Katalog

X TEMMUZ 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA JliJvOIM O J T L İ / ekonomiifi cumhuriyet.com.tr 13 Bofvya'da bankazede eytemi • Dış Habeıier Servisi - Banka borçlannm îrtelenmesını ısteyen, molotofkokteyli ve dinamıt lokumlan taşıyan lOOkadar Bolivyalı, bankacılık ışlemlennın yürütüldüğü bir hükümet temsilciliğini basarak görevlilen rehin aldılar. Bankazedeler işgal îttıkleri binanın girişine patlayıcı yerleştirdiler. Fınans kuruluşlannın yüzde 40'ı aşan borç faizlen yüzünden yoksullaştıklannı söyleyen bankazedelerin ülke genelinde sayılan 30 bini buluyor. tıracattaki artış süriiyop • İSTANBUL (ANKA)- Şubat ayında gerçekleştirilen devalüasyonun etkisiyle ıhracatta gözlenen artış devam ediyor. Ihracat. hazıran ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9"luk artış gösterdı. Böylece. ılk altıaylık ihracat 15.2 milyar dolan geçti. Türkiye Ihracatçılar Meclisi'nin (TİM) kayıt rakamlanna göre, haziran ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.2 artarak 2 milyar 629.2 milyon dolara çıktı. SB(A iştirakteni • ANKARA(AA)- SEKA A.Ş. Genel Müdürlüğü, Özelleştirme ldaresi Başkanlığı'na (ÖlB)aıtDostev Alüminyum Sülfat Sanayi A.Ş. ile Yibitaş Kraft Torba Sanayi A.Ş'nin iştirak hisselerini, blok olarak satışa çıkardı. SEKA Genel Müdürlüğü'nün gazetelerde yer alan duyurusuna göre ihale. kapalı zarfla teklif ve pazarlık veya açık artınna usulüyle sonuçlanacak. Çaykur'da tophı iş sözleşmesi • ANKARA (AA)-Çay Işletmelen Genel Müdürlüğü'nde (ÇAY- KUR)yaklaşık21bin işçiyi kapsayan 19. dönem toplu ış sözleşmesi imzalandı. Bu sözleşme ile Çay-Kur'da çalışan işçilere birinci ve ikinci 6 aylarda yüzde 15, üçüncü ve dördüncü 6 aylarda ise yüzde 10 ücret zammı verildi. Petrol ürüılenine zam • \>KARA(AA)- Akar\akıt ürünlerinden benzııe yüzde 1.65, gazyağına yüzde 1.5, motonne yüzde 1.29, kalorfer yakıtına yüzde 0.88. iıeloil 6 numaraya ise yıkde 0.37 oranında zam \apıldı. Akaryakıt Ana Dağıtım Şirketleri DerDtginden (ADER) yapıkn açıklamaya göre. lugünden geçerli olmal üzere gerçedeştirilen ayarljnayla. Istanhıl'un Avrupa yakasnda kurşunsuz beıuzn 1 milyon 68 bin lira, siper benzin 1 mil^rn 69 bin lira. norcntl benzin ise 1 mıl^cn 23 bin lira oldu. Müfettişine 680 milyon lira veren devlet Fon bankalannın müdürlerine 8 milyar ödüyor Denetçilerden maaş isyanıFATMAKOŞAR "Yolsuzluklann üstüne gidileceği" yönündeki sözünü her platformda yi- neleyen hükümet, bu alanı araştırmak- la görevlendirdiği müfettişe 680 mil- yon lira, Fon bankalannın genel mü- dürlerine ise 8 milyar lira civannda ay- lık ücret ödüyor. Içi boşaltılarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devredilen bankalann genel müdürlerinin maaş- lan 6.9 ile 8.9 milyar lira arasında de- ğişiyor. Devletin TMSF'ye devredilen bankalann sadece genel müdürlerine ödediği aylık ücret 50 milyar liraya yaklaşıyor. Buna karşılık kamuda gö- revli bir genel müdürün maaşı 1.5 mil- yar, müfettişlerin maaşlan ise 680 mil- yon lirada kalıyor. Kamu görevlisi olduklan halde, Fon bankalan genel müdürlerinin ücretleri • "Yolsuzluklann üstüne gidileceği" yönündeki sözünü her platformda yineleyen hükümet, bu alanı araştırmakla görevlendirdiği müfettişlere banka genel müdürlerinin onda biri kadar maaş ödüyor. özel sektördeki maaşlar dikkate alına- rak belirleniyor. Genel müdürler "özel hukuk hükümlerine" göre çalıştıkJan gerekçesiyle 9 milyar liraya yakın ma- aş alırken murakıplann maaşı 1.5 mil- yar lirada kalıyor. 