Katalog

I TEA1MUZ2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA GLOBALLEŞME Derginin kapak konusu; globalleşmeye karşı koyanlar, başka bir deyişle 'sanki biziııı dışınuzda yaşayaıüar' Jeremy Rifkin: Eylemlerin banşçı yönü göz ardı ediliyor Dış Haberler Servisi - 20-22 Temmuz tanhlen arasında düzenlenecek G-8 zırvesınde dünyanın önde gelen sanayıleşmış ülkelennın devlet baş- kanlan, Italya'nın Cenova kentınde bırarayage- lecekler Zır\ enın. Seattle'da olduğu gıbı. dünya- nın değışık yerlerinden gelen küreselleşme kar- şıtlannın protestolanna sahne olması beklenıyor Küreseîleşme karşıtlan. farklı eylemlenyle bu tip zırvelerin aynlmaz bırparçası halıne geldiler Ancak küreselleşmeyı gen dönüşü olmayan bır gerçek olarak kabul ederken, bu olgunun olum- suz yanlannı da gündeme getıren Jeremy Rifkin önenıli bır noktaya dıkkat çekıyor Medya or- ganlan. şıddet yanlısı göstencılenn eylemlennı ön plana çıkanrken banş yanlısı. uzlaşmacı gös- tericılenn ıletılerı göz ardı ediliyor. Rifkin, Ingı- lız The Guardıan gazetesı ıçın kaleme aldığı ya- zıda. küreselleşme karşıtlannın verdığı mesajlar üzennde duruyor. Banş yanlısı eylemcıler. sıstem ıçınde yerel kültürlenn nasıl bannabıleceğı üzennde duruyor ve kültürün korunmasına önem venyorlar. Pro- «stocular. eyiemlennde. farklı konulara ağırlık venyorlar Çevrenın, kültürel mırasın ve azal- makta olan türlenn korunması, dınler, dıller, sağ- lık, ınsan haklan v e kadın haklannı savunan pek çok örgüt dünya ekonomık ve sıyası forumlan- nın kapılannı çalıyor Bütün dünyada yerel kültürlerde bıruyanış söz konusu Hındıstan'da tüketıcıler Hındu yemek alışkanlıklarına uygun olmadığı ıçın McDo- naldsa karşı çıkıyor Kanada'da küçük dükkan- lar süpermarketlerle mücadele edıyor, Fransa'da çıftçılertanmsal uretımı baltaladığı ıçın genetık değışıklığe uğramış gıdalara karşı çıkıyor. Almanya'da ırkçıhk endişesi Almanva'da ıse küreselleşme çağında Alman kültürünün taşıdığı anlam konusunda hararetlı bırtartışma yaşanıyor Ancak merkez sol, bu tar- tışmalann ırkçıhğı körüklemesınden endışe edı- yor Küreselleşme kültürel yapıda köklü değışik- İıklere yol açıyor Gözlemcıler Ingılızcenm bü- tün kıtada egemenlığını ılan edeceğı görüşünde Tıcaretın küreselleşmesı \ e eşıtsızlık, göçe zor- luyor ınsanlan Bu da kültürler arasında çatışma- vayol açıyor. Küreselleşme karşıtlannın çoğu. Monsanto, ^OL-Tıme VVarner ve McDonald's gıbı şırketler larafından kültürün sömürgeleştınlmesı olarak adlandırdıklan olguya karşı çıkıyorlar G-8 lı- derlen küresel tıcarete destek konusunda ne ka- dar kararlıysa. eylemcıler de yerel kımlığın. bı- volojık \ e kültürel çeşıtlılığın korunmasına o ka- dar ısrarlı. Sıvil toplum eylemcılen, tarihin hıçbır döne- mınde önce tıcan ilışktlenn kurulduğu, ardından kültürel yapının oluşturulduğu bır örneğe rastla- namayacağını söylemekteler Ancak tıcaret. kül- türü yutmaya kalktığında. tıcan ılışkılen doğu- ran toplumsal temellere de zarar vermış olur Ne \azık b kültür pazara ve hükümetlere bağımlı kılındı. Belkı de Dünya Tıcaret Örgütü'nün yanında