Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 OCAK 2001 PAZARTESİ 10 HAlJ.bi.K-L.Cjll. [email protected] Ermenilobisi yineatakta • WASHBSGTON (AA)-ABD'deki Ermeni lobisi, Tüıkiye'nin Enneni soykınmı hakkında kendi tezlerini Amerikan üniversitelerinde kabul ettirmeye çalıştığını savunarak Ermeni toplumunu Kongre nezdinde bu girişüne karşı çıkmaya çağırdı. Enneni Ulusal Komitesi Türkiye'nin bu amaçla her yıl milyonlarca dolar harcadığını, Amerikan burslannı da bu amaç için kullandığını savundu. Komite, ABD'deki Enneni toplumundan, Temsilciler Meclisi'ndeki eğitim komiteleri ve Eğitim Bakanlıgı'na mektup yazarak bu çabalara karşı yasal önlem ahnmasının talep edilmesi istendi. Hillary dinton tepkitopladı • VVASHEVGTON (AA) - New York'tan senatör seçilen 'fırst lady' Hillary Clinton'ın Kongre'deki hemcinsleriyle yapacağı ilk toplantısına bir saat geç gelmesi, eleştiri konusu oldu. Amerikan basınında yer alan haberlere göre Bayan Clinton, Beyaz Saray ailesinden olmanın verdiği alışkanlıkla esnek davranarak Demokrat Maryland Senatörü Barbara Mikulski'nin bûrosunda bir sûre önce yapılan toplantıya bir saat gecikti. Adının açıklanmasını istemeyen bir kadın senatör, "Hillary, komite toplantılannın kendisini beklemeyeceğini bilmeli, zamanında gelmeyi öğrenmeli" dedi. Mısıp'da 2 poüs öldürtüdü • KAHtRE(AA)- Mısır'ın güneyinde 2 polis, bir takip sırasında silahlı kişiler tarafından vurularak öldürüldü. Resmi haber ajansı MENA, Kahire'nin 320 kilometre güneyindeki Assuit kasabasında düzenlenen saldında bir polisin de yaralandığını, saldırganlann kaçüğını belirtti. Polisleri öldüren kişüerin Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek yönetimini devirmeye çalışan köktendinci gruplara üye olup olmadıklan bilinmiyor. Ülkenin güneyinde üslenen aşın dınci gruplar, saldınlannda genellikle polis, asker ve turistleri hedef alıyor.. EWmn saltbrı plamönlendi • MADRtD(AA)- Ispanya'nın Seville kentinde, bir araca yerleştirilen 100 kiloluk bomba etkisiz hale getirildi. Yetkililer, Bask bölgesinin bağımsızlığı için silahlı mücadele veren ETA örgûtû militanlanrun bombayı yerleştirdiği aracın Fransa'dan çahndığını belirlediklerini söyledi. Polis, isimlerini açıklamayan bazı kişilerin bomba ihbannda bulunduklannı, bunun üzerine aracın bulunarak bombanm etkisiz hale getirildiğini açıkladı. Cezayir'de şiddet süpüyor • CEZAYtR(AA)- Cezayir'de meydana gelen şiddet olaylannda, 2'si köktendinci militan, 5 kişi öldürüldü. Cezayir'de Arapça yayırnlanan Es Sahaf gazetesi, başkent Cezayir'in 300 kilometre güneyindeki dağlık Delfa bölgesinde, iki çobanın boğazlan kesilerek öldürüldüğünü yazdı. 