Katalog

CUMHURtYET 21 MART 2001 ÇARŞAMBA i l \JM\. kultur@cumhuriyet.com.tr )ünyanm en ölümsüz aşk şiirlerindenbazılaraıın esin kaynağı olankadın artıkyaşamıyor Vera ölmüş bpkıNâznn gibiSTAOL BEHRAMOGLU Nâzım Hikmet Vakfı'ndan gelen mesajm ük satirlan şöyleydi: "Nazım Hıkmet'ineşVeraTul- yakova yakalandığı hastabktan kurtulamaya- rak bugün (19.03.2001) sabaha karşı Mosko- va'daki evinde öldu." Bu, sadece bilgı vermek amacı taşıyan cüm- lerun içındeki anlamlan; VeraTulyakova'yı ta- nımış. onunladostolmuş, onunlabirkerecik ol- sun karşüaşıp sıcak sesindeki yumuşak, seve- cen, kucaklayan çınıltılan duymuş olanlar için taşıdığı anlamlan nasü açıklamah? Vera Tulyakova ölmüş... Moskova'dakı evinde, sabaha karşı... Tıpkı Nâzun Hikmet'ın ölümü gibi... Moskova'dakı evlerinde, sabaha karşı... Sadece, 39 yıl daha önce... 1963 yıhnın 3 HaziranTnda... Türkler, büyük şaırlerinin ölünv sabahuunbe- tımını, onun Rus eşı VeraTulyakova'yaborçlu- durlar: "Koridora nrladım ve asküığm yanında yer- de gördüm seni. Sırtinla kapıya yaslanmış, elin- leyeredan»anmış, bir bacağûuTürk usuliince ai- tma almış, ötekinihafrîçe ileriye uzatmış, otoru- yordun. Beyazve ahşümadıkbiçımde sakin yü- zünün anlaünundan daha ilk sanayide anladım ölmüş olduğunu." Bu satiTİarda, öncesmdeki ve sonrasmdaki paragraflarda. eşirun ölümüne tanık olan kişi- nin anlatımlanndan çok daha fazla bir şey, ger- çekten yeteneklı bır yazann fırça vuruşlan var- dn. Vera Tulyakova'nın yazarlık başansı konu- sunda düşüncelerimi, "Nâzun'la Son Söyleşi- miz"in önsözünde de yazmıştınr. "Elle tutulurcastna somut bir Nâzun portresi çMyorduVera. Dürüst, içten, acık. Sayfalar ikr- fcdüiçeportregeBştwr,derink9yor,boyuÖaiByor- du. Nânm Hikmet'in özeUüde son yıllanna İB§- kin kimi"kankatür'krin sanki bir karşı örneği gibiydi Vera'nın yazdıklan. Böykce Nâzım'la dopdohı birydyaşadım. Kimiyerlerdegözyaşla- nnu tutamayarak, kimi yerlenk kahkahalarla gülerek ve kimi yerlerde gerek çialen portrenin (Nânm'ın)kendisivegerekseçirilişbiçimiyfctar- tışınaktandagmkahns^arakfVeraTulyakov'a'nm Nâzım Hikmetle ortak yaşantılan ûstünekitabı, "Nâzun'la Son Söyfe^niz", kendi türünde bir başyapıttır ve yazarlık başansvbakımından, hay- ranlıkla okuduğum bir başka yapıttan, Franç»- iseGüot'nun "Pkasso'yla Yaşam"ından belki de daha üstün değerlere sahiptır. VERA'NIN UYKUDAN UYAN1Ş1 lskemleler ayakta uyuyor masadaöyte serilmiş yatıyor sırtüstü kilim yummuş naktşlannı ayna uyuyor pencerelerin sımsıkı kapalı gözleri uyuyor sarkıtmış boşluğa bacaklannı balkon karşı damda bacalar uyuyor kaldınmda akasyaiar da öyte bulut uyuyor göğsündeyıldızıyta evin içinde dışında uykuda aydtnlık uyandın gülüm iskemteter uyandı köşeden köşeye koşuştular masa da öyte doğruiup oturdu kilim nakışlart açıldı katmer katmer ayna seher vakti gölü gibi uyandı açtt kocaman mavi gözlerini pencereler uyandı balkon topaıiadt bacaklannı boşluktan tüttü karşı damda bacalar kaldınmlar