Katalog

ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 U-LEGRO EVtN tLVASOĞLU Festivaldalıa bitmedi29. Isıanbul Müzik Festivali, bu jiz ortamına karşın sponsorlann ve zleyicilerin desteği ile geleneğıni ko- udu. Yıllann birikimiyle deneyim :azanmış organizasyon sayesınde en :alabalık topluluklardan en firtınah anatçılara kadar konserler aksama- lan yürüdü. Izleyemediğime çok üzüldüğüm >aşhca etkinlikler, çağımızın en bü- fûk şeflerinden Sir JohnEliotGardi- ıer'in yönettiği Handel'in Mesih )ratoryosu ve harika kemancı Jos- ıua Bell'in resitali idi. Bir de gençle- iizleyemedimbuyıl. Onlann ilk fes- ival deneyimlerini paylaşmak ayn bir :oşkudur. Izleyebıldiklerim arasında :n çok etkisinde kaldığım olay. resmi ıçılıştan önce yer alan Berlin Filar- noni Orkestrası'nın konserı oldu. Berlioz'un Fantastik Senfonısi'ni ger- ;ek çanlann katılımıyla dinlemek çar- îicıydı. Bu konserin profesyonel ya- vıncılar tarafindan yapılan T\r yayı- ıı günlerce dillerden düşmedı. Paolo Olmi yönetimındeki Santa Cecilıa Ulusal Akademisi'nin orkestrası; Michel Plasson yönetimindeki Capi- tole de Toulouse Ulusal Orkestrası, yine büyük ve gelenek sahibi senfo- nilerin tadını getirdiler. Aynca keyif- le dinlediğim bir konser de. David ve TatjanaGeringas'ın çello-piyano iki- lisi idi. Sollima'nın küreselleşen mü- ziği ise ilginç mesajlar veriyordu. Artık otuz yaşjna merdiven daya- yan bu yılki festivalde neler eleştiril- di? Her şeyden önce. Verdi yılını tema aldığı halde bir Verdi operasının oy- nanmaması eleştirildi. lstanbul Dev- let Operası'ndakı taze prodüksiyon Rıgoletto ile önceden planlanıp bir iş- 'üyük Italyan şef Riccardo Muti, Milano-La Scala Filarmoni Orkestrası, La Scala Filarmoni Derneği Korosu ve TRT Gençlik Korosu'nun da katılacağı zengin bir konser sunacak. J birliği yapılabilirdı. Barok muzığın çok fazla ağırlıkta olması ve hiç bir pi- yano resitaline yer verilmemiş olma- sı başlıca eleştiriler arasındaydı. Krizin vurduğu günlerde son hazır- lıkJar tamamlanmak üzere idi ve son dakikada iki önemli topluluk ertelen- di: Şef VVilliam Christie. Paris'te 1979'dakurduğu LcsArtsFlorissants adlı topluluğu ile Handel'in dramatik oratoryosu *LAUegro,il Pensierosoed il Moderato'yu yorumlayacaktı. Bir de dans topluluğu Bill T. Jones/Arnie Zane. geniş bir bütçe gerektirdiğin- den ertelendı. Böylece ıkı büyük pro- düksiyonun çıkması festivalin prog- ram kıtapçığını da iyice zayıflatmış oldu. Ravenna Festivali'nin kapanışı Müzık Festivali'nin dızı program- lan. hatta Caz Festivali'nin program- lan dahi sona erdikten epey sonra, 24 Temmuz'da, dev bir etkinlikle karşı- laşıyoruz: Büyük Italyan şef Riccar- do Muti. Milano-La Scala Filarmoni talya'nın en büyük festivali olan Ravenna Festivali, her yıl kapanış konserini kendi sınırlan dışında bir ülkede gerçekleştirir. 2001 yılında bu ayncalık lstanbul Festivali'ne verilmiş. Bu dev konser, Berlin Filarmoni Orkestrası'nın konseri gibi can alıcı bir etkinlik olacak. Orkestrası, La Scala Filarmoni Der- neği Korosu ve TRT Gençlik Koro- su'nun da katılacağı zengin bir kon- ser sunacak. Orkestra ve korolarla toplam 300'e yakın sanatçı ağırlana- cak. ttalya'nın en büyük festivali olan Ravenna Festivali, her yıl kapanış konserini kendi sınırlan dışında bir ülkede gerçekleştirir. 2001 yılında bu ayncalık lstanbul Festivali'ne veril- miş. PirelK'nin sponsorluğunda yapı- lacak bu dev konser. tıpkı festival açıl- Kanawa'nın dinletisi doruktuÖNDERKLTAHYAU lanmıyor. Sanatçının dinleyiciye koy- duğu yasaklar da var: Alerjısi olduğun- dan, açıkhava tiyatrosunda bulunma- mıza karşın dinleti sırasında sıgara ıçıl- medi ve son alkış dışında resim çekil- mesine izin venlmedi. Geçen haftanın başka bir olayı, Flan- der Kraliyet Balesi'nın Kültürpark Açıkhava Tiyatrosu'ndaki gösterisiy- di. Mahler'in ve Stravinski'nin yapıt- lanyla sunulan güzellikler, sanatsever- leri mutlu kıldı. Göstennin bizce önem taşıyan özelliği, Ayşem Sunal ve Emre Sökmen gibi sanatçılanmızın bu toplu- lukta başanyla yer almasıydı. Sıkıntılı günleri geride bırakacağırruzı sanat yo- luyla muştulayan gençlen candan kut- lanm. Öte yandan saksofon sanatçısı Jan Garbarek ve The Hilliard topluluğu- nun dinletisi ilginç bir arayışı sergili- yordu. Sanatçılann amacı, ıçenktekı İZMİR -15. Uluslararası İzmir Mü- zik Festivali'nde önümüzdekı günlerde, Viyana Çocuk Korosu'nun Efes Celcus kitaplığmda dinletisi var. Öbüretkinlik- ler olarak, Sting ve Elton John gıbı ün- lüler, "V\Tıite Oak Dance Project" adlı gösten, aynca Paco de Lucia ve toplu- luğu ızlenecek. Önceki ömeklerle kı- yaslandığı zaman festivalin bu yıl dan- sa ve hafif müzığe daha fazla ağırlık verdıği görülüyor; ama asıl önemli olan nokta, sponsorlara karşın biletlerin çok pahalı oluşudur. Tunstlere de seslene- bilme kaygısıyla etkinlıklerin, Efes ve Çeşme açıkhava tıyatrolannda yapılışı, sanatseverlerin parasal yükünü daha da arttırmaktadır. Izlediğımiz festivalin odak noktası- nı, geçen hafta lzmır'de konuk edilen ünlü soprano KiriTeKanawa'nın pıya- nıst JonathanPapp eşliğin- de verdiğı dinleti oluştur- du. En az otuz yıl boyunca opera ve dinleti sahnelenn- de kazandığı başanlar ne- deni>le lngiltere Kralıçe- si'nden "Dame* unvanını alan sanatçı. Handel'den Beriioz'a. Puccini'ye. Ric- hard Strauss'a. Cantelo- ubea, Bachelet'ye ve Korngold'a dek uzanan zengin bir ızlence sundu. Dame Kiri Te, sanınm 50'li yaşlannda. Ince böl- gedeki seslen. kayıtlanna kıyasla bıraz sallanıyor: a- ma sanatçı, dünyanın belki en iyı müzik yapan sopra- nolan arasında. Çok yumu- şak söylüyor. Işitilemeye- cek kertede hafif renklerle en dolgun tınılan aynı başa- nyla kullandığı yorumu ke- yifle dinleniyor; ancak E- fes Açıkhava Tiyatro- su'non kötü akustiği bu gü- zelkdenn tadına varmamı- zı epey engelledi. Dime Kiri Te, dinletiden bir gün önceki basın top- lanteında kendısının ve ^ S o p r a n o ^^ T e K a n a w a çok yumuşak mesektaşlarmın. rock çıl- .. ... t ... . , _* , , ~-r gmlğına karşı operanın ge- soyluyor. Işıtılemeyecek kertede hafif leneklerini koruduğunu renklerle en dolgun tınılan aynı başanyla kullandığı yorumu keyifle dinleniyor. Ancak Efes Açıkhava Tiyatrosu'nun kötü akustiği bu güzelliklerin tadına varmamızı epey engelledi. • Saksofon sanatçısı Jan Garbarek ve The Hilliard topluluğunun dinletisi ilginç bir aynntılann seslendirme