Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 14 EYLUL 2000 PERŞEMBE
20. YILINDA 12 EYLIJL
Hukukcular
'Evren
öüonune
çıkarüsın'
ANKARA (Cumhurtyet
Bûrosu) - Turkıye Barolar
Bırlığı (TBB) Genel _
Başkanı Prof Eralp Özgen,
12 Eylül un uzennden
geçen 20 yılın ardından
"ölüın emirlerr verdığını
itıraf eden Kenan Evren'm
açıklamasını "Yargıyı bir
tarafa atıp tek kişınin emir
vermesiyle, olağanustü bir
dönem oba bile hukuka
aykm" dı>e değerlendu-dı
Darbecılen 'despot' olarak
tanunlayan Turkıye Insan
Haklan Vakfı Başkanı
Yavuz Önen, "Pınochet
gibi vargılanması
gerekijor'' dıye konuştu
12 Eylul darbesının lıden,
7 Cumhurbaşkanı Kenan
Evren, atv'nın oncekı gun
>ayımlanan ana haber
bultenınde An" Kırca'nın
sorulanm yanıtlarken
"darbe sürecinde MDii
Güvenlik konseyi
üvelerinden yonelebilecek
bir suikasta karşı, suikasûn
faillerinin mensup olduğu
siv asi hareketin cezaevinde
bulunan bütün üyeterinin
öldürülmesi karan"
aldıklanm soyledı
Kenan Evren'ın olum
emırlennı verdığını ıtıraf
ettığı açıklamalan,
hukukçular tarafından "12
Eyiül darbesuıin vahşet
manbğını icermesi
açısmdan önemli itiraflar"
olarak değerlendınldı
Hukukçulann Evren'm
açıklamalanna ılışlun
goruşlerı şoyle
Eralp Özgen (TBB
Başkanı): Boyle bır emır
tamamen hukuk dışıdır
Eğer boyle bu- suıkast
haben geldıyse sanıklar
yakalamp yargıya çıkanlır
Yargıyı bır tarafa atıp tek
kışının emır vermesiyle,
olağanustü bu- donem olsa
dahı hukuka aykınlıktır,
yapılmaması lazımdı 'Wır
emri verdim, öldürün'
demek, ancak aşıret
ıdaresınde söz konusu
olabılu- Hukuk devletmde
olamaz
Hakkı Suha Oka> (\nkara
Barosu Başkanı): O
donemm hukuku yoktu kı
Bu tur dönemlerde
doğaldır kı darbemn
egemen guçlen hukuk dışı
talımatlar venrler, çunku
hukuk v/ok
Yavuz Onen (Tfirtdye tnsan
Haklan \akfi Başkanı): 12
Eylul rejımı
sorgulanmadan, bu rejımı
uygulayanlar yargı onune
çıkanlmadan,
demokratıkleşme olamaz
Temel hak ve ozgurlukler,
ınsan haklan dedığımız
alanda bu- ıyıleştırme
olanağı yoktur O nedenle
Turkıye'nın de Portekız
gıbı otonter mılıtanzmın
kalmtılanm temızlemesı
lazım tspanya gıbı faşıst
rejımın butun organlanyla,
kurumlanyla temızlenmesı
surecmı yaşaması lazım
ttalya gıbı gladyosunu
bulup çıkarması lazım
Kaldı kı, bızım gladyo
ekranlarda dolaşıyor
Pmochet gıbı yargılanması
lazım bu adarmn
Nevzat Helvacı (Tûrkiye
İnsan Haklan Kurumu
Vakfi Başkanı): O donemde
hedef 650 bın kışı Bu
kadar kışı oldürülecek. Bu
tam bu- kathamdır Suıkast
ışme kanşıp kanşmamanın
onemı yok, bu msanlar
ışlemedıklen suç ıçm
cezalandırılmış olacaklar
Ustelık cezalandıran da
yargı orgam değıl, 5 kışılık
bırcunta Butam
anlamıyla faşıst bır
yaklaşımdır Nazı dönemı
Almanyası'nda da buna
benzer olaylar yaşandı
Boylece EvTen şecaat arz
etmış oluyor
Ali Ersin Gûr (Çağdaş
Hukukçular Derneği
Başkanı): Evren'ın suç
ışledığımn ıtırafıdır
Savcılann derhal harekete
geçmesı gerekıyor Bu