akasyaiar ötüştû bulut uyandt atb göğsûndeki yıldızı odamtza evin içinde dışında uyandı aydınhk doldu saçlanna senin doiandı çıplak beiine ak ayaklanna senin. Nâzım Hikmet Mayıs 1960, Moskova. Vera Tulyakova'yı pek coğumuz gibi önce Nâzıra Hikmet'in o eşsiz şiirleriyle tanıdım. Sonrakendisini tanımak, dostluğunukazanmak mutluluğunu da yaşadım. İlk karşılaşmamız 1970'h yıllann başlannda, Moskova'ya ilk kez ayak bastığım dönemde olmalı. Bu ve 70'li yıl- lardaki başkaca karşılaşmalann bendeki izle- nimleri, nedense yok denecek kadar silik. Bu- nakarşılık 80'liyülarda, özellikle de "Nânm'la Soo Söyfc^miz"i çevirişim sırasmda ve sonra- sındaki karşüaşmalanrruzın izlenimleri, yaşam boyusürecek derinliktedir. Vera'yı Moskova'daki evinde,bizım Pans'teki evimizde ve Istanbul'daki görüşmelerimizde yakındantanıdıkçaNazım' ın onu sadece güzel kadın olduğu için değil; hem sevgıli, hem anne, hem kardeş, hem dost, hem insankadınolduğu içinsevdiğimanladım. "Şch- rimeulaşmadanbttirirkenyolumu/birgûlbah- çesinde dinlendim senin sayende" dizelen, Ve- ra'nın tanıdığımkişüiğiylebütünleşrniş, gerçek anlamlannı bubnuştu. Hakkında sadece Nazım Hikmet'in değil, sa- dece Türk edebiyatının değil, gelmiş geçmiş bütünbir dünyaedebiyatının en güzel, en ölüm- süz aşk şiirlerindenbazüarı yazılmış olankadın artık yaşamıyor... Nâzun'laVera'nın aşkıher türlüdedikodunun, her türlü yüzeysel yorumun üstündedir. Bunun taruklan Nâzım'm ölümsüz şiirleri, Tulyako- va'nın "Nâzan'la Son Söyleşimiz''i ve "Ğüney Dağjbtnnın Haürasında Kalan" bazı şeylerdir: bir kadın vann, leak bir kadın Ve artık bOiyorum yalnızbir ma\i tanyerikalacak akhndabu gû- ne>- dağlannuL" "Nâzım'la Son Söyleşimiz'' şu unutuhnaya- caksözlerle, "kDzmik"boyutlardakibir çağny- la sona erer: "Bizim öykümüz bitti Nâzım. Se- nin yaşamın şimdi başhyor. Seni doğuran ülke- min önünde &a\grvla e^liyor ve inanryorum ki, bü\ük insanhkgeleceğedoğrutaşıyıpgötürecek senL. Mutiu <A, Nâzun Hikmet!" Vera Tulyakova ölmüş... Hayvr!.. Vera'ylaNâzım'ınöyküsüasıl şimdibaşlıyor... Ancak ölümsüz aşkm ürünü olabüecek ölüm- süz şiirletin tanıklığryla.t J - *- - " *-" - " "' Beyazperdenin incecikyıkuzı Gw>iıeth Paltrow,yeni fılmi 'Shallovs HalMçin90kik> alacak. Yeni fiiminde ask icin 150 kilo olacak Zarifkuğuya şişmanlıkyakıştı Kültür Servisi - Hollywood bu, ne yapacağıbelli olmaz. Yıllarca, kahraman- lannı dal gıbı ince kadmlardan seçen yapımcılar bu kez de yeni bir sloganın peşınde. 'Şişmanguzel- Bu mini devrime ilk 'denek' olarak seçilen ısım ise Gwyneth PaH- row. Beyazperdenın , incecik, zanf yıldızı, yeni filmı Shalknv », Hal'da aşk yüzün- den 150 kiloya ka- dar şişmanlayan bir gençkadını canlandınyor. Fil- min teması ise karşısmda şiş- man bir kadın bulan erkeğin fıziğe mi, yoksa'atankaSte' mi değer vereceğı ikilemi üzerine kuruhnuş. Geçmışte Holrywood'un yıl- dızlannm, RobertDeNiro'nun AzgmBoğa'dayapttğı gibi rol- leri için 20-30 kilo şişmanla- dıklan oldu; ancakPaltrovv bir- den 90 kilo alamayacağmdan kendısine çekımlerde şişman elbisesi giydirihneye başlan- dı. Aynı sıstem Çılgın Profe- sör'de Eddk Murphy'e uygu- lanrruştı. Paltrow, yeni fılmiyle ilgili yazıh basında çıkan söyleşi- lerde, bir şişmanın duygulan- nuı neler olabileceğini hisset- mekte zorlandığuıı, bu dönem- defıbn setindençıkıpOscar ge- cesi formda görünmek için cimnastik salonuna koşarken rolüne iyi konsantre olamadı- ğını belirtiyor. ÇASODyüın oyuncularını seçti Kürtür Servisi - Çağdaş Sinema ONTinculanDerne|j(ÇASOD)2000 Vİh Oyunculuk Ödüİleri, pazarte- si akşamı PeraPalas'ta yapılanbu: törenle sahıplennı buldu. 8. yaşını dolduran ÇASOD En lyı Oyuncu Ödüllen, 2000 yılı ıçuıde vizyona gırmış ya da festıvallere katılmış 9 Türk filmv arasından seçildi. Erden Kıral başkanlığında Prof. Dr. ÎJn- salOskay,ZiyaOztan,Sumru Yav- rucukve ABHakan'dan oluşan jü- ri, oyunculann 'Kahpe Bizans', 'GufcGük','Abu2erKadayır,'Fa- surye', 'Dar Alanda Kısa Paslaşma- lar', 'Eylül Fırünası', Balalayka\ 'FülerveÇimen' ve 'RenküTûrk- çe' fılmlenndekı performanslannı göz önüne alarakyılın en iyi oyun- culannı seçtı. Tank Akan, İsmet Ay, Mehmet Aslantuğ, Müjdat Gczen, Mustafa Alabora, SavaşDinçelSeldaAlkor, Ömer Lutfö Akad, MehmetGüre- İL, ŞükranGüngör,Erkan Can, Aü Özgentürk gibi sanat dünyasının pek çok ünlü ısminin katıldığı ge- cede, ÇASOD BaşkanıRuik^Aıiz , yaptığı konuşmadaTürkıye'de or- tak bir oyuncular birliğinin kuru- lacağmın ve Türkıye'run Ulusla- rarası Aktörler Federasyonu'na (F1A) üye olma karannın Bakan- larKurulutarafmdan onaylandığı- nın müjdesini de verdi. 'EmekÖdiuü' A.\ ılnıa/Hnoldu. Türk sınemasınm duayenlerin- den Atıf Yumaz'a 'EmekÖdü- lü'nün verildiği törende Yıbnaz, ödülünü Tank Akan'm elinden aldı. 'Jüri Özd Ödülü'nün, Balalay- ka filminin üç Rus kadın oyuncu- sunaverildiğitörende, ödülüoyun- cular adma fihnin yönetmeni M Özgentürk aldı. 'En İyi Kadın OyuncuÖdülü' FıllerveÇimen'de- ki rolüyle SanemÇelik'e gıderken 'EntyiErkekOyuncuÖdutü', Gü- le Güle'deki rolüyle Şükran Gün- gör ve Dar Alanda Kısa Paslaşma- lar fılmindeki rolüyle SavaşDinçel arasvndapaylaştınldı. Savaş Dinçel ödülünü alırken böyle bir ödülü Şükran Güngör gibiustabir oyun- cuyla paylaşmanın onurunu, Gün- gör'ün elini öpeTek ifade etti. 'LmutVerenKadmOyuncu Ödü- lü'nü, Fasulye fılmindeki perfor- mansıylaEhinBeşikçioğhı, 'Utnut Veren ErkekOyuncuÖdülü'nü ise Eylül Frrtması'mnküçük oyuncu- su Kutay Özcan aldı. 'Uluslararası GençtikTıyatro Buluşması' Almanya'da yıhn projesi secildi. Hoşgörü ve dostlıığa UNESCO Ödiılü KüMr Servisi-lnternationale Aka- demie Marmans atölyelervnde hazır- lanan, dört ülkeden karma grubun sunduğu Büge Nathan adh tiyatro oyunu, Almanya'da UNESCO 2001 "Külturierarası Diyalog Yılı" çerçe- vesinde yılın projesi seçildi. Avrupa Topluluğu'nun desteğiyle Almanya, îsrail, Yunanistan ve Türkiye'den 45 gencin bir araya geldiği oyun, dinler arası hoşgörüyü vurguluyor. Proje, özellikle dört farklı din ve dile men- sup gençlerin dostluk, banş ve daya- nışma içinde ortaklaşa çalışmalann- dan dolayı büyük önem taşıyor. Avrupa ülkelen gençleri arasvnda dostluklar yaratarak onlann ortakça- hşmalar yapmalannı ve bu ilişkıle- rini uzun vadede ülke politikalanna taşîmalarmı amaçlayanprpjeye, özel- likletarihinde sorunlar yaşayan ülke- ler katıhyor. Gençler, aslmda dinler arası düşmanlıklann olmadığmı yan- sıtan GJElessing'in 'Böge Nathan' adh oyunu hazırlayıp her biri kendi dilinde sahneliyor. Internationale Akademie Marma- ris, geçen temmuz ayuıda uluslarara- sı bu projeye ev sahipliği yapmış ve oyun ük kez Marmaris Kalesi'nde sahnelenmiştı. İlk olarak Marmaris'te buluşan gençler, ikinci aşama olarak 24 Mart'ta Almanya'da Duisburg'dabir araya gelecekler. Ülkelerarası banş ve dostluk konusunda örnek olan pro- jeye, bu kez Filistinli gençler katüı- yorlar. Böylece aralannda savaş ya- şanantsrail ve Filistin'dengençler, bu projede, on beş gün bir arada olacak ve aynı sahneyi paylaşacaklar. Kar- ma uluslar halınde on gün oyunlan- nı hazırlayacak olangruplar, sonra Du- isburg, Mülheim ve Krefeld'de ol- mak üzere oyunlarrnı beş kez sahne- leyecekler. Aynıproje ekim ayuıda ts- rail'de ve 2002yılında Yunanistan'da yinelenecek. Türkiye'den, Türkiye Toplum Hiz- metleri Vakfı ve Kocaeli Universite- si'nin katüımı ile düzenlenen proje- ninyöneticiliğini Şafak Aydoğan, re- jisörlüğünü ise CavitBezeküstlendi. Kocaeli Tiyatro Ünıversıtesi Tiyatro Kulübü'nden yer alan gençler t n d Çömlekçioğtu, Özgür Erdoğan, De- met Güven, Erdem tdemen. Ender Kandemir, Kadir Karakaduar, Bur- cu Kartal, Volkan Müderrisoğlu, Burak Özçelik ve tlknur Uğur. DEFNE GÖLGESt TURGAY FİgEKÇt Tahsin Yücel'in ÇokYönlü Kîşiliği Yeniyayımlanan "HerYönüyleTahsin Yücel" ad- lı kitabı okuyorum. Multilingual Yayınlan, 294 s. (Böyle yayınevi adı mı olur? Yayıncılar da mı artık Türkçeyi terk ediyor?) Kitap, 15-16 Ekim 1999'da Bursa'da gerçekleş- tirilen aynı adlı sempozyumda sunulan bildirileri içeriyor. Edebiyat okurlan içinTahsinYücel, çağdaş ede- biyatımızın gerek öykü ve romanlanyla, gerekse denemeleriyle en ilginç yazarianndan biridir. Öykü ve romanlannın aldığı çok sayıda ödüller yanında üstüne yayımlanmış eleştiri-inceleme ya- zılanyla da tanınan bir yazar. (Fethi Naci'nin Aykın öyküler üstüne yazdığı "Son Yıllann En Güzel Hi- kâye Kitabı" başlıklı on iki sayfalık, Peygamberin Son Beş Günü üstüne otuz sayfalık, Vatandaş üs- tüne on bir sayfalık yazılannı analım). Tahsin Yücel'in deneme yazarlığının ise öteki özelliklerinin yanındabıraz gölgede kaldığını düşü- nüyonjm. Günümüz edebiyatının en önemli dene- me yazarianndan biriolmasına karşın bu türdeki ya- prtlan öykü ve romantan kadar ilgi görmüyor. Bu olgu başka yazarianmız için de geçerii: Me- lih Cevdet Anday, Cemal Süreya için de aynı du- rum söz konusu. Deneme yazarlığımızın doruklan arasında olmalanna karşın, adlan anıldığında şair- likleri anımsanıyor hemen. Belki yazınsal bir tür olarak deneme, yakın gelmiyor okurtara. Oysa Me- lih Cevdet gibi Tahsin Yücel'in de bir dönem ga- zetemizde yazdığı yazılann, okuriarca ne denli se- vildiğini de biliyorum. TahsinYücel'in en azbilinenyönü ise bilim adam- lığı. Yazınsal göstergebilim ve yapısalcıltğın ülkemiz- deki başta gelen temsilcisi olanTahsinYücel, özel- likledenemeve incelemelerinde bu yöntemlerin bir yandan uygulayıcısı, öte yandan da kuramcvsıdır. Çevirmenliği ve dilimizin anlaşması yolundaki çalışmalan da onun yoğun emek harcadığı uğraş- lanndan. "Her Yönüyle Tahsin Yücel* kitabında, çoğu ay- nı zamanda öğrencisi olmuş yirmiden fazla bilim insanımızın,TahsinYücel'in bufarklı alanlardaürün- lerveren kişiliğine ve yaprtlanna ilişkin yaklaşımla- nnı okuyoruz: Kimi bir öykü ya da romanını bütün- lüklü olarak konu edinmiş, kimi tematik yaklaşım- lar getiriyor, kimi de metın özelliklerini irdeliyor. Doğaısu bütün ömekler; biryazara ne denlifark- lı yaklaşımlarda bulunulabileceğini, eleştiri yazını- ntn ne denli çok yönlü olduğunu gostermesi bakı- mından yararlı. Bilim insanlanmız, yazılannı kaleme alırken okur- lan da düşünmüşler. Rahat okunabilen, kolay an- laşılır biçemlerte anlatmışlar söylemek istedikleri- nı. Böylelikle birbirinden ilginç yazılan peş peşe okurken edebiyatımızın ve düşünce hayatımızın en ilginç kişiliklerinden biri olan Tahsin Yücel'in dünyasını da bütünlüğü içinde kavrama olanağı buhıyoruz. • ^ k U ' " " - 6. Bursa Edebiyat Günleri • BURSA (AA) - Bursa Kültür Sanat ve Turizrn Vakfı tarafvndan düzenlenen '6. Bursa Edebiyat Günleri', yann başlayacak. Bu yıl 'Saat Bursa Sulan' sloganıyla tanıtılan organizasyonda, Bursa izlenimlerinin, denemeler ve çeşitli edebiyat incelemeleri ile birleştirildiği bir dizi sempozyum. Tayyare Kültür Merkezi'nde 3 gün sürecek. Dulcinea'Aa çağdaş sanat • Kültür Servisi - Ülkemiz çağdaş sanatuun genç temsilcılerinden biri olan Serkan Özkaya, Dulcınea'da yann saat 17.00'de tstanbul Güncel Sanat Projesi çerçevesinde genç sanatçı olmak, sanat alanında Türkiye ve dünya, günümüzde kamuilışküeri üzenne bir konuşma gerçekleştirecek. Özkaya yaklaşık on yıldır b u alanda sürdürdüğü çalışmalannı özetleyecek ve çağdaş sanatın belli başh konulanna değınecek kıternette varatıcrtıkmaratmı • BER1İN (AFP) - Yedı Alman sanatçısı internet üzennde ilk kez canlı yayında 'Live Art' başlıklı bvr yaratıcılık maratonu başlatacaklar. Sanatçılar yedı gün boyunca günde yedi saat sanatsal yaratıcılıklannı yayımlayacak. Sanatseverler vtww.live-art.tv adresuıe tıklayarak katıhmcı sanatçılan Almanya'nm Celle kentindeki Güzel Sanatlar Müzesi'nde düzenlenen bir stüdyoda resim ya heykel yaparken izleyebilecekler. Sanatçılar yapıtlannı yedi saat sonunda tamamlamakla yükümlüler. Site ziyaretçilen aynı zamanda sanatçılarla yapıtlan hakkmda chat yapabilecekler. K Ü L T Ü R » Ç t Z t K  M t L M A S A R A t