Katalog

-14 EYLÜL20O1 CUMA CUMHURİYET SAYFA TARİHİN EN BÜYÜK TERÖRÜ Finans sektörünün "kalbi'ne 11 EylüTde yapılan saldın, 'yıkılmaz' denilen dev binaian yerle bir etti. Binlerce insamn yaşamını yitirdiği saldınnın ardından ışıltılı grikdelenlerden geriye enkaz yığını kaldı. (Fotoğraflar REUTERS) ABD \lekisaldın, dev binalarıngüvenliğini degündeme getirdL Uzmanlam göre bu binalartam birsonmlar yumağı Gökdelenlerdenkaçışalarmıtstanbui Haber Servisi - ABD'dekı Dunya Tı- caret Merkezı'nın ıkız kulelennın uçak saldın- lanyla yok olmasıyla bırlıkte gokdelenlenn gu- verulırlığı de sorgulanmaya başlandı Uzmanla- ra göre tam anlamıyla "sorunlar yumağT olan gokdelenlerden, bundan sonra bir "kaçış" baş- layacak Mımarlar Odası Istanbul Şubesı Yonetım Ku- rulu Sekreten BülentTuna, tstanbul'da rasgele plan- sız bir şekılde gokdelen yapıldığını behrterek "Ancak arük bu yapılann guvenliklerinden altya- pı sorunlanna kadar pek çok şey sorgulanmaya başlandı" dedı Gokdelenlenn bugune dek teknık v e estetık olarak mımarlan heyecanlandıran, 21 yuzyılı sımgeleyen binalar olduğuna dıkkat çe- ken Tuna, şovle konuştu "Ancakşimdiyangıngü- venliğinden rurun da bu tür teror saldınlannda ne otabıleceğine kadar pek çok şey sorgulanmaya başlandL Bir binanın içinde 50 bin kişinin çahş- mast ne kadar doğrudur? Vanm kflometreiik bir binada meydana geien bir yangmda 110. kattan aşağı nasıl inebiürinsaniar? Bana gore bundan son- ra gökdelenlerden bir kaçış olacak." Terörle bağ kurmak yanlış Mımariar Odası Genel Başkanı Oktay Ekinci, gokdelenlenn sorunlar yumağı olduğunu yıllar- dır soyledıklennı behrterek "Dünyada da bir- çok ülke arük gökdelenlerden vazgeçiyor. Ancak Turkiye'de bu dûşüncemize destek yerine hep eleştiri getöi" dıye konuştu Son olayın bu tartışmalann dışında olduğunu ve gokdelenlenn sorunlar yumağı olmasıyla te- ronst saldın arasında bağ kurmanın doğru olma- dığını vurgulayan Ekıncı "Çunkubuolaydanbir günönce Taksbn Meydanı'nda da bombalama ola- yı okiu, o zaman hiç meydan yapmayahm mı?" dedı On binlerce kışının yaşamını yıtırmesınehak- lı tepkılenn bir şehırcılık tartışmasına çekılme- sını doğru bulmadığını ıfade eden Ekıncı, ancak bundan sonra sonsuza dek boyle bir saldın ol- masa bıle bırkaç bın, hatta bırkaç on bın kışının bir bına ıçınde bulunmasını ongoren çozumlenn terkedılmesı gerektığını vurguladı Keşfce hlç yapılmasa Istanbul Maslak'takı Iş Bankası kulelennın avan projesmm mıman Doğan Teketi de gokde- len yanlısı bir mımar olmadığını vurgulayarak "Keşke mümkün olsa da hiç yapümasa. Ancak 4BD başta olmak ıizere çağın koşullanna göre bu yüksek yapüar yapıku, Yapı yükseldikçe durum daha da kritikleştr dedı Tekeb, Istanbul'dakı gokdelenlenn New York'ta- kılenn üçte bın yükseklığuıde olduğunu, bu ne- denle onlar kadar cıddı tehlıke oluşturacağını tahmın etmedığını ıfade ettı Tekelı, olası bır yan- guıda Istanbul'dakı gokdelenler gıbı betonarme perdelerden yapılmış bınalann daha dayanıklı olacağını soyledı Cökdelenlere bakış değlşecek Mımar Sınan Unıversıtesı Mımarlık Fakultesı oğretım uyesı Prof Dr MehmetÇubuk, bu olay- dan sonra dunyada gokdelenlere bakış açısuun artık değışeceğını soyledı Prof Çubuk. yuksek yapılar konusunda butun ulkelenn yasalannda bır belırsızlık olduğuna dıkkat çekerek ozelhkle bu konunun çok tıtızhkle değerlendınlmesı gerek- tığını soyledı Amenka'da saldın duzenlenen gokdelenlenn ıkı yuz metresının yenn altında, yak- laşık 450 metresının de gokyüzunde olduğunu, bunun çok tıtızhkle tasarlandığını vurgulayan Çubuk, şoyle konuştu "Fakat her binanın ade- ta bir şahdaman bulunmaktadır. Bu binanın da hassas noktası teröristicrce çok iy i kullanümış ur. Bir gökdckn her uçak saldınsıylay ıkümaz,buay- nnuh bir çahşma gerekririr. Burada binanın en hassas noktası hedef aunmışür." Hlçblr yapı dayanamazdi Istanbul Teknık Unıversıtesı Oğretun Gorev- lısı Yuksek Muhendıs Nesrin Yardımcı ıse gok- delenlenn dezavantajdan çok a\antajlanmn bu- lunduğunu savundu Yardımcı, gokdelenlenn teknık olarak avantajının "yerden kazanmak" olduğunu belırterek "Yerden tasarruf sağlamak için dikey yapılaşmaya gküTiyor" dedı Bu tur bı- nalann dezavantajının olacağını duşunmedığını ıfade eden Yarduncı hıçbır yapının uçak çarpına- sına dayanıklı olamayacağını sav undu KULELERÎN PROJE MÜHENDÎSt: En az 2 saat dayanmahydı • ' Yıkılmaz" denilen ıkız kulelenn projesınde çalışan makıne muhendısı Orhan Gursel, bınalann ısıyı ıkı saat geçırmeyecek şekılde yapıldığını soyledı Inşaat munendısı Ender Şenkaya da kulelenn yarıgın nedenıyle yıkıldığını belırttı İstanbul Haber Servi- si- Dunya Tıcaret Merke- zı'nın ıkız kulelennın projesınde çalışan makı- ne muhendısı Orhan Gürsel bınalarda ısıya kara yalıtımm olduğu- nu, ancak ısının dıkey olarık yayılmasının çok- meve neden olmuş olabı- leccğını soyledı Inşaat Yulsek Muhendısı En- derŞenkaya da kulelenn çoknesıne uçak yakıtı- nın. e soğutma sıstemle- nndîkı gazlann patlama- sıyh çıkan vangının yol açtmm belırttı isı dikey olarak yayıldı 1*62 yılından bu yana ABD'de yaşayan makı- ne nuhendısı Orhan Gur- sel kulelenn donanım proesınde gorev aldığı- nı alattı Ikız kulelerde kulanılan çelıkte, ısıya kan yalıtım yapılmama- sınn mumkun olmadığı- nı telırten Gursel, bma- larn yangını ıkı saat ge- çırneyecek şekılde uışa edıiığınısoyledı Gursel, şo^e devam ettı Vahtkan madde ko- nuduğunda ısının geç- mei mumkun değiL Ya- htnı malzemesi ısı dışan- daı geldiğt zaman içeri girnesine izin vermez. Ona ısı çelikJerden aşa- ğnt dike> olarak imniş- ür.)enzinin vernüş oldu- ğu ıcaklık dikev olarak ohuştur. Bu nedenle eri- mı olabiür. Bu sarsuıtı- nııbağlantı