Katalog

28 TEMMUZ 2000 CUMA CUMHURİYET SAYFA HıJVv-fil \_J1TJJ. / ekonomicş cumhuriyet.com.tr 13 Sony'den minik devkamera • EkoDomi Servta- Elektronik devlerinden Sony, dünyanın en ufak ve en hafif dijital kamerasını üretti. 26 gram ağırlığındaki bu , kameramn "Memory Stick Duo" kayıt özelliğine ve yüksek sıcaklığa dayanıklı polisilikon lense sahip olduğu bildirildi. Lityum- iyon batarya kullanılan kamera, posta pulu büyüklüğündeki bir kartuşla kayıt yapabiliyor. En önemli özelliği 64 MB'lik bilgı hafizası. Otomotivde üretimeara • BURSA(AA)-Oyak Renault ve Tofaş'ın üretimlerini durdurarak yıllık bakım-onanm dönemıne gırdiği bildirildi. Oyak Renault, 28 Temmuz-21 Ağustos tanhleri arasında. Tofaş'ın ise 31 Temmuz-14 Ağustos tarihleri arasında üretimini durduracağı açıkJandı Oyak Renault ve Tofaş fabrikalannda çalışan işçilerden bakım- onanm işinde görev yapanlann dışındaki tüm işçilerin ise yıllık izne çıkanlacağı belırtildi. Pancar çtftçlsine avans • KONYA(AA)- Pankobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Recep Konuk, pancar üreticisine 2.5 trilyon liralık avans ödemesıne başlandığını bildirdi. Konuk, sezon başından bu yana yapılan ödemeler toplamının 10 trilyon lıraya ulaşacağuu belirterek pancar çiftçisine dekar başına 5 mılyon lira avans verildiğini ıfade etti. Jlfcatel Gürcistanda • İSTANBUL(AA)- Alcatel Teletaş, Gürcistan cep telefonu operatörlerinden Geocell ile radyo link sözleşmesi ımzaladı. Toplam 520 bin Euro değerindeki proje çerçevesinde Alcatel teknolojisi ile üretilen ve Gürcistan'ın çeşitli kentleri ve şehirlerarası otoyollanna kunılacak olan radyo link sistemleri sayesinde, Geocell 'in çeşitli merkezlerdeki baz istasyonlan ile merkez santrallan arasında iletişım sağlanacak. Radyo link sistemlerinin sözleşme tarihinden itibaren 3 ay içerisinde hizmete verileceği bildirildi. Tekirdağ Rakısı piyasada • Ekonomi Servisi - Tekel Genel Müdürlüğü, litrelik şişesiyle piyasaya sunduğu Tekirdağ Rakısı'nın fıyatmı 6.5 milyon lira olarak belirledi. Özel etiketli şişesiyle dünden itibaren satışına başlanan rakı, Tekirdağ Rakı Fabrikası'nda suıırlı miktarda üretiliyor. Tekirdağ Rakısı, Marmara ve Ege Bölgesi üzümlerinden elde edilen üzüm alkolünün Ege ve Akdeniz Bölgesi anason tohumlan ile bakır imbiklerde iki kez distile edilmesi sonucu üretiliyor. Avrasya'da enerji ortaklığı • ALMATI (AA) - Rusya ile Orta Asya ülkeleri, ağustos ayından itibaren ortak enerji sistemine geçecekler. Rusya ile Orta Asya'nın beş ülkesinin tek enerji sistemine geçişi, 1 Ağustos'ta gerçekleşecek. Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Kırgızistan'ı kapsayan projede teknik sorunlann çözüldüğü belırtildi. Son yıllardaki performanslan kara delik olarak adlandınlan KİT'lerin bile gerisinde kaldıOzel sektörü kiıtı özelleştirecek?Ekonomi Servisi - tstan- bul Sanayı Odası Başkanı (İSO) HüsamettinKavi'nın ifadesiyle "1999yıimdadu- vann içine gömülen" sana- yi sektöründe özel şirketle- rin son yıllardaki perfor- mansı, kara delik olarak ad- landınlan KİT'lerin dahi gerisinde kaldı. 