Katalog

19 OCAK 2001 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / ekonomiCo cumhuriyet.com.tr 13 TİJSİAD bugün toplamyor • Ekonomi Servisi - Türk Sanayicileri ve Işadamlan Derneği'nin (TÜSİAD)31.Genel Kurulu bugün Istanbul'da yapılacak. Genel kurulda, yüksek istışare konseyi başkanlık divanı, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve haysiyet divanı üyelennin seçimi gerçekleştirilecek. TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Tuncay Özilhan'ın getirilmesi bekleniyor. GSM ihalesine tekrar inceleme • ANKARA (Cumhumet Bürosu) - Blok olarak yüzde 33.5'lik hissesi satılacak olan Telekom'a alıcı olnıası beklenen yabancı şırketlerin isteği doğrultusunda, GSM 1800 şebekesi için yapılan altyapı ihaleleri yeniden değerlendirmeye alındı. Telekom Genel Müdürü Ibrahım Hakkı Alptürk ise "roaming" yasağının kalkması ve pazarlama masraflannı şirketin üstlenmesi gibi "sonradan oluşan koşullar gereği" altyapı ihalesinin yeniden değerlendirildiğıni : söyledi. Tekel özeHeştiPiliyop • ANKARA (AA)- Başbakan Bülent Ecevit başkanlığuıda toplanan Bakanlar Kurulu, 2000 yılının Türk turizmini değerlendirdi. Bakanlar Kurulu'nda Tekel' in özelleştirilmesi karan alınırken, genel müdürlük tarafından tütün alımının sürdürülmesı de benımsendi. Marmara Bölgesi'nde 17 Ağustos vel2Kasım2000 depremleri sonrası yapılan bannma yardımının önümüzdeki 3 ay süresince de devam etmesi kararlaştınldı. Pankobirlik'in arsaları • ANKARA (AA)- Pankobirlik, bu yıl özelleştirme kapsamına alınan şeker fabnkalannın satışı konusunda, kamuyu, arsa spekülatörlerine karşı uyardı. Pankobirlik Genel Müdür Vekih MiktadÇakır, şeker fabrikalannın her birinin 4-5 bin dekar arazisi olduğuna dikkati çekti. Öncelıkle 6 şeker fabrikasının satılmasının gündeme getirildiğine dıkkatı çeken Çakır, 6 fabrikanın bir arada satışının sakıncah olduğunu belirtti. Çin tanmuıda bilgisayar • PEKİN(AA)-Çin'de, çiftçiler için özel olarak geliştirilen, bir yazılımın yüklendiği avuç ıçi bilgisayar ile ülkenın tanmı hakkındaki bilgilerin tümüne ulaşıhp tanm üretimi yönlendiriliyor ve verimlilik arttınlıyor. "Tanm Uzman Sıstemı" yazılımıyla, çifçiler, sınırlı kaynaklann çoğunu verimlilıği arttırmada kullanabıhyor. Özelleştirme yerine yatınm yaparak pazar payını iki katma çıkarmak mümkün Borda karatıfak güıder• Türkiye, bor madenlerini özelleştirirse pek çok sektörde rekabet gücünü yitirecek, buna karşılık 3-5 yıl sûreyle yapılacak 400 milyon dolarlık yatınmla şu anda yüzde 25-28 düzeyinde olan pazar payını iki katına çıkarabüecek. FATMAKOŞAR GÖZDE AKGÜNGÖR Dünya rezervlerinin yüzde 65'ini ve pazar payının yüz- de 28'ini elinde bulunduran Türkiye. özelleştırmek yenne bor madenlerine sadece 400 milyon dolar yatınm yaparak pazar payını ikiye katlayabi- lecek. Bor madenlerinden bir yılda elde ettiğı ıhracat geli- rinin sadece beşte bırine denk gelen ortalama 50 milyon do- larlık bir öğütme tesisi yatın- mıyla da aracı firmalann ce- bine giren 30 milyon dolar kâr devlete kalacak. Türkiye, bor madenlerini özelleştirmesi durumunda ise pek çok sektörde rekabet gü- cünü yitirecek ve az miktar- da yatınm karşılığında mil- yonlarca dolar gelir elde ede- bileceği bir alanı yabancı te- kellere terk etmiş olacak. 