konuşmasını ıhbar olarak
algılayıp Evren hakkında,
cmayete teşvık ve
cmayetten dava açılması
gerekıyor Kendısıne
yakışanı yaptı
12 Eylül darbesinin 20. yılında sağlık açısından gelinen nokta iç açıcı görünmüyor
Sagbk hizmetLeri yökertilcli
Dr.ATASÖYER*
1 ^ Eylül darbesınden son-
/ / ra sağhkta yaşanan ge-
-L Â* lışmelere dün kaldığı-
mız yerden devam edıyoruz
9 Sağhğmdaıçınde olduğu alan-
lan etkıleyen 1980 sonrası değı-
şıklıklennden bın de, kamu malı-
yesı polıtıkalannda olmuştur Bu
bağlamda "devietin küçütoülmesi,
dışa açık bir ekonomık nıalı yapı-
bnmanndestddenmesı,devlet ağr-
hkta boluşum dinamıkienne geçiş"
tercıhlen on plana t,ıkmıştır Dev-
letın kûçultûlmesı, devletın doğ-
rudan gınşımcı olarak gırdığı KÎT
modehnden vazgeçmesı, kaynak
toplayan ve dagıtan bır bınm ola-
rak bütçe aracılığı ıle mudahalesı-
nın gıderek ışlevsız hale gelmesı,
mal ve faktor fıyatlanna doğrudan
mudahale ıle ekonomık yaşamı et-
kıleyen kurallann oluşrurulması
alanındakı yasal/kurumsal düzen-
lemelen gevşetmesı şeklınde sey-
retmıştır ÖzellıkJe butçe alanında
yaşanılan değışıklıklenn bızı daha
fazla ılgılendırdığını duşunüyo-
rum 1980 öncesı butçe harcama-
lan ıçınde, ağırlığını personel har-
camalannın oluşturduğu can har-
camalar kalerru yuzde 66 2 oranın-
dayken 1980 sonrası gıderek gen-
lemış, 1996'dan ıtıbaren yuzde
40'larmalanaduşmuştur Bununan-
lamı, sağlık personelının de ıçınde
olduğu kamu çakşanlannın emeğı-
nındahaucuzakapatılmasıdır Ay-
nı donemde, bütçeharcamalan ıçın-
de yatınm harcamalannın payı ne-
redeyse 2/3 oranında genleme gos-
termıştr Bu arada, kamu özel fon-
lan, dönersermaye uygulamalan ve
yerel yönetımler aracılığı ıle yapı-
lan yatınmlann artması üe bır yuk-
selme gosterse de reel kamu yatı-
nmlan 20 yıl boyunca sûreklı \e dû-
zenh olarak genlemıştır
Kamu yatınmlan
10 Dışa açık bır ekonomıyege-
çümesı çerçevesınde, kamu yaü-
nmlannın profılı değıştınlmıştır
Yatınmlarda ağırlık ımalat sanayı-
ınden haberleşme/ulaştırma ve tu-
nzm gıbı hızmet sektorlenne kay-
dınlmış, eğıtım ve sağlık gıbı ın-
sanı sermaye yatınmlanna gere-
kenönemverdmemışnr Teşvıkle-
rm de hızmet sektörune kaydınlma-
SL, bu alanda özel yannmlan artür-
mıştir Emek-sermaye arasındakı
bölüşum ılışkılen, reel ucretlenn ve
çıftçının elıne geçen fîyatlann aşın-
dmlması ve vergı gelırlen ıçınde da-
ha adıl olan dolaysız vergılenn ağır-
lığının, adaletsız dolayh vergılerle
yer değışnrmesı yolu ıle emek aley-
hme bır gelışme göstermıştır Ka-
mu hızmetlennde de ağırlık, serma-
yenın üıtıyaçlan doğrultusundaka-
musal altyapı yatınmlanna kaydı-
nlmış, kamu fonlan destekleme
amacı ıle belırh sermaye gruplan-
na aktanlmış, eğıtım ve sağlık da-
hıl kamusal harcama kalemlen ku-
çültûlmüştur, talebı karşılayamaz
hale geünlmışür
Devlet yapısında
değlşllcllk
11 Ekonomık değışıkhklennya-
nı sıra, devlet yapısında da koklü
değışıklikler yaşanmışnr 1980 son-
