Katalog

EYLÜL2001 CUMARTESİ CUMHURİYET -r SAYFA / ekonomi(acumhuriyet.com.tr Mana'ya çevre ( ) - Adana Çimento Sanayi Hazır Beton Tesisleri. '""Avrupa çevre ödülü" aldı. Adana Çimento Sanayi (AÇS) Genel rVlüdürü Cengiz Göçer, üretim ve satışta başan kadar çevre konusunda c5La duyarlı olduklannı, t>u yöndeki başanlı çahşmalannı aldıklan ödüllerle lcanıtladıklannı belirterek, "Hedefimiz, Avrupa ülkelerinde yeni u.ygulanmaya başlayan lcalite- çevre duyarhlığı kriterlerini içeren 1S0 14000 Belgesi'ni almaktır" dedi. Spopda ek ücret belirtendi ANKARA(ANKA)- Bakanlar Kurulu, Gençlik ve Spor uygulamalannda görev yapacaklann ücretlerini belirledi. Buna göre, asli görevleri dışmda gençlik ve spor hizmetlerinde görevlendirilecek doktorlara 22 milyon 750 bin lira, aşçıya 9 milyon 100 bin lira, gençlik ve spor yöneticisine 6 milyon 825 bin lira günlük ücret ödenecek. Genel Müdürlük dışmda görevlendirilecek uzman doktorlara yûzde 50 fazla ücret ödenecek. Petrol üretinii 5.7 mUyoh varil GAZİANTEP(AA)- Tûrkiye'nin bilinen en büyük petrol rezervlerini banndıran Adıyaman ve çevTesinde, 8 ayda 5 milyon 724 bin 351 varil ham petrol üretildi. Petrolün yûzde 90.1'i Tûrkive Petrolleri ^iilf( . Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafmdan çıkanldı. Ülke üretiminin yüzde 47.5'i, Adıyaman, Şanhurfa ve Kilis'teki 18 sahada yer alan 163 kuyudan yapıldı. Bu kuyulardan günde ortalama 23 bin 557 varil yüksek graviteli petrol çıkanldı. Veüroğtu Grubun'un atağı ANKARA(ANKA)- Ali Haydar Veziroğlu'nun inşaat ve havacılık şirketlerine toplam 8 trilyon 900 milyar liralık sermaye takviyesi yapıldı. "Vinsan Veziroğlu inşaat Sanayi ve Ticaret AŞ" 2 trilyon lira düzeyinde bulunan ödenmiş sermayesini 8 trilyon liraya çıkardı. Sermaye artrınmırun 2 trilyon 675 milyar liralık kısmı bedelli, kalan bölümü ise bedelsiz olarak gerçekleşririldi. Vunair Veziroğlu Havacılık AŞ'nin 100 milyar liralık ödenmiş sermayesi de 3 trilyon liraya yükseltildi. Sermaye artnnmının tamamı bedelli olarak gerçekleşti. 7.2 milyar dolar borçöüendi ANKARA(ANKA)- Kamu sektörü ve Merkez Bankası, yılın ilk sekiz ayında 7 milyar 208.1 milyon dolarlık dış borç anapara ve faizi ödedi. Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, yılbaşından 29 Ağustos'a kadar olan dönemde Hazine 6 milyar 337.1 milyon dolar, Merkez Bankası 247.66 milyon dolarlık ödeme gerçekleştirdi. Diğer kamu sektörünün 377.3 milyon dolarlık ödemede bulunduğu sekiz aylık dönemde IMF'ye yapılan ödemeler 246.04 milyon dolar oldu. Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 11.8 oranında daraldı Tnrilıi küçülme• Ekonomide îkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en büyük küçülme görülen. 1945 yılında yüzde 15.3 oranında küçülen Türkiye ekonomisi, 2001 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 11.8 küçülerek son yıllann en ciddi ekonomik krizini de bu iş ve istihdam kaybıyla belgelemiş oldu. Ekonomi Senisi - Ekono- mide birbiri ardına yaşanan iki kriz ve talepteki azalma, büyüme hızmı dakötûvurdu. Türkiye ekonomisi yılın ikin- ci çeyreğinde tarihi bir rekor olan yüzde 11.8 oranında kü- çülme gösterdi. Bu rakam. îkinci Dünya Savaşı'nda ya- şanan küçülmeden sonra ya- şananlann en büyügü. 