500 Büyük Sanayi Kuru- luşu Raponı'nda şirketleri fınansal yapılarına göre de- ğerlendiren Dr. Oztin Ak- gûç'ün saptamaları, özel sektördeki kötü gidişi orta- ya koyarken Akgüç, özel sektörün performansında- ki gelişmeyi "dramatik" olarak adlandırdı. Kamuile özel sektörün katma değer şirketleri finansal yapılarına göre değerlendiren ekonomistlerin saptamaları, 500 büyük kuruluşta karlılık oranlar KârlılıkOrantan Özkaynak Kârlıltğı Kamu Özel Satrş Kârhhğı Kamu Özel Variık (Aktif) Kâriılığı Kamu Özel Ekonomik KârMık Kamu özel 1989 20.7. 10.1 39.0 6.3. 4.4 7.8 7.3 3.8 12.2 23.3 18.2 30.3 1990 16.2. 2.3 37.0 4.7 1.0 7.5 5.5 0.8 11.5 21.8 16.1 29.3 1991 (10.0) (44.5) 24.8 (2.8) (15.3) 5.7 (2.8) (11.3) 7.5 21.2 13.8 30.2 1992 1.0 (38.2) 42.3 0.2 (10.1) 7.2 0.3 (10.0) 12.0 23.2 15.9 31.6 1993 12.3 (32.2) 56.4 2.2 (7.7) 8.1 2.8 (7.2) 12.9 22.8 16.6 29.0 I 11989 1994 20.4 (20.1) 54.3 4.1 (4.6) 9.8 5.1 (4.4) 15.1 18.6 13.6 23.8 1999 (c 199S 25.7 10.5 36.1 7.3 3.7 9.2 10.0 3.8 14.8 20.5 13.5 26.0 1996 24.6 12.0 32.5 7.0 4.0 8.5 9.8 4.6 11.1 19.7 12.0 24.9 1997 24.3 7.2 34.5 6.7 2.3 8.8 9.4 2.8 13.5 20.8 13.0 25.4 Not. Oranlar hesaplantrken yıl sonu rakamlan esas alınmış ve dönem zarartan tulanço kârlan toplamından ındınlmıştır (iı) 1995 yılından ıtıbaren özkaynak tutan, dönem net kânnı tçermektedır %98 14.7 6.5 20.2 4.8 2.8 5.6 5.9 2.8 7.8 17.2 11.1 21.0 1999 9.6 6.1 11.7 3.7 3.4 3.8 3.6 2.5 4.1 14.1 11.8 14.4 İSO tamfindan hazırlanan 500 Büyük Sanayi Kııruluşu Raponı 'nda yaratma performansını ir- deleyen Prof. Dr. Özer Er- tuna da son yıllarda kamu- nun bu alanda özel sektöre fark attığını rakamlarla ortaya koydu. 1999 yılında beş yüz büyük kuruluşun (BYBK) bir öncekı yıla göre reel olarak net sauş hasılatuun yüzde 10.2, dönem kâ- nnın yüzde 38.8, yarattıklan net katma değerin de yüzde 19.2 oranında azaldı- ğına dıkkat çeken Akgüç, "BYBK'nin B- kidite riski artmış: başka bir deyişle, yü- kümlülüklerini karşüama gücü zayıİla- mış, maByapılan bozulmuş, varfak fınans- manında özkaynaklann katkısı düşerken borçlann özellikle kısa vadede payı artmış. finansal verimlilikleri azalmışûr. Bir ön- özel sektördeki kötü gidişi ortaya koyarken özel sektörün performansında yaşanan gelişme "dramatik " olarak nitelendirildi. ceki yıla göre performanstaki gerüeyiş, BYBK kapsamındaki 'özel kuruluşlar- da" daha belirgindir'' değerlendirmesin- de bulunuyor. Gelişmeleri 10 yıllık zaman boyutu içerisinde de inceleyen Akgüç'ün bulgu- lan, özel sektörün zayıflayan yapısını gösteriyor. 1995 yılından sonra özel sek- tör kuruluşlannda başanm, yani perfor- mans düşüklüğünü "dramatik bovutlar- da" diye nıtelendiren Akgüç ün sapta- malan şöyle: "BYBK kapsamındaki ka- mu kuruluşlannda 1994 yılından sonra göneceli bir iyileşme\e karşu genelde özel kuruluşlardafinansalgöstergelerin olum- suz yönde geüşmesi, başannun düşük dü- zeyde kalmasuıa yol açmaktadır. Bir eko- nomide 500 büyük kuruluşun başanmı uzun süredir azafayor. sonuçlan ağıriaşryor- sa, o ekonomide göz ardı edilemeyecek olumsuzluklar yaşanryor demektir." Akgüç, açıklanan 1 katrilyon 889 tril- yon lira kânn zarar ındınldıkten sonra yüzde 75.9'unun özel, yüzde 24.1 'inin ka- mu teşebbüslen tarafından sağlandığının altını çızdi. Bu arada. 