rasında Bu yapılanma, tıpkı eko-
nomık değışıklıklerde olduğu gıbı
uluslararası bağlantılı sermayenın
çıkarlan doğrultusunda olmuştur
Bır yandan tekelleşme, devletın da-
ha fazla desteğı ıle gelışırken dığer
yandan uluslararası sermayenın ta-
şeronluğunu "uteaMc" olarakyan-
sıtan yenı bır gelışme olmuştur
Anadolu Kaplanlan ya da KOBİ'ler
Emekkesımınde ıse ücretlerde duş-
me, kazanılmış haklann gaspı, ış-
sızlığın artması, sendıkalaşma ora-
nında duşme gıbı olumsuzluklar
yaşanmıştır Bu gehşmelen sağla-
yabılmek, ekonomı yonetımının,
denehme ve eleştınye kapalı bır
şekılde, klasık devlet sıstemının dı-
şına çıkanlması ıle mumkun ol-
muştur Surecın dort temel unsuru
vardır, kanun hükmunde karama-
meler, fon sıstemı, prensler, Hazı-
ne ve Dış Tıcaret Musteşarlığı'nın
ekonomı bürokrasısınde öne çıkma-
SL Kanunhukmünde kararnameler,
yasama sıstemınde kanunlann ye-
nne geçmeye başlamış ve
TBMM'nın devre dışı bırakılması
ıle eleştn/denetım sureçlennın dış-
lanması sağlanmıştır Fon uygula-
ması ıse geleneksel butçe sıstemı-
nı de\Te dışı bırakmışnr Daha çok
butçede şekıllenen ulkenın malı
görüntusu gıderek artanveyone-
tımı denetım dışı ellerde yoğunla-
şan fonlarla bulanıklaştınlmıştır
Ulkenın geleneksel burokrasısı ıçın-
de yetışen, tum kadrolaşmaya kar-
şın ulusal tonu ağır basan ve dene-
tım sureçlennde hesap verme ge-
leneğı ıle yetışen burokratlar yen-
ne, çıft pasaportlu ve vıcdanı (ve
cüzdanı) emperyahst odaklarabağ-
lı prensler devreye sokulmuştur
Bu ulusun seçılnüş temsılcılenne
ve demokratık kuruüanna değıl,
kendılennı şekıllendıren uluslara-
rası malı odaklara hesap vermeye
güdulü yenı burokrat turunûn dev-
reye sokulması, geleneksel burok-
rasıdekı teknık kadrolann tasfıye-
sı anlamına da gelmıştır Ortadakı
boşluğun, artık teknık ışler yap-
mak zorunda olmavan dıncı ve mıl-
hyetçı kadrolarla doldurulması yo-
luna gıdılmıştır Hazıne ve Dış Tı-
caret Musteşarhğı'nın kurulması,
TBMM - hukumet - Mahye uçge-
nınde daha denetlenebılır olan eko-
nomı yönetun sıstemının, yurüt-
menın en başındakılerle sınırlı sa-
yıda burokrata devTedılmesının adı
ohnuşnır
Yenlden sağlık
1 Son 20 yılda gerek ekonomı
alanında atılan adımlar, gerekse
sağlık alanında gundeme getınlen
yasal-yonetsel değışiklıklenn sonu-
cu kamu sağiık hızmetlennın ço-
kernlmesı olmuştur 1989-93 döne-
mındekı şışırme gelışme sonucu
yaşanan arnş dışında, sağlık butçe-
sı, oldukça duşük oranda se>Tet-
mıştır Yıne kamu yatınmlannın
genel olarak azalması ıle paralel
olarak, kamu sağhk yatuımlan da
genlemışhr Çahşanların reel uc-
retlennın genlemesınden daha faz-
la bır genleme duzeyını yaşayan
kamu sağhk personeh ve özelhkle
hekımler ek ış yapmadan geçıne-
mez hale gelerek ozel sağhk sek-
torunün ucuz emek pazannın büe-
şenı durumuna duşmuşlerdır
Koruyucu heklmlik
masettl
2 Kamu sağlık sektorûnün ço-
keraJmesı, bıryonu ıle koruyucu he-
kımlık hızmetlennın ıflas etmesı
şeklınde yaşanmışnr Su ve kana-
lızasyon gıbı altyapı yatınmlan gı-
derek kısıhrken Sağhk Bakanlı-
ğı'nın yaptığı koruyucu hekımlık
yatınmlan yuzde 1 'ler duzeyıne
genlemışor Kamu sağhk hızmet-
lenndekı genlemenın bır başka so-
nucu, zaten sınırlı sayıda olan sağ-
hk ocaklanrun halktan para alma-
dan ayakta duramaz dunima gelme-
sıdır Aynca, sağhk ocaklanrun aşı-
lama, gebe-bebek ızlemelen ben-
zen yaşamsal ışlev len de genleme
göstermıştır
3 Tedavı hızmetlennde yaşanan
durum ıse devlet-unıversıte hasta-
nelennın devlet butçesının yetersız-
lığı nedenıyle, doner sermaye ben-
zen araçlarla ayakta durabılrne nok-
tasına gelmesıdır 1989 sonrası üp
fakultesı hastanelennın gıderek dö-
ner sermayeye bağımh hale getınl-
mesı, bugun bu hastanelenn fiılen
ozel hastaneler gıbı çalışmasına,
üp fakultelennın de eğıtımden çok,
para geûren hızmet temellı kurum-
lara donuşmesıne yol açmışnr Dev-
let hastanelen ıse ozellıkle 1994
knzınden sonra, Sağlık Bakanlı-
ğı'ndan neredeyse çalışan maaşla-
nnın dışında para alamaz hale gel-
mışler, ışı dondurebıhneyı Yeşıl
Kart ağırhklı döner sermaye gelır-
len ıle yapar konuma duşmuşler-
dır 1994 sonrası, butçe veyatınm-
lann ıyıce lasılması, tum kamu has-
tanelennde pohklınık, yatan hasta
ve amelıyat sayüannın artışını da
duşurmüştur
özelle$tirme
4 Bu arada, neredeyse kamu
sağhk kurumlanna maaş dışında
bır para odenmemesı, bazı hasta-
ne hızmetlennın (ozellıkle destek
hızmetlennın) kamu hızmetı dışı-
na çıkanhnasını taşeron şırketle-
re, vakıflara devredılerek ozelleş-
nrümesını genrmıştır Bu durum
destek hızmeu veren kamu perso-
nelının ıstıhdamının gıderek azal-
tılmasıyla bırhkte seyretmıştır
5 Kamu sağlık kunımlannda
çalışan hekımlenn reel ucretlen-
nın genleölmesı, bır başka dına-
mıkle bırhkte yaşanınca, kendınden
ve çahşnğı ortamdan memnun ol-
mayan bırvasıfsız kıtle ortaya çık-
mışnr 1980yıhnda27bınolanhe-
kım sayısı, bugun 80 bını aşmış, np
fakultesı sayısı da -28'ı 1980 son-
rası açüan-47'yeyukselmıştır Ço-
ğunun altyapısı oldukça kotu olan
üp fakultelenmn açılması ve yılda
5000 cıvannda helam mezun edıl-
mesı, hekımler arasında var olan
eşıtsızlıklen daha da dennleşür-
mıştır Bır yanı ıle ulkenın "kay-
mak" tabakasına hızmet veren ve
Batı ulkelennde var olan teknolo-
jık duzeye sahıp bu ortamda hız-
met veren hekım kesımı ıle "öCeki
Türidye"ye gerek kamu, gerekse
ozel sağhk kunımlannda sınırh ko-
şullarda hızmet \ ermek durumun-
da kalan hekımler arasında, sade-
ce gelır anlamında değıl, statu, ya-
şam larzı, sosyal olanaklar vb du-
zeyde farkhhk artmıştır
özel saflhk pazarı
6 MGK donemınde uygulama-
ya sokulan, ozel sağhk sektorunun
teşvık kapsamına ahnması, ANAP
donemı boyunca desteklenerek ka-
mu fonlan elıyle desteklenen bır
özel sağlık pazanyaraölmıştır Te-
mel olarak, pahalı-gelışmış tıbbı
teknolojıye dayanan, otelcılık hız-
metlen luks olan sağlık pazan, ka-
munun seçenek olmaktan çıkanl-
ması ve kamusal guvenlık sıstem-
lennuı fon aktanrıası ıle yaygın-
laşmışür Insanlann kamu sağlık
hızmetlenne ulaşamaması ya da
ulaşnğında ıstedıklen duzeyde hız-
met alamaması, cepten sağlık har-
camalannı arttınruştır Teknolojı
odakh bu gelışme, ulkedekı kaynak-
lann yurtdışına akmasına yol açan
tıbbı tıcaretı yukselünıştu- Ozel
sağhk sektorû, henüz buyuk serma-
ye ıstemlen ılgıyı göstermese de,
onemh bv büyüklüğe ulaşmıştır
7 Sağhk Bakanhğı, ozellıkle
cumhunyetın ılk donemlennde ol-
dukça ışlev sel ve teknık bınkımı
yuksek sayılabılecek bırkunım ola-
rak one çıkmasına karşın, dev letın
yenıden yapılandığı son 20 yıl bo-
yunca önemli ölçude ışlevsızleş-
mıştır Gıderek kısıtlanan Sağlık
Bakanhğı butçesı, maaş odemele-
nnın otesınde bıranlam U%de etmez
hale gelmıştır Teknık gonınen yö-
nu, Dunva Bankası ıle anlaşmaçer-
çevesınde oluşturulan Sağlık Pro-
je Koordınatorluğu ne, teknık ışle-
n de geleneksel bakanlık burokra-
sısı yenne '^ıroje prensteri"ne ak-
tanlan Sağlık Bakanlığı, para ye-
tersızlığı ortamında, hıçbır teknık
bınkımı olmayan sıyasal kadrolar-
la dolduruldu Parasal ıhşkıler de
daha çok doneT sermaye ıle ışlen-
nı donduren sağlık kurumlannın
ve ıdan bınmlenn ıhalelenndekı
rant boluşumu şekluıe burundu
Böyle bır kurumun başında oturu-
yor olmak, hahyle hıçbır şey yapa-
mamak anlamına geldığınden, "iş
yapargörünme"amaçlı "şov"lar dı-
şında bır seçenek kalmamaktadır
Toplumsal yoksullaşma
8 Halka yansıvan ıse gerek top-
lumsal yoksullaşmanın, gerekse
sağlık hızmetlennden yararlanma-
da yaşanan yoksunluğun getırdığı
eşıtsızhklerdır Neredeyse toplu-
mun 1/3'unun sosyal guvencesı
yokken, once Fak-Fuk-Fon ıle son-
ra Yeşıl Kart ıle eksıkhk gıdenlme-
ye çalışıldı Ama 20 yıldır ddler-
den dûşmeyen Genel Sağhk Sıgor-
tasıgerçekleşemedı Ustehk,Dun-
ya Bankası dayatmalan sonucu var
olan sosyal guvenlık sıstemlen,
özelhkle SSK çokerülmeye devam
edıldı
Gehnen noktada, yırmı yıhn oze-
ü boyle' 12Eylul'un20 yümda sağ-
lıkta alınan mesafe, hıç ıç açıcı de-
ğıl Onemh olan, 80'le başlayan
surecı tersıne çevirmek Umutlave
guçle
BİTTİ
(•) Halk Sağlığı Lzmanı Dokuz Eylûl Onı
Tıp Fakultesr Halk Saglığı Anabılım Dalı Og
retım Lvesı
KAYNAKLAR
1 Belek 1 So)er A Sağlılcta Özelleştırme
Sonın Ya>m!an 1995
2 Guler B \ Yenı Sağ ve Devletın Degışı
mı TODAİE 1996
3 Kılıç B Savek, 1 Mezunıyet Öncesı Tıp
Eğıtımı Raponı 2000 TTB \ ayını 2000
4 Ojan O Sos>al\ardımlaşmaveDayanış
mavı Teşvık Fonu VTOB 1989 1 1989
5 Oyan O Turicı>e Ekonomısı Nereden Ne
reye'', Imaj Yayıncılık 1998
6 Petrol tş, 20 Başlıkıa 2000 Butçesı Petrol
Iş Araştırma Servısı Aralık 1999
7 Sağhk Hızmetlen Temel Kanunu 1987
8 Soyer A, Darbe Lıberalızasyon ve Sag
lık Turitıye Fptografi (1980-1995) 1996
9Şemın.S Clkemızde Sağlık Mevzuatı \e
Sağlıkla llgılı Pohtıkalann Genel Değışım Dı