1945 yılında yüzde 15.3 oranında küçülen Türkiye ekonomisi, 2001 yılınm ikin- ci çeyreğinde yüzde 11.8 kü- çülerek son yıllann en ciddi Ekonomide kara tablo Sektörter Tanm Dönem 2. Dönem Alt ay GSMH -8.5 ÜRETtM NEDEN DARALDt? Faiz ve devalüasyon vurdu Ekonomi Servisi - Ekonomideki daralmanın nedeni olarak yüksek faizler, devalüasyon ve sonrasında gelen talep düşüşü gösterildi. Şubat ayındaki devalüasyonun bankalarda olduğu gibi reel sektördeki pozisyonlan da etkiledigini söyleyen uzmanlar, kredilerde yaşaûan soruniar ve faizlerin, iş yapmayı ve üretimi olumsuz yönde etkilediğini ifade ettiler. Aynca tüketici talebinin de kesilmesi rekor daralmayı getirdiği belirtiîdi. Uzmanlar, yıhn ikinci yansmdan itibaren beklenen toparlanmayla ilgili net bir işaret bulunmadığı ancak düşüşte bir yavaşlama gerçekleşebileceği açıklamasında bulundular. Ihracafta performansın beklenildiği kadar olmadiğını söyleyen uzmanlar, "Devalüasyonun eüdsiyie ihracann daha yüksek olması bekknirdi" görüşünü dile getirdiler. ekonomik krizini de bu iş ve istihdam kaybıyla belgele- miş oldu. Türkiye ekonomi- si, 1994 krizinde bile bu oranda küçülmemişti. 1994'ün ikinci çeyreğinde ekonomi yüzde 9.7 oranında daralmıştı. Devlet tstatistik Enstitü- sü'nün (DİE) yaptığı açıkla- maya göre, gayrisafi milli hasıla, yılın ikinci çeyreğin- de, geçen yılın aynı döne- mine göre, yüzde 11.8 geri- ledi. 2001 yılının ikinci üç aylık döneminde GSMH, geçici hesaplamaya göre ca- ri fiyatlarla 38 katrilyon472 trilyon 148 milyar lira ola- rak hesaplandı. Aynı dönemde gayrisafi yurtiçi hasıla, yüzde 9.3 dü- şüş gösterdi. Ilk altı aylık dönem itibanyla gayri safi milli hasıla, yüzde 8.5, gay- ri safi yurtiçi hasıla ise yüz- de 6.1 düştü. îthadatta ciddi daralma Bu arada yılın altı ayında özel nihai tüketim harcama- lan yüzde 7.5 azaldı. Ihracat- taki yüzde 8.8'likbüyümeye karşılık, ithalat yüzde 23.7 oranında daraldı. Bu dönemde, ithalat vergi- sinde yüzde 32.4, serbest meslekler sektöründe yüzde 9.4, kâramacı olmayankuru- luşlarda yüzde 0.3 daralma yaşamrken devlet hizmetle- rinde yüzde 3.6, konut sahip- liğinde de yüzde 2 oranında büyüme kaydedildi. İkinci üç ayda, Gayri Safi Milli Hasıla, cari fiyatlarla yüzde 40.5 oranında büyürken sabit fi- yatlarla 11.8 küçüldü. Demiryolları ilgi bekliyor Turkfye % de 10 bin 922 idlometre demiryolu ağı bulunurkcn. geçen yıl yûkûn yüzde 6'SL, yolcunun ise yüzde 2'si demiryolu ik taşmdı. Yine geçen yıl banliyöde 61, ana hatta 24 otanak üzere 85 milyon; bu yıhn ilk yansmda ise ana batta 12, banliyöde 275 milyon kişi demiryolunu tercih ftti. Derniryotu ile yoku taşımacıhğının artınlması için Devlet DemiryoDan İşletmesi Genel Mûdüriüğü, "6(1 yaş üzeri, aile, grup, öğrencl öğretmen ve basm mensuplanna yönelik farkh oranlarda indirim; 26 yaşmdan küçükler ve 55 yaşmdan büyük olaıüar için tren-tur karti ile 1 ay smırsız seyahat olanağı: ana hat ve banliyö abonman kartlan ile ay içerisinde daha ekonomik ulaşım kolayhğı" gibi önkmkr akh, Aynca, kafiteyi artnrmak amacryla eski vagonlan. modernleriyle değjştirme çahşmalan sürüyor. Aynca Güneydoğu Anadolu BÖlgesi'nin tanıtıroına yönelik GAP turian düzenleniyor. Ankara-İstanbul