Katalog

Cumhunyet k t 3 p i a KEMALİZM Anıl Çeçen f Cmnhurfyet K. kıtap kulubu ÇagPazaramaAŞ Tu ko ag ^ad NO39 41 34"34lCağaloğkj Istanfiul Tel (212)514 01 96 Cumhuriy7 7 . YIL SAYI 27371 / 250.000 TL (KDV,çmde) KURUCUSU Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI NAOİR NADİ (1945-1991) Cumhunyet AYNAN1N GERÇEĞİ "Resım Ejıtımı v<e Sanatta Karşılaşnta" Gülseren Südor ^ krtap kulubu Çağ Pazariama A Ş Turkocag Cad No 39 41 f34334)Cağalo§lu Istanbui Td 212 514 0' 96 14 EYLUL 2000 PERŞEMBE ABD ve Almanya'nın 12 Eylul planı Zorunlu kaçışın öyküsü S e v İ m l İ TOB DERve Devrımcı Yol'unondegelen ısımlerınden Ibrahım Seumlı Turkıve Bulgarıstan sınırını sahte pasaportla geçmeye kalkınca yakalanmış Ama Bulgartaratında Bırsurepasaportun gerçek olduğunu ıddıa eden Sevınılı, Işte smnkıler 100 metre otede Gıdıp pasaportun sahte olnıadığına daır belge getır" cevabını alınca kımlığını açıklamış GÜİtekİn GaZİOglU TOB DER Genel Başkanı Gultekın Gazıoğlu Turkıve'vı terk ederken kullandığı sahte pasaportun meslek hanesınde yazılı "serbest" ıfadesı yuzunden karşılaştığı sorunların o sırada surdurulen babalar operasyonundan kavnaklandıgını sonra fark etmış O z a n C e y h l i n Avrupa Parlamentosu Mıllehekılı Ozan Ceyhun, 12 Eylul ıle aglan donenıı ve gkış kararını nasıl aldığını anlattı Yeşıl polıtıkacı Pınochet'yı ornek gostererek hukuk devletının bunamış da olsa dıktatorlerden hesap sorması gerektıgını hatırlattı ve boyle durumlarda aklına once hep Evren'ın geldıgını soyledı Cumartesi Cumhuriyet ' te buper guç ABD Atganıstan ve Iran'dan sonra açıkça hegemonyal gucunu yıtırıyordu Boyle bır donemde Turkıye once 24 Ocak kararları ıle neolıberal bır kıskaca gıreceğını ılan ettı Bu kıskaca yapısal uyum polıtıkası etıketı de uyduruldu A 4 Ocak 12 Eylul'un ıktısat programıydı ve onceden ılan edılmesının anlamı burada yatıyordu Ankara, generallerın elınde ılerleyen bır sureçte Bonn'un yardımlarıyla ayakta kalabılırdı Turkıye ekonomısı, Bonn'un desteğı olmaksızın 24 Ocak surecını sadece VVashıngton'ın desteğıyle aşamayacağını bılıyordu Nıtekım gelışmeler bunu gosterdı 1 Â Eylul, Federal Almanya'nın desteğı olmasaydı ıstedığı yorungede gelışemezdı ABD çantada keklıktı" ama gucu yoktu Bonn ıse yukselen yıldızdı ve Turkıye ekonomısı Federal Almanya'dan soruluyordu Cvren ve arkadaşları VVashıngton'ın bu darbeye tarattar olduğunu zaten bılıyordu Nıtekım CIA gorevlısı Paul Henze, yıllar sonra "VVashıngton'ın tercıhının darbe yonunde olduğunu" bır kez daha tekrarladı O halde Tahsın Şahınkaya ' malumu ılam" ıçın degılse Bonn'a goz kulak olunmasını bır kez daha hatırlatmak ıçın mı ABD'deydı? Osman ÇUTSAY yazdı. Yarın Cumhuriyet 'te. Eylem planı yaşama geçiyor GDoğu'ya tophım projesi • Guneydoğu'nun kalkınması ıçın hazırlanan ve 107 projeden oluşan "Guneydogu Eylem Planı adım adım u\gulama\a konuyor Plana gore, bolgede gorev yapacak valılere 3 ya da 4 yıl 'gorev temınatı venlecek ust duzev gore\ e atanmak ıçın £ levdoğu da çalışma şartı getınlecek Araştırmalarda bolgedekı sorunlann temeltnde 'sosval' nedenlenn >attığı gonışune varıldı • 9. Sayfada Hukııkçulcır 'Evren yargı önüne çıkarüsın' • Hukukçular 12 Eylul darbesının lıderı b\ren ın ıtıraf ettığı olum emnnı 'vahşet olarak nıtelendırdıler Emır aşıretteolur \orumunu yapan hukukçular. "Pınochet gıbı yargılanması gerekıvor Mılıter kafalı adamların