tarklı kültürlenn haklannı temsıl edecek bır Dün- >a Kültür Örgütu kurulması fıkn üzennde dıişün- meye başlamanın zamanı gelmıştır Tabıı dıkkatı elden bırakrnadan. Çünkü kültü- IÜ canlandırmak pekâla radıkal eğılımlenn elıne koz verebılır Bugün bütün dünyada sıyası ve dı- nı temelde radıkal hareketlenn bır çıkışı söz ko- nusu. Aşın sağcı mıllıvetçı partıler. aynlıkçı mıplar. etnık temızlık hareketlen. dıncı örgütler. i uireselleşmenın yol açtığı endışelere karşı gelış- ! nnlen aşın tepkılen temsıl etmektedır. Radıkal i hareketlen günahkâr bır dış dünyayla bağlantıla- İ nn kesılmesı ıçın göstenlen çabadır Oysa çok sa- I udakı toplumsal örgüt, yerel kültürlenn yaşatıl- \ masını savunurken dığer kültürlere de saygı gös- | ienlmesını öngörür • Çok sayıda gözlemcı yerel kültürlen gündeme } şetırmenın aşın mıllıyetçılığe y a da yabancı düş- nanlığına yol açabıleceğı endışesı taşıyor. Bu v> le olmak zorunda değıl Eğer ınsanlar ellenn- :ekı kültürel kaynaklan savunulacak mülkıyet- ;r olarak değıl de değış tokuş edılebılecek bır ar- \ aağan olarak görmeyı başanrsa. 21. yüzyıldakı jjçler gerçek bır kültürel rönesansı doğurabıhr, ;carette gerçek anlamda bır ınsanı küreselleşme ı ıçın gereken koşullan yaratabilır. Newsweek Dış Haberler Servisi - Daha fazla demokra- sı. daha fazla özgürlüğe doğru yol aldığımız söylenen bır çağda yaşıvoruz Okula gıden ço- cuklann sayısı artıyor. kadınlar ış yaşamına daha fazla katılıyor. gıttıkçe büyüyen ekono- mık pastadan pay kapmak ısteyen ülkeler ar- tıyor.. Ancak haftalık Nevvsvveek dergısının 'Dünyanın En Kötü Ülkeleri* başlığıyla kapak yaptığı değerlendımıede. bazı ülkelenn "inat- çı bir şekilde" bu "küresel ilerleyişin'* dışında kaldığı belırtılıyor Dergıye göre. Sıerra Leone, Afganıstan. So- malı ve Kuzey Kore. devasa sorunlarıyla "sanki bizim dışınuzda vaşavan" ulkelere bır- kaç örnek Bu ülkeler dünyada ıstatıstıklerle ya da felaketlerle anılıyorlar \e ancak o za- man şu soru gündeme gelıyor "Kendilerini kurtarmak için ne yapabilirler?" Aslında dünyanın en kötü ülkelennı etkısi altına alan sorunlar herkesı tehdıt edıvor Sa- Llnatçıülkeler Aöfegidiyor• Haftalık Newsweek dergısının "Dünyanın En Kötülen' başlığıyla kapak yaptığı değerlendırmede bazı ülkelenn inatçı bir şekılde' 'global ılerleyişın" dışında kaldığı belırtiliyor Yazıda Afganıstan daki Taleban'dan Kolombiya'dala fidye ıçın adam kaçırmalara kadar birçok olay ele ahnıyor. Binncılığı ise yurttaşlannın. liderlerine tapmaya zorlandığı Kuzey Kore aldı. vaşlar. AIDS ve dığer salgınlar. tıpkı senna- >eve ınsanlar gıbı sınırlangeçebılıyorlar Zen- gınle voksul arasındakı uçurum Koiombıya'da fıdye ıçın ınsan kaçırmayı bır sektör hahne getınrken bu uçurum ABDde de buyüyor En kötu ülkeler lıstesınde çok sayıda tem- sılcısı bulunan Afrıka. kölelık. sömürge düze- nı. ekonomık gerı kalmışlık. zorlu bır coğraf- ya ve ıklımın ağırlığı altında ezılıyor. Ancak bazen sefalet. baskıcı lıderler. çunımüş ışa- damları. sorumsuz yurttaşlar. becerıksiz bır malı yönetım gıbı tekıl nedenlerden de kav- naklanabılıyor