250'nin üzerinde kullanım alanı olan borlara 3-5 yıl sü- reyle yapılacak 400 milyon dolarlık yatınmla şu anda yüzde 25-28 düzeyinde olan pazar payını iki katına çıkar- ma olanağına sahip olan Tür- kiye'nin bor alanındaki tek rakibi ABD'li RTZ-US Bo- raks firması. Özelleştirme karşıtı çev- reler, söz konusu yabancı rakibin, özelleştirme kapsa- mına alınan ve endüstriyel ile metalik madenleri sana- yiye sunan Eti Holdıng'i "ele geçinnesine" kesm gö- züyle bakıyor. Türkiye ham bor deposu Cam sanayisi, fiber-glas, deterjan, seramik sanayisi ve gübre endüstrisi ile uzay tek- nolojisi başta olmak üzere çe- şitli alanlarda kullanılan ham bor madeninin tonu 250 do- lar civannda satılıyor. İki kat daha yüksek fıyata alıcı bu- lan rafine bor ürünü de ih- raç eden Türkiye'nin bu alandaki ihracatı, şu anda yapımı süren işleme tesisle- rinin tamamlanmasıyla iki katına çıkacak. Uzmanlar Türkiye'nin ham bor deposu olmaktan çıkması gerektiğini belirtir- ken bu alana yapılacak yatı- Maden mühendislerinden yeniden yapılandırma önerileri Hükümet, kamu yarannı göz ardı ede- rek özelleştirmek istediği bor madenle- riyle ilgili 2840 sayılı yasada değişiklik yapmak, hatta söz konusu yasayı yürür- lükten kaldırmak için çeşitli yöntemle- re başvururken uzmanlar özelleştirme- nin büyük kayıplara yol açacağı uyan- smı yapıyorlar. Maden Mühendisleri Odası bu alanda yapılması gerekenleri , özetle şöyle sıralıyor: # Etibank Madencilık'in holding ola- mayacağı yönünde Daraştay 1. Dairesi karan sabit iken konu, Bakanlar Kuru- lu gündemine getirilerek "Eti Maden- dfik" adı altında ve bilimsel organizas- yon kriterleri ile tekrar çağdaş bir biçim- de yeniden yapılandınlmalı. • Maden arama ve rezerv geliştirme çalışmalan yoğunlaştınlmah, Maden Aramalar Dairesi fonksiyonel hale ge- tirilmeli. • Türkiye ham ürün deposu olroa ko- numundan uzaklaşmalı. Borlarda ham bor yerine rafine ve uç ürünleri üretme- ye yönelik çalışmalar yapılmalı. • Ar-Ge Dairesi 'ne özel önem veril- meli, hatta "Bor Araşünna Merkea" Bandırma'da tekrar kuruhnalı. • Eti Pazarlama ve Dış Ticaret AŞ tekrar kurum bünyesıne alınmalı. • Eti Holding'de terfi ve atamalarda lıyakat kriterleri dikkate alınmalı. • Eti Holding, dar menfaat grupla- nnın ve siyasilerin hızla at koşturdu- ğu alan olmaktan çıkanhp özerkleş- tirilmeli. Satış planına karşı coşkulu isyan Türldye'nin petrolü olan bor madenlerinin özeDeştirilmesine karşı çıkan Bandırma halla, sendikalar ile meslek örgüüeri 13 Ocak'ta bir miting yaptdar. Petrol-İş, Maden-Iş, Genel Maden-İş, Maden-Sen, Maden Mühendisleri Odası, Kimya Mühendisleri Odası, Jeoloji Mühendisleri Odası, Metalurji Mühendisleri Odası ve KİGEM üe TMMOB'nin oluşrurduğu "Borlann ÖzeUeştirümesine Karşı Platfonn" tarafindan düzcnlenen mitinge 5 bin ltişi kanldı. Mitingde, stratejik öneme sahip bor madenleriyle ilgili 2840 sayılı yasanın değiştirUmemesi istendL nmla, işleme ve öğütme tesi- si kurması durumunda aracı firmalan devre dışı bırakabi- lecek. Aracı firmalann Eti Holding'den ham boru 200 dolara alıp öğütme tesisinde işleyerek en az 255 dolara sattığı ve ton başına 55 dolar civannda kâr elde ettıği dik- kate alındığmda bu alandan devletin kasasına yılda en az 30 milyon dolar girebilecek. Kamu yaran ve ulusal çı- karlar ile koşullan göz ardı eden IMF dayatmalannı borç karşılığında kabul eden Tür- kiye'nin "politikasızhgın ge- tirdiği bütün olumsuzluklara karşın" bor ihracatından elde ettiği toplam gelir 260 milyon dolar civannda bulunuyor. TMMOB Maden Mühen- disleri Odası'nin (MMO) ve- rilerine göre, bu rakam 1978 yılı sonunda 83.4 milyon do- lardı. 1978'in başında 652'si Etibank'a 8'i özel sektöre aıt toplam 660 milyon ton olan rezerv de bugün 2.5 milyar to- na ulaştı. Enerji sektöründeki serbestleştirmeABD 'nin en kalabalık eyaletini karanlığa süriMedi Kaliforniya bile özelleştirme kurbanı FUATKOZLUKLU WASHINGTON- Dünyanın al- tıncı büyük ekonomısi konumunda- ki ABD'nin Kaliforniya eyaletinde elektrik üretim ve dağıtım şebeke- lerinde serbest rekabet ortamı yara- tılmasına yönelik özelleştirmenin acı yüzü büyük bir fiyaskoyla orta- ya çıktı. Kaliforniya Eyaleti'nde enerji tekelleri arasında aylardır sü- ren serbest rekabet kavgası, tüm çabala- ra karşın sona erdin- lemeyince enerji krizi patlak verdi. Eyalette halk, ön- ceki gün Öcincı Dün- ya Savaşı'ndan bu yana ilk kez mumla- ra saldırdı. Hayat durma noktasına geldi ve birçok böl- geye saatlerce elekt- rik verilmedi. Ban- kalann para çekme makıneleri çalışmadı, fabrikalar üretime ara verdi. Trafik ışıklanmn çalışmaması yüzünden onlarca tra- fik kazası oldu. Eyalette olağanüstü hal ilan edi- lirken, sistemin tümden çökmesi Kanada'dan elektrik alınarak önle- nebildi. Ancak yetkililer yine de ke- sintilerin sürebıleceğini söylediler. Amerikanın batısındaki Kalifor- • Eyalette halk, önceki gün tkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez mumlara saldırdı. Olağanüstü hal ilan edilirken birçok bölgeye saatlerce elektrik verilmedi. Bankalann para çekme makineleri çalışmadı, fabrikalar üretime ara verdi. niya Eyaleti Valisi Gray Davies, eya- letteki elektrik kesintilerinın San Francisco ve çevresinde 1 milyonu aşkm kişiyı etkilemesi üzerine ola- ğanüstü hal uygulama karan aldık- lannı açıkladı. 33 milyon nüfusuyla ABD'nin en kalabalık eyaleti, enerji sektöründe- ki özelleştirmenin başansız olması- nın bedelını ödedi. 1996 yılında çı- kanlan ve elektrik şebekesinin özel- leştirilmesini öngö- ren yasayla, enerji fiyatlannın düşürül- mesi ve güçlü tekel- lerin yıllar süren hâ- kimiyetinin kınlma- sı hedeflenıyordu. Sektördeki yeniden düzenlemenin üze- rinden 4 yıl geçme- sinin ardından, eya- letin iki büyük elekt- rik şirketi Pacific Gas and Electric ile Southern California Edison iflasuı eşiğine gelirken, bu iki şirketin 24 milyon abonesinin elektrik faturalan da giderek kabar- dı. Yeniden düzenleme gerekçesiy- le Kaliforniya'da fiyatlar donduru- lunca bu şirketler maddi zorluklara sürüklendi. Eyalet elektrik şebekeleri komis- yonunun ıfadesiyle. "sektörde yeni- den düzenleme öldü". Trafik ışıklannın çalışmaması yüzünden onlarca trafik kazası oldu. Aynı nedenle Kaliforniya valilik