1999 yılında özel kuruluşlann birleştirilmiş kârlan cari fıyatlarla yüz- de 9.7 orarunda gerileye- rek 797.4 trilyon liradan 720.4 trilyon liraya indi, ka- muda ise cari fıyatlarla yüz- de 30.8 oranında bir artış ol- du. Buna göre, kamu kuru- luşlannın kârlan 174.6 tril- yon liradan 1999 yılında 228.4 tnlyon liraya yüksel- di. Katma değer 500 büyük sanayi kuru- luşunun 1999 yıh sonuçla- nnı değerlendiren Prof. Dr. Özer Ertuna da kamu ile özel sektörün yarattığı kat- ma değerle ilgili tespitlerin çarpıklığını ortaya koyu- yor. 1994 yılında satış ge- lirlerine oranla kamu kesi- minin yarattığı katma değe- rin özel kesirninkinin altın- da olduğuna işaret eden Er- runa, "Giderek kamunun satiş gelirierine oranla \arattığı katma değerde düşme o\- muşrur. Kamu kesimindeki bu düşüş le- rin nedeni, bu kuruluşlann özeUeştirme iddialan altinda ihmal edilmiş ounalan- dır. Bu trend 1997 yıhna kadar sürmüş- tür. 1997'den sonra özel kesim de düşme yaşanırken kamu kesüninde> ükselen bir trende gjrilmiştir" değerlendirmesınde bulundu. 1999 yılında kamu kuruluşlan- run satış gelu"lenne oranla milli gelire kat- kılannın yüzde 16 düzeyinde olduğunu anımsatan Ertuna, özel şirketlerin katkı- lannın ise yüzde 13'te kaldığını belirtti. Borcunu ödemezse TEAŞ kömüralamayacakANKARA (ANKA) - Türki- ye Kömür tşletmesı Genel Mü- düriüğü'nün (TKÎ), haziran ayın- dan kalan 15 tnlyon liraya ya- kın borcunu bu ay sonuna ka- dar ödememesı durumunda TE- AŞ'a kömür vermeyı durdura- cağı belirtiliyor. TKİ, termik santrallar için TEAŞ'a her ay ortalama 2.6 milyon ton olmak üzere yılda toplam 32 milyon ton kömür satıyor. TKİ, yapılan anlaşma- lar uyannca bu ay verdiğı kö- mürün parasım TEAŞ'tan, an- cak izleyen aym sonunda, yani 30 günlük bir sürenin bitimin- de tahsil edebiliyor. TEAŞ'tn ise TEDAŞ'tan alacaklannı tahsil edemedıği ıçin finansman dar- boğazına düşmesı nedeniyle borçlannı ödemekte zorlandığı belirtiliyor. TKl'nın, kömür çıkarma ve diğer alanlarda çalıştırdığı mü- teahhitlere haziran ayından kal- ma 9 tnlyon lirayı aşkın borcu olduğunu belirten TKİ yetkili- leri, parasını alamayan müte- ahhitlerin üretimı durduracağı- na dikkat çekiyorlar. Son 10 yıkkreörekli kâr eden TKİ, "enf- lasyonla mücadeleye" 3 yıl ön- ce başladı. TKİ, 1998 yılında 32 milyon ton kömürün yüzde 55'ini TEAŞ'a, enflasyonun al- tında aylık yüzde 3 oranında zam yaparak sattı. Aynı yıl, düşük zam oranla- nna karşın TKİ, 59 trilyon lira kâryaptı. 1999 yılında yıne kö- mürün yüzde 55'ini, bu kez ay- lık yalnızca yüzde 2'lik zamlı fıyatlarla TEAŞ'a satan TKl'nin 1999 yılı kân 24 trilyon olarak kayıtlara geçti. Ancak enflas- yonla mücadele programı çer- çevesinde KİT ürünlerineyapı- lan zammın aylık > üzde 2.1 ora- nında sabitlenmesi TKİ'yi zor- ladı. Geçen yıl 24 trilyon lira kâr eden kurumun bu yıl yak- laşık 9 trilyon zarar edeceği göz önünde bulundurulduğun- da, enflasyonla mücadelenin TKl'ye 32 trilyoo lira zarara yol açacağı tahmin ediliyor. TTK ürettiği kömürü satamıyor ALİAYAROĞLU ZONGULDAK- Kontrolsüz ve denetim- siz ithal edilen kömür yüzünden Türkiye Taş- kömürü Kurumu (TTK), ürettiği kömürle- ri satamaz duruma geldi. Kurumun, "lavvu- ar" (kömür yıkama sahası) ve Çatalağzı