Işın ıçıne ınsan unsuru gırın- ce bu sorunlar çözulebılır hale gelıyor. Değı- şım kolay değıl. ancak sorumlu lıderler ve yurttaşlar. dünyanın da yardımıyla mucızeler yaratabılırler Peçedeki parmaklıklar Köktendıncıle nn ba^kente gırdığı 1996dan berı Afganıs- tan'da kadınlar çalışamıyor. Eski doktorlar. öğ- retmenler şımdı aılelerını geçındırmek ıçın 20-22 Temmuz arasında İtalya'nın Cenma kentinde düzenlenecek G-8doruğu için göstericüer eylemlerini sürdürüvor. Göstericüer eylemleriyle bu tip doruklann 'vazgeçümezi' haline geldi. (AP) yardıma muhtaç Artık evınden dışan adım atamayan bır öğretmen, Taleban ıçın "Onlar barbar. Kafalan hasta" dıvor Sierra Leonede çocuk olmak: Yeterh ye- meğın. eğıtımın olmadığı herhangı bır yerde çocuk olmak zaten zor. Buna bır de savaşı ek- leyın. Ancak herhangı bır savaş bıle Sıerra Le- one'dekı çocukların yaşadığı zulmü açıklama- ya yetmez. tsv ancılar 7-8 yaşlanndakı çocuk- ları kaçınyor Kız çocuklara tecav üz ediliyor. Zorla uyuşturucu venlen erkek çocuklar vah- şete zorlanıyor Bazen anne-babalannı öldür- mek zorunda kalıyorlar Ülkede onalama ya- şam süresı 37 4 yıl 120 bin klslye 1 doktor: Kongo Demok- ratık Cumhunvetı nde Goma Hastanesı. ötekı hastanelerle karşılaştınldığında mükemmel sa- yılabılır: Bır X- ray cıhazı. son kullanma tarıhı geçmemışılaçlarveamelıyatlardaanestezıola- nağı var Ancak Goma'da bıle yeterh personel yok Ülkedekı sağlık sıstemı. 120 bın kışıye ancak l doktor sağlayabılıyor. Ya paran ya canınf Gecen yıl 3 bın 500'den fazla 'zengin' Kolombı- yalı fıdye ıçın kaçınldı Dıkkat. zen- gın tanımı orta sınıfı da kapsıyor. Zen- gınle yoksul arasında uçurumun de- nnleştığı ülkede adam kaçırma sektö- runun yıllık cırosu 420 mılyon dolar. Bunun karşılığında mılyonlarca do- larlık bır koruma sektörü de oluştu. FARC, geçen yıl l mılyon dolardan fazla varlığı olan herkesten genlla vergısı ödemesını ıstemış. aksı tak- dırde kaçınlabıleceklen uyarısında bulunmuştu 'Casus' genllalar süper- marketlerde v eya bankalarda çalışa- rak kredı kartlany la ilgılı bılgılertop- luyorlar Daha sonra asken planlar ya- pılıyor Bazen suç örgütlen taşeron olarak kullanılıvor Angola: Çok yoksul olanlarla göz kamaştıncı bır zengınlığe sahıp olan- lar başkentte bır arada yaşıyor. Iç sa- vaş çok sayıda kışıyı mültecı konumu- na duşürürken ülkedekı petrolden beslenenler semırdıkçe semirdı. Kuzey Kore nlçln blrlncl: En kö- tu ülkeler lıstesınde genelde ortak olan özellıkler liderlenn despotluğu, yolsuzluk ve kargaşa. Bu bıleşenler- den bın eksıkse, ötekılenn suçu da 'hafifleyebUiyor'. Pekâlâ. baskıcı bır ülkede ıstıkrar v e düzenden söz edı- lebılır Ya da kargaşa ıçındekı ülkele- nn hükümetı 'baskıcı politikalarda çok becerikli olma>abilir'. Ancak yer-' yuzünde bu üç öğeye sahıp bır ülke var- Kore Halk Çumhuriyetı. Önceto- talıterlığı çarpıvor gözunüze. Ülkede azınlık yok. ama şov ınizm var Türkiye'deki globalleşme karşıtları işsizliğin ve açlığın artacağını açıkladı: Borç sflerken göz çıkarmaym Ekonomi Servisi - Italya'nın Çe- nova kentınde toplanacak G-8 