binasına çarpan kamyonun şoförü da yaşamını yitirdi. (AP) Çoksayıda üst düzey bürvkmt, rüşvetsuçlamasjylagözaltına alındı, yetkilüer isim vermiyor Çin enerjidekiyolsuduklarla çalkalanıyor Ekonomi Servisi - Çin'de de Türkiye'deki gibi enerji sektöründe yolsuzluklar yaşanıyor. Eski Enerji Bakanı Yardımcısı Li Peng, rüşvet almaktan tutuklanırken ülkenın enerji sektöründeki kımi bürokratlar da gözaltına alındı. Devlet enerji şirketının uluslararası işbırliği bölümünün başındakı Tan Abring'in de tutuklandığı bildirilirken yetkililer, ülkede yatınm yapmayı düşünen bazı Batıh şirketlerin enerji yolsuzluğuna dahil olduğu yönünde şüpheleri bulunduğunu ifade ettiler. Financial Times'ın haberinde, Çinli yetkililerin yolsuzluğa kanşan isimleri vennekten kaçındıklan belirtilirken Siemens ve AJstom'un ülkede enerji yatınmı yapan en büyük iki şirket olduğu bildirildi. Işten çıkarmalara tepki Öte yandan, dün yüzlerce Çinli işçi, işletmelerdeki yolsuzluğa ve kitlesel işten çıkarmaiara karşı protesto yürüyüşü düzenledi. Çin'de devlet işletmelerinin verimli çalışmasını hedefleyen bir program kapsamında, çok sayıda çalışanın da işine son verilmesi planlanıyor. Dünkü gösteriyi gerçekleştiren devlete ait Jilin Kimya Fabrikası işçilen, bir defaya özgü yapılacak tazminat ödemesınin yeni iş bulana kadar yeterli olmayacağını belirterek kamu işletmelerindekı işten çıkarmalan protesto ettiler. Boya ve gübre üreten fabrikada 80 bin ile 130 bin kişinin 1600 dolara denk gelen bir tazminatla işten çıkanlması planlanıyor. Protestoya kahlan işçilerinin çoğunun 40 yaşının üzerinde olduğu ve 20 yılı aşkın süredir fabrikada çahştıklan bildirihyor. Çin İşçi Gözlem Birliği ise ekonomik reformun kalbınin işçiler olduğunu vurgulayarak işten çıkarma planlanna karşı mücadele yürütüyor. İş dunyasmdan Fransa'ya tepki 'Soğukkanlı olmalıyız'Ekonomi Servisi - Fransız Parlamentosu'nun, sözde Ermeni soykınmı yasasını kabul etmesi,, iş dünyasında da tepki yarattı. Dış Ticaret Müsteşan Kürşat Tüzmen, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) olarak her şeye hazırlıkh olduklannı ıfade ederek ithalatın artık dış politika aracı olduğunu hatırlatırken iş dünyasmın temsılcileri, Fransa ile ekonomik ve ticari ilişkılerin gözden geçirileceğim belirttiler. Fransız İş Konseyi Başkanı Aldo Kasknvski, tasannın kabul edıldığı haberini alınca "İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin etkilenmemesi için elimizden gelen çabayı sarf edeeeğiz, tasan kabul edilmişse arzumuz yerine getirilmemiş demektir" dedi. Bundan sonra ilişkilere soğukkanlılıkla bakmak gerektiğini belirten Kaslowski, "tşimizi bozmak kolay ama tekrar tesis etmek zor, tasanya iyke bakmak lazım. Tasan sonucunda bizim ifişldlerimizde neler değişecek bunu değeriendirmeli. ticari bo>ııtlar konusunda menfaarkrimiz neredeyse ona göre çalışmalar yapmamız gerekli'" diye konuştu. Alarko Şirketler Grubu 7r Başkanı Üzeyir asarımn Garih. "Fransızlann yapüğı iç politikayı dış politikaya alet etmektir" diyerek bu olayın Fransa'da bulunan Ermeni vatandaşlannın oylannı almaya yönelik olduğunu söyledi. Fransızlann da Gezayir'de büyük katliamlar