sırasında belir- lenmesıdir. "Oficium" adını taşıyan ve ortaçağ ile erken Rönesans'ın kilise müzıklerinden derlenenparçalann dört sesh olanlannda doğaçlamanın fazla etkisı yok; ama tek sesli ilahilen dört partılı olarak doğaçlıyorlar. Bu arada Jan Garbarek, her parçayı saksofon do- ğaçlamalanyla süslüyor. Sanatçı, yu- muşak bir tonla çaldığı zaman kontra tenor. tenor, banton ve bastan oluşan s- es topluluğu ile gerekli uyumu sağlı- yor; fakat caza özgü sert tonlarla For- te'ye yükseldiğinde, org gibi tınlayan seslerle arasındaki uyum yok oluyor. Üstelık 75 dakikahk dızi bir süre son- ra dınleyıciyı sıkmaya başlıyor. Öğrendığime göre bu topluluk. beş yıl önce İzmir Festivali'ne çağrılmış; fakat Türkiye'de ınsan haklanna saygı göstenlmedıği bahanesiyle öneriyi ka- bul etmemış. Dinletiye biraz geç gelen konuklardan bir hanım, üzerine bastı- ğı kayanın oynaması üzenne sahnenın önündeki meydana düştü. Yükseklik 1- kî rrietre kadârdı. Çıîcan gürültfl bizf he- yecanlandırdı. Sedye geldi; hanımı gö- türdüler. Kazanın ucuz atlatıldığını son- radan öğrenerek sevindik. Olay sırasında bızim beyzadelenn müziği yanda kesip ılgi ve üzüntü be- lirten dostça davranışlanna tanık olma- dık. Anlaşılan aramızda kendileri gibi taş yürekli insanlann bulunduğunu var- sayarak onlann haklanna saygı göste- riyorlardı. Bu yılkı festival ile ilgili notlanmın sonuna geldim; İzmir Kültür Sanat ve Eğitim Vakfi yöneticilenne teşekkür- ler sunanz. İKSEV Basın Danışmanı Sayın SireiEkşL yazılı ve görüntülü ba- sını temsil eden bizJere bu yıl da rahat çalışma olanaklan sağladı. Kutlarız ve kendisine içtenlikle teşekkür ederiz. söyledı. Şu var ki çağımızın ope'slannı yorumlayabil- me? ıçin bunlarda güzel ezgıerin bulunması gibi bir koşJ koymasını yadırga- dım Seslendirdiği zengin şark dağannı ise müzik sa- natnın önemli bir öğesi olank değil. sahnenın yor- arayışı sergiliyordu. gnnuğuna karşı dinlendi- ricı ?ır seçenek biçiminde değ.'riendiriyor. Aynca opeaaryalannı piyano eş- liğııde söylemekten hoş- • Flander Kraliyet Balesi'nin gösterisinin bizce önem taşıyan özelliği, Ayşem Sunal ve Emre Sökmen gibi sanatçılanmızın bu toplulukta başanyla yer almasıydı. madan bir süre önce yapılan Berlin Filarmoni Orkestrası'nın konseri gi- bi can alıcı bir etkinlik olacak. Riccardo Muti, 1986'dan beri La Scala'nın müzik direktörü. 1988'de 'Viotti d'Oro' ödülünü kazanmış. Dünyanın dört bir yanındaki konser- leri, turneleri, CD'leri, opera \e sen- fonik dağarcığa kazandırdığı kayıtla- n ile VVagner'e katkısıyla. Salzburg Festivali'ndeki geleneksel Mozart operalanyla 20. yüzyıla damgasını vurmuş çok özel bir şef. La Scala Filarmoni Derneği Koro- su'nu Roberto Gabbiani; TRT Genç- lik Korosu'nu da Gökçen Koray yö- netiyor. Solistler, soprano Barbara Frittoli ve bas-bariton Ferrucdo Fur- lanetto. Her ikisi de dünyanın en ün- lü opera solistleriyle ve şefleriyle en ünlü sahnelerini paylaşan sanatçılar. Furlanetto ilk kez 1979'da La Scala'da sahneye çıkmış, Macbeth ile büyük ün kazanmış. Abbado, GuiönL Berns- tein,Karajangibi şeflerin yönetimin- deki operalarda rol almış. Covent Garden, Bastille, New York Metro- politan operalannda