Katalog

28 TEMMUZ 2000 CUMA CUMHURtYET SAYFA SAGLIK Doç. Dr. Oğuz Karamustafalıoğlu, yurttaşların tiklere karşı bilinçlendirilmesi gerektiğini söyledi Gilles de la Touretta Hemsese — hemharekete duyarhtik • Çocuklukta başlayıp giderek artan Gilles de la Touretta tiki ile birlikte yüzde 40 oranında 'obsesif kompulsif bozukluklar' görülüyor. Hastanın tedaviye verdiği yanıt ise kişiye göre değişebiliyor. "Dr. Carl Bennett'le Ok kez Touretta konulu bir konferansta karşuaşnm. Ciddi bir görünüme sa- hip olan bu adatn, birden yere uzanıp sonra ani- den sıçramasaydı ilgimi çekmeyecektL." îki bin yıl önce Kapadokyalı Aretaeus, köpek gibi havlayanlardan, gözü seğriyenlerden söz et- mesine karşın ancak 1885'te Fransız nörolog Gil- les de la Touretta'nın bu anlatılanlan ve kendi hastalannda yaptığı gözlemleri bir araya getirme- siyle hastalık tanımlanmıştır. Touretta'nın hasta- lannda irade dışı küfiirler, müstehcen konuşma- lar. riiyayı andıran çağnşımlar, bazıJannda aşuı kışkırtıcılık ve yönlendirme duygusu, sağa sola saldırma. eşyalan fırlatma hali gibi belirtiler gö- rülüyordu ve hiçbir hasta diğerine benzemiyor- du. Uzun zaman "ahlakT bir hastalık olarak ka- bul edilen Touretta'nın 1960'lann başında bir ila- cuı büyük ölçüde iyi gelmesi üzerine beyindeki sinir ileticılerinden dopaminin dengesizliğine bağlı bir hastalık olduğu kabul edildi. Yaşamın her alanında Çocuklukta başlayıp giderek artan Gilles de la Touretta tiki, hem ses hem de hareketle kendini gösteriyor. Touretta ile birlikte yüzde 40 oranın- da "obsesifkompubif bozukluklar'ın da görüldü- ğünü belirten uzmanlar, hareket kısıthğımn da görülebildiğinı kaydettiler. Tedaviye yanıt ise ki- şiye göre değişebiliyor. Nöropsikolog OHver (, Sacks, "Marsta BirAntropolog" adlı kitabında bu ••! .hastalığa değınerek, bu denlı belırgın tikleri olan- lann mesleklerinde yer edinebileceklerini vur- guluyor. Yaklaşık bin kişiden birinde hastabğın görüldüğünü belirten Sacks, Touretta'lı yazar, matematikçi, müzisyen, üışaat işçisi, dj, sosyal hizmet uzmanı bulunduğuna dikkat çekiyor. Sacks kitabında Touretta'lı bir cerrahı şöyle an- latıyor: "Dr. Carl Bennett'le Uk kez Touretta ko- nulu bir konferansta karşuaşum. Gddi bir görü- nüme sahip olan bu adam, birden yere uzanıp sonra aniden sıçramasa Ugimi çekmeyecekti. Brî- tish Cohunbia, Branford kentinde cerrahhk ya- pan Bennett, araba kullanırken dikkativeflgisida- ğınnca özellikle bıyığı ve gözlüğünü okşuyor, bıyı- ğuun simetrik durup durmadığuu kontrol ediyor, zaman zaman sağ eliyle ileri doğru ani bir hamle yapıyor, ön cama parmak uçlanyla dokunuyor. Evinde başuun üstündeki lambanm camına sap- lanohfiskderatmaya başlryor. Bennett gûnde ya- nm saat bisikletiyle pedal çevirirken piposunu içi- yor, bu arada pataloji ya da cerrahi bir Idtap oku- yor. Piponun ve ritmik egzersizin onu sakinleştir- diğmi,tiklerin,saplantdann kaybolduğıınu