zıı ve- smın gundemınde olan 'yoksulülke- lerin borçlannı silme" operasyonu- nun, bu ulkelere yarardan çok zarar getirebıleceğıne dıkkat çekıldı Tür- kiye MAI ve Küreselleşme Karşıtı Çalışma Grubu. söz konusu operas- yonun bugun düşunulen halıyle ya- pılması durumunda. daha fazla ın- sanın ışsız ve aç kalacağını. voksul ülkelenn maddı durumlannın daha da kötüleşeceğını açıkladı Açıklamada. Dünya Altın Konse- yı'nın G-8'ın borç sılme karanna haklı gerekçelerle karşı çıktığı anımsatıldı. Dünya Altın Konse- yi'nce G-8'lere göndenlen muhtı- rada, dünyanın en yoksul ülkelennın aynı zamanda dünyada en fazla al- tın çıkanlan ülkeler olduğu. borç sıl- me operasyonunun G-8'ın değıl IMF'nın rezen lerınden yapılması durumunda bu ülkelenn sılınen borçtan daha büyük maddı zarara uğrayacağı ifade edıldi Dünya \\- Istanbul Haber Senisi - Düny a- da küreselleşme karşıtlannın iıe- defı halıne gelen Amenkan McDonald's fast food restoranlan- na Türkıye'den tepkı Ortadoğu Teknık Ünıversıtesı (ODTÜ) öğ- rencılennden geldı ODTÜ'lü bır grup oğrencının "ABD empervalizminin simgesi" olarak değerlendırdıklen McDo- nald's'ın ODTÜ kampusundakı restoranının kapanması ıçın başlat- tıklan kampanya 6 ayını doldurdu. ABD Buyükelçılığı yetkılılen McDonald's karşıtı öğrencılerle görüşerek kampanyalan hakkında bilgı aldı Ogrencıler, I997'de kampus ıçınde şube açan McDonalds'ı bastırdıklan broşürler. düzenledık- len paneller ve kıtlesel eylemlerle protesto et- tıler. Protesto kampanyalanna yoğun destek olduğunu belırten ogrencıler. destekçılen ara- smda birçok öğretım üyesı ve yazann yanı sı- ra demokratık kıtle örgütlennın de bulunduğu- nu söyledıler. Öğrencılenn başlattıklan protestolarla ılgılı tın Konseyi'nin muhtırasında şöyle denıldı. "G-8lerin aldığı IMF altın rezerv- lerinin bir lx>lümünün satışa çıkarü- ması yönündeki karann ardından önce İngiltere ve Rus>a. ardından da Hoüanda'nın IMF'den önce davra- narak kendi altın rczerv lcrinin bir bölümünü -dünya pivasasında altın fi>atlan düşmeden önce-sahşaçıkar- cek olursanız işci çıkarmalar artarak dt'vaın edecek ve bu ülke ekonoıni- leri sizin südiğiniz borclardan çok daha büv ük ekonomik kavıplara uğ- ravacaklardır." Türkıve MAI ve Küreselleşme Karşıtı Çalışma Grubu'nun açıkla- masında borçlann G-8" in kendı kay- naklanndan sağlanması halındeyse. 22 voksul ülkede sosval harcamala- T ürkiye MAI ve Küreselleşme Karşıtı Çalışma Grubu. borç silme operasyonunun bugün düşünülen haliyle yapılması durumunda, daha fazla insanın işsiz ve aç kalacağını. yoksul ülkelerin maddi durumlannın daha da kötüleşeceğini açıkladı. nıalan sonucunda altımn ons başına fiyatı. 