Furkıye sıyaset sahnesınden sıhnmesının gunu geldı dedıler • 6. Sayfada Kıbrıs Adadahızh gelişmeler yaşantyor • BM Genel Sekreten Annan ın, 'Kıbns ta taraflar eşıttır şeklındekı açıklaması Rum taratında tepkılere neden oldu KKTC de de faalıvetlen durdurulan Everestbank ın sahıbı Guzelvurtlu nun ulkeden kaçması konuşuluyor • //. Sa\fada ERBAKAN IN CEZASI ERTELENDİ • 9. Sayfada Karadeniz Bölgesi'ni tehdit eden varillerle ilgili gerçek 12 yıl sonra ortaya çıktı ZefanieyenskandalSınop \e çe\ resınde doğayı ve ınsan yaşamını tehdit eden zehırlı \anllen Karadenız'e kımlerın attığı tartışılırken Çevre Bakanı Fevzı Aytelan, gerçeğı 12 yıl sonra açıkladı Aytekın FP Samsun Mılletvekıh Musa Uzunkaya'nın soru onergesıne verdığı yanıtta, vanllenn 1987 yılı başında AKBAY-1 ve Conna ısımh gemılerle ltalya'nın Marıne dı C arara \ e Goıggıo hmanlanndan yola çıkarak Romanya nın Sulına Serbest Bolgesf ne göturuldüğunu soyledı Aytekın "Vanllenn buradan Temmuz-Ağustos 1988 tanhlerınde Italyan kjmyagerlenn kontrolu altında Panama bayraklı Turİc gemılenne yuklenerek Karadenız'e bırakıldığı kamtlarla tespıt edılmıştır" dedı CENGİZDEMtREL StNOP - Devletın, Sınop ve çevresınde doğayı ve ınsan yaşa- mını tehdit eden zehırlı vanllerı Karadeniz e kımlenn attığıru 12 yıldır bıldığı ortaya çıktı Çevre Bakanı Fevzi Aytekin, "İtahan varillerini Karadeniz'e Panama bavraklı Turk genuleri attT de- dı Merkez Knmınal Polıs La- boratuvan'nda 12 vıl once vapı- lan ıncelemelerde de zehırlı va- nllerde merkezı sınır sıstemını etkıleyen maddeler olduğu be- lırlendı Raporun kamuoyundan gızlenmesıne tepkı gosteren çevrecıler "Olay üpkı Çemobil sonrası takmılan tavır gibidir" dedıler Sınop'un Soğuksu Koyu'nde 12 yıldır depoda bekletılen ze- hırlı vanllenn ınsan ve çevre sağlığına verdığı zararlann art- ması uzerıne Fazılet Partısı Samsun Mılletvekıh Musa Uzunkaya harekete geçtı Uzun- kaya, bolgede yaşarru tehdit e- den vanllerle ılgılı. ÇevTe Ba- kanlığf nca yanıtlanması ıste- mıyle TBMM Başkanlığf na bır soru onergesı verdı Uzunkaya onergesınde, vanllenn depolan- dığı bolgede, "kansere bağlı M Arkası Sa. 8, Sû.3'te ÖZELLEŞTİRME VE VERGtLER Dünya Bankası sert önlem istedi • Daunı vergı artışlan yapın 2000'dekı geçıcı vergılen süreklı hale getınn # Kıdem tazmınatını kaldınn # Tanmda uretım ve pazarlamada devletın rolune son venlecek • Vakıfbank, Halkbank, Emlakbank 2002'ye kadar özelleştınlecek # Doğrudan gelır odemelen başlangıçta mutevazı duzeyde tutulacak # Ormancılıkta tıcan faahyetler özelleştınlecek, bazı sorumluluklar bolgede yaşayanlara bırakılacak # Sosyal guvenlık kuruluşlan serbest pıyasada sağlık hızmetı satın alacak # Hastaneler sıgorta şırketlenyle anlaşma yapıp sağlık hızmetı satan ozel kunıluşlar halıne gelecek # Bankacılıkta bırleşme ve bölünmeler olabılır BANUSALMAN «>RSA A / 11770 *n.ek 11530 D 0 L A 1 T)Dur 667.500 Ön-ek 866 800 MARK^ l vDun 294 500 ~v * 295 400 -•-•B1 ALTIN Dur 5.860.000 !