Katalog

ART 2001 ÇARŞAMBA CUMHURtYET SAYFA BUYUK GOÇ Göç sonunda dış semtlerdegettolar oluştu ve belli işkolları hemşerigruplanmn elinegeçti îstanbul'dayaşayanAnadolu İstanbul ilcelerinde Anadolu tllerine göre yurttaş dağılımı Neredengeldüer nerede oturuyorlar? ADALAR: Erzincanhlar. Büyükada, Bvırgaz, Heybetı Yanalar Büyükada Enneni-Sunaniler: Kınahada Muse\>Rura: Büyükada, Burgaz FATİH: KaradenizBer: Fatih, Balat, Fener. Atikalı. Çarşamba, Draman MalatyaUlar: Kocamustafapaşa, Ye- dikule. Kürkçübaşı, Uzunyusuf, Mevlanakapı, Veledikarabaş Sörtfikr: Kadınlar Pazan, Haydar, Zeyrek Kastamonuhuar.Sskenderpaşa, Şeh- remıni Marduüler: Sancaktar Hayrettin Karadeıuztiter. Mecidiyeköy, Kuşte- pe, Gülbağ, kzetpaşa, Kaptanpaşa Srvashlar. Mahmutsevketpaş,a, Me- cidiyeköy, Gülba|, Halide Edip Adı- var. Halil Rıfatpaşa, Feriköy Malatyahlar. Mecidiyeköy, Gûlbağ, 19 Mayıs Erancanhlar: Halıde Edip Adıvar, Feriköy, Mahmutşevketpaşa, lzzet- paşa, Kuştepe Elaağtdar: Kurtuhış, Kuştepe, Feri- köy BEYOĞIU. SmsMar: Okmeydanı. Şark Kahve- sı, Pvyakpaşa, Hacıahmet ErzİBacanUar: Piripaşa, Hasköy, Pi- yalepaşa. Yenışehır Eiangttar Surun. Örnektepe StirrMkr: Tophane, Kuledibi AksekiHler: Kastmpaşa Vanldar: Kasunpaşa, Okmeydanı KaradenizlUer: Kasunpaşa, Yenişe- hir, Kılıçali, Kulaksız, Hasköy ÜMRANİYE: Gümüşhanelikr: Kaznn Karabekir, öılamurkuyu, Y.Dudullu Tokathlar: Mustafa Kemal, Kazım Karabekir, Aşağı Dudullu Tuncelililer. Mustafa Kemal, Çak- mak, Sangazi Eraırumlular: Mustafa Kemal, Ka- zım Karabekir, Atatürk Karsldar: üüamurkuyu, YDudullu, Kazım Karabekir Sıvaslriar: Mustafa Kemal, Kazım Karabekir, KastamonutalanKazım Karabekir, Çakmak, Yukan Dudullu, Aşagı Du- dullu Erzincanhlar: Merkez Mahallesi, Atatürk, Mustafa Kemal ve Sangazi Karadenizü: NarrukKemal, Inküap, Atatürk Mahallesi ArnavuÜar: Narruk Kemal ÜSKÜDAR: Eski Istanbullular: Selamiali, lcadi- ye, Baglarbaşı, Fıstıkagacı Stvasht&r. Güzettepe, Bulgurlu, Üna- lan, Ferah, Yavuztürk, Kırazlrtepe Malatyahlar: Esatpaşa, Bulgurlu. Cumhunyet Karslüar: Esatpaşa, Ünalan, Kiraz- lıtepe BingöUöler: Yavuztürk, Cumhuri- yet, Bulgurlu, Güzeltepe Trabzoahdar:Yav-uztüık, Kirazhtepe, Kastamonulular: Yavuztark,Erani- yet Ordu: Ünalan Sinoplular: Yavuztûrk, Örnek Ma- hallesi Giresunlular: Emniyet, Onalan, Bulgurlu, Yavuztürk, Esatpaşa KADIKÖY: Stvasklar: Fikirtepe, îçerenköy, Os- manağa, Kozyata|ı, Küeükbakkal- köy Malatyahlar: Bostancı-Crvcrv Ma- hallesi. Merdivenköy Tancelüikr: Kayışdağj, İnönü, îçe- renköy, Küçükbakkalköy, Sahrayıce- did Gümüşhaneükr: Rasimpaşa, Fikir- tepe. Dumhıpınar Kastamonulular: Dumlupınar, Sah- rayıcedid