'Müfettişlere gûven bile yok' Kamu bankalannın kaynaklannın batık kredilere nasıl dönüştüğünü ra- porlanna konu eden Devlet Denetim Elemanlan Dernegı (DENET-DE) Başkanı Atılay Ergüven, "Devletadı- na denetim yapıyoruz, ama arük içi- mizden geüniyor. Ücretlerimizde iyi- leşme istiyoruz da demem. Çünkü dev- letin bir süre sonra maaş öde\emeye- cek duruma geleceğini bilhoruz" de- di. Müfettişlere güvenilmediğini de aktaran Ergüven, hazırladıklan rapor- lann gereğinin yerine getirilmediğini ifade ederek "Bizim işimizin karşüığı söylediklerimizin ses getirmesi olur. Ancak güven yok. Bu şartlarda ücreti gündeme getirmenin de anlamı yok** diye konuşru. Çiftçiye destek kredileri başta olmak üzere kamusal hizmet alanından çeki- len Ziraat Bankası'nda da alt düzeyde- ki personelin hâlâ ortalama 600 milyon lira alırken genel müdür ve üst düzey görevlilerin maaşlannın 3.5-7 milyar lira arasında yeniden belirlendiğini anunsatan Ergüven, "Kimsenin yobuz- luklan önlemek gibi bir derdi yok. Ön- celdler de örtbas ediüyor" dedi. Ayda 50 miryara yakm Büyük bir kısmı özelleştirilen ve içi boşaltıldıktan sonra yeniden devietin el koyduğu Fon bankalannda birleştir- me operasyonundan önce genel müdür maaşlannın toplamı ayda 1 trilyon li- rayı aşıyordu. TMSF bünyesindeki bankalardan 5 'inin Sümerbank çatısı altuıda, 2'sinin de Etibank çatısı altında eritilmesinden önce toplam 12 banka bulunuyordu. Birleştirme operasyonuyla 6 bankanuı tarihe kanşmasının ardından genel mü- dürlere toplam ödenen maaş, her biri- nin 8 milyar lira aldığı düşünüldüğün- de 48 milyar lirayı buluyor. Haziranda eııflasyoıı hız kestiANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Enflasyon artışı, hazi- ran ayında düşüş gösterirken 5 aydır ilk kez tüketici fıyatlan toptan eşya fiyatlanndan daha yüksek çıktı. Devlet tstatistik Enstitüsü verilerine göre, Tüketici fıyat- lan haziran ayında yüzde 3.1, toptan eşya fiyatlan yüzde 2.9 artış gösterdi. Böylece, 2001'in ilk yarı- sında TÜFE'de toplam yüzde 32.3, TEFE'de yüzde 44.5 ar- tış gerçekleşmiş oldu. Yıllık ortalama bazda tüketici fiyat- lan artışı yüzde 45.5, toptan eşya fiyatlan artışı yüzde 43.3 oldu. Haziran ayında tüketici fiyatlarındaki artış yüzde 3.1'le toptan eşya fiyatlann- daki yüzde 2.9'luk artışı geç- miş oldu. DtE'nin verilerine Aylık enflasyon •Oi Tüketici O Toptan -. ~ göre bu yıl haziran ayında TÜ- FE artışı geçen yılın aynı ayı- na göre 2.4, TEFE 2.6 puan daha yüksek çıktı. Ancak yine de ilk 6 aya ba- kıldığında maliyet kaynaklı enflasvonun henüz tüketici fi- yatlanna tamamen yansımadı- ğı görülüyor. Kümülatif ola- rak ilk yanyılda TÜFE artışı yüzde 32.3 olurken, TEFE ar- tışı yüzde 44.5'le oldukça yük- sek bir düzeyde bulunuyor. Geçen yılın aynı ayına göre • Tüketici fiyatlan haziran ayında yüzde 3.1, toptan eşya fiyatlan yüzde 2.9 artış gösterdi. Ancak maliyet kaynaklı enflasyonun henüz tüketici fiyatlanna tamamen yansımadığı ortaya çıkıyor. enflasyon TÜFE'de yüzde 56.1, TEFE'de yüzde 61.8 ol- du. TEFE'de haziran ayındaki yüzde 2.9'luk artışm 1.5'idev- letten 1.4'ü özel sektörden kaynaklandı. Toptan eşya fi- yatlarındaki aylık artışın Rekortmen otoban gecisi Öriin ve hizmetter Otoban geçiş ücreti BuzdoJabı Uçak ücreti TEKEL2000 Rakı Tetefon jeton ücreti arttş orara 100 26.8 22.5 22.2 15.3 12.5 Şehirierarası tren ücreti 12 fiaç Çamaşır deterjanı Yumurta Doğalgaz 10 9 8.8 3.4'ü imalat sanayi sektörün- den geldi. Mevsimsel etkiler- le fiyatlarda düşüş yaşanan haziran ayında, geçen yıla gö- re en yüksek artış yüzde 90.8'le elektrik, gaz ve su sektöründe gerçekleşti. Üretimin durdurulduğu basma sanayifabrikasınin çalışanlari, direnişlerinin 49. gününde Sümerbank işçisi fabrikasını korudutZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Üretimin durdurul- duğu Sümerbank Basma Sa- nayi Fabrikası çalışanlan, ye- niden işbaşı yapmak için sür- dürdükleri direnişlerinde 49 günü geride bıraktılar. Özelleştirme kapsamına alı- nan ve fabrika yetkilileriyle Yüksek Planlama Kurulu yet- kilileri arasında görüşmelerin sürdürüldüğü süreçte, çalışan- lar son olarak işyerleri önün- de zincir oluşturarak fabrika- lannı her koşulda savunacak- lan mesajını verdiler. Kısa bir süre öncesine kadar Izmir Ticaret Odası Vakfı'nın kuracağı özel ekonomi üniver- sitesi için mekân olması plan- lanan ancak işçilerin kararh tutumu sonrasında vakfın ge- ri adım attığı fabrika alanında çalışanlann, "tş,ekmekyoksa banş da yok", "ışiml aşımı ge- ri ver". "Yılguılık yok, direniş var. Ya hep beraber ya hiçbiri- miz" sloganlan yankılanmaya devam ediyor. Sümerbank çalışanının işye- rini terk etmeme direnişi fark- 49 gündür fabrikayı terk etmeme eylemini aUeleri\le birlikte sürdüren işçiler işbaşı \apmak istiyor. lı görüntülere sahne oluyor. Özelleştirme kapsamında bu- lunan fabrikalannı sahiplen- meleriyle, duyarlı çevTeler ta- rafından, "Direnişin Simgesi" olarak nitelendirilen Sümer- bank işçisi. dün fabrika çevre- sinde el ele zincir oluşturdu. işçilerin yanı sıra farklı işkol- lanndan gelen çalışanlann da katılımıyla yaklaşık bin kişilik bir kalabalık Sümerbank Bas- ma Sanayi Fabrikasf nın çev- resinde el ele tutuşarak uzun birkuyruk oluşturdu. TEKSİF Sendikası Izmir Şube Sekre- teri ve işyeri temsilcisi Fatma Kanyılmaz, el ele tutuşmalan- nın yetkililer tarafından, "si- per" olarak kabul edilmesi ge- rektiğini belirterek "48 gün- dür evimize girmiyor ve işyeri- mizde sabahlıyoruz. Bu süre daha da uzavabilir ancak fab- rikamızuı peşkeş çekUmesine izin vermeyeceğiz. Biz yeniden üretime geçmek istiyoruz. Bu- nun karşısında olan çevreler, işyerimiz önünde el ele tutuşa- rak oluşturduğumuz siperi ge- çemeyecekler" dedi. Direnişe destek istendi Türk-lş 3. Bölge Temsilci- si Mustafa Kundakçı da, Sü- merbank'ta oynanan oyunun son bulmasını istediİclerini belirterek "Direniş sürecek. Bu aşamada duyarlı çevrele- rin Sümerbank işçisine olan desteğJ daha da artacak" di- ye konuştu. Işçiler adına bir açıklama yapan Fethi Avcı da, "Sümerbank halkındır kapa- tüamaz" sloganmı toplumun geniş bir kesimine yaydık- lannı belirtti. TOPLUMUNA DOĞRU/ÖZLEM YÜZAK ozlemj u(a yahoo.com Yardım Ama Nasıl Yardım? Geçen haf- ta Dünya Bankası'nın proje kar- şılığı ayırdığı fonlardan bahset- miş ve Türkiye'nin bu fonlardan fazla yararlanamadığını anlat- mıştık. Dünya Bankası'nın An- kara Temsilciliği'ne "Türkiye neden bankanın fonlarından, özellikle de sivil toplum kuru- luşlarına destek veren ve bi- reysel girişimciliği özendiren fonlardan yarartanamıyor" diye sorduk. Aldığımız yanıt ilginçti. Gö- rüştüğümüz kaynaklar bize, proje kaynaklı fonlann ülke ofi- sinin önceliği arasına girmesi- nin önemli olduğuna dikkat çektiler. Diğerbirdeyişle, birül- kede ofis açan Dünya Banka- sı, ancak o ülkenin ekonomisi- nin istikrarlı bir çizgi izlemeye başlaması durumunda sivil toplum kuruluşlarına ya da bi- reysel girişimcilik projelerine kaynak ayırabiliyor. Bu yüzden Türkiye'ye de ülke yardım stra- tejileri çerçevesinde yalnızca yapısal reformlar için pay ayrı- labiliyor. Ya da ayrılıyormuş gi- bi gözüküyor!.... Bu hafta için- de onaylanması planlanan 1.7 milyar dolarlık iki kredinin erte- lenmesi gibi... Dünya Bankası'nın geçen hafta bahsettiğimiz girişimcile- ri destekleme fonu (www.deve- lopmentmarketplace.org) için de yine bu anlaytştan yola çıkı- larak Türkiye'de hiçbir tanıtım yapılmadı. Tüm bunlara karşın Türki- ye'den birkaç başvurunun ya- pıldığını öğrendik. Hatta bun- lardan birinin 2000 proje ara- sında ilk 600'e girdiğini de. in- san Kaynaklarını Geliştirme Vakfı ile Buğday Vakfı'nın or- taklaşa yürüttüğü projenin adı, Deprem Mağdurlarına Iş Imkâ- nı Sağlama projesi. Projenin maliyeti 65 bin dolar, süresi ise bir yıllık. Bu proje ile Gölcük'te bin çiftçinin organik tarım hak- kında bilgilendirilmesi, 150 çift- çinin (aileleri ile birlikte yaklaşık 750 kişi) organik tarıma başla- tılması, reçel, salça, turşu gibi yan ürünlerden kadınlara iş im- kânı sağlanması hedefleniyor. Ancak 600 proje içinde yal- nızca birkaç projenin fondan yaralanma hakkını elde edece- ği gerçeği göz önünde bulun- durulursa kasım ayında Was- hington'da yapılacak olan final değerlendirmesinde bu başvu- runun başarı şansı iğne ile ku- yu kazmaya benziyor... Her ne kadar ilk değeriendirme elen- miş olsa da bir diğer başvuru ise Türkiye'de internet vadisi oluşturma projesi. Projeye yıl- larını veren Hakan Habip, uzun yıllar yurtdışında IT alanında çalışmasının deneyimi ile Türki- ye'de yararlı olma isteğinden yola çıkarak projeyı oluşturdu- ğunu anlatıyor. Bilişim teknolo- jilerinde uzman gençlere bütün dünyada büyük gereksınim ol- duğunu vurgulayan Habıp, Tür- kiye'deki gençliği bu alana kay- dırmanın yolunu şöyle açıklıyor: ABD, Israil, Tayvan, Hindistan gibi IT konusunda uzman ülke- lerdeki küçükyatırımcılann Tür- kiye'deki genç potansiyelin far- kına varmalarını sağlamak. IT konusunda başarılı olmak için mühendis olmaya hiç gerek yok. Bu yatırımcılar ile işbiriiği geliştirerek l-stüdyo'lar (inter- net stüdyo) kurulabilir. l-stüd- yolarda öğrenciler, uzmanlar düşünceler ve fonlar birbirleri ile buluşacak... Hakan Habip, yılmadığını be- lirterek ve konuyla ilgilenenlerin bir araya gelmelerinin şart oldu- ğunu vurguluyor. Bireysel girişimcileri ve yara- tıcılık projelerini destekleyebil- mek için ülke ekonomisinin dü- ze çıkmasını beklemek bir se- çenek. Bir diğer seçenek de bu tür destekler için kamuoyu ya- ratacak bir inisiyatiftacil olarak harekete geçirmek. Beyin gö- çünün giderek önem kazandı- ğı bu dönemde bu tür fikirleri desteklemek Türkiye'nin ya- ranna.... 9HUtMN-3TIMMn2M1 ÇİFTÇİDOSTU ; SADULLAH USUMİ Yazarımız iş gezisinde olduğundan bu hafta yazılanna ara vermiştir. EKGIDA-tŞ'TENSEZER'E ; I Tütün Yasası'nı imzalamaym iEkonomi Servisi - Türkiye Tütün Müskirat Gıda ' ve Yardımcı Işçileri Sendikası, (Tek Gıda İş) 20 Haziran tarihinde Meclis'te kabul edilerek Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in onayına sunulan Tütün Yasası'nın reddedilmesi amacıyla Sezer'e bir mektup gönderdi. Çalışmada Tütün | Yasası'nın anayasaya aykın noktalanna dikkat j çekiliyor. Sezer'e iletilen metinde, Tütün ı Yasası'nın genel gerekçesinde yer alan J açıklamalara da değinilerek, amaç ve esaslan ' itibariyle, Tekel'in özelleştirilmesine olanak , tanıyan ve tütün sektörünün sözüm ona serbest ' piyasa ekonomisi kurallanna terk eden hükümlerinin anayasaya aykın olduğunun düşünüldüğü ifade edildi. Bu saptamaya neden ,' olarak, tütün sektöründeki tekelci yapılanmanın, Tekel'in varlığı ile hedeflendiği belirtilen serbest rekabet düzeninin işlemesine katkıda bulunduğu, iddia edilenin aksine, Tekel'in özelleştirilmesi halinde, piyasanın yabancı menşeili oligopolistik yapıya dönüşeceği gösterildi. KCiNOMtK KRtZlN ETKİLERİ Yurttaş devletten daha hızlı küçüldü ANKARA (ANKA) - Ekonomik krizin damgasım v^urduğu yılın ilk çeyreğinde Türkiye ekonomisinde yaşanan kan kaybının, devlette ! yurttaşlara göre daha hafif olduğu belirlendi. .] DlE'nin harcamalar yöntemiyle yaptığı ' belirlemeye göre gayri safı yurtiçi hasıla (GSYtH) 2001 'in ilk çeyreğinde cari fıyatlarla yüzde 19 büyüyerek 24 katrilyon 970.7 trilyon lira oldu. Sabit fiyatlarla hesaplandığında GSYlH'nin yüzde 1.9 küçülerek 22.5 trilyon lira olduğu belirlendi. Bu kapsamda, devletin nihai harcamalannda sabit fiyatlarla yüzde 0.2'lik bir küçülme yaşanırken özel nihai tüketim harcamalanndaki küçülme yüzde 3.4'ü buldu. Hizmetlere yönelik harcamalarda sabit fiyatlarla yüzde 3, özel nihai tüketim harcamalan içinde en büyük paya sahip olan gıda ve içkide de yüzde 0.2'lik bir küçülme oldu. Yan dayanıklı tüketim mallanna yönelik harcamalarda yüzde 2.6, konut sahipliğinde yüzde 2.1, enerji, ulaştırma ve haberleşme için yapılan toplam harcamalarda ise yüzde 0.9 artış yaşandı. ATS SONUÇ BİLDÎRGESt: Derviş Yasaları sermayenin planı Ekonomi Servisi - Kamuoyunda "Derviş Yasalan" olarak bilinen yasalann, kamu hizmet alanlannın ' serbest piyasaya açılarak çokuluslu şirketlere pazar yaratılması planlannın bir parçası olduğu kaydedildi. Türkiye MAI ve Küreselleşme Karşıtı Çalışma Grubu'nun düzenlediğı 'Uluslararası GATS Sempozyumu Sonuç Bikürgesi'nde. değişen ekonomik ilişkilere uygun olarak, devlet mekanizmalannın, ulusötesi sermayenin güvenliğini sağlama işlevinde. "Seçümişleri tasfrye ederek, doğrudan empenalist örgütler tarafından atanmışlann denetimine ahnmasuun'* amaçlandığı belirtildi. Sonuç bildirgesinde, bu amaçla Türkiye'de Kemal Derviş'in Dünya Bankası Başkan Yardımcılığı'ndan, Ingiltere'de Sir Leon Brittan'ın AB Ticaret Komisyonerliği'nden, Italya'da Renato Ruggerio'nun Dünya Ticaret Orgütü Başkanhğı'ndan ekonomi ile ilgili bakanlıklara atandıklan anımsatıldı. İstanbul teşekkür ediyor. Mercedes-Benz Türfc İstanbul Küttûr ve Sanat Vakfı, 29. Uluslararası istanbul Müzik Festivali programında 3 Temmuz 2001 tarihinde yer alan "Jan Garbarek & The Hilliard Ensemble" konserinin gerçekleştirilmesindeki değerli katkıları için Mercedes-Benz Türk A.Ş.'ye teşekkür ediyor. Festıvai Sconsoru Kurumsal Sfîonsofiar hlEczacıbası MMMMJU Buıtan Cumhuny« Gazetes'nın katlnlanyta yvyınlarvruşor