yaptığını \'urgulayan Garih, "Ekonomik sonuçlan dışmda bunu protesto etmeli. sosyal ve siyasal hareketierde hnlnnmah, miting yapmalT dedi. Iktisadı Kalkınma Vakn (İKV) Başkanı Meral Gezgin Eriş ise tasannın Fransa tarafından ele alınmış olmasını 'son derece garip bir çelişki' olarak tanımladı. îki ülke ilışkilennin son derece olumsuz etkileneceğini ifade eden Eriş, "Tasan sonucunda doğal olarak Fransa ile iş yapan Tûrkler ilişkilerini gözden geçirecekler, Türkiye'ye bu kadar haksızhk yapan ülke üe ekonomik ilişküerin gelişmesini bekkmemek lazım" dedi. lstanbul Sanayi Odası (ISO) Başkanı Hüsamettin Kavi ise geçen yıllafda yaşanan Italyan ambargosu örneğini vererek "Yanhş yapan insanlann doğru >t)lu bulduklan görülmüştür, akü yoluyla doğru yol bulunacakbr" şeklınde konuştu. Türk Amerikan Işadamlan Derneği (TABA) Yönetim Kurulu Başkanı Zeynel Abidin Erdem de Türkiye'yi üç önemli tehlikenin beklediğini ifade ederek bunlann genel ambargo. toprak talebi ve soykınmla ilgili tazminat olduğunu vurguladı. Erdem, bu sonuçlara Türkiye'nin yanaşmayacağını, çünkü bunun yapay bir soykınm iddiası olduğunu belirterek "Tasanyı larıryorum. hükümetin kararia ilgili alacağı tavn tüm işadamlan olarak desteküyoruz" dedi. asarımn yasalaşması iş dünyasında şok etkisi yaratırken Fransa ile ekonomik ve ticari ilişkilerin yeniden gözden geçirileceği belirtildi. DEİK dış ticareti tartıştı TOBB: Kararlarda bizi dışlamâyın Ekonomi Servisi - Dış ekonomik ilişkilerin masaya yatınldığı toplantıda TOBB Başkanı Fuat Miras, hükümeti ekonomik kararlarda özel sektörü dışanda bırakmakla suçladı. Dış Ekonomik Uişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen "Dış Ekonomik tlişkilerdeki Darboğazlar ve Gelecek Dönem Beklentileri" konulu çalışma topiantısı Istanbul'da gerçekleştı. TOBB ve DElK Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Miras, "Bizimle ilgili ekonomik kararlar alınırken, lütfen masanın bir tarafma da bizi orurrun" dedi. Bu konuda özel sektörün ısrarlı olduğunu ifade eden Miras, hükümete özel sektörün yaptınm gücü bulunduğunu hatırlattı. Fuat Miras, bu bakımdan hükümetten, önlerini açmasını, bürokratik 7' engelleri ortadan OBB Başkanı kaldırmasmı istedi. Dışişleri Bakanı tsmafl Cem ise Türkiye'nin 21. yüzyılda iki hedefi bulunduğunu belirtti. Bunlan, AB'nin tam üyesi olmak ve Avrasya bölgesinin belirleyici bir ülkesi olmak şeklinde sıralayan Gem, bu iki hedefin birbiriyle çelişen değil birbirini tamamlayan hedefler olduğunu \oirguladi. Gem bu konuda özel sektöre çok önemli görevler düştüğünü ifade etti. Çem, Ulusal Program'da hiçbır şekilde gecikmenin söz konusu olmadığını kaydederek Ulusal Program'ın AB ile ıstişare halinde kalındığmda, zamanında tamamlanmasınm mümkün olduğunu, olaym rayında gittiğini söyledi. Devlet Bakanı lunca Toskay da konuşmasında, hükümetin ekonomik ve sıyasi yüklerin üstesinden geldiğinı. istikrar programınm tek yönlü bir yol olduğunu ve geriye dönüşün mümkün ohnayacağını vurguladı. OBB Başkanı Miras, hükümet ekonomik kararlan ahrken özel sektörün de masanın bir tarafina oturtulması gerektiğini ve yaptınm güçlerinin olduğunu bildirdL