2000 yılı AB başta olmak üzere bir çok konuda Türk dış politikasında önemli bir dönüm noktası oldu EKploıııashıhıen ıızıuı yıhANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Dış po- litikada temel hedeflerini AB'ye tam üyelik ve Avrasya'nın merkezi ülkesi olmak olarak belirleyen Türkiye için 2000 yılı önemli dö- nüm noktası oldu. AB üyeliğinin "yol haritasT niteliğindeki Kanlım Ortakhğı Belgesi'nin (KOB) oluştu- rulması ile üyelik sürecinde önemli bir dö- nemeç aşıhrken Yunanistan'ın belgeye koy- durduğu ifadeler ile Kıbns ve Ege sorunla- nnın çözümünde yeni adres AB oldu. AB'nin Türkiye'yi 2010 yılına kadarki genişleme planlarının dışmda bırakması, 2004'te üyelik hedefleyen Ankara'da soğuk duş etkisi yarattı. AB'nin AGSKçerçevesin- de NATO imkânlan kullanılarak oluşturula- cak Acil Müdahale Gücü'nün karar meka- nizmalanna Türkiye'yi dahil etmek isteme- mesinin yarattığı sıkıntı ise aşılamadı. 2000 yüında Türk dış politikasında yaşa- nan önemli gelişmeleT özetle şöyle: AB yolunda 2 ileri, 1 gerl: AB KO- misyonu'nun Türkiye'nın tam üyeliği için ön- celiklerini sıraladığı KOB'de Kıbns konusu- na siyasi kriterler arasında yer vermesi An- • Ankara, dış politikada güç bir yılı geride bıraktı. AB üyeliğinin 'yol haritası' niteliğindeki Katılım Ortaklığı Belgesi'nin oluşturulması ile üyelik sürecinde önemli bir dönemeç aşılırken birliğin, Türkiye'yi 2010 yılına kadarki genişleme planlannnı dışında bırakması, 2004'te üyelik hedefleyen Ankara'da soğuk duş etkisi yarattı. kara'nın sert tepkisine neden oldu. AB Par- lamentosu'nun sözde Ermeni soykınmı id- dialanm içeren bir raporu kabul etmesi ge- rilimi daha da arttırdı. AB Komisyonu Tür- kiye Masası Şefı Alain Servsıııtie'nin PKK'ye KOB için yazdığı ögrenilen yamt mektubu Ankara'nm sert protestosuna neden oldu. AB Dönem Başkanı Fransa'mn girişim- leri ve ABD'nin de devreye girmesi sonu- cunda KOB'de Yunanistan'm istemleri ve Türkiye'nin uyanlan arasında orta yol bu- lunması ile Nice Doruğu öncesinde ilişkiler rahatladı. Yunanistan'ın isteği yönünde Kıb- ns'ın yanı sıra Ege konulannın çözûmü de belgeye girerken bunlar Türkiye'nin kabul edebileceği şekilde "GüclendirflmişShasiDi- yalog ve Siyasi Kriterier" başlığı altında sı- ralandı. Başbakan Bülent Ecevit, doruğun ilk günkü Avrupa Konferansı bölümüne ka- tılarak "AB aile fotoğrafina" girdi. Nice Doruğu'nun ilerleyen günlerinde AB üyelerinin birliğin 2010 yılına kadarki geniş- leme planlanna Türkiye'yi dahil etmemesi, 2004 yılında üyeliği hedefleyen Ankara'da bir kez daha soğuk duş etkisi yarattı. Dışiş- leri ve savurima yetkililerince yapılan de- ğerlendirmelerde AB ile ilişkilerde yeni bir strateji geliştirümesi ele alındı. Hükümet or- taklannın doruğunda yapılan değerlendir- mede katılım ortaklığında yer alan beklen- tilerin karşılanması durumunda dahi tam üyeük konusunda şüphe olduğu belirtilerek bu nedenle kamuoyunda acil beklentüer ya- ratmamak amacıyla Ulusal Program'ın ta- mamlanması ve uygulanmasının gecikebile- ceği mesajı verildi. Yunanlstan İle yeni rota: Türk ve Yu- nan dışişleri bakanlannm 1999 yüı sonun- da başlathklan diyalog süreci, turizm ve kül- tür