Çorumlular: Fikirtepe, Sahrayıcedid Elaztğhlar: Bostancı, Küçûkbakkal- köy, Hasanpaşa, Yüdubakkal Aşkaleltter: Göztepe, Bostancı, Erenköy, Kayışdağı KARTAL: Karadettizliler: Çavuşoğlu, Kor- donboyu, Petrol-iş, Kartal-Yeni Ma- halle TuBcelüiler: Yalı Mahallesi, Yaka- cık Çarşı, Gülsuyu Erzincanlüar: Karlıktepe, Yukan Mahalle, Kartal-Yeni Mahalle, Pet- rol-tş, Rahmanlar, Cumhuriyet (Er- zincan Mah.) Sürtlikr: Yakacık-YeniMahaüe, So- ğanhk-Yeni Mahalle Göçmenler: Çavuşoğlu. Petrol-îş Gümüşhaneliler. Çavuşoğlu, Esen- tepe, Soğanhk-Cevızli, Orhantepe BilecikİÛer: Orhantepe, Cevizli, Kartal-Yeni ve Topselvi Tokatkter: Kartal-Yeni Mahalle, Topselvi GA2İOSMANPAŞA: Bayburtlular: Barbaros Hayrettin Paşa, Yeni Mahalle, Hürriyet KaradenizlUer: Yıldıztabya, Kara- deniz Mahallesi, Hûrriyet Sıvashlar: Gazi Mahallesi, Esente- pe, Karayollan, Zübeydehanım Tnnctlöer: GaziMahallesi, Karayol- lan, Esentepe, Sultançiftligi, Zübey- dehanım Tokatkiar: 50. Yıl, Karayollan, Yû- dıztabya, Gazi Mahallesi Rumelili göçmenler: Cebeci, Sul- tançiftliğı, Sangöl,Merkez Mahalle- si, tsmetpaşa, Şemsipaşa SAR1YER: KaradeBtziiler: tstinye, YeniMahal- le, Maden SıvasUbr: Dağevleri, Reşitpaşa, Cumhunyet, Tarabyaüstü. Kirecbur- nu, Ferahevler, Fatih Sultan Mehmet (Armuüu), Büyukdere Tuncelitiler: Derbent, Maden Karsldar: Cumhunyet, Çaynbaşı, Maden-Kars Mahallesi Ordulular: tstinye, Baltalimanı GiresunİHİar: Büyukdere TokaÜıkur: Armuüu, Dağevleri BEYKOZ: Karadenizliler: Gûmüşsuyu, Ca- vuşbaşı, Çubuklu Ordu-Mesudiye: Çiğdem Mahalle- si, Çubuklu Rnmelüi göçmenler: tncirköy Kars-Ardahan: Kavaeık, Soguksu, Karslılar Mahallesi,Beykoz Merkez, YeniMahaUe BAYRAMPftŞA. Kastamonu-Sinop-Giresun: Murat Mahallesi Ordu-TrabzoD-Rize: Yetüdogan Sıvaslılar: Cevatpaşa Rumelili göçmealer: Yıldınm Ma- hallesi, Altmtepsı, Terazidere. Vatan Mahallesi, tsmetpaşa Tunceli, Erancao, Sıvas: Yıldınm, Ce^atpaşa EYUP: Göçmenler: Alibeyköy töerkez TuBcelüiler: Karadolap, Göktürkkö- yû, Nişanca, Akpınarköyü Sıvaslılar: Gûzeltepe, Akşemsettin, Çırçır Karadeniriiler: Nişanca, Rami Tokat: Akşemsettin, Çırçjr,Güzelte- pe Erzununlalar: Akşemsettm, Kara- dolap, Çırçır, Gûzeltepe Erzincan: Çırçır, Gûzeltepe EMİNÖNÜ Tokatiılar: Kûçükayasofya, Nişan- ca, Sultanahmet Diyarbakırtılar: Nişanca Adıyamanhlar: Tahtakale, Süky- maniye Malatya: Nişanca, Muhsine Hatun Çonuniular: Sultanahmet Karadeaizliter: Bmbirdırek. Nişan- ca ve Emin Siaan AVGLAR: Karstalar: Eseoyurt, Kemalpaşa,Ci- hangir. Gûmü^ala TunceliiOer: Kemalpaşa, Deniz- köşkler, Gûmüşpala Göçmenler: Ambarlı, Firuzköy, Merkez Sıvaslüar: Kemalpaşa, Ambarlı, Erzincanlüar: Kemalpaşa Bayburtlular: Denizköşkler, Ke- maîpaşa, Merkez BingöDüler: Kemalpaşa ZEYTİNBURNU: Erzincan-'ftiBceü-Bingöl: Telsiz, Beştelsız. Yenidoğan. Seyıtnizam, Gökalp Tokatiılar: Çırpıcı Giresunlular: Y'eşiitepe, Nuripaşa, Beştelsiz Karstalar: Sümer Mahalksi ÇanionUar: Nuripaşa Tatartar: Nuripaşa, Yenidoğan Göçmenler: Çırpıçı.Nuripaşa,Veh- efendi Karadenizliler: Veliefendi, Çırpıcı KÜÇÜKÇEKMECE. Tokat: tkitelli, Kayabaşı GöçmeBİer. Sefaköy ve Kucûkçek- mece bütün mahalleler, Fevziçak- mak, Sultanmurat, Kemalpaşa, Tev- fikbey. Kartaltepe, Gültepe, Yeşilova, Kanarya, Yem Mahalle Karslılar: lnonü. Merkez, Halkalı Malatyalüar: Kanarya, Tepeüstü, Cennet Mahallesi Bitusliler: Sûğutlüceşme Kastamonulular: lstasyon Mahal- lesi Sinop-Giresun: Söğütlûçesme,lnö- nü, tkıtelh, Atatürk ve Mehmet Akif mahalklen Kastamonulular: Talatpasa. Sanayi Mahallesi Errincanhlar: Gürsel Mahalîesi, Çağlayan, Nurtepe Erzorum: Nurtepe. Hürriyettepe Sivashlar: Seyrantepe.Nurtepe, Ha- midiye, Ömektepe, Çağlayan, Sana- yi Mahalksi, Yeşilce Mahallesi Karvlğdır-Ağn: Şırintepe etekleri Bayburt-Gümüşhane: Gültepe, Harmantepe, Ortabayır, Çetiktepe BAHÇEIİEVIER: Sıvaslılar: Soğanlı, Siyavuşpaşa, Cumhunyet, Kocasinan ErzincanUlar: Yenıbosna, ZaferMa- hallesi Karadenizliler: Bahçelievler, Şiri- nevler Tokatiılar: Yenibosna • Tnncelililer: KocasinanMerkez,So- ganlı Amasyalüar: Yenibosna, Zafer Ma- hallesi Bayburtlular: Bahçelievler, Şirinev- ler CÜNCOREN. TrabzoB-Rize: Güneştepe, Güngö- ren Merkez, Haznedar, Güven Sıvas-ErzİBcanlılar: Güneştepe, Gençosman, Tozkoparan Iğdırfaiar: Mareşal Çakmak Karsldar: Akmcılar, Haznedar, Me- raşal Çakmak Tunceüler: Sanayi Mahallesi, Mer- kez, Tozkoparan Kastamonulular: Güven BAĞC1LAR: Endncanhiar: YeniMahalle, Demir- kapı, Fatih Mahallesi, Kirazlı- Fevzi Çakmak Sıvasblar: Yeni Mahalle, Demırka- pı, Fatih Mahallesi, Yüdıztepe Kars: Fevzi Çakmak, Yeni Mahalle, Kemalpaşa, Evren Mahallesi Tokatiılar: Yüdıztepe, Kemalpaşa, Göçmenler: Güneşli Merkez, Mah- mutbey Merkez. Bağcılar Merkez Malatyahlar: Fevzi Çakmak. tnönü Mahallesi ESENLER. Sıvashlar: Karabayu-, Turgut Reis, Oruç Reis Samsun. Sinop ve Kastannmu: Menderes, Fatih. Fevzi Çakmak Erzincanhlar: Çiftehavuzlar,Narrak Kemal ve Davutpaşa TunceUliler. Kazım Karabekir Malat>alılar: FevziÇakmakveTur- gut Reis Kars-lğdır: Havaalanı, Kemer Ma- hallesi Göçmen (Makedonya): Mimar Si- nan, Yavuz Selım ve Namık Kemal. • Baştarafi 1. Sayfada man olarak iş buldu kendisine. "Taşı toprağı altın"' deyip kendi- lerinden sonra gelen hemşerileri- ne de kendi ışkollannda ve ma- hallekrinde yer açtüar. Bu hem- şeri dayanışması sonucunda