namıklen Hekım\e Vaşam Sayı2 1992
10 TTB Sağlıkta Gundem Hericese Eşıt Fır
satmı'
>
Sert)estPıvasaEgemenlığınıı'
)
1992
PERŞEMBE
ORHAN BURSALI
12 Eylül, Öncesı ve
Sonrası
"12 Eylül= Asken Darbe" denklemı saçmalığın
en saçması gelıyor bana
Özelhkle kolaycı ve ezbercı aydınlar, medyanın
yuzde 99'u, sadece asken darbeyı ve sonrasını
gormeyı tercıh edıyor
Ecevit nasıl goturuldu Demirel kızıp paltosu-
nu nasıl attı ve eşının makyaj çantasını nasıl taşt-
dı Erbakan ne yaptı vs
Esas olan darbe oncesıdır
Darbeye nasıl ve nıçın gelındığıdır
Darbe ortamının hazırlanmasında kımlenn katkı-
sı vardır
Ana soru, darbe oncesındekı kaos ortamını
kımlenn ve nasıl tırmandırdığıdır
Darbecılen yargılamak dıleğı, darbe öncesı ka-
otık ortamın, sıyası ortamının ve sorumlulannın da
soruşturulmasını kapsamazsa, Turkıye sıyasetı
geçmışten hıçbır ders çıkartamaz
• • •
Darbeyı getıren kaos, tek boyutlu, tek gırdılı ve
tek yonlu yaratılacak bır ortam değıldır
Kaosun oluşması ıçın, sıstemı oluşturan hemen
hemen butun elemanların veya parçacıklann du-
zen dışı ve kuruluş amacı dışına çıkması gerekır
Bu açıdan bakarsak
• 12 Eylul öncesı sıyası ıktıdarlan, ekonomıyı
tam anlamıyla çokertmıştı Donemın lıderlennden
Demırel'ın "70 sente muhtacız" doğru sozunu ta-
nh hıçbır zaman unutmayacaktır Turkıye, ampul
ve Sana yağını karaborsada bıle bulunamayacağı
bır ulke durumuna duşurulmuştur Çokmuş bır
ekonomıye ıse çok doğal olarak devietın yağma-
lanması eşlık etmıştır
• Ulkucu kesım, en buyuk tanhı fırsatı yakala-
dıklannı, darbe ıle veya darbesız ıKtıdara gelebıle-
ceklennı duşunuyor ve kaotık durumun yaratılma-
sında başrolde oynuyor ve oynatılıyordu
• 'Solcu" çeteler de, sılahlı mucadele ıle "daha
1yı bır dünya kurabıleceklen" açmazındaydılar ve
kaosun tırmandınlmasında doğrusu çok lyı kulla-
nıldılar
• Turkıye'nın sıyasetını belırleyen ana unsurlar,
yanı ıktıdara yakın partı lıderlen, Demirel ve Ecevit,
dunya sıyaset tanhıne ders olarak geçecek bır uz-
laşmazlık orneğı verdıler Duruma doğru teşhısler
koyup sıvıl sıyasetı kurtarma ve ortama egemen
olma konusunda en ufak bır çaba gostermedıler
Demirel "Mıllıyetçı Cephe" hukumetlen ıle sade-
ce teroru azdırdı
Tanhın unutmayacağı ve 12 Eylul oncesını belır-
leyen dığer bır gerçek de, yıne aynı lıdenn "Bana
mıllıyetçıler cınayet ışlıyor dedırtemezsınız" sozu-
dur
O sırada "mıllıyetçı" maşalar, boğma tellen ve
kahvehane taramaları ıle Turkıye tanhının en gad-
dar, en kanlı cınayetlennı ışlıyorlardı
• Devletın ve yabancı gızlı servıslenn orgutlen
(tabıı CİA ve kontrgenlla), kaotık ortamı doruğa tır-
mandırmak ıçın, doğrusu fazla zorlanmadı Bırkaç
buyuk ve onemh suıkast, kanlı pazar gıbı katlıam-
lar, bazı kentlenmızde mezheplen bırbınne kırdır-
ma operasyonlan ıle Genelkurmay'ın darbe yap-
ması ıçın yeterlı koşullan yarattılar
• • •
O doneme baktığınızda Demirel de Ecevit de,