gibi alanlarda imzalanan 9 anlaşma ile ilk meyvelerini verirken güvenlik ve Ege so- runlan gibi esaslı konulann görüşülmesine geçilemedi. Diyalog süreci çerçevesinde, 1962 yılın- dan bu yana ilk kez bir Yunan dışişleri ba- kanı Türkiye'ye resmi ziyarette bulundu. Türk topraklannda gerçekleştirilen NATO tat- bıkatı sırasında yaşanan gerginlik üzerine Yunanistan taJbikattan çeküdi. Yunanistanpar- lamentosunun imzalanan işbirliği anlaşma- lanm onaylamayacağı bildirildi. Yunanistan'm KOB'de Kıbns ve Ege ko- nulan ile azınlık haklan konulânnda bağla- yıcı ifadeler konulmasındaki ısran ilişkiler- de rahatsızhğa neden oldu. Fransa'mn giri- şimleri ve ABD'nin de devreye girmesi ile KOB'de yoruma açık ifadelerin kullanılma- •rranT^.r.^.Yi^iniT.r.^^ Ydnı başağnsı: Ermeni savlarıANKARA (Cumhuriyrt Bürosu) - Türk diplomasisinin 2000 yılındaki en önemli başağnsı ücüncü üİkelerin par- lamentolannda hızla yayılan sözde Enneni soykınm savlan oldu. Türki- ye'nin yakın müttefıki, "stratejikor- tağı" ABD'nin Temsilciler Mecli- si'nden son dakika müdahalesiyle geçmesi önlenen sözde Ermeni soy- krnm savlan Israil, Fransa, tngiltere, Italya, Isveç, Hollanda, Iran ve Avru- pa Parlamentosu'nda da gündeme gel- di. Ermenistan'ın diasporası aracılı- ğıyla üçüncü Üİkelerin parlamentola- nnı Türkiye'yi sıkıntıya sokmak için kullanması zaten soğuk olan Ankara- Erivan ilişkilerini gerilimli bir ortama soktu. 21. yüzyıla Helsinki Doruğu'ndan aldığı ivmeyle hızlı giren Türkiye, do- ğu komşusu Ermenistan yönetiminin yavaş yavaş örerek geliştirdiği politi- kası karşısında sıkmtılı dönemler ge- çirmek zorunda kaldı. Türkiye'nin son derece duyarh olduğu Ermeni soykı- nm savlan, en dost hatta stratejik iliş- kilerin sürdürüldüğü ülkelerde bile en üst düzeyde gündeme geldi. Ermenis- tan'm sertlikten yana Devlet Başkanı RobertKoçaryan'ın geliştirdiği poli- tika, Ermeni diasporasının başta ABD olmak üzere önde gelen Batılı ülke- lerde söz konusu savlan parlamento- lardan geçirmek ve Türkiye'yi "soy- kuuna" bir ülke statüsüne sokmak yönünde oldu. Ancak bu politikanın bu kadarla kalmayacağı. ikınci asama- da Türkiye'den tazminat alınması, son olarak da toprak istemlerinin günde- me geleceği Ermenistan'dan gelen ha- berler arasmdaydı. Clinton son anda yetişti Koçaryan'ın hedefı, Ermeni dias- porasının en güçlü olduğu ülkeler ara- smda yer alan ABD'de yaşanan baş- kanlık seçimlerini de kullarak soykı- nm yasasını Temsilciler Meclisi'nden geçirmekti. Yıl boyunca 9 eyalette soykınmı tamyan tasanlan kabul et- tiren Ermeni diasporası, Temsilciler Meclisi'nde önce Insan Haklan ve Uluslararası Operasyonlar Alt Komi- tesi, sonra da Dış İlişkiler Komisyo- nu'ndan tasanyı geçirmeyi başardı. Stratejik ortak olmasına karşın böy- Çeşhii ülkekrdeki Ermenilerin geçtiğimiz yıl düzenlediği eviemlerde, bazen Türk bayrağı da yakıkü. le bir tasanmn Temsilciler Meclisi Genel Kurulu'ndan