stok sahalannda 280 bin ton kömür birikti. TTK Genel Müdürü Ömer YeneL en son Erdemir'e, Türkiye Şeker Fabrikalan'na 30 bin ton kömür satıldığını belirterek şu bil- gileri verdi: "Çatalağzı Termik Santnüı (ÇATES),KARDE!VljRveÇAY-KURbizim klasik müşterilerimiz. Buralara verilen kö- mürün miktan beüidir. Kuruma alınan 4012 işçi üretimeönemli katkı sağladdar. Ulkemiz- de taşkömürûnde TTK tekel konumunda, ama bugüne kadar uygulanmış ithal kömfir fryatlan neyegöre beİnieniyor belli değiL 21 noktadan ölkemize kömür girişi yapıbyor, bunlar kalite bakmundan kontrol edilmi- yor. Çevifve en uygun taşkömfirü Zongul- dak maden ocakİannda üretilen ürünler- dir.Çevre Bakanhğı, bu konuda yeni bir dü- zenleme >^pmaüdır. Diğer gıda ûrünleri in- san sağhğını ne kadar etkiliyorsa tüketilen kömür de aynı etki>i yapı>or. Biz kurum olarak yasada mevcut yetİdlerimizi artık kullanmak istiyoruz. Stok sahalanmızdaki kömürleri pazariamaya çalışryoruz." ÇtFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ Pamuk Üpeticisini de ZOP Giinler Bekliyor 21. yüzyıl tanm kesimine uğurlu gelmedi. IMF'nin baskısını kıramayan hükümet, bu yıl da buğ- daya, mısıra, çaya ve tütüne maliyetinin çok altinda fiyat verdi. Aynca, pazarlama sırasında çevrilen çeşitli oyun- larla çiftçi, ürünlerini yan fiyatının altinda satmak zo- runda bırakıldı. Bu nedenle, milyonlarca çiftçi perişan oldu. Ban- kalara ve esnafa borçlannı ödeyemedi. Birçoğu da- ha şimdiden tarlalannı, traktörlerini, hayvanlannı sa- tışaçıkardı. 2000 yılının ikinci yarısında ise, sırada pamuk, fın- dık, üzüm, incir, zeytinyağı, ayçiçeği gibi Türkiye'nin en gözde ûrünleri var. Bu ûrünleri yetiştiren milyonlarca çiftçi kuşku için- de. Kışlık ürünlerin başına gelenleri yaşamaktan kor- kuyorlar. Geçen yıl kilosu 250 bin liraya mal edilen pamu- ğa hükümet 230 bin lira fiyat, 12 sent de prim ver- mişti. Ancak, üreticiler primlerini 6 ay sonra alabil- diler. TARtŞ'e ortak olmayan milyonlarca çiftçi pa- muğunu 170 bin ile 190 bin lira arasında satabildi... Geceli gündüzlü çalışacaksın... Çoluk-çocuk, kar- da, fırtınada, yazın kızgın guneşin altinda koştura- caksın... Avuç dolusu masraf edeceksin... Bir kilo pa- muğu 250 bin liraya mal edeceksin... Sonra da hü- kümetterin masa başında verdikleri yanlış kararlar yü- zünden pamuğunu 170 bin liradan satacaksın... Sonra da batacaksın... Böyle bir haksızlığa kim razı olabilir? Atalanmız "Beterin beteri vardır" demişler. Bu ata- sözü sanki bugünler için söylenmiş. Üreticiler pamu- ğunu satmadan önce kütlü fiyatlan 170 ile 190 bin lira arasında seyrederken, tüccann eline geçtikten sonra birdenbire 400 bin liralara fıriamış. Borsalar- da 440 bin liradan işlem gören işlenmiş pamuk fi- yatlan da 940 bin liraya çıkmış... Peki, aradaki bu triiyonluk fark nereye gitmiş? Tabii, tüccar ve sanayicilerin kasalanna... ••• 2000 yılı pamuk hasadına bir ay gibi kısa bir süre kaldı. Gelişmelere bakılırsa, bu yıl da ne yazık ki, pa- muğun kaderi geçen yıldan daha kötü olacak... Zira, yıllarca özel sektöre karşı üreticileri koruyan Tanm Satış Kooperatifleri Yasası, Meclis tatile gir- meden birkaç gün önce değiştirildi ve biriiklere ye- ni bir düzