Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 OCAK 2001 CUMARTESİ 14 JvUJLiJ. U J \ kultur(Scumhuriyet.com.tr Neyzen Tevfik'in kayıtlarından oluşan albüm Kalan Müzik tarafındanyayımlandı Ustadın nadide yapıtlarıKalan Müzik "arşiv serisi" etiketiyle önemli bir yapıt daha sundu müzikseverlere: NeyzenTev- fik albümü. Yıllardır Neyzen Tevfik üzerine görsel, işit- sel belge toplayan Kubilay Dökmetaş'la Kalan Müzik arşivinde birikmiş malzemenin bir ara- ya gelmesinden oluşan, danışmanhğını A. Şe- nol Filiz'in yaptığı albüm, usta neyzenin kendi sesinden Geçer adlı şiirle açılıyor; ardından peş peşe çeşitli makamlarda ustanın yorumladığı 17 taksim geliyor... Mehmet Ergün'ün albümünün kapağında ver- diği bilgilerden ve diğer kaynaklardan Neyzen Tevfik'in yaşamı ve sanatıyla ilgili notlar akta- ralım: Neyzen Tevfik yedisinde bir çocukken baba- sıyla gittiği kahvede sesine vurulduğu neye öm- rü boyunca tutku ile bağlı bir sanatçıdır. Ney- zenliğinin yanı sıra şairdir de. Varoluş sorunla- nnı tartıştığı felsefi ve ağırlıklı olarak tasavvu- fi aşkı konu edindiği lirik şiirlerinin yanında hi- civ şiirleri de yazmıştır. Şair olarak bilinirliği- ni ve ününü de daha çok bu şiirlerine borçludur. Sövgü sözcükleri ile bezeli sivri dili, geniş kit- lelerle buluşmasını sağlamıştır. Bu yaşam stili yüzünden, yaratıcı yeteneğiy- le orantılı bir miras bırakmamıştır geleceğe. Uç şiir kitabı (Hiç, Azab-ı Mukaddes, Hayatı ve Şiirleri), çok azı bulunabilmiş plaklanyla iki Cumhur Canbazoğlu MUZIK bestesi günümüze ulaşabilmiştir. 28 Mart 1879 Bodrum doğumlu Neyzen Tev- fik Kolaylı'nın hep uçlarda geçen 74 yıllık ya- şamı "ortalama insanı" hem şaşırtacak hem de irkiltecek öğelerle örülüdür. Bunlar arasında, zengin evlerde ağırlanmanın yanında, sokaklarda sabahlamak, sadrazam ko- naklannda, padişah huzurunda ney üflemenin yanında, aynı işi içki parası için ve mendil aça- rak yapmak, edinebiîme koşullarma sahipken dünyasal olan her şeye sırt çevirmek, yaşamak- tan yorgun düşünce, aşm alkolün tesinyle gö- nüllü olarak tımarhanelere koşmak da sayılabi- lir. Soyadı babasının memleketi Bafra'nın Kplay kasabasından gelen Neyzen Tevfik'in ilk on yı- h Bodrum, Urla ve Izmir'de geçer. llkokulu Bod- rum 'da bitirdikten sonra babası HasanFehmi Ko- layh'nın "başmuallinT olduğu Bodrum Rüşti- yesi'nde, ardından da Urla Rüştiyesi'nde okur. On beş yaşındayken başlayan sara nöbetleri yü- zünden öğrenimi kesintiye uğrar. Bu nedenle Iz- mir Idadisi'ni bitiremez. On dokuz yaşındayken medrese eğitimi için îstanbul'a gönderilir, ama eğitim sistemi ve medreselerin yapısı dünya gö- rüşüyle bağdaşmadığından burada da okuyamaz. Tanıştığı edebiyatçı, müzisyen, dın âlimi, din- ciler yardımıyla kendi kendini yetiştirir; Arap- ça ve Farsçanın yanı sıra Fransızcayı da öğre- nir. Doğası gereği özgürlüğüne çok düşkün olan Neyzen Tevfik, tutumu ve ilışkileriyle 2. Abdül- hamit'in yönetimini rahatsız eder: özgürlük yan- lısı insanlann gittiği kahvehanelerde pervasız- ca konuşmalannı sürdürür. Bir keresınde o gü- ne dek otuz beş kez jurnal edildiğini öğrenince Mısu"'a kaçar. 2. Meşrutiyet'in ilanına dek ye- di yıl orada kalır. 1910 yılında evlenir. Ancak yürütemez ve kı- zı Leman üç aylıkken eşinden aynlır. Birinci Dünya Savaşı yıllannı, Askeri Müze kurucusu Muhtar Paşa'nın emrinde ve mehter- başı göreviyle askerlik yaparak geçirir. Savaş- tan sonra Ulusal Kurtuluş Savaşı'ndan yana ta- vırtakuıır. Cumhuriyetin ilanından sonra da kurulmaya çalışılan yeni toplumdan yana, eskinin kalıntı- lanna karşı bir tutum sergiler. Atatürk'ü çok sevdiği ve onun ölümüyle de- rin bir bunalıma düştüğü bilinmektedir... Tevfik'in, üzerinde 'Hiç' yazan kâğrtb fotoğrafi. Türkmusikisinin ııstakm Türk nıüziği ustalanndan Necdet Yaşar. Boyut Yayın Grubu, klasik Türk musi- kisinin önemli yapıtlannı ve isimlerini içeren on CD-kitaplık bir seri yayımladı. Sanat danışmanlığını Gönül Paçaa'nın. sa- nat yönetmenliğini de YıknzErtan'ın üst- lendiği iki bölümlük serinin ilk kısmının adı Osmanhmn Sesleri. Bu bölümde *son büyük bestekâr' Ho- ca Mehmed Zekai Dede'nin. az bestesine rağmen güncelliğini hiç yitirmemış Bu- hurizade Mustafa Efendi'nin (Itri), 'son büyüküstat' Hammamizade lsmail Dede Efendi'nin, Türk musikısınde neoklasik döneme yaşam veren Haa Arif Bey ve besteci padişahlann en verimlilerinden 3. SeKm'in eserleri Nurettin Çeiik (serha- nende). ZaferTekeüoğlu, Fahrihan ÜnsaL Gönül Paçacı, VedatGençtürk (ut), Gök- selBaktagir(kanun), FatihOvah(tanbur), Kudsi Sezgin (ney), Derya Tûrkân'dan (kemençe) oluşan bir grup tarafından yo- rumlanıyor. Kitaplarda ise Gönül Paça- cı 'nın kaleminden bestekârlann özyaşam öyküleri ve yapıtlanyla ilgili bilgiler ak- tanlıyor. tkinci bölümün başlığı TürkMüzikGe- leneğini Yaşatanlar. Bu bölümde Murat Eryıtanaz'ın yönetmenliğinde çekilen gö- rüntülerin yer aldığı beş VCD var. Daha önce görüntülerin bir bölümünü videoka- setler halinde sanat musikisi sevenlere ulaştıran Eryılmaz, bu kez VCD'ler ara- cıhğıyla Kâni Karaca. Selahattin lçK. Nec- det Yaşar, Bekir Srtkı Sezgin, Alaeddin Ya- vaşça'nın yaşamlannı, onlarla yapılmış söyleşileri ve yapıtlannı aktanyor. Bu bö- lümün kitaplannda da Gönül Paçacı bes- tecilerle ilgili bilgiler veriyor. Derin ormanlardan okyanusa... îki yıl önce Türkiye'ye gelip Istan- bul Açıkhava Tiyatrosu'nda müzik- severlere unutulmayacak bir konser ve- ren "world musk"ın en gözde grup- lanndan DeepForest'in yeni albümü Pacıfique geçen hafta bizde de pi- yasaya çıktı. Alan Corne- au'nun yeni filmi Le Prince Du Pasifıque'e yazdıklan mü- zikleri bir albümde toplayan grup, bu kez altyapıda elekt- roniğin dozunu biraz daha faz- la rutup üzerine yine etnik ez- gileri serpiştirmiş. Sound açı- smdan bu 14 parçalık albü- mün, grubun klasik çizgisinin devamı olduğu, onlan seven- lerin yıne memnun olacağını söyleyebilinz... Deep Forest'ta çekirdek ele- manlar Eric Mouquet ve Mic- hael Sanchez; ıkısı de Kuzey Fransakökenli. Geçmişlerin- de yaptıklan müzikler farklı, ama do- ğal sesleri makine müziğiyle birleş- tirme tutkusu ikisini bir araya getir- miş. Mouquet, Deep Forest projesı- nin "elektrikli yam"nı, Sanchez ise etnik çalışmalan temsil edıyor. Yola çıkarken progressive caz yapmak is- Deep Forest, Alain Corneau'nun yeni filminin müziklerini albümieştirdL teyen ikili, sonra kulvar değiştirerek insanın fazla kirletemediği yörelerden bulup çıkardıklan ezgileri dünyaya taşımayı hedeflemiş. Albümlerinin mesajlan ise dansla, şarkıyla, ilahiy- le, duayla şekillenen evrensel banşı, kardeşliği, dostluğu yansıtabilmek. Bunu da günlük modalara bulaş- madan gerçekleştirmeye özen göste- riyorlar. Bugünün teknolojisiyle üre- tilmiş müziğe alışmış kulaklara etni- ği ulaşûrmaya çalışıyorlar, o kadar. Ye- terince akademik çalıştıklan da söy- lenemez. Matia Faranduri'den 'Livanelıyorumları* Yunan müziğinde şu anda vitrin- de eğlenceye yönelik ne kadar ürün varsa gelmeye başladı. Hatta ilgi gö- ren isimlerin eskı albümleri de ya- yımlanıyor art arda. Bu arada komşuda yalnız pop ve halk müziği yapılmadığını 'fark eden' plakçılar alternatif işler de it- hal ediyorlar arada sırada. Bu türe son örnek MariaFarandouriSingsSongs By Lrvaneti adlı albüm. Dikkatli müzikseverlerhemen Fa- randuri'nin adını yanlış yazdığımı- zı söyleyeceklerdir, ama albümün özgün halinde ünlü yorumcunun adı böylegeçiyor... Çok genç yaşta Milds Theodora- kis tarafından keşfedilip onun ünlü şairlerin yapıtlanna yazdığı besteler- le ünlenen, ardından cunta dönemin- de ülke dışına çıkıp Theodorakis şar- kılanyla dünyanın dikkatini ülke- sindeki politik duruma çekmeye ça- balayan Maria Faranduri, seİcsenli yıllarda Zülfü Lh-aneii'nin bestele- rinden oluşan bu albümü üretmişti. Seksenli yıllarda Türkiye'de Gök- soyPlak tarafından çıkartılan albüm bu kez Yunanıstan'dan Yunanca ve ingilizce bügılerin verildiği özgün ha- liyle ithal edilip Kent-EMI etiketiy- le piyasaya sürüldü. Ancak dikkat edilmediği için, kapakta Zülfu Liva- neli'nin 1946'da Istânbul yerine 'Cos- tantinople'da doğduğu bilgisi gibi bir de soyadının İngilizce telaflfuzu yansıdı tüketiciye. Gelelim albüme; birbakıma Liva- neii 'best ofu şeklinde de tanımla- yabileceğimiz yapıt, yıllardır kulak- lanmızda yer etmiş, sevibniş beste- leri çok güçlü bir sesin benzersiz yo- rumuyla sunuyor müzikseverlere. Albümde yer alan parçalann Türk- çe isimleri şunlar: Leylim Ley, Yi- ğidim Aslanım, Karlı Kayın Orma- nı, Çırak Aramyor, Sus Söyleme, Merhaba, Kardeşin Duymaz, Japon Balıkçısı, Gözlerin, Bulut mu 01- sam, Günlerimiz. Kesmeşeker grubunun lideri solo albüm yaptı Maratona devam Kesmeşekergrubunun lideri Cenk Taner 200l'e bir solo albümle gir- di: lzin\«Tm-di YabuAk Grubun kâ- ğıt üzerinde devam ettiğini belirten Taner, elemanlann onuncu yılda ye- ni heyecanlara gereksinimi olduğu- nu, o heyecan yeniden yakalanıncaya kadar yo- luna tek başına devam edeceğini söylüyor. Cenk Taner bir kent ozanı; rockta Kadıköy ekolünün en önemh' tem- silcilennden. Albümde- ki on iki parçamn büyük bölümünü 1999\îa ûret- miş ve akustik gitar, çel- lo, keman kullanmış ka- yıtlarda."Yataız akustik gitaıia yapacaktun al- bûmü; yumuşaknğı desteidesin diye çello ve keman da girdi işin içine. Ev- de arkadaşlanma çalr>ormuşum gi- bi sade sound çıkn sonuçta; şarkıla- nmm en sıcak hali de ashnda böyle. tçinde bütûn ses bombardımanına Cenk Taner karşı alternatif bir tepki var" diyor. Izin Vermedi Yalnızlık'ı dinleyiciy- le karşılıklı konuşma esprisinde üret- miş. "Ne haber nasıi gjdiyor'' diye açı- hp "lyidir iypyle bitiyor, sakin ve dopdolu bir muhabbet. Albümü kliple tanıt- maya sıcak bakrnıyor Ta- ner: "Izin Vermedi Yal- mzhk'm tekAİzvondaki hengâmeiçinde>«ri yok. Bence samimiyetiyle ilgi çekecektir; a>nca büyük iddiası olmasa da sözel açıdan iddiası fazla." Peki, ya Kesmeşeker? On yıllık grup uzun bir süre istirahate çekilecek- miş gibi gözüküyor. Ta- ner, "Grubu taşımanuı yorgunJuğu \t bıkkınhğı var bende, ama bu albümü zaten uzun süredir planlıyordum. Benimkisi bir mara- ton; dîğerieri 100 metre koşmayi ter- cih ertiler, bense maratona devam ediyorunı'' diyor. Öcal'la istanbul Oriental Ensemble birarada Acbııı adım Anadolu 71,ürkiye'deki müzikçilerle fazla ortak işler üretmeyen Burhan Öçal, Roman raüzikçilerden oluşan îstanbul Oriental Ensemble için bu prensibinden vazgeçti ve dostlanyla Caravanserai albümünü üretti. Almanya'da çıkan albüm, Yeni Dünya Müzik tarafindan ithal edildi. Burhan Öçal, yıllardır ülke dışın- da Anadolu kaynakh ritimler ve or- yantal temalar üzerine bindırdiğı so- undu ısrarla sürdüren, önemli isim- lerle bir arada ortak projeler üreten ve bunlan albümlerde toplamak için büyük çaba sarf eden bir sanatçı. Türkiye'deki müzikçilerle pek sık işbirliği yapmaya yanaşmayan Öçal, Roman kökenli, sazlanna virtüöz derecesüıde hâkim müzisyenler söz konusu olunca prensibinden vazge- çiyor. Özellikle de belirli aralıklarla, İs- tanbul Oriental Ensemble adını ver- diği proje-grubuylâ albümler çıkar- maya özen gösteriyor. Batı'da World Network etiketiyle yayımlanan Caravanserai albümü ise bu projenin üçüncü ürünü (İlk ikisi Sultan's Secret Door ile Gypsy Room). Burhan Öçal (vurmahlar, bas, dar- buka), FethiTekyaygü (keman), Ala- attin Coşkuner (kanun), Muzaffer Coşkuner (ut), Ferdi Nadaz (klar- net, kaval, vokal). Ekrem Bağı'dan oluşan (darbuka, tef) grubun üretti- ği albümün soundu diğerleri gibi Ro- man müziği tadı taşıyan besteleri içeriyor... Kayıtlann ardından geçen yaz ya- şamını yitiren grubun üyelerinden Ferdi Nadaz'a adanmış;, yapıt Yeni Dünya Müzik tarafından ithal edil- miş. Oçal'ınritimdokusunu ve Anado- lu'nun yerel özellikleriyle bezeli Ro- man müziğinin kıvrak ezgilerini bir arada keşfetmek isteyenlere... C Ö R Ü Ş | E N 1 D M A ( K Necati Cumalı'sız Susuz Kalan Sanat "Susuz Yaz" gibi edebiyat, tiyatro, ge- niş anlamda kültür, sanat, hatta polıtika ve toplum dünyamızı en verimli kaynak olan sudan yoksun bırakan yaratıcı bir insanı- mızı yitirdik. "Gerçekyaratıcı", "gerçekin- san", "gerçek dost" Necati Cumalı'yı... Onunla hayatta iken biriikte olabilmenin, dost olmanın önemini ve değerini yaşa- mış biri olarak ben, Necati Cumalı'nın ölümsüz şairliği, öykü ve roman yazarlığı ile uyumlu olarak kişiliğinde özellikle her şeyden önce içtenliği, duygusallığı kadar gerçekçiliği, sadeliği; düşüncesine ve dav- ranışına uymayan herhangi bir şeye kar- şı kesin yönlii tepkisi, olumsuzluklarda bile umudunu yitirmeyen iyımserliğine ta- nık olmuştum. Necati Cumalı dünyaya ve insanlara sevgi dolu ve aşk'la bakardı. Necati Cumalı'nın bence çok önemli niteliklerinden biri de "kendi yaşamlan, bireysel duygu ve davranışları ile evren- sel ve toplumsal dünya görüşlerini birleş- tiren yazariar veyaratıcılarkategorisinden biri" oluşuydu... Yıllarca önce yayımlanan Rauf Mutlu- ay'ın geniş araştırma ve yorumlannı içe- ren "50 Yıhn Türk Edebiyatt" adlı belge- sel krtabında Necati Cumalı için yazdığı şu birkaç kelimeliktanjmlamaşöyie: "Baş- tan beri iyimser, güleç, içten, sade ama etkili şiirlehe hayatınm öteki ınsanlan da ilgilendiren yanlannı iletmiş olan Necati Cumalı'nın(doğ. 7927)GüzelAydınlık/c/- tabı o günlenn en çok ilgi çekmiş şiirieri- ni toplamaktadır." Yaratıcı olarak Necati Cumalı'nın şiir, öykü, roman, tiyatro oyunu alanlannda eserlerinin kısaca bir panoramasını çize- lim: 1943 yılı şiir alanında ülkemizde bol bir üretim izleniyor. Necati Cumalı "Kızıl- çullu Yokı" ite çıtaşyaptyor. 1945 yılı 2. Dün- ya Savaşı sonrası "banş ve umut", Bir- leşmiş Milletler, Türkiye'de çok partili de- mokrasiye hazırlık, Köy Enstitüleri gibi olaylan içermişti. Necati Cumalı'nın "Har- be Gidenin Şarkılan" yer alıyor. 1947'de "Mayıs Ayı Notlan "nı ızliyoruz. 1952 yılın- da ülkemizde "söz ve yazı üretimine öz- gürlük tanıma çabalan" var. Necati Cuma- lı'nın Uria'daki yaşamından etkilenerek yazdığı şiir-öykü kanşımı "Karakolda" ve aşk temalı "Eşya" şiiri. Aynca aydınhk ta- şıyan "Güneş Çizgisi"... 27 Mayıs ve 1961 Anayasası döneminde şairlerimizin top- Iumla etkilenmeleri Necati Cumalı'yı da içe- riyor... Ve sonraki yıllar Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü alan "Yağmurlu Deniz" kita- bı... 1 962 "de Beriin Film Festivali'nde bü- yük başan kazanan "Susuz Yaz"... Bu olayı "Cumhuriyet"e, gazetemin yazan olarak izlediğimi ve yazdığımı asla unu- tamam... Ve yaşamını yitirinceye kadar Neca|i CŞurrjatı'dan^okuflann bildi^sayı- ' Sız ^iırl'6'ykü ve t^âtfo eseri..'." Gerçek dostum Necati Cumalı'dan ba- na kalan ölümsüz bir şiiri var. Besteledi- ğim bu şiiri için o, el yazısıyla bana: "Ya- nm yüzyıllık dostum Selmi Andak, Aşk da Gezer'in bestelenmiş hali için övgü- ler gittikçe büyüyor. Varol!" (Necati Cu- malı 28.6.1988). Ben de hayatımın sonu- na kadar sevgili dostum Necati Cumalı'nın bu ölümsüz sözlerini taşıyacağım... Yerli popta Kayahan yeni albümü Gönül Sayfam'la zirvedeki yerini geçen hafta da korudu. Sezen Aksu üç kaset-CD'lik Klasikler adlı albümüyle ikinci, Athena üçüncü yapıtı Tam Zamam Şimdi'yle üçüncü oldu. Sanat müziğinde liste yine aynı gidiyor: Muazzez Ersoy, Nostalji 10- 11-12 ile bınncı, Sibel Can yeni albümü Işte TSM. Işte Sibel Can'la ikinci, Emel Sayın, Ah Bu Şarkılar albümüyle üçüncü. Halk müziğinde Yavuz BingöL Üşüdüm Birazla 1 numara. Onur Akın, Ey Hayat'la ikinci, Grup Yorum, Seçmeler albümüyle üçüncü. Yabancı müzikte Anna Vissi, Re adlı albümüyle birinci, Bond grubu Born albümüyle ikinci, toplama albüm MusicOf The Millenium üçüncü. yeniler - Tourist - St. Germain - 2000 Aznavour - Charles Aznavour - Black & Blue - Backstreet Boys -Hot-MelanieB - Pacifique - Deep Forest - Dracula 2000 - Soundtrack - Tele\1sion - Paola & Chiara - The A List - Al - Songs From Davvson's Creek- Voiunıe I - Soundtrack - The Best Of Motorhead - Motorhead - No Angel - Dido - Pubblico - Adriana Caleanhotto - Essenee - A Guy Called Gerald - 40 Yılın Listebaşı Şarkılan - Çeşitli Sanatçılar - Yüreğinin Götürdüğü Yere Git - Devrim Erden - Caravanserai - Burhan Öçal, tst. Oriental Ensemble - Aşktan Ölsem - Nadide Sultan - Dayan Bekle - S.O.S. - ...unutma - llkay Akkaya - tzin Vermedi Yalnızhk - Cenk Taner