söylü- yordu. Evde yalnizken öfkesini cansız eşyalardan abyordu. Bu öfke krizleri sırasında üstûndeoyuklar mey- dana getirdiği bir duvan gösterdL Muayenehane- sinde. ayağryla vura vura duvarda birdelik açmtş, bunu gizlemek için önüne bir saksı koymuştu. Evindeki çalışma odasranı ahşap duvannı da bı- çağryla delik deşik etmişti." Ameliyatı hatırlamıyor Touretta'sını çekinmeden sergilediği için has- tanedeki meslektaşlanyla iyi anlaşıyor. Onlara pannaklannın ucuyla dokunuyor, divanda oturur- ken bırden yan dönüp arkadaşırun omuzuna ayak parmağını sürûyor. Hastalarını muayene ederken, ritmi bozulursa tikleri ortaya çıkıyor. Ameliyat öncesindeki hazır- lıklar aşamasında tikleri iyice açığa çıkıyor. O gün bir mastektomi yaptı ve 2.5 saatlik operasyon bo- yunca Touretta belirtisi göstermedi. Bennett, ame- liyat sırasında hastalığını hatırlamadığını, ancak ameliyata birkaç dakika ara verilirse bu kimliği- ne geri döndüğünü söylüyor. Touretta'lılann ço- ğu utangaç, sıkılgan ve içe dönüktür, insan içine çıkmaktan korkarlar. Bennett öyle değildi, büyük bir hayat mücade- lesi vermişti. İnsanlarla mücadele etmiş ve en ol- mayacak mesleklerden birinde başanh olmuştu. ayıpdeğil,• Doç. Dr. Oğuz Karamustafaoğlu, tiklerin, karşı durulamayan istem dışı hareketler olduğunu belirterek genetik faktörlerin hastalıkta etkili olduğunu söyledi. Tiklerin genelikle 5-10 yaşlannda ortaya çıktığını belirten Karamustafalıoğlu, üstüne düşülmesi halinde hastalığın artabüeceğine dikkat çekti. SAADETÜSLU ~ "Göz kupma, yûz ekşitme, öksünne, boğaz temizleme. havtama" sıklıkla karşılaştığı- mız tiklerden sadece birkaçı. İstem dışı olarak ortaya çıkan ve zaman zaman insanlan zor duruma düşüren tiklerin ayıp gibi görüldüğünü belirten Doç. Dr. Oğuz karamustafalıoğlu. bunun bir hastalık olduğunun unutulmaması gerektiğini vur- Tikler göz kırpma gibi basit bir durumdan, küfretmeye kadar varabiliyor 'Lütfen köpeğinid susturun' "Lobiden tdefon açüryor ve ' lütfen köpeğinizi susturun, yan odadan rahat- sız oluyorlar' deniyor* Doç. Dr. Oğuz Karamustafaboğhı, havlama tiki olan bir hastasının yaşadığı zorluğu bu söz- lerle anlaOyor. Tiklerin göz kırpma gi- bi basit bir durumdan, küfretmeye ka- dar varabileceğini belirten Karamus- tafalıoğlu, tik tiplerini şöyle anlatıyor: - Basit tikler: Göz kırpma, boyun sil- kılmesi, omuz silkilmesi, yüzû ekşit- me, yüz buruşturma, öksürme, boğaz temizleme, homurdanmak, koklamak, hımkırma, havlama. - Kannaşık tilden Nesneleri kokla- ma, sıçrama, dokunma, hareketleri yi- neleme. uygunsuz el hareketleri yap- ma, küfûrlü kelimeler kullanma, ken- dinin veya başkalannm sözcüklerini tekrar etme. - Geçkd tikler: Her gün olurlar. Bir aydan bir yıla kadar devameder. 18 ya- ştndan önce başlar. Genelde olcul ço- culdannda görülür. Görühne oranı yüz- de 5-25 arasmda değişir. - Kronik tikler: 18 yaşından önce başlar. Yüzde 1 -2 civannda görülür. - Yetişkinlerde tikler: Yetişkin yaşta ortaya çıkan tikler nörolojik hastalık- lardan kaynaklanır. guladı. Tiklerin genellikle 5-10 yaşlannda ortaya çıktığını da belirten Karamustafalıoğlu, üstüne düşülmesi halinde has- talığın artabüeceğine dikkat çekti. Bakırköy Ruh ve Sinir Has- talıklan Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Uyesi Doç. Dr. Oğuz Karamustafalı- oğlu, tikleri, "Aniden ortaya çı- kan, hızh, tekrariayıcı, ritmik olmayan. basmakalıp hareket- ler ve sesJer" olarak tanımladı. Tiklerin, karşı durulamayan is- tem dışı hareketler olduğunu söyleyen Karamustafalıoğlu, stresle arttığını belirtti. Doç. Karamustafalıoğlu, ge- netik faktörlerin de etkili oldu- ğu tiklerin nedeninin ise tam olarak bilinemediğini ifade et- ti. Tiklerin genellikle 5-10 yaş- larda ortaya çıktığını da belir- ten Karamustafalıoğlu, söz ko- nusu belirtilere tik denilebil- mesi için hemen her gün olma- sı gerektiğini söyledi. Karamustafalıoğlu, hafıf tik- lerin psikolojik destekle baskı- lanabildıgıni ya da tedavi edı- lebildığıni. ağir tiklerin ise ilaç- la tedavi edildiğini söyledi. Oğuz Karamustafalıoğlu, top- lumda "ayıp" diye algılanan tikler için yapılması gerekenle- ri şöyle anlattı: "TDdererkenyaşlardabaşJa- dığı için anne-baba ve öğret- roenlere çok iş düşûyor. Çoğu kimse bu belirtileri 'terbiyesiz- lik, yanlış bir davranış' olarak değerlendirebilir. Büyûkler, bunlann tik olabileceğini dü- şûnmelL Çünkü çocuk bu is- temsiz hareketini tanımlaya- maz. Bazen alışkanhk hafini atar, kişi tikini fark edemez. Üs- tüne düşülürse bu hareketler daha da artabOir. Bu nedenfc ilk bir ay üstüne gidilmemeli. Tiklerin stresle artnğı göz önü- ne ahnırsa. bunun kaynagı be- ürienip ortadan kaldınlmah. Tiklerzekâyı etkflemez. Ancak, çocuğun sıİannlı ve kaygdı ol- ması nedeniyle eğhim hayan et- kflenebunf* Sadece tikli olduğu için he- kime başvurunun yetersiz ol- duğunu da belirten Doç. Kara- mustafalıoğlu, halkın bilinç- lendirihnesinin önemine dik- kat çekti. Bazı insanlann tikler- le dalga geçtiğini de anımsatan Karamustafalıoğlu, bunun has- talan yaralayabileceginin göz ardı edilmemesini istedi. Ka- ramustafalıoğlu aynca, tiklerin tekrarlama olasılığı bulundu- ğunu da ifade etti. Tatil yörekrinde sıcaklardan bunalanlar serin sulara kendilerini atarken, klimalı ortamlarda çahşanlar ise başta lejyoner hastahğı ofanak üzere çeşhH hastahk tehükeleriy le karşı karşıya. Legionella bakterisinin neden olduğu yaz zatürreesi, sigara ve alkol kullananlarda daha ağır seyrediyor Klimalardan gelen lejyoner hastahğıtstanbul Haber Servisi - Kavurucu yaz sıcağında sennlemenin en iyi yollanndan bin olan klimalar, zatürreeye neden olabıliyor. Durgun sularda üreyen "LegioneDa" baktensi, havaya su damlacıklan halinde kanşarak hastalanmaya neden oluyor. Nedeni biünmemekle birlikte hastalık erkeklerde daha ağır seyrediyor. Philadelphia'da bir otelde toplantı