Katalog

SAYRA CUMHURİYET 14EYLUL2001 CUM> 8 TARİHİN EN BUYUK TERORU Georgetown Üniversitesi'nin CIA için hazıriadığı raporda teknolojinin telıditolacağtna dikkat çeldldi Kendi silahıylavurıüduEkonomi Servisi - ABD'nin kar- şı karşıya kaldığı saldın, terörün yeni kimliği konusundaki tartışma- lan da beraberinde getirdi. Saldın- Iarla ortaya çıkan terörün bu yeni yûzünü öngörenler de var. Ameri- ka'daki Georgetown Üniversite- si'nin CIA için hazırladığı raporda teknolojiye dikkat çekiliyor ve "asi- metrik tehdit* kavramından söz ediliyor. Amerikan gizli servisi CIA'nın Georgetovra Universitesı'ne hazır- lattığı 'Küresel Trendler 2015'baş- Iıkiı rapor, yakın gelecekte dünya- daki çatışmalann nasıl ve neden çı- • Yakın gelecekte dünyadaki çatışmalann neden ve nasıl çıkacağını ortaya koyan raporda teknolojik tehlikeye dikkat çekilerek "asimetrik tehdit" kavramından söz ediliyor. "Küresel Trendler 2015" başlıklı raporda, "Gün gelir Amerika kendi teknolojisiyle vurulabilir" deniyor. kacağını ilginç saptamalarla ortaya koyuyor. Raporun 'geleceğiıı çaüş- malan' bölümünde bir kavramın özellikle altı çizıliyor: Asimetrik tebdit Bu kavramın anJamı şöyle orta- ya konuyor: "Tehttitdoğnıdanher- hangi bir devletten gehDeyebitir" Peki Amerika'yı tehdit edebile- cek ve herhangi bir devletten gel- meyecek gûcûn adı ne? Yine rapo- ra göre: Teknoloji. Georgetown Üniversitesi raporunda, "Göngeör Amerika kendi teknolojisiyle vunı- labiür * deniyor. Ama raporu hazır- layanlar bu saptamayı yaparken teknolojinin doğrudan kullanılma- sını kastetmiyor. Rapor şöyle di- yor: "Önümüzdekil5yıliçindegiz- ti bügilerin terör örgûtfcri tarafin- dan ekJe edilebiliıük olasıhğı yine teknoloji sayesinde artacak. Suç Ör- gütieri nerede olurlarsa olsunlar kritik bügUere teknolojiyi kuDana- rak daha kolay ulaşabüecekler." Terörlstler nasıl organlze oldu? Georgetown Üniversitesi'nin ra- porunda "asimetrik tehdit kavra- mı''anlatılırken dışandan, sınıröte- si terorizme de gönderme yapılı- yor. Rapora göre, sınırötesi tero- rizm, daha çok etnik, külrûrel ve dinsel gerilimlerin yoğun biçimde yaşandığı. geri kalrruş ülkelerde fi- lizleniyor. Bu ülkelerdeki gruplar başka ül- kelerde konuşlanarak terör eylem- lerini gerçekleştirebilirler. Kısaca- sı Küresel Trendler 2015 raporu, bugünlerde Amerika'nın yaşadık- lanna bir ölçüde ışık tutuyor. Üste- lik bu rapor, CIA'nın arşivlerinde duruyor. 21. yuzyılın kâbusu Enbüyük tehdit siber terör • Teknolojideki ilerlemeyle terorizm de dönüşüme uğruyor. Terörist taktik ve yöntemlerin yanı sıra terörist hedefler de artık değişiyor. Beyaz yakalı teröristler olarak nitelendirilen siber teröristlerin silahlan bilgisayar. AYHANŞİMŞEK ANKARA - Teknolojide yaşanan baş döndürücü gelişme günlük yaşamı kolaylaşhnrken teröristler için de yeni araçlar yarattı. Teknolojik terör ya da diğer adıyla siber terorizm, artık terörün en gelişmiş çeşidi olarak kabul ediliyor. 9 Eylül Üniversitesi'nde araştırmalannı sürdüren uluslararası terör uzmanı Rengin Gün'e göre teknolojik gelişmeye koşut olarak terörist taktik ve yöntemlerle birlikte, terörist hedefler de artık dönüşüme uğruyor. Gün, teknolojik terörün gelecek yüzyılda uluslararası sistem ve banşm önündeki en önemli tehdit olacağını kaydediyor. Rengin Gün, terorizmin kazandığı yeni boyutlan şöyle değerlendirdi: Beyaz yakalı teröristler.- Teknolojik terör yeni bir terönst tanımlaması da getirdi. Artık iyi eğitilmiş ve bilgisayar teknolojisini iyi kullanabilen teröristlerle karşı karşıyayız. Bunlar "beyaz yakalı teröristler'' olarak tammlanıyor. Gerek finans kaynaklannın gücü ve gerekse teröre destek veren ülkeler nedenıyle, zor ulaşılan teknolojilere ve yöntemlere dahi ulaşabiliyoriar. Teknolojik terör; teröristlerin yakalanma riskini azaltrrken bilgisayarlan eyleme karşı korunmasız hedeflere dönüştürüyor. Silahlan bilgisayar: Teknolojik gehşmeler, terörist araçlann çeşitliliğini arttınrken bunlan hem kolay ulaşılabilir kıldı, hem de fiyatlannın ucuzlamasını sağladı. Taşınabılir telefonlar, bilgisayar ve internet sistemleri bu yeni araçlardan. Siber terorizmde saldınnın nereden geldiğini tespit etmek ve nasıl bertaraf edileceğini çözümlemek hiç de kolay değil. Bu anlamda bilgisayar bir savaş aleti haline dönüşmekte. Daha etkln yÖntem: Siber terorizm, hedeflenen başarıya ulaşmanın daha ucuz ve kolay yolunu oluşturuyor. Bugün uluslararası sıstemde söz sahibi olmak isteyen bazı devlet ya da örgütler, düzenli ve sistematik saldın ile daha pahahya mal olacak eylemleri daha az maliyetle ve daha büyük korku yaratarak gerçekleştirmek için bu yolu seçiyor. Glzll belgelere ulaşabiliyorlar: Terönstler bilgisayar teknolojisini ve internet sistemlerini kullanarak kurumlann ve ülkelerin güvenliğiru tehdit edebiliyorlar. Bu sistemler aracılığıyla devletlerin gizli ve stratejik bilgilerini ele geçirerek bunlan terörist eylemlerirü hazırlamada veri olarak değerlendirebiliyorlar. Hayatın büyük bir bölümünün bilgisayar sistemleriyle düzenlendiği bir ortamda bunlan denetleyebiliyor, saatlerce ya da günlerce bu sistemleri kilitleyerek yaşamı felce uğratabüiyorlar. internette tehllkell Isblrllğl: Terörist örgütlerin çoğunun artık birer web-sayfalan bulunuyor. Bu sayfalar, propaganda yapmak ve kendilerine karşı düşünceleri çürütmek amacını da taşıyor. Anılan bilgilenme, ideolojilerin ve amaçlann çakışması sonucunda tehlikeli işbirliklerini de doğurma tehlikesi içermekte. Tüm hayatı felce uğratablllrler: Tüm ekonomik ışlevlerini bilgisayar teknolojisi ile yürüten Amerika ve Batı Avrupa'nın, sağlık sistemleri, fuıans dünyası, ulaşım ağı, güvenlik sistemleri, telekomünikasyon sistemleri, askeri sistemler gıbi bilgisayar ağlanmn çökertilmesi çok cıddi ve onulmaz tehlikeler yaratabilir. SaJdıruımardmdan Amerika'daFBIdeKfleri toplamakiçin yoğua bir çahşmaya giriştLBölge güvenlik güçlerincearandL(Fotoğraf: REUTERS) Özel sektörle birlikte hareket eden Savunma Bakanlığı, çalışmalara öncelik veriyor ABD biyolojik aşı peşinde • Körfez Savaşı'nda biyolojik silahlara karşı yeterli önlem almayan Amerikan Savunma Bakanlığı, bu silahlara karşı aşı geliştirme çalışmalannı sürdüriiyor. Haber Merkezi - ABD Savun- ma BakanlığYnın 200i mali yılı için öngördüğü bütçe kalemlerin- den biri de savunma amaçh biyo- lojik aşdar. Bu aşüann geliştiril- mesi ve uygulanması aşamasında büyük ölçüde ticari sektörün kat- kılanna gereksinim duyuluyor. 