elemanlan- nm gev^emesine neden ol- ması ihtimali \ ardır." Neden uçak çarpması deflll Yapıworld sıtesınde yer alan ve Inşaat Yuksek Mu- hendısı Ender Şenkaya ta- rafından derlenen haber- de, her bır kulesınde 100 bın ton çelık kullanılan kulelenn uçaklann çarp- ması nedenıyle yıkılma- dığı kaydedıldı Yangın sondurme sıstemlennın devre dışı kaldığının belır- tıldığı yazıda bınanuı ço- kuşu şoyle anlatıldı " Yangın ilk önce çıktığı kattaki çelikte uzamaya ve buna bağh gerihneierin ar- üşı ile taşıvıcı sistemi ta- mamendevTedışıbırakmış otmah.Çarpmanmmeytla- nagekiiğikatiardakidöşe- me makaslanmn sıcaktan genkşmesiiletüpkesitindış çeperi beton döşemeden aynlarak merkezden hız- la dışan doğru itilmeye başkyor. Betondöşemenin kuşaklama etkisinden de kurtulmuş olan dış çeper- de yanal deformasyonlar da hızlamyor. Bu noktada ortaya çıkan ikinci mo- mentler kolonlann bur- kuhnasına, yırtılmasına neden oluyor. Bu katiann mukavemeti kaybettirme- si\1e de ustierindeki 20-30 katın tam yuku çeldş ctki- si\1e bir alt kaün çekirdek bolumunevunıyorvezin- cüieme etki her katta bir kat ağuiığı kadar eklene- rek buyiik bir hızla zemin kata vanyor." Prof. Dr. Emre Kongar: Teknolojiye güven azaldı /~^/\f£î\ ArtlniA /»ıM siifiv ^ûny8 ^8 bugüne dek yapılan en büyûk gokdelenler, Amerika, Japonya. Malezya, Çin \j(/i£U UtsMslt OlttUlUr Halk Cumhuriyeti, Fransa ve İspanya'da bulunuyor. Dunyada bugüne kadar inşa edi- len gokdelenler yüksekük sırasma göre şöyle: Millennium Kulesi - Tokyo (840 metre) WFC Kulesi - Şanghay (460 metre) Petronas Kulesi - Kuala Lumpur (450 metre) Sears Kulesi - Şikago (443 metre) Jin Mao - Şang- hay (421 metre) World Trade Center - Nevv York(471 metre) Empire State Building - Nevv York (381 metre) Central Plaza- Hong - Hong (374 metre) Banca della Cina - Hong-Kong (369 metre) Eyfel Kulesi - Paris (300 metre) Picasso Kulesi - Madrid (157 metre). tstanbui Haber Servisi - Gazetemız yayın kurulu danışmanı ve Yıldız Tek- nık Unıversıtesı Oğretım Üyesı Prof Dr Emre Kon- gar, "İkiz kulelere \e Pen- tagona yapılan sakün. bi- reysel ve fırma bazmdaki örgütsel yaşamı sanp sar- malayan, adetattahi.erişil- mez teknolojik dunyanın aslında ne kadar kı- nlgan ve ne kadar za- yıf olduğunu göster- mesi bakımından Bır- leşik Amerika'daki iş yaşamının en onemli kültürel öğelerinden birismiy«ie biretmiş- tir"dedı Kongar, bun- dan sonra bıreylenn çevrelenndekı ılerı teknolojıyle donatıl- mış bınalara karşı gu- \en duymayacağını kavdederek "Buduy- gu tek başına Ameri- kan tophimunda bir istikrarsıztıköğesiola- caknr" dıye konuştu "gayri şahsi bir biçimde" adeta ılahı bır guç tarafın- dan sağlandığını ıfade eden Kongar, "Bu dü/en çök- tûğü zaman birey artık tû- müyle çaresiz, yalnız ve kaybolmuştur. Kendileri- ni camlardan aşağı mut- lak öliime atan insanlann psikolojisi, işte bu kavbol- muşluktur** dıye konuştu Kemik' KULELERDE 43 BANKANIN YANISIRA CNN VE NEW YORKVERGİDAÎRESÎ DE BULUNUYORDU Finans sektörünün 'kalbi' durduEkonomi Servisi - Pek çok çokuluslu şırket yanında he- men hemen her ulustan çeşıtlı fırmalann faalıyette bulundu- ğu Dunya Tıcaret Merkezı 'nde ağırlıklı sektorlenn başında fi- nans gehyordu. Guney Kule'de 17, Kuzey Kule'de 26 ohnak uzere toplam 43 finans kuru- luşu ve bankanın yer aldığı ku- lelerde CNN'den Nevv York Vergı Daıresı'ne, Sun Mıc- rosystems'ten Barık of Amerı- ca'ya kadar pek çok tanınmış şırket bulunuyordu 850 odalı Marnott Oteh'nın yanı sıra Employee Ment'ın de bulunduğu kulelerde petrol şır- keü, araba kıralama, kurye ve bakırcılık şuketı gıbı akla gele- bılecek her alanda faahyet gos- teren fırmalann ofıslen ya da merkezlen yer ahyordu Kulelerde 14 fmansal danış- manlık şırkeü, 3 muhasebe ve malı müşavırlık, ıçlennde NBS ve CNN'ın de yer aldığı 10 med- ya kuruluşu, 12bılgısayar şuke- tı, aralanndaFujı Bank ve Com- merzbank'ın da olduğu 43 ban- ka ve finans kurumu, aralann- da Nevv York Vergı Daıresı ve NevvYorkDenızcılerBırhğı'nm de olduğu 6 resmı daıre, 9 sıgor- ta şırketı, 12 huhuk muşavırhğı, 4 ımalat şırketı, 14 ınsan kaynak- lan şırketı, 8 perakende şırketı ve aralannda Glob Tour'un da yer aldığı 13 de tunzm seyahat acentesı bulunuyordu Uygar mahalle Gokdelenlen uygar. teknolojının yoğun olarak kullanıldığı "mahalleler" olarak nıteleyen Kongar, şoyle konuştu "Gök- delendeki birey lerile- ri tcknokıji karşısında birey sel varuklarını bir gokdelen künliği- ne bağunlı ohnadan sûrdürmeyeçahşniar. Ama ne olursa olsun gökdeJenin teknolojik suuıiamalan, kısıtla- malanvetabii nizmet- leri, birey ve küçük grup olarak fırmalar bazinda butun insan- lann yaşamına ege- men olur." Gokdelen- lerde ulaşım, haber- leşme ve guvenlığın Baykam'dan 'kyamet günü'tasviri Ressam-yazar Bedri Bay- kam'ın 2000 yüı aralık ayın- da yaynnlanan ve nısan ayın- da hakkında toplatma kara- n çıkanlan kıtabı "Kemik", Nevv York'ta yaşanan "Kça- metGönü"nübırebır, önce- den yaşanmış gıbı tasvır et- mıştı Kıtapta özetle şoyle denılmışh "Taksim Mey- danı'nay^klaşn.EskiTaksTrn Ged'nin olduğu yerde şim- di o kûlûstur nostaljik bina- lar yıkılmış. yerlerini dört kath, saydam duvaru, dev ahşveriş merkezleri almjşü, Sebnı. ağzına giren ve karla- şansutanekTİnidilmdeve du- daldannda hissederek yü- rürken solundaki telcvizyon, 3-DvemultivizyT)nlannseri- li olduğu vitrmlerdeki gö- rüntükrden biri gözune ta- loldı. Dev bir Jumbo 797, Nevv York MidttMudakidev PAN/AMbinasınagöbekten giriyor, orada anında patla- yıp dağıhrken o buyük el- ma'nm simgelerinden olan dev binayı da resmen göbe- ğmden ikiye bölfiyordu. İn- saniar, yeıierde yatan ölulc- re,yaraUara,toza, kaosa bû- yükbiraçfaklabakıyofiardL"