, amacım yorgunu yokuşa sür-
mek değil. Bu ekonominin, sisteme bağlanış tarzının
belli kurallan var, çarklan yalnızca iç kârlaria/birikimle
dönmüyor. Zaten, kâriarı arttırmak için emek maliyet-
lerine daha fazla yüklenmek artık olanaklı değil. Yaz
gelecek yonca brtecek gazıyla sürekli üzerine yükle-
nilen emektar çöktü. Diğer taraftan bu, sürekli dış kay-
nak gereksinimi yoluyla dışanya değer transferi yap-
mak üzere şekillenmiş bir ekonomi. Dış kaynak elde
etmenin yoluysa, açıkça söylendiği gibi, borçlan,
emektan öldünmek pahasına ödemekten, gerekiyor-
sa evdeki son eşyalan, sonunda da evi satıp çadıra
çıkmaktan geçiyor.
Oyleyse başka bir açıdan bakmak gerekmiyor mu
bu soruna? Keynesgil bir yaklaşımla seçici bir vergi
indirimi tamam. Ama aynı anda mali sermayenin, ma-
lum yüzde 5'in olası tepkilerinin önünü kesecek ted-
birieri de almak gerekir. Bu ise sizi hemen IMF'yie,
uluslararası sermayeyle, arkasındaki devletlerle çatış-
ma koridoruna sokar. Bu çatışmada karşı tarafın tak-
tiği TL'ye yönelik spekülatif saldınyla Merkez Banka-
sı'nın rezervlerini boşaltmak, sermaye kaçışını teşvik
ederek, daralmayı hızlandırarak siyasi baskiyı arttrmak
ve Suharto gibi diz çökmeye zorlamak olacaktır. Bu
durumda ne yapacaksmız? Keynesgil politikalan uy-
gulamaya kalktığınızda gireceğiniz yolun sizi eninde
sonunda Türkiye'nin dünya ekonomisiyle, küreselleş-
me süreciyle olan ilişkilerini gözden geçirme noktası-
na getireceğini biimiyor musunuz? Yoksa siz de mi
"değiştiniz"?
Yekta Cüngör Özden de katıldı
StvosKongresVnin 82.
yıldönümü kutlandı
STVAS/ANKARA
(Cumhuriyet) - Sıvas
Kongresi'nin 82. yıl-
dönümü dün Sıvas
Cumhuriyet Alanı'nda
düzenlenen törenlerle
kutlandı. Içişleri Baka-
nı Rüştü Kazun Yüce-
len, Tanm ve Köyişle-
ri Bakanı Hüsnü Yusuf
Gökalp, eski Anayasa
Mahkemesi Başkanı
Yekta Güngör Öz-
den'in de katıldığı tö-
renler önceki yıllara
oranla sönük geçti.
Cumhuriyet Ala-
nı'ndaki kutlamalar tö-
ren geçidi ve halkoyun-
lan gösterileriyle baş-
ladı. Törende bir ko-
nuşma yapan Rüştü
Kazım Yücelen, hükü-
metin istikrarlı çalış-
malan ile ekonomik ve
sosyal refaha ulaşaca-
ğını belirtti.
_ TBMM Başkanı
Ömer Izgi de mesajın-
da "Sıvas Kongresi'nde
ahnan karaıiann \-asa-
ma geçirümesi sayesin-
de, çağdaş vasamnı ge-
reklerini yerine getir-
mekte olan bir sisteme
sahibiz" dedi.Cumhur-
başkanı Ahmet Necdet
Sezer ise Sıvas Kong-
resi'nde ortaya konu-
lan tam bağımsızhk
karan ve kayıtsız, ko-
şulsuz ulusal egemen-
Uk ereğinin, cumhuri-
yetin temel yapısı için
dayanak oluşturduğu-
nu belirtti.