>-* İ 5895.000 Beşiktaş farklı yenildi 9 Beşıktas. Şampıyonlar Ligı ndekı ılk maçında Tavtur un attıgı golle one geçmesıne karşın Mılan a 4-1 scnıldı B Spor'da Olimpiyat için geriye sayım 2000 Sydnev Yaz Olimphat Oyunlan'nm açıbşma gunler kala S> dney sokaklan da birbirinden ilginç gösterilerie renklenmc>e başladı. Ozeİ- likk- Olimphat Kovu çevresinde >oğunlaşan gosterilerc, antrenman- lanndan fırsat bulan sporcular da bu\ uk ılgi gosteri\or. O> unlan izlemek uzere dunyanın çeşıtli bolgelennden S>dne\*e gelen sporse\erienn sa\ısı ise gün geçtikçe artıjor. Oİimpi- >atStadı'ndaki açıhş toreninın dun gerçekleşen provasını 100 bine vakın seyirci izlerken ha- vai fîşek. ışık \e ses gosterisı buvuk ilgi çekti. KBtifffMOfiUfHISyihey paîiyü • Spor 'da ANKARA - Dunya Bankası, 2000 yılında çıkanlan vergılenn su- reklı hale getınlmesını, sosyal gu- venlık, sağlık, ormancılık, tanm, enerjı, telekomunıkasyon alanlann- da "özeDeştirme" ıstedı tşsızlık sı- gortasıyla btrlıkte "kıdem tazmi- natlannm" da kaldınlmasını talep eden Dunya Bankası, "yapısal re- form" olarak adlandırdığı kamu hızmetlennde "serbest piyasa" on- goren modelın uygulanmasında en guç sorunlarla "gdecekte" karşıla- şılacağını duşunüyor Dunya Ban- kası, hukumetın bu reformlardan gen donuşunu onlemek uzere de "seçimsiz bir ortam" yaratıyor Dunya Bankasfnın "Tûrkiye: Surdünilebilir Buyume İçin Yapı- sal Reformlar" başhklı Ağustos 2000 tanhlı raporu, Turkıye' nın ka- mu hızmetı alanlannda "serbest pi- • Arkası Sa. 8, Sü. 3 te Avrupa'da eylemsiz gün geçmiyor U 13. Sayfada Akaryakıt zaııınu gündemde U13. Sayfada Petrol fiyaüarı enflasyomı korükleyecek • 13. Sayfada GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Şairin ömrü ya da... MeVıh Maskenin Altındaki Gerçek Evrensel Kenan Paşam, AJi Kırca'yla soyleşırken ınsanı urperten bır açıklama yaptı Bu açıklama 12 Eylul'le devlet kudretını elıne ge- çıren MGK nın ozellıkle Evren'ın topluma 20 yıldır yansıttıgı masum tatlı tatlı gulumseyen yuz ıfadesı- nın ne denlı gerçekdışı olduğunu ortaya çıkardı Bu açıklama sadece 12 Eylul donemınde Evren- sel Kenan Paşa ya egemen olan ruhsal durumu yan- M Arkası Sa. 8, Su. l'de Şıırımızın yaşayan en buyuk adı Melıh Cevdet Anday, bu yılın Aydın Doğan Vakfı Edebıyat Odulu nu aldı Kıtapları yıllardır yenıden ve yenıden basılan ve okunan Melıh Cevdet ustamızı hem bır kez daha kutlamak hem de kendısıne bır merhaba demek ıstedık bu hafta C U M H U R İ Y E T U U R H 1 M BAKU 1920 BIRINCI DOGU HALKLARI KURULTAYI (Belgeleri-lll) Şevket Sureyya Aydemır, "Makedonya'dan Orta Asya'ya Enver Paşa - III" adlı tanhsel çalışmasında bu kurultayla ılgılı olarak şunları soylemıştır "Kurultay, 1 Eylul 1920'de, gosterışlı bır şekılde açıldı Enver Paşa ve arkadaşları, salonda, sahneye yakın, sağdan alt kat localarından bırınde, Ibrahım Talı Bey'le beraber oturuyorlardı On sıralarda bır yer ışgal etmış olduğum ıçın gerek onları gerekse Turk Komunıst Partısı grubundakı hareketlerı yakından ızleyebılıyordum Nutuklar okunurken bır aralık Enver Paşa locasından kalktı Sahnede gorundu Sahnede kalabalık bır Prızıdyum heyetı yer almıştı Zınovyef ortadaydı Enver Paşa bıraz çekıngen ılerledı Omzu uzerınden Zınovyefle kısa bır şeyler konuştu Konuşma sonunda, elındekı kâğıtları Zınovyefe bıraktı Çekıldı Locaya dondu " Bu onemlı kurultayın belgelennı okurlarımıza sunmayı tarıhsel bır gorev sayarız Yarın Cumhuriyet 'le birlikte. GUNDEM MUSTAFA BALBAY Guneydogu Anadolu Bolgemızde terorun, gunde- mın att sıralanna ıtılmesıyle birlikte başlayan yenı su- reç nasıl sonuçlanacak? Turkıye ıçındekı guç merkezlerınden devlete, çev- re ulkelerden AB'ye kadar genış bır yelpaze, bu so- runun yanıtıyla doğrudan ılgılı Turkıye'nın ıç banşı, Guneydogu Anadolu'nun "sür- M Arkası Sa. 8, Su. 8'de