1998 yılından bu yana Ameri- kan yönetimi biyolojik silahlara karşı güvenilir ve etkin aşılann geliştirilmesi konusunda somut girişimlerde bulunuyor. Bu bağ- lamda bağımsız, uluslararası bir uzman grubundan yardım alan Savunma Bakanlığı, aşılann ge- liştirme programının yaşama ge- çirilmesinde resmi ve özel sektö- rün birlikte hareket etmesi koşu- lunu getiriyor. Yapılan bir ön ça- lışmaya göre 25 yıla yayılan prog- ram 1.56 milyar dolara mal ola- cak. Bu maliyetin 386 milyon do- lan üretim aşamasına, 915 milyon dolan uygulamaya ve 259 milyon dolan da genel giderlere ayrıla- cak. Şu anda önceliğin antraks (şirnpençe, şarbon) aşısına tanın- ması uygun görülüyor. Çalısmaların amacı Bu çalışmalarda amaç, ABD si- lahh kuvvetlerini biyolojik silah- lara karşı korumak. Körfez Sava- şı'ndan sonra Pentagon'un bu tip aşüan hazır bulundurma gerekli- liği önem kazandı. ABD'nin ya- şamsal çıkarlannın söz konusu ol- duğu koşullarda, askeri güçleri bi- yolojik silahlara karşı koruma ve tedavi amaçh aşılama politikası, bugün Sağlık Bakanlığı 'nın da iş- birliğini gerektıriyor, çünkü ge- HoMyvvood da saldırıdan etkilendi Filmgösterimine erteleme LOSANGELES (AA) - HoUyvrood film stüdyoJan, ABD'nin tarihinde gördüğü en ağır terörist saldınnın ardından, aralannda Arnold Sdmarzenegger'ın oynadığı "CoUateral Damage"in de bulunduğu iki büyük fılmin gösterimini erteledi. Warner Bross film şirketi, 5 Ekim'de gösterime girmesi planlanan ve Schwarzenegger'in teröristlerin peşindeid macerasını anlatan "CoOateral Damage"in gösterimini ertelerken Touchstone Pictures da, ilk kez 21 Eylül'de vizyona girmesi planlanan "Big Troubfe" fîlmmin gösterimini süresiz erteledi. Yazar Danid Barry'nin romantndan uyarlanan. Tîm Aüan'ın oynadığı komedi filmi "B^Troubie", gizemli bir bavulun bulunmasıyla bir nükleer bombanın da yer aldıgı terörist planın ortaya çıkanlmasını konu alıyor. Sony Pictures şirketi de, gelecek mayısta gösterime girecek, banka soygunculannın Dünya Ticaret Merkezi kulelerinin arasındaki örümcek ağına yakalanmasıru anlatan "Spidennaıı'' filminin rragmanlannı geri çekti. Sony aynca, kuleleraı örûmcek adamın gözünden gösterildiği posterleri de kaldırdı. Ülkedeki büyük televizyon kanallannın yöneticilerinin de, sonbahar yaym döneminde casusluk ve terorizmi konu alan programlann yayınmı yeniden değerlendirdiği belirnldi. Amerikan sinema çevrelerinde, New York ve Washington'a yönelik terörist saldınlann, Holrywood'un feiaket fılmi senaryolannı geçtiği yorumlan yapılıyor. "Eğer birfci bu terörist saldırüara benzeyen bir senaryoyla bir Holrnvood stüdyosuna geiseydi, kendisine kibarca kaprnın gösteriteceğinr ıfade eden Hollywood stüdyolannın büyük bölümü, olup bitenleri anlatacak bir senaryonun "pek inandmcı" bulunmayacağını kaydettiler. Holrywood, son yıllarda Amerikan topraklannı kana bulayan olayın senaryosuna benzer çok sayıda film piyasaya sürdü. DenzeJ \Vashingtoo, Annette Bening ve Bruce WîHis'in başrolünü >pa>*îaştıgı 1998'de gösterime giren "Kuşaüna" da FBI'ın New York'taki karargâhına saldıran Arap teröristieri anlatıyordu. Bu film, ABD'de yaşayan Arap kökenliler tarafindan, "ArapJan, ABDM kaosa sürükjemek için öhneye hazır fanatik teröristler gibi gösterdiğj gerekçesiyle'' protesto edilmiştL liştirilen aşılar Amerikan Gıda ve flaç Dairesi'nin (FDA) onayı ol- madan uygulanamıyor. Hazırlan- ması istenen aşılann başında ant- raks, çiçek hastalığı, veba, tulare- mi (bazı hayvanlardan insana ge- çen ateşh bir hastalık), ruam ge- Üyor. ABD'de FDA'dan onayh aşı- Iar başlıca 20 hastahğa karşı ko- runma sağlıyor. Oysa Penta- gon'un biyolojik silahlara karşı koruma programı yalnızca 8 aşı- yı kapsıyor. Üretilecek aşılann hem sivil, hem de askeri güçlerin talepleri- ne cevap vermesi gerektiğine dik- kat çeken Sağlık Bakanlığı, olası bir saldında üretim politikalan- nın yeterh' esnekliğe sahip olup, darboğaz yaratmaması için üre- tim, depolama, dağıtım, saklama koşullannın yaşamsal önem taşı- dığını kaydediyor. Biyolojik silahlann ve belirli bir bölgeyi etkisi alnna aian bu- laşıcı hastalıklann askeri operas- yonlann başansını olumsuz yön- de etkılediği kesin olarak kanıt- lanmış bulunuyor. Pahalı ve za- man alan antibiyotik kullanımı ve diğer tedavi yöntemleri, aşılarla karşılaştınldığmda, pratik değil. Bu durumda aşılann, askeri mü- dahalelerin "oimazsa olmaz" do- nanımlan arasında yerahnası ge- rekiyor. Şu anda ABD'de aşı üre- ten şirketlerin başında Wyeth-Ay- erst International, SmithKline Beecham, Pasteur Merieus Con- naught ve Merck& Co. Inc. geli- yor. Bu şirketlerin aşı üretimin- deki ana hedefleri yalnızca kamu sağlıgını korumak olmadığı için Savunma Bakanlığı bu şirketlere hem kârlıhk hem de teknolojik açıdan teşvik edici olanaklarsun- mayı planlıyor. Endüstriyel aşı üreticileri tek- nolojik ve ışletim konulannda ba- zı bilgileri ticari sır olarak saklı tutmaya gayret eder. Bunlann sak- lı tutuhnasındaki amaç, bügilerin kötü amaçlı odaklann eline geçip, kamu sağlığmı tehdit eder boyut- larda kullanılmasını engellemek- tir. Savunma Bakanlığı, gizlilik kurahna özel sektörden daha faz- la önem veriyor. Bu kurala uyul- maması durumunda ceza yasala- n en ağır şekilde devTeye giriyor. BIRBAKIMA SERVER TANtLLÎ Bir SaldınnınArkasından... Gazeteler ve televizyonlar, 11 Eylul günü New York ve VVashington'daki terörcü saldınyı ve so- nuçlannı alabildiğine çarpıcı deyimlerie vermişler- dir ki, ne deseler haklıfar. Göriinüş denşet verici- dir. Onun arkasındaki gerçek daha da çarpıcıdır: Dünyanın en büyük mali gücü olduğu kadar, dev bir teknolojik iktidara da sahip Amerika Birleşik Devletleri, bir anda yüreğinden vuaılmuş ve "her yerde kulağı var" denen sistemin, aslında olan bi- tenden ne denli habersiz olduğu da gözler önüne konmuştur. İki kutupluluktan tek kutupluluğa dön- müş bir dünyada ağalığa soyunmuş bir devlet bü- tün acziyle ortada. Ne anlama gelıyor bu saldın? Batı'ya karşı yeni bir savaş ya da "bağnaz Is- lam"\n bir yeni meydan okuyuşu mu? Konuya birden böylesi klişelerle yaklaşmak el- berte yanlıştır. En başta görünen de, eylemin "te- rörcü" niteliği. Onu, en ağır biçimde lanetlemeli! Nereden gelirse gelsın, ne adına hareket ederse etsin, terör iğrençtir; barbarca bir eylemdir, savu- nulur hiçbir yanı yoktur. Dileriz ki Amerika, "Suç- lularen kısa vakitte cezalandmlacaktır" deyip tek başına hesap sorma yollanna sapmaz ve terör kanserine karşı uluslararası bir işbiriiği ve dayanış- mayı güçlendirmede rol alır. Yapılması gereken de en başta buduıi Olayla ilgili başka söylenecekler de var... • Saldınnın, Pentagon'un yanı sıra, daha da özel olarak New York'taki Dünya Ticaret Merkezi'ni he- def alması anlamlı değil mi? Yüz on katlı o dev i- ki yapı, Amerikan mali gücünü simgelemiyor muy- du? O mali güç, dünyanın öteki "Büyüklerlyie as- lında neyin arkasındaydı? "Dünyayı birlikte kal- kındırma"n\n tasanlan mı görüşülüyordu orada, yoksa bir avuç zengini -yeryüzü halklannın sırtın- dan- daha da zengin etmenin hesaplan mı yapılı- yordu? Hem de Birieşmiş Milletler'in birkaç yıl önce ya- yımladığı bir raporun verdiği şu rakamlara dikkat etmez misiniz: Dünya işgücünün neredeyse yüz- de 30'unun, yani iki buçuk milyar dolayında insa- nın üretken bir işi yok. Dünya nüfusunun beşte bi- ri açlık çekiyor; dörtte biri içilebilir sudan yoksun ve üçte biri detam biryoksulluk içinde. Dünya nü- fusunun en yoksul beşte biri gayri safi ulusal ha- sılanın -şöyle böyle- yüzde 1.4'ünü alırken, en zen- gin beşte biri de onun yüzde 84.7'sine el koyuyor. Nasıl duzeltmeli bu adaletsizliği? "Küreselleşme" şarkılanyla üstesinden geline- cek bir durum mudur bu? Reel sosyalizm evet yıkıldı; ama bunu tersinden okuyanlar da, tam bir pıyasa ekonomisinin eşsiz- liği sonucuna vardılar. Kapitalist dünyada bir ya- nm yüzyıllık sosyal mücadelelerin meyvesi olan "sosyal devlefe de, pek pahalı olduğu gerekçe- siyle, yeni liberal ilahiyatın yürüttüğü vahşi saldın bugün de süruyor. Kazanç hırsı bürümüş gözler ve onlarm davasına çomarhk eden kalemler şunu gör- müyorlar Heryanda, sosyal ve ekonomik demok- rasi geriliyor; beraberinde, kimi siyasal ve sivil hak- lan da tehlikeye sokarak... Sürmelı mi bu durum, sürebilir mi? Bütün bu adaletsizliğe karşı için için biriken kin, bir yerde "Yetti artık!" deyip en gözü dönmüş te- rörcü eylemlere dönüşebiliyor. Bir çıkmaz sokak- tır bu elbet. Akıl ve uzgörü ise, şimdiye kadar iz- lenen yolun bir yere götürmediğini söylüyor ve ye- ni bir kalkınma yöntemine gidilmesini hatıriatıyor. Küreselleşmeye karşı gelişen tepki, aslında, "daha insanca bir dünya" özlemine tanıklık eden bir başka kureselleşmedir. Bu insanca soluk üs- tün geldiğinde, insanlık huzur içinde bir dünyaya o zaman kavuşacaktır. Konunun ülkemiz için önemini göz ardı edebilir miyiz? Dünya için olduğu kadar, bizim için de bugün- lerde dikkatle izlememiz gereken bir olgu da şu- dur: Amerikan ekonomisinin bir durgunluğa gö- müldüğü, giderek bir bunalıma doğru gittiği kor- kusu içindedir Batı. Kapitalist bir ekonomi bu; her türlü olasılığa kapılan açıktır. Allah göstermesin bir çatlayış, birderin bunalım vahim sonuçlan -çorap söküğü gibi- beraberinde getirir. Onlar, belki bir çı- kış yolu bulurlar yine de. Ama biz, çok daha acılı günler geçiririz. Geçmişte binbir özveriyle kurdu- ğumuz, ama ufuksuz insanlann "özelleştirin, sa- tın gitsin!" diye üstüne yürüdüğü devlet kuruluş- lan dafazla kalmadı. Mahvoluruz... Bilmiyorum anlatabiliyor muyum? BBC duyurdu Kod Adı Kılıçbalığı gösterilmeyecek Kültür Servisi -BBC. şu anda Türkiye'de de gösterimde olan. John Travaha'mn başrolünde oynadığı 'kod Adı kurçbahyı" adlı aksiyon fibninin gösterimden çekildiğini bildirdi. Fihnde camdan bir binanın girişinde meydana gelen bir patlama temsil ediliyor. Odeon Sinemalan 11 Eylül'de New York'ta Dünya Ticaret Merkezi 'ne yapılan saldınnın ardından filmi gösterimden çekme karan aldı. Odeon Sinemalan'ndan bir sözcü yaptığı açıklamada filmi gösterimden çektiklerini doğruladı. Los Angeles'ta çekilen bol aksiyonlu fihnin başrollerinde John Travolta ve HaDe Berry oynuyor. Filmin düğüm noktasmı oluşturan bir sahnede canlı bombalar uluslararası bir bankaya giriyor. John Travolta filmde teröristlere karşı mücadele eden bir karakteri canlandınyor. Filmi gösterimden çekme fikri Dünya Ticaret Merkezi'nde de ofisleri bulunan dağıtun şirketi VVarner Bross.'tan çıktı. Odeon Sinemalan'ndan bir yetkili. fılmi gösterimden çekmenin Warner Bross.'un talebi doğrultusunda gerçekleştirildiğini ve Odeon'un da bunu sonuna kadar desteklediğini belirtti. Öte yandan fılmin Türkiye'de gösterimden çekilip çekilmeyeceği konusunda bir bilgi henüz yok.