1 haftada vüzde 20 geriledi. Altuı fi> anaruıdaki bu düşüş. söz ko- nusu yoksul ülkelerin altın madenle- rinde çalışan işcilerinden 12 bin ta- nesinin daha ilk haftada işten çıka- rılmasına neden oldu. Eğer G-8'ler olarak bu karannızı geri çekmeye- nn kısıtlanacağı. özelleştırmelerın hızlandırılacağı ve kamu kesımınde emekçı kıyımlannın yaşanacağı ıfa- de edıldi IMFnın ulkelere verdığı kredı- lerde olduğu gıbı. doğacak kaynağın yoksulluğun azaltılmasında değıl ya iç borçlann fmansmanında kullanı- lacağı ya da yerel sermaye grupla- nna aktanlacağı belırtılen açıklama- da şöyle denıldı "Kapitalist sisteın içerisinde bu tip çözüm önerileriv le ancak ve belki ge- çici nefes almalar sağianabileceği, bunun ötesinde halklann her zanıan olduğu gibi yine dışlanarak eski stan- dartlan ile vaşamlanna devam et- mek zorunda kalacaklan unutulma- malıdır." Bıldınde. G-8 zın esmın 'acıklan- mavan gerçek gündem maddesi'nın ıse Dünya Tıcaret Orgütünün (DTÖ) Katar'ın başkentı Doha'da kasımayındadüzenleyeceğı. 4 Ba- kanlar Konferansı'nda. G-7 ülkele- nnın pozısyonunu netleştınnek ve böylece Seattle'da yaşanan fıyasko- nun tekrarlanmaması ıçın çaba har- camak olarak göstenldı G-8'lennÇenovaZırvesfndeya- pılacak protestolann doğrudan ka- pıtalıst sısteme karşı v e onun teşhı- rine yönelık olması gerektığıne ışa- ret edildı 1. Kuzey Kore: \urttaşlar. kendı- lerım olume terk eden 'Büyük Li- der 'lerme tapma\ a zorlanıyor 2. AfganlStati: Sonugelmeyen bir ıç savaş \ e psıkotık rejım vetmeznnş gibı. kıthk vüzünden mılyonlarca in- san açlıkçekı\or 3. Sierra Leone: Ap-ıka mn en acı- masız savaşı bmlerce çocuğun yaşa- mını aldı 4. Sudart: Etnık ve dınsel kökenh düşmanJıklar vüzünden ülke neredey- se bır ıılus olmaktan çıkıy or 5. Angola: İç sa\aştan sonra hirt- larım petrole da\ a\ an zengınler kıip- lervıı ha bıre dolduruy or 6. TadkiStan: EshSmyetcumhu- rıyetlennden en yoksulu Dıktaiörle sm 'aştan geçınen genlla hderlen ara- sında sıkışmış durumda 7. Kongo Oemokratik Cumhurl- yeti: Çağınıızın bııtıın hastalıklan ta- rafından sanlmış. Açgözlülük, etnik gerılım, ıç savaş, AIDS ve yoksulluk. 8. ArnavutlUk: Kaçakçıhk en çok dövız kazandıran sektör Suç çetelerı- nın nüfuzu devletınkınden fazla 9. Haiti: Kötü \önetım, olası bir cennetı cehenneme çe\ ırmış 10. Irak: Yaptınmlar ekonomıyı ha- rabeye çevırdı Saddam m ç ızmeleny- se eskısı kadar ağır m m ODTU - McDonald's savaslam haberlenn voğunlaşması üzenne ABD Büyü- kelçıhğı ODTÜ yönetımıne başvurarak öğren- cılerle görüşme talebınde bulundu ABD Ankara Buyükelçılığı Sıyası Işlergo- rev lısı Chris Panico ıle geçen gunlerde görii- şen ogrencıler."Kampanya ODTÜ dışındaki SlcDonakfslara sıçrar mT gıbı soı ularla kar- şılaştıklannı belırterek Pacıno'nun McDo- nald's karşıtı eylemlerle ılgılı olarak "merke- ze" bır rapor hazırlayacağını kendılenne söy - ledığını ıddıa ettıler. Ogrencıler, ODTÜ'nün 1968 hareketı sıra- sında Türkiye'deki Amerıka karşıtlığının sem- bolu olduğuna dıkkat çekerek kampanyanın • ODTC'lübir grup öğrencinin U ABD emperyalizminin simgesi" olarak değeriendirdikleri McDonald's'm ODTÜ kampusundakı restoranının kapanması için başlattıklan kampanya 6. ayını doldurdu. başlangıç noktasının geçmışten gelen gelenek olduğunu kaydettıler Şubat ayında "ODTÜ McDonaldsı Haznıeder mi" broşürlenyle kampanyay ı başlatan ODTÜ 'lü ogrencıler, top- ladıklan bınlerce ımzayı ünıversıte yönetımı- ne sunduktan sonra u ODTL'deMcDonaldVa hayTr" kampanyasını sona erdırecekler.