yapan lejyonerler arasında görülmesıyle ilk kez varlığı anlaşılan 'Legionella' bakterisinin 20'den fazla türü insanlarda hastalık yapıyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden Prof Dr. Ahmet Rasim Kfiçükusta, bu baktennın su deposu, musluk suyu, havuz, havalandırma sistemleri, çeşitli solunum aletlerinde bulunduğunu söyledi. Baktennın 0- 60 derece arasında aylarca canlılığını koruyabildiğini belirten Küçükusta, "Bakterinin hastalık yapabümesi için su damlacıklan şeknnde havaya kanşması ve solunum yoluyla akdğerlere ginnesi gerekiyor'' dedi. Erkekler risk aftmda Prof. Küçükusta, yaz zatürreesinin "Erkekler, sigara ve alkol kuUananlar"da ağır seyrettığini de ifade ettı. Hastalığın ilk belırtilerinin ani halsizlik, ıştahsızlık, baş ve kas Uzmanlar fiziksel aktivitelerin yaşam tarzı haline getirilmesini istiyorlar Sağlığınız için düzenli egzersiz yapın tstanbul Haber Servisi - Düzenli egzersiz yapmanın faydalan saymakla bitmiyor. Eg- zersiz hem damar tıkanıklığı, kemik erimesi, kanser gibi hastalıklan önlüyor ya da gecikti- riyor hem de kişinin zinde ve formda kalma- sını sağlıyor. Uzmanlar fiziksel aktivitelerin yaşam tarzı haline getirilmesi gerektiğini vur- guluyorlar. Mayo Clinik Spor Hekimliği Merkezi Mü- dürü Dr. Edward Laskovr ski. egzersizde tutar- hlığın önemli olduğunu söyledi. "10 dakika- hk 3 doz egzersiz 30 dakikahk bir çahşma ka- dar etikili'' diyen Laskowski, kişilerin yeni bir düşünme tarzı benimsemelerini istiyor. Dr. Laskowski yapılabilecek 3 tarz egzersizin özelliklerini ise şöyle su-alıyor: AerOblk egzerSİZİeiİ: Aerobik egzer- sizleri dayaruklılığuuzı arttınr. Sıkılmak eg- zersizin en bûyûk düşmanı olacağından yap- maktan hoşlanacağmız bir hareket bulun. So- kak ya da cadde boyunca yürüyüşler yapm. Yürüyüş bandmda yürürken televizyon sey- redin. Aktivitelerinizi birden hızlandırmak ye- rine haftada bir dakika ekleyerek derece de- rece ilerieyin. Gelişmeleri kaydedin. Kuvvet-deıme egzerslzlerl: 30-70 yaş arasmda her yıl kas kuvvetinizin yüzde bi- rini kaybedersiniz. Bu egzersizler yaşlanma sürecinı yavaşlatabilir. Egzersizler aynca, eklemlere destek verir, kemik erimesini yavaşlatrr, incinme riskini or- tadan kaldınr ve kendinizi daha enerjik hisset- menize yardımcı olur. 12 tekrardan sonra kas- lannızı zorlayan miktarda ağırlık kaldırmah- smız. 12 tekran tamamlayamıyorsanız agırh- ğınızı azaltın. Cerllme egzerslzlerl: Herkesin gene- tik olarak vücut esnekliğinin sım farklıdır, ancak bunu geliştirebilirsiniz. Gerilme hare- ketleri için uygun zamanlar kaslannızm ısın- mış olduğu zamanlar ya da egzersiz sonrası- da. En çok kullandığınız kaslannızı çalıştır- maya yoğunlaşın. Dr. Edward Laskowski. tipik bir aktivite se- ansının "5 dakika ısmma, 30 dakikahk aero- bik, 10-20 dakikabk kuvvet-denge egzersizi ve 5-10 dakikahk germe hareketi"nden oluş- tuğunu da ekledi. ağnlan olduğuna dikkat çeken Küçükusta, "Ertesi gûn 40 derecenin üstûnde ateş ve titreme görülür. Birkaç gün içinde zatürree ile ügttı belirtiler de ortaya çıkar. Hastalann ortalama üçte birinde ishal, karm ağnsı, bubnü, kusma gibi sindirim sistemine ah, bir kısmmda ise şuur bulanıkhgL, uyuldama, konuşma güçlüğü gibi sinir sistemine ait belirtiler görülür" diye konuştu. Yaz zatürreesinin tedavisinin mutlaka hastanede yapılması gerektiğıni vurgulayan Ahmet Rasim Küçükusta, hastalıktan korunma yollannı ise şöyle su^ladı: "Bakterilerin bulunduklan ortamlann saptanması ve buralardaki suyun dezenfeksryonu gerekir. Adl durumlarda suyun 70 derece üzerinde, ısıtılması ve musluklann. duş başhklannnı basmçfa sıcak su ile 20 dakika süreyle yıkanması en çok başvurulan yöntemdir. Yenklen bakteri ürememesi için de su sıcakhğnun 60 derece üzerinde turulması gerekir.'' Tanıda geç kalınması durumunda bakterinin ölümlere bile yol açacağını belirten Prof. Küçükusta, ülkemizde salgının görühnediğini, vakalann tek tek hastaneye başvurduğunu söyledi. HACETTEPEÜNİVERSİTESt REKTÖRLÜĞÜ'NDEN DUYURULUR 2000-2001 Öğretim Yılı ıçın Ünıversıtemiz Spor Bilimleri ve Teknoiojisi Yüksekokulu'na, 2000 ÖSS sınavında Spor alan/kol bölümlennden mezun olanlardan en az 105.000, alan/kol bölûmlerinden mezun olanlaı dışında kalanlardân en az 120 000 (aört puan türünden biri) puan alanlar arasından ön kayıtla ve özel yetenek sınavı yapılarak öğrenci alınacaktır. 1 - 2000- 2001 Akademik yıh Spor Bilimleri Programı için 20 öğrenci, Beden Eğıtimi ve Spor Öğretmenliği Programı ıçın 20 öğrenci (10 bz, 10 erkek), Rekreasyon Programı için 30 öğrenci (10 bz, 20 erkek) alınacaktır. 2- Ön kayıtlar 07-17 Ağustos 2000 tanhleri arasında Hacettepe Üniversıtesı Meıkez Kampüsü Spor Salonu'nda saat 09.00-12.00 ve 13.00-17.00 arasında yapılacaktır. 3- Ön kayıt için: a) 2000 ÖSS Sınav Sonuç Belgesi'nin aslı ve bir adet fotokopisı, sınava katılan Tûrk Cumhunyetleri vatandaşlan ile dığer ülkelerde yaşayan Türk asılh yabancı adaylar Türkiye'de Yükseköğretım görmek ıçın girdiklen sınavın puanını gösterir belgenin ashnı ve bir adet fotokopisini getireceklerdir. b) Form dilekçe (kayıtlar sırasında verilecektir.) c) 2 adet 4 5x6 cm boyutunda kızlar başı açık, eıkekler sakalsız ve adayın son 6 ayhk durumunu gösterir vesıkalık fotoğraf. , • . . . .. • d) Fotoğraflı nürus hüviyet cüzdanı ve bir adet fotokopisı. ' ' ' : ~ e) Spor Lisesi Mezunlan ve Kredili sisteme göre eğıtim yapan liselerin Spor Dalı mezunlanndan, mezuniyet belgesi ya da diplomasının aslı ve fotokopisı. • ' '• f) Sağlık sorunu olmadığuıa ılişkin dilekçe (kayıt sırasında verilecektir.) g) Sağlık sorunu olmadığına ilişkın hükümet tabıplığınden aunacak belge. h) Spor Bilimleri Programı için Basketbol, Voleybol, Futbol, Hentbol, Atletizm, Yüzme, Cimnastik, Badnünton spor dallannda oynayan sporcular; Lisans, Mıllılik, Lig Belgesi, Tür- kiye Şampiyonası Sıralama Belgesi, Play-Off ve Terfi Belgesı'ni (Sınav kılavuzunda açıklayıcı bilgi verilmiştir) getirirler. En yüksek puanı karşılayan belgenin ibrazı yeterlidir. 