söylemiş. Kara- jan ile birlikte Vatikan'da Papa'nın huzurunda Mozart'ın Coronation Mass'ını seslendirmiş. Pek çok ope- ra kaydı olan bu sanatçı aynı zaman- da konserlerde de yer almakta. Soprano Barbara Fritolli de Mila- nolu bir sanatçı. Verdi Akademisi'ni bitirdikten sonra hemen dünyanın ön- de gelen opera evlerinde rol almaya başlamış. Abbado yönetiminde Flo- ransa'daki Figaro'nun Düğünü'nde Kontes rolüyle büyük ılgi derlemiş. Metropolitan ve Covent Garden 'ın aranan sopranolanndan bırisi. CD'le- ri EMI ve Teldec'ten yayımlanmış. Parlak müzikalitesi ve sahneyi kolayca kavrayışı ilgi odağı oluyor. Programda, Verdi'nin Na- bucco (1841) operasından 'Sin- fonia', 'II arredi festivi','Va pen- siero', 'Oh chi piange'; Talihin Kudreti (1862) operasından 'Sinfonia', 'D Santo nomedi Dio Signore', 'La Vergine degü an- gdi' ve 'Pace, pace, mio Dio' ile Stabat Mater (koro ve orkestra için) ve Te Deum (soprano. ko- ro ve orkestra için) yer alacak. Bu konserde Verdi'nin. ilk ün- lendiği coşkulu, ateşli Nabuc- co'sundan başlayarak son dö- nemindeki gizemli iki koral ya- pıtına dek yaşamının bir izdü- şümünü dinleyeceğiz. Giuseppe Verdi (1813-1901) gencecik yaşmda en yakınlan- nın, hatta İcansı ve çocuklannm bile ölümüne tanık olmuş; kişi- sel acılarrnı toplumsal acılarla özdeşleştinp sonunda bir halk kahramanı olmuş. Nice ülkenin parlamentosuna tiyatrocularm, edebiyatçılann, hatta görsel sa- natçılann bile girdiğini bilıriz. Oysa tarihte belki de ilk kez bir besteci olarak parlamentoya se- çilmiş, hatta 0 günlerde 'Vîva Verdi' seslenişı, 'Vrva Vrttorio Emanuele, Re D'Italia!' (ttalya Kralı çok yaşa) sözleriyle eşde- ğerdir. Çocuklan ve kansının ölümü üstüne, yeni başladığı opera besteciliğinden vazgeçen Verdi. Nabucco ile ünleniver- miştir. Hele Esirler Korosu'nun ezgisi kuşaklar boyunca dilden düşmemiş. bestecinin cenaze töreninde de yinelenerek çah- nıp söylenmiş. Nabucco'dan sonra büyük bir üretkenlikle durmadan operalar besteleyen Verdi'nin yararıcılığı üç evrede incelenir. Bu konserde bölüm- ler dinleyeceğimiz 'Talihin Kudreti' operası bestecinin ikinci evTe ürünüdür. Yaşamı- nın son döneminde evlendiği soprano Streponi'nin 1897'de- ki ölümüyle yeniden iç dünya- sına kapanan Verdi, yine bu konserde dinleyeceğimiz Sta- bat Mater ve Te Deum'u eşinin öldüğü yıl tamamlamıştır. Ne ilginçtir ki. hemen her besteci yaşamının son döneminde ya bir requiem, ya dinsel bir kan- tat ya da dinsel içerikli koro ya- pıtlan besteler. Aslında Verdi, kiliseye bağlı dindar bir kişi de- ğildir. Operalannda bu tutumu açıkça belirgindir. Son zama- nında yazdığı dinsel içerikli ko- ro yapıtlan da nıhani olmaktan çok. yine dünyasal kimlik taşrr. Böylece Ricardo Muti'nin yö- neteceği bu konserde Verdi'yi ilk coşkusundan son hüznüne dek tanıyacağız. Verdi yılmda. Verdi'yi tema olarak seçmiş bir festivale yakışır bir final yaşa- nacak. evirilg boun.edu.tr Kubrick filmleri retrospektifi • Kûltür Senisi - Ste\ en Spıelberg, Fransa'da gerçekleştirilen Deauville Festivali'nde gösterilecek olan Stanley Kubrick filmleri retrospektifine katılacak. 