geçerek yasalaş- masına göz yummayacağını belirten Ankara, VVashington açısmdan çok önem taşıyan Bağdat ile ilişkileri ge- liştinne yönünde aldığı kararlan ya- şama geçinneye de bu süreçte başla- dı. Erivan'a karşı ise daha sert olaca- ğının mesajlannı veren Ankara, ilk aşamada vize uygulamasmı yaşama kaldı. Ancak Hastert, bu tasannın ye- ni yönetimin seçihnesinin ardmdan 2001 yılrnın başlanndan itibaren ye- niden Temsilciler Meclisi'ne getirile- ceğini açıklamayı ihmal etmedı. Ancak soyİcınm iddialanmn ABD'de bu kadar üst düzeyde kabul görmesi, diğer ülkelerdeki Ermeiıi- leri de cesaretlendirdi. Enneni dias- porasının kalelerinden olan Fransa'da Soykınm tasansı Italya'da, Fran- sa'da yaşanan sürece benzer şekilde gelişti. ttalyan Meclisi'nde 1998 yı- lından beri gündemde olan soykınm tasansı, 2000 yılı Kasım ayında ka- bul edildi. Italyan Meclisi, Solun De- mokratlan Partisi Meclis Grup Baş- kanı Fabio Mussi'nin Avrupa Parla- mentosu tarafından Türkiye ile ilgili alınan kararlara atfen sunduğu tasa- rürkiye'nin yakın müttefiki, 'stratejik ortağı' ABD'nin Temsilciler Meclisi'nden son dakika müdahalesiyle geçmesi önlenen sözde Ermeni soykınm savlan, Israil, Fransa, Ingiltere, Italya, Isveç, Hollanda, îran ve Avrupa Parlamentosu'nda da gündeme geldi. geçirdi. Türkiye'nin ABD'ye yönelik diplomatik girişımlen sonucunda ABD Başkanı Bfll Ointon, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Henry Shelton, Dışişleri Bakanı Madekirıe Albright ve Savunma Bakanı VVflfiamCohen'ın Temsilciler Meclisi Başkanı Dennis Hastert üzerinde yoğun birbaskı kur- duklan görüldü. Sonunda Hastert, ta- sanyı, kabul edilmesi büyük olasılık olarak görülen Genel Kurul'da görü- şülmeden geri çekmek durumunda da benzer bir yasa Senato'ya geldi. Fransa Meclisi'nde 1998 yılında ka- bul edildikten sonra Senato'ya gelen, ancak Türkiye'nin tepkisi üzerine son iki yıl içinde askıya alınan Enneni soykınmı tasansı, kasım ayında Se- nato'da kabul edildi. "Bireysel giri- şnnler" çerçevesinde kabul edilmesin- den dolayı yasalaşmadan tekrar Mec- lis'e gönderilen tasan, 2001 yılında da Türkiye-Fransa ilişkilerini etkile- meye devam edecek. nyı kabul etti ve Italyan hükümetine, "Avrupa Pariamentosu'nun aldığı ka- rarlarm destekienmesi ve Türkiye De Ermenistan arasuidaki anlaşmaztık- lann giderilmesi için çahşmalaryapıl- ması" çağnsında bulundu. ABD'de ve Fransa'daki gelişmele- re koşut olarak Avrupa Parlamento- su da "AB'yetam üyeîik yolunda Tür- kiye tarafindan aolan adımlar" ko- nulu raporuyla birlikte Enneni soykı- nmı iddialannı içeren değişiklik öner- gesini 213 ret oyuna karşılık 234 oy- la kasım ayında kabul etti. Bu süreç- te Kızıl Dany olarak bilinen Daniel Cohn-Bendh'ın sürekli değişken tu- tumlar izleyip farklı açıklamalar yap- ması ilgi çekti. Cohn-Bendit, Türki- ye'nin girişimleri üzerine özür dile- yip önergeyi geri çektiklerini açıkla- dıktan birkaç gun sonra yapılan oy- lamada kabul oyu verdi. Bu durum, AB ile ilişkilerde geçilen zorlu dönem- de Türkiye açısından önemli bir so- run oluşturdu. AB Dönem Başkanlığı'nı 1 Ocak 2001 'den itibaren yürütecek olan Is- veç'in parlamentosu, Ermeni soykı- nmı iddialanm içeren birraporu31 Mart'ta kabul etti. Türkiye-İsrafl geı^HÜiği Avrupa dışındaki soybnm savlan ise Israil ve lran'dan geldi. Israil Eği- tim Bakanı Yossi Sarid Israil'deki Er- meni toplumu tarafından 4 Nisan'da düzenlenen " Ermeni sovkınnunıan- ma günü"nde, soykınmın okul kitap- lanna konuhnasmı önereceğini söy- ledi. Israillı bir bakanın ilk kez bu tür bir törene katılarak Ermeni tezlenne destek veren bir konuşma yapması ve ardından Adalet Bakanı Yossi Beiünın de bu sözleri desteklemesi, Türkıye- tsrail ilişkilerinin genlmesine neden oldu. Iran'da ise Meclis'teki Enneni mil- letvekilleri, hazıriadıklan sözde Erme- ni soykınm tasansını, sözde soykın- mın yıldönümü olduğunu iddia ettik- leri 24 Nisan 2001 tarihinde meclise sunmayı planladıklanm açıkladılar. Ingiltere'nin önemli gazetelerin- den "Independent", kasım ayı sonla- nnda yazan Robert Fisk'in kaleme aldığı bir yazıyla, 1915 yılında yapıl- dığı öne sürülen soykınmın u muüa- kafanınmag gerektiğT yolunda kam- panya başlattı. Kampanya, Türki- ye'nin Londra Büyükelçisi Korkmaz Haktanır'ın da girişimleriyle başan- sızlıkla sonuçlamrken, Ingiliz Hükü- meti, Enneni lobileri tarafından ya- pılan baskılara rağmen, 27 Ocak'ta ilk kez resmi olarak yapılacak "s«jy- kuım kurbanlannı anma günü"ndc Ermenilerm de anılması isteklenni reddetti. sı ile sağlanan uzlaşma hem Atina hem de Ankara'yı memnun etti. Türkiye- Yunanis- tan yakınlaşmasının iki miman olan Cem ve Papandreu, ABD'nin The East West Insti- tute adlı kuruluşun, birleşik ve banşçı bir Av- rupa inşa etme yolunda gerçek liderlik gös- teren devlet adamlanna verdiği " Yüın Dev- let Adamı" ödülüne değer görüldüler. KlbriSta İklll klSkaÇ: AB nın Türki- ye'nin üyeliği için Kıbns sorununun çözü- münü koşul olarak öne sürmesinin hemen ardından BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın dolaylı görüşmelerin 5. tunında Rum tezle- rine dayalı çözüm planını taraflara iletme- si Ankara'da "Kıbns'ta ikiM kıskaç" değer- lendinnelerine neden oldu. Ankara, An- nan' ın yaklaşımına sert tepkı gösterdi. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, dolaylı gö- rüşmelerden çekilme karan aldıklannı açık- ladı. Orta Asya'da gerçekçi politika: 1990'h yıllarda Kafkaslar ve Orta Asya'ya büyük umutlarla grren Türkiye, yanlış poli- tikalar nedeniyle bölgeyi yeniden Rusya'ya kaptırma lehlikesi ile karşılaşınca yaklaşımı- m değiştirdi. İlk yılardaki "kardeşlikbağlan'' düşün- cesinin yerine ilişkilerin kurumsallaştınlması ve gü- venlik boyutunun eklen- mesi temelinde yeni poli- tika geliştirildi. Cumhur- başkanı AhmetNecdetSe- zer'in de desteklediği ye- ni politika olumlu sonuç- lannı hemen verdi ve Öz- bekistan ile soğukluk dö- nemi son buldu. New York'ta düzenlenen BM Milenyum Zirvesi, Türkiye ile Orta Asya ül- keleri arasındaki yeni bir dönemi başlattı.