mer- keze uzak dış semtlerde gettolar oluştu. Ve bellı ışkollan yinehem- şeri gruplannın elme geçti. i$kollan değlştl Büyük kente ılk gelen Karade- nizliler, ağniıklı olarak fınncılık ve ınşaat işkolunda faaliyet gös- terdiler. Bu arada kentte tutunma- nın ve ayakta'kalmarun yolunun politikada ağırhk kazanmaktan geçtiğirü de keşfettiler. Özellüde de yerelyönetimlerdegüç olmanın getireceği rantlann farkına vardı- lar. Siyasetin ve sosyal dayanış- marun getirdiği rantla Karadeniz- Ulenn yaşadığı semtler ve çahştı- ğı işkollan degiştı. Büyûk kentte geçen 10-15 yılın ardından Kara- denizli artıkınşaatişçisi değil mü- teahhit, şoför değil minibüs sahi- bi, fınn işçisi değıl birkaç ekmek fabrikasuun patronu ouTtıuştu. Yoğun göçle yeni yerleşim bi- rimleri oluşunca ilk gelenlerin oluşturduğu gecekondular şehrin içinde kaldı. Emektar gecekondu- lar artık kat karşılığı müteahhitle- re venliyordu. tstanbul'un yeşil alanlan her geçen gün bıraz aza- lırken, bırçok semtle özdeşleşen ürünler de tarihe kanşıyordu. Is- tanbul'dadoğanyemyetmeler Ali- beyköy "ün mısın, Langa'nın hı- yan, Yedikule'mn marulu, Bay- rampaşa'nın üzümü, Arnavut- köy'ün çileği, Kemerburgaz'tn pathcanı, Cevizliba|"m cevizin- den bihaberler. Bu arada siyasal partılerde hemşeri gruplan oluş- muş, belediye başkanlığı, millet- Işgalaltmdakikent rürkiye'nin en büyük göç alan metropotü olan tstanbul'da ûîkenin 81 ilinden vatandaş bulunuyor. 1990' ın ikinci yansından iübaren grjç hızı ve nüfus arüşı yavaşlasa da hemşeri dayanışması nedeniyle toplu yerleşme ve aynı işkolımda faaliyet göstenne ahşkanlığı sürüyor. 1950-60 arasında Doğu Karadenizli göçmenlerin akınına uğrayan îstanbul, 1980'lerden itibaren arttk Sıvas, Kars, Erzincan, Tunceli, Kastamonu, Sinop ve Giresunlular için cazibe merkezi oldu. i950'tet1nqdçtrafW 1-Kastamonu 2-Rize 3-Trabzrâı 4-Bursa ' 5-Erzincan 1980lerin oöç traflöl 1-Sıvas 2-Kastamonu 3-Giresun 4-Trabzon 5-Erzincan 1990'lann göç traflgl l-Sıvas 2-Kastamonu 3-Kars 4-Giresun 5-Trabzon veküligi ve belediye meclis üye- liğini belirteyecek ağırlığa sahıp olmuşlardı. Karadenl» ve sol Karadenizliler ilk geldiklerinde kentin enyoksul kesiminı oluştur- duklanndan doğal olarak emeğin sesi olarak gördüklen sol partüer- de yer aldılar. O nedenle sağ par- tilerde "Karadenizfflik'' tartışma- sı ve sorunu yaşanmadı 1970'li yıllarda özellikle CHP'de, diğer gruplann yaru sıra Karadenizliler realitesi, özellikle Ahmettsvan ve Aytekin Kotil arasında geçen bele- diye başkanlığı yanşmda kendini kabul ettırdi. Ancak 1970 li yılla- nn ikinciyansından itibaren Doğu Karadenız'den göç azaldı. Artık Karadenizli göçmenler kentte tu- tunmuşlardı. Bu tutunma, doğal olarak siyasal terciblerinde de bö- lünmelere yol açtı. Karaderuzlılerin büyük kentte kahcı ohnakiçinizledigi yollar, di- ğer illerden gelen göçmenler tara- nndandaizlendi. 1970'lerden son- ra göç veren Doğu Karadeniz'in yerinı Kastamonu, Smop,Giresun, Gümüşhane, Tokat, Sıvas, Erzin- caa, Tunceli, Kars, Siirt, Erzurum ve Malatya aldı. 1970'lerin ikinci yansındaekonomıknedenlerinya- m sua terör de göçün hızlanmasın- da önemli bir etken oldu. Göçle birlikte gecekondu semtlerinin sa- yısı arttı ve artık İstanbul'un yeni sakinlerinin oluşturduklan mahal- leler, doğduklan ülerinadıyla aml- maya başladı. Erzincanhlar Ma- hallesi, Kars Mahallesi, Tuncelüi- ler Mahallesi gibi. Metkezi hükü- metlerle yerel yönetimlerin oy uğ- runa sık sık çıkardıklan 'imar af- fi" kentinyağmalanmasmm ve ye- ni göçlerin de yolunu açü. Son on yılda göç sıralamasında Sıvas bi- nncıliği ahrken, onu Kastamonu ve Kars izledi. 199O'lı yıllardan itibarenıse göç veren iller arasında ılk sıralan Sı- vas, Tunceli, Kars, Erzincan, Gire- sun, Sinop, Orduve Tokat aldı. Si- yasette de artık bu illerden gelen- lerin, özellikle de Sıvaslılann ağır- lığı hissedılir oldu. İstanbulhı olmadılar Doğduklan yerde doymayanla- nn yenimekânıolantstanbul'da aş ve iş bulan yığınlar, yine de doğ- duklan yerden kopamadılar. Doğ- duklan illerin, ilçelerin, hatta köy- lerin adlanyla dernekler kurdular. Istanbullu obnayı bir türlübenim- semedileT. Hattatstanbul'da doğan ikinci ve üçuncü kuşak bile "Ne- refem" sorusuna baba memleket- lerinin adını verdi. Ancak göçün azalması ve eski göçmenlerin kentlileşmesi nede- niyle aruk gettolar önemini kay- bettı. Artık topluca yerleşecek ne arazi kaldı ne de çahşacak iş ala- ru. Fakat yine de 'İstanbul Federal Cumhuriyeti'nde "tstanbufio- yam" diyebilecek birilerini bula- bilmek oldukça güç. Ekonomik krizyoksuludaha dayoksullaştırırkenhalkyerelyönetimlerinsağladığıolanaklarasanlıyor. Gaziosmanpaşa'da gerçekleştirüen ücretsiz sagbktaramasına, 'sosyalgüvencedenyoksun' yurttaşlar akınetti (Fotoğraf: KADER TUGLA) Sefalet görüntüleritPEK\'EZDANİ tstanburunGaziosmanpaşa ilçesinde ger- çekleştırilen "ücretsiz sağtak taramaa" hiz- metınde izdiham yaşandı. "Kaçak yerleşim birimlerinde yaşayan nüfusun yasal yerle- şimlerdc yaşayan nüfusu basurdığı" İstan- bul'da "ücretsizsa|Jıktaraması r 'nda iki gün- de 1200 hasta muayene edıldı. Ekonomik kriz, yoksulu daha da yoksul- laştınrken tstanbul'un göbeğinde sefalet manzaralannın yaşanmasına neden oluyor. Artan muayene ve üaç gider- lerini karşılayamayan yurttaşlar, üc- retsiz verilenhizmetlere akın ediyor. tstanbulBüyükşehir Belediyesi tara- fından Gaziosmanpaşa ilçesinde baş- latılan ücretsiz sağhk taramasından yararlanmak isteyen "sosyalgüvence- *i "»- den yoksun" yurttaşlar yoğun ilgi gösterdi. Belediye Sağhk Dairesi Başkanı Dr. Ahmet Z*W Şengil, İstanbul Vakfi tara- fından tespit edılen fakir hastalann ücretsiz sağhk taramalannın yaru sıra ilaçlannm da ücTetsiz olarak verildiğini söyledi. Tespit edilen hastalann kayıtlannın tutu- lup daha sonra da durumlanmn takip edile- ceğini belirten $engil, taramada yaklaşık 5 binhastayabakılacağını söyledi. Şengil, ta- ramada 10 doktor, 10 hemşire ve 10 yardım- cı personehn görev aldığını bildirdi. Devlet sahlp çıtonıyor tstanbul Vakfı Kadın Koordinasyon Ma- sası sorumlulanndan Emine Nalbantoğlu, tedavisi gereken hastalan başka hastanelere naklettiklerini, bu hastalann tedavi ücretle- rinin ise vakıf tarafından karşılanacağını • Ekonomik kriz, îstanbuPrjn göbeğinde sefalet manzaralannın yaşanmasına neden oluyor. Artan muayene ve üaç giderlerini karşılayamayan yurttaşlar, ücretsiz verilen hizmetlere akın ediyorlar. söyledi. Nalbantoğlu. hastalann özel hasta- nelere sevk edilıp edilmedigı sorusuna ıse "Özel hastaneierde hatır kuUanryoruz. Al- lah nzası için tedavi ediyorlar" dedi Ücretsiz tarama için sıra bekleyen hasta- lardan Cemfle Karacan. sigortalı olmadık- lanndan dolayı ücretsiz sağhk taramasma geldıklerini belirterek "İ>i bir hizmet ama daha düzenli olması lazun, böyle herkes bir- birinieâyor*' dedi.Mûzeyyenllyanıkda, ila- ca paralanrun yetmemesinden dolayı önce muayene olduklannı, sonra da ilaç için tek- rar srraya girdiklerini anlattı. Neriman Kolçak ise sosyal hiçbır güven- celeri olmadığını, bu nedenle izdiham dahi olsa ücretsiz sağlık taramasma gelmek zo- runda kaldıklanru ifade ederek "Kızun boğ- maca geçirdi ama devlet bize sahip çıkmryor, hastane ve ilaç masraflan betimizi büktü. O yüzden biz de buraya gekhk" diye konuştu. Şişli Belediyesı'nuı himayesinde de, özellikle gecekondu mahallelennde yaşayan vatandaşlan osteoporoz, me- nopoz, doğum kontrolüve çocuk sağ- lığı gibi konularda aydmlatmak ama- cıyla "Halk Sagbğı ToplanölarT dü- zenleniyor. Toplantılar hakkında bilgi vermek amacıyla dünbelediye binasında düzenlenen toplantıda konuşan §işli Belediye Başkanı Mustafa Sangül, sağhk ve eğitımin önemi- ni vurgulayarak program kapsaırundaki 10 toplantıyı, özellikle ekonomik durumu zayıf insanlann yaşadığı semtlerde yapacaklannı söyledi. Sangül, toplantılardaverilecekbil- gilerin kitapçık haline getirilmesi halinde, bunlan ücretsiz dağıtacaklannı ifade etti.