Rehabilitasyon Projesi doğrultusunda 5 set hızlı tren temini programlandı. Ankara-İstanbul arasmda seyahat süresini4 saate indirmek için mevcut hatbn rehabilitasyonu çakşmalanna başlanacağı bildirildL fiOet saüşlannın kolaylaşonhnası için kredi kartı ile satış hizmeti sunnluyor ve rezerv asyon uygulanryor. Dış Ticaret Müsteşarlığı, komşu ülkelerle ticaret stratejisini yeniden düzenleyecek IhracattaLd yeni hedef IrakEkonomiServisi-Dış Ticaret Müs- teşan Kürşad Tüzmen, Türkiye'nin Irak'ın ithalatı içinde 8. sıradan 5. sı- raya doğru geldiğini vurgulayarak hedefin, bu ülkenin en fazla ithalat yaptığı ilk üç ülke arasına girmek ol- duğunu söyledi. Tüzmen bu arada, önümüzdeki yı- lın ihracat hedefıni 33 milyar dolar olarak açıkladı. Tüzmen, Irak tara- finda yapılan düzenlemelerle, Türki- ye'nin bu ülkeyle ticarette payının gi- derek arttığmı vurguladı. Türkiye'nin ihracatı Irak, Suriye ve lran gibi ülkelerde öğrendiğini anla- tan Tüzmen, Türkiye'nin son 10 yıl- da buralarda bıraktığı boşluğun baş- ka ülkelerce doldurulduğunu anlattı. İki yıl önce komşu ülkelere ihraca- tın arttınlması yönünde bir strateji ortaya koyduklanm belirten Tüzmen, amaçlannın Türkiye'nin bupazarlar- da hak ettiği yeri alması olduğunu ifade etti. Tüzmen'in açıklamalanna göre, iki yıllık dönemde ihracat ora- nı Irak'ta yüzde 116'yı, Ürdün'de yüzde 64'ü, Suriye ve Iran'da yüzde 56'yı,Bulgaristan'da ise yüzde 17'yi buldu. Bu yıl için bavul ticaretinin en azın- dan 4.5-5 milyar dolar olacağını açık- layan Tüzmen, "Çünkü sadece Rus- ya tarafuıa 4 milyar dolardan bahse- diliyon» Tahmin ediyorum bu bölge- leri de katarsanız 5-6 milyar dolar- dan bahsetmek mümkün" diye ko- nuştu. Suriye pazannda yaklaşık 500 mil- yon dolarlık, Irak'ta ise 1 milyar do- larlık ihracat beklendiğini anlatan Tüzmen, ba\aıl ticareti olarakburalar da en az 2.5-3 milyar dolarlık bavul ticareti rakamı olduğunu, ancak bu Gelirin yarısı dolarla Geçen yıl ihracat gelirinin yansı dolar, dörtte biri ise mark üzerinden sağlandı.Birbaşka deyişle, geçen yıl dolar üe r""""~"l yapılan ihracatın toplam ihracat içerisindeki payı yüzde 50.7, Alman Markı'nın yüzde 25.9, Euro'nun payı ise yüzde 7.7 olarak gerçekleşti. DTM verilerine göre, 1999 yılında ABD Dolan ile yapılan ihracatın toplam ihracattaki payı yüzde 52.5, Alman Markı'nın ise yüzde 27.2olmuştu. Ehş ticarette fiyat endeksi, haziranda ihracatta yüzde 1.8, ithalatta da yüzde 3.3 azaldı. DlE'ye göre haziranda bir önceki aya oranla miktar endeksi ihracatta yüzde 9.5, ithalatta da yüzde 2.5 oranında geriledi. istatistiklerin çok da net olmadığvnı kaydetti. Bu yıhn Ocak-Ağustos döneminde ihracatta yaşanan yüzde 13.3'lük ar- tışı hatırlatan Tüzmen, yıl sonuna doğru üretimdeki sıkıntılar nedeniy- le ihracat artış hızında bir yavaşlama görülebilecegini vurguladı. Fiyaflarda düşüş stirtiyor Türkiye'nin ihracat ve ithalat fıyat- larında gözlenen düşüş haziran ayın- da da devam etti. Devlet tstatistik Enstitüsü'nden (DlE) yapılan açıklamaya göre, hazi- ran ayında ihracat fiyat endeksinde bir önceki aya oranla yüzde 1.8'lik düşüş meydana geldi. İthalatfiyaten- deksindeki gerileme ise yüzde 3.3'ü buldu. İhracat fiyatlan geçen yılın aynı ayma göre yüzde 4.1, altı aylık orta- lamalara göre yüzde 0.9, on iki aylık ortalamalaragöre de yüzde 2 oranın- da azalma kaydetti. İŞÇİNİN EYRENİNDEN ŞUKRAN SONER Bilgiç Beylere Fransa'dan bir otelin antetli kâğıdınayazılmış bir il- ginç mektuptan, alıntılarta söze girmek istiyorum. Al- manya'da yaşadığı ve Fransa'ya bir montaj işi için git- tiği, eğitimli ve işadamı olduğu anlaşılan okur, bir THY yolcusundanricaile aldığı Cumhuriyet'teki "Yerii Malt" başlıklı yazımda anlattıklanma, Türk basını ve siyaseti- çilerin yaklaşımlanndan ömeklere takıtmış. Yerli malı kampanyalannın çağdışı olduğunu, dünya- da gelişmiş ülkelerde görülmediğini savlayanlan eleş- tirirken "Kim ne düşünürse düşünsün, ama söyledik- lerini gerçeklere, pozitif gözlemlere dayandırsın" diye söze giriyor; 25 yıllık yurtdışt yaşamından kimi alıntılar- la durumu özetliyor. "Eski Mersedes'imi satıp 0 kilometre bir Mazda al- dığım zaman evimizin Hausmeister'i -kapıcı, yönetici kanşığı Almanlara özgü bir meslektir- bana neden ye- ni bir Alman arabası almadığımı sordu. Hoşuma gitti- ğini söyleyince de 'Karnınız Japonya'da degil Alman- ya'da doğuyor' deme cesareür» österdi. Fransızlann ünlü CGT Sendikası, Citroen ve Reina- ult krize girince Pahs'te birplakat çıkarma kampanya- sı düzenledi. Sokakta park edilmiş Japon malı araçla- nn üzerine 'Bu araba 2 Fransız işçtsini işsiz bıraktı 1 ya- zılı yapıştırmalara, kimse'Neduyor? Ayıpdeğilmi?'cfe- medi. Oğlumun liseden arkadaşlan Frankfurt'ta yeniaçılan Virgin isimli bir Ingiliz müzik mağazasında görüp be- ğendikleri CD'leri liste yapıp, Vom isimli Alman mağa- zasından, biraz daha pahalı o/sa bile almakta diretiyor- larmış. Oğlum nedenini sorunca da gerçeği itirafefrn/ş- ter. Virgin gerçekten gözel bir mağaza olmasına karsın 1.5 yıl dayandı. Marc&Spencer da yine 1.5 yıl sonra, bir aya kadar kapanacak. Gazetelerin köşelerinde meslektaşlannız nasıl böy- le bilip bilmeden, yurtdışında 5 yıldızlı otellerde 5 gün kalıp 5 bin gerçeği bilirmiş gibi ahkâm kesebiliyorlar? önce buna çok kızıyordum. Şimdi o bilgiç beylere gü- lüyor, çaresiz halkıma acıyonım.." Cumhurbaşkanı'nın çocukluğunun "yerlimalı" kam- panyalanna özlem duyduğu için Mesut Yılmaz ve yıl- dız köşe yazarlanmız tarafından kibarca"çağdışı" ilan edildiği günierde, kriz alıp başını gidince, rüzgârtann yonü değişiverdi. Krizin hemen ardından İP'in yaptığı afışlemelere dudak bükenler, bu doğrultuda tek tük ya- pılan çağnlan birdenbire ciddiye aldılar. Daha doğrusu dolar bir buçuk milyona tırmanınca, panik galebe gel- di. Ankara Tıcaret Odasfnın başlattıgt dolar kullanma- yı yasaklama kampanyasınaAnadolu'nurt başkailterin- den odalar katıldılar. Sayın Yılmaz, Başbakan Ecevit'in de aynı kampan- yaya sanlıp çağn yapması karşısında ne düşünüyor acaba? Bu arada Sabancı Holding'in ticari ilişkiterinde dola- nn lira yerine kullanılmamaa tçin karar aldığı açıklandı. Benzer bir açıklama İş Bankası'ndan geldı. Bülent Ec- zacıbaşı ise Türkiye'de dolann önlenemez yükselişine kampanyalann çözüm olamayacağını, ekonomik köklü, anlamlı önlemler gerektığini anımsattı. Yakın tarihimızde, Apo olayında öfkelenip kimi ülke- lerin ürünlenni protesto nıteliğinde açılıp, açılıdığında bi- le anlamı