kendılennı bu durumdan kurtaracak en lyı olana-
ğın darbe olduğu konusunda sankı fikır bırlığı ıçırv
deydıler
Başka ne umutlan, araçlan, sıyasetlen, projelen
vb vardı, doğrusu çok merak edıyorum
1
Bu nedenle, sıyası lıderlen, 12 Eylul darbesınin
en buyuk hazıriayıcılan arasında gormek yanlış ol-
maz
Acaba, sıvıl sıyaset doğru ve gereklı polıtıkalar
uygulasaydı, darbe olmaz mıydı sorusu, aynca bır
tartışma konusudur
• • •
Darbe öncesı yaşanan kaosun boyutu ve hac-
mı, darbe sonrası yururluğe konan programın şıd-
detı, zorbalığı, gaddarlığı, ınsafsızlığı ve alçaklığ»
ıle doğru orantılıdır
Yanı, 12 Eylulculerın bu Turkıye'ye duşman
programlannı uygulayabılmelen ıçın, 12 Eylul on-
cesının buyuk felaketlen yaşanmak zorundaydı
Bu buyuk kaos ve teror ortamı olmasaydı, Beşı-
bıryerdelerın ressam olanı (Bırı de dunyanın en
zengın hava generalı olmakla ovunmuştu
1
) "Içı-
mızden bırıne suıkast yapılırsa, yapanlann hapıs-
hanedekı taraftartannın hepsının oldürülmesı ıçın
emır verdim" dıyecek kadar gozukara, kanunsuz
olamazdı'
Bu ıtırafıyla devlet adamından çok ancak teror-
cubaşı olduğunu gosteren cunta lıden, 12 Eylul
surecınde Turkıye'ye yaptıklarına, kendılerınden
oncekı buyuk teroru mazeret olarak gosteremez
ve bugun çıftlığınde resım yaparak çekırdeksız
karpuz uretemez ve mutlu tavuk yumurtası yıye-
mezdı
• • •
12 Eylul'un donem sonrası ıçın en buyuk aıma-
ğanı, bırakın YOK'u moku bır yana, bır yandan ay-
nlıkçı hareketin teroru ve ote yandan şenatçılann
dalbudak sarması olmuştur Bu ıkı belayı atlatabıl-
mek ıçın Turkıye, butun varlığıyla çok buyuk be-
deller odemektedır hâlâ
12 Eylul, öncesı ve sonrasıyla, Turkıye Cumhun-
yetı'ne karşı yapılmış en buyuk ıhanettır
18 Şubat ıse 12 Eylul ıhanetının sonuçlannı, sa-
dece bır yonu ve boyutuyla dengeleme gınşımiy-
dı
Tanhın ve Turkıye'nın cılvesıne bakın kı, bu den-
gelemeyı yapması gereken ana sıyasetçıler, 12
Eylul oncesıne benzer bır bıçımde dengesızlıkle
uyumlu kalıyor ve durumu "beceremıyorlardı"..
obursalna bilimmerkezi.org.tr
Öğrencilerin eylemi bitd
• lstanbul Haber Senisi - Istanbul Yuksek
Öğremm Gençhğı ıle Yardımlaşma Derneğı'ne uye
20 kışılık oğrencı grubu, Terorle Mucadele Yasası
ve F tıpı cezaevlen uygulamasını protesto etmek
ıçın 3 gûn önce CHP Şışlı Ilçe Orguru bınasında
başlattıklan açlık grev me son verdı
F tipi cezaevi protestosu
• ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) - Ankara
Unıversıtesı Hucrelere Hayır Platformu uyesı
yaklaşık 50 kışı dun Ankara Sakarya Caddesı'nde
basnı açıklaması yaptılar Ilk olarak Yuksel
Caddesı'nde bulunan tnsan Haklan Anıtı onunde
toplanan grup burada bır sure oturma eylemi
yaparak "Hücre olumdur, ızın vermeyeceğız",
"Ulucanlar Burdur, Bergama, haydı sokağa, hesap
sormaya" sloganlannı attılar Platform üyelen daha
sonra ağızlanm bantlayarak Sakarya Caddesı'ne
doğru yuruyuşe geçtıler