İranilezor diplomasi: İran Dışişleri Bakanı KemalHarrazi'nin Ankara ziyareti ile aynı gün gerçekleştirilen Hizbullah operasyonu, ilerleyen gün- lerde Türkiye'de gerçek- leştirilen birçok terör eyle- mi ve suikastta İran bağlan- tısını ortaya koydu. tran'da- ki refomncu yönetim ile ra- dikaller arasındaki güç mü- kara, tepkisinde ölçülü dav- ranmaya özen gösterdi. Içişleri Bakanlığı'nca ha- zırlanan dosyalar Tahran yönerimine iletildi. İran ise tüm iddialan ve bunlan gö- rüşmeyi reddetti. Suriye İle yeni sayfa: AbduUah Öcalan'ın Suri- ye'den çıkanlmasının ar- dından Şam ile ilişkilerde yeni bir sayfa açıldı. Cum- hurbaşkaru Sezer'in D let Başkanı Hafiz Esa cenaze törenine k" f " yaptığı jest büyü nuniyet y ilişkileri^. verecek,_ ler £ decalışı Cumhuriyet k i t a p 1 a r ı Erdoğan Aydın NASIL MÜSLÜMAN OLDUK? Nasıl Müslüman olduğumuzu genellikle sormadık kendımıze. Çûnkû "dın ve hıdayet aşhyla", kendilığınden Islâmıyeti benimsedığımız yolunda koşullandırılmıştık. Oysa do^ııyu aradığunızda, Müslümanlaştınlma tarihimizin, insanı irkilten bir vahşet süreci olduğu soğuk gerçeğıyle karşılaşıyoruz. Bu sorunun aydınlığa kavoışturulraası. şenatçılığın temel toplumsal güçlerden biri olduğu günümüz Türkiye'sınde ber zamankiDden büyük bir ^ önem taşımaktadır. CumhurtYct Çağ Pazariama A.Ş. Türkocağı Cad. No:39/41 * kitap kulûbü (34334)Cağaloğlu-istanbul Tel: (212)514 01 96 Cumhuriyet k i t a p 1 a r ı Ergin Yıldızoğlu KOTU ŞONSUZDA GEZİNTİLER Ergin Yıldızoğlu, bu kitabında, bir cerrah titizliğiyle liberal demokrasi ve kapitalızmın, esasmda cerahat kaplı zaferi olarak nitelendirilen yarasına neşteri batınyor, küçük bir azınlık yaranna kurulmuş bu ekonoraik modelden kaynaklanan cerahatı ortaya çıkanyor. Hem de, "Kötü Sonsuz"un, ABD kapitalizminin ve egemenliğinin ıpliğini pazara çıkararak... CumhurtYğî Çağ Pazariama A.Ş. Türkocağı Cad. No:39/41 kitap kulûbü (34334)Cağaloğiu-lstanbul Tel: (212)514 01 96 Cumhuriyet k i t a p 1 a r ı Anıl Çeçen Atatûrk'ün Kültûr Kurumu HALKEVLERİ Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal birikiminin lcültûrel yanını ortaya koyan bu eserin, genç kuşaklar ve Türk kamuoyunun, cumhuriyet tarihımizi günümüz koşullannda yeterli bir düzeyde değerlendirebilmeleri için bir başvuru kaynağı olacağı açıktır. Cumhuriyrt Çağ Pazarlama A Ş Türkocağı Cad. No:39/41 ^ kitap kutuEu (34334)Cağaloğlu-!stanbu! Tel: (212)514 01 96 k i Der.:Işık Kansj- Cunnhuri ARDEVbAN Bu kitap, yurtseveriik öiroB«cni AhmetTaner katledilişininbirincıyıhKa «adecepaylaştığım.acının küçütaesinı kolaylaştınnakımfcciyla değıl. Ahmet Iner Kıjla sevgisinin aradan geçen SIE- çinde nasıl harelendji,,,,! bir göstergesi oan_k yayımlanmakta.