gerçekleştirilmeyen, birkaç ay sonra da tüm- den unutulan boykot kampanyalan anımsanırsa, Ecza- cıbaşı'nın uyansı da yabana atılır gibi değil. Ülke sanayiinin henüz sıcakltğını uzerimizden atama- dığımız para krizinden çok daha derin ve sonuçlan gi- derek büyüyecek, uzun yıllara yansıyacak çöküşünün boyutlan karşısında, yüzeysel bir "yerlimalı" ya da "do- lara hayır" kampanyalannın etkisi gerçekten de deve- de kulak kalabilir. Kamu giderlerindetasarruf, özellikle de araçlardan ta- sarruf "güne tek ya da çiftplaka" en yakın kampanya- lannınfiyaskosonuçlan ortada. Krizin acı reçetesi bize yutturulurken bir kez daha çocuklar gibi kandınldığımız meydanda. Ülke ekonomisinin, ülke sanayiinin içinde bulunduğu krizden çıkışın tepeden tımağa bir anlayış değişikliğini gerektirdiğini yadsıyan yok. Gelin görün ki hükümet olarak alınan ekonomik ön- lemler, krizden çıkış paketinin bütünü, her adımı ile bor- cun borçla kapanması çerçevesinde kalırken, Derviş'in adı ile simgelenen reçeteler, çıkanlan yasalar üretimde- ki krizi arka plana atmışken temel ilke krizden çıkış için yabana kaynak, ülke üretim araçlannın, tanm da dahil yabancılara kaça olursa olsun satılması, yabana pazar- lara açılma olarak çızilmişken... "Yeriı malı", ya da "do- larizasyona hayır" kampanyalan gerçekten de ağızlar- da iğreti, inandıncı, sonuç alıcı olmaktan çok uzak ka- lıyor. Bilgiç beyler belki son günierde, peş peşe ıflas eden şirketierin, yani sermayenin de öfkesi, sokaklara düş- müş, yeni işsiz kaimış milyonu aşan kitleler gerçeği, atılmaya aday yeni yüz binlerin korkusu karşısında ko- nunun üstüne pek gitmiyoriar. Ama bıyık altından gül- dükleri, rüzgânn geçiştirilmesini bekledikleri de ortada. Çökmüş bir ekonomide, her gün kötüye giden bir sa- nayi yapısı içinde, "yeri; malı", "do/arizasyona hayır" kampanyalan böyte uyduruk mu olur? Hele de hükü- met, ekonomiyi ellerinde tutan sermaye güçleri aldık- lan tam tersi karariaria bal gibi bizimle kafa buluyorlar. TL kampanyası etkili oldu Emlak piyasasmda canlanma başladı BURSA(AA) - Bur- sa'da, yaz döneminin bitmesiyle emlakpiya- sasıkıpırdanmayabaş- ladı. Yeni Eğitim ve Öğretim döneminin başlayacak olmasının yanı sıra, "TL'ye îti- bar" kampanyasının etkisiyle emlakpiyasa- sınm hareketlendiği bildirildi. Birleşmiş Emlakçı- lar Bursa Temsilcisi HasanKaradeniz, dep- rem ve ekonomik kriz yaşananakadaryatmm aracı olarak değerlen- dirilen gayrimenkul sa- tışlannda durgunluğun yaşandığını kaydetti. Ancak son birkaç ay- dır tasarrufu olan ve gayrimenkul edinmek isteyen ihtiyaç sahiple- rinin alım yapmaya başladığını belirten Karadeniz "ATO'nun başlatbğı TL'ye itabar kampanyası ile dövizi protesto hareketieri, gayrimenkulün yeni- den alternatif yaünm aracı olarak görülme- sine neden oldu" dedi. llknur Emlak Satış Müdürü Yusnf Gök- bay da, son 10 gündür özellikle dairelere olan talepte bir yoğunluk yaşandığını ifade ede- rek, konut almak için müracaatedenlerin or- talama yüzde 20'sini ev sahibi yaptıklannı söyledi. Olgaç Emlak Satış YetkilisiAyHnOlguner ise emlak piyasasmda hissedilir ölçüde bir haraketlenme yaşandı- ğını belirtirken, dep- rem riski nedeniyle ta- lebin daha çok daire ve müstakil villalara ol- duğunu söyledi.