31 Ağustos'tan 9 Eylül'e dek sürecek olan ve bu yıl 27'ncisi gerçekleştirilen festivalde ayrıca yapımcı Joel Silver anılacak ve programda Oliver Stone'a da ayn bir yer verilecek. Festivalde ünlü yönetmenin başladığı ve Spielberg'in devamını getirdiğı son filmi 'Yapay Zekâ' da gösterilecek. Mart 1999'da ölen Kubrick'in 1955'te çektığı Killer's Kiss'ten 1999'da çektiği son filmi "Gözleri Tamamen Kapah'ya dek tüm filmleri yer alacak. Çatalhöyük'e yoiculuk • Kültür Servisi - Kültür tunzmi alanında çalışmalar gerçekleştıren Tarıh Vakfı. 'Tarih Dostlan Gezileri' kapsamında, dünyanın en büyük arkeolojı projesi olarak kabul edilen Çatalhöyük'e gezi düzenliyor. 27-29 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirilecek geziye aynı zamanda kazılann yönetimini de yürüten Prof. Ian Hodder önderlik edecek. Çatalhöyük'ün yanı sıra antik kent Kilistra. Gökyurt köyü ve Mevlana Müzesi'nin de ziyaret edileceği programda. Hodder ile Stanford ve Cambridge ünnersitelerinden üç uzman kazı çalışmalan ve bulgular hakkında seminer verecek. (Bılgi için Tel: 233 21 61) Bton John'ın Ortadoğu konseri • Kültür Servisi -llkı Lübnan'ın Ortadoğu'nun Isviçresi olarak nitelendinldiği 1950'lerde düzenlenen geleneksel Lübnan Yaz Festivali'nin bu yılki açılışı Ingiliz şarkıcı Sir Elton John'ın, 7 Temmuz Cumartesi gecesı Beyrut'ta \erdığı iki saatlik bir konserle yapıldı. Sanatçının Ortadoğu'da verdiği ilk konser olma özelliğıni taşıyan konsere bınlerce kişi katıldı. Her yıl Baalbek \e Beıteddıne adlarıyla iki bölüm halınde Beyrut'ta düzenlenen festivalde bu yıl Sting, flamenko gıtaristi Paco de Lucia'nın yanı sıra Fransız ve Lübnanlı birçok sanatçı da yer alacak. Gian Carlo Menotti 90 yaşmda • İTALYA (AP) - Efsane besteci Gıan Carlo Menotti, 8 Temmuz Pazar günü ünlü tenor Luciano Pavarotti ve New York Metropolitan Operası'nm yıldız sopranosu Renee Fleming'in de katıldıklan bir törenle doğum gününü Spoleto kasabasında kutladı. Pavarotti kasabadaki sanat festıvallerinin de kurucusu olan Menotti'yi törende "Maestro. 90 yaşında hâlâ bebek gibi bir tenin var" sözleriyle kucakladı. Amerika'ya 1928'de göç eden Menotti. Broadvvay'deki ilk büyük başansını 1940'ların sonu ve 1950'lerin başlannda 'The Medium' ve 'The Consul' adlı operalarla elde etti. Başbakam dansa davet etti • Kültür Servisi- Başmdan beri tartışmalı sözleri \e davranışlanyla gündeme gelen rap sanatçısı Eminem, A\Tistralya Başbakam JohnHovvard'ı konserine da\et etti. Eminem bir röportajında 'Başbakanladans etmek istiyorum" dedi. Buna karşıhk Başbakan Hovvard'm Eminem'in şarkılannı 'hasta edici' bulmasma bakılırsa konsere gidip gitmeyeceği şüpheli. Eminem bu aym sonunda turne için Avustralya'ya gidecek. ama Avustralyah yetkılilerin kendisine vize verip vermeyeceği belli değil. BLGÜN • AKSANAT'ta saat 12.30 ve 18.30'da Ingınar Bergman'ın 'Autumn Sonata' adlı filmi gösterilecek. (252 35 00). İSTANBUL CAZ FESTtVAÜIİDE BU6UN •CEMİL TOPUZLU AÇIKR4\A SAHNESİ'nde saat 21.30'da PJ Han'ey konseri izlenebilir. (454 15 55) • CEMAL REŞİT REY KONSER SALONU'nda saat 18.00'de 'IAJE Sistersin Jazz Coilegiate Sextet\ Kenny Barron & Regina Carter'ın konseri yer alacak. (454 15 55) • BABYLON'da saat 23.00'te Dezoriental in konseri ızienebilir. (454 15 55)