4-1. Ba- samak Sınavı (yazıh) 21 Ağustos 2000 Pazartesi günü Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü Yıldız Amfılen'nde 09.00-13.00 saatleri arasında yapılacakto. 5- II. Basamak Sınavı (I. Basamak Sınavı'ndan ba^anlı olanlar ıçın uygulamalı Sınav 23-24-25 Ağustos 2000 tarihlennde Hacettepe Üniversıtesı Meıkez Kampüsü Spor Salonu'nda saat 09.00'dan ıtıbaren baş- layacaktır. 6- Mılli sporcular için G.S.G.M'den alınmış Millilık Belgesi'nin aslı ve bir adet fotokopısi. (En az Gn. Md. Yrd. onaylı) gerekmektedır.7- Kesin kayıt hakkı kazananlann lis- tesi 26 Ağustos 2000 Cumartesı günü ilan edilecektir. Kesin kayıtlar 21 Eylül 2000 tarihinde Öğrenci Işleri Dairesı Başkanhğı Sıhhiye Kampüsü Ankara adresınde yapılacaktır. 8- Ön ka- yıt harç miktan 30 000.000.- TCdir. 9- Posta ile yapılacak başvurular kabul edilmez Adaylar ön kayıtlannı bizzat kendisi veya bir yakını vasıtasıyla yaptırabilir. İlan olunur. Basın: 42442 HACETTEPE ÜNİVERŞİTESt REKTÖRLÜĞÜ'NDEN DUYURULUR 2000-2001 Öğretim Yılı için Oniversitemız Güzel Sanatlaı Fakültesi Resım, Heykel. Seramık, Grafik ile lç Mimarlık ve Çevre Tasanmı Anasanat Dallan'na 2000 ÖSS Sınavı'nı kazanan adaylar arasından, ön kayıt ve özel yetenek sınavı ile öğrenci alınacaktır. 1- Ön kayıtlar 29 Ağustos-01 Eylül 2000 tarihleri arasında Beytepe Kampüsü Yüdız Amfi'de ya- pılacaktır. 2- Yetenek Sınavı'nın I. Aşama Eleme Sınavı 04 Eylül 2000 tarihinde yapılacaktır. I. Aşama Ele- me Sınav Sonuçlan 06 Eylül 2000 tarihinde saat 14 OO'ten sonra ilan edılecek, n. Aşama Sınavı 07 Eylül2000 tanhinde yapılacaktu. Yetenek Sınavı'na gırecek adaylann T.C. Zıraat Bankası Beytepe Şubesi 82251 numaralı Sosyal Bilimler Döner Sennaye Saymanlığı hesabına 20 000.000 - TL ya- tınnalan gerekmektedir. 3- ü. Aşama Sınavı'nı başanp kesin kayıt hakkı kazananlann listesi 08 Ey- Ifil 2000 tarihinde saat 14.OO'ten sonra ilan edilecektir. Kesin kayıtlar 21 Ejiül 2000 tanhınde Öğren- ci Işleri Dairesi Başkanlığı Sıhhiye Kampüsü Ankara adresınde yapılacaktır. 4- Ankara dışından ge- len adaylar, yer bulunduğu takdirde Desen Kursu süresince, ücretini ödemek şartıyla Beytepe Kam- püsü yurtlarmda kalabileceklerdir. 5- Öğrencilere istedikleri takdirde 07 Ağnstos-10 E\1ül tanhleri arasında 30, 60, 120 saat sürelı Desen Kursu verilecektir. ö n kayıtlar 02-04 Ağustos 2000 tanhleri arasında Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Bölümü'nde (Beytepe) yapılacaktır 6- Posta ile ön kayıt ve kesin kayıt yapılmaz. Ön Kayıt İçin: 2 adet fotoğraf, 2000 OSS I. Basamak Sınav Kazandı Belgesi'nin fotokopısi ıste- necektır. Adaylann yanlannda ken dilerini tanıtıcı bir kinüik belgesi bulundurmalan zorunludur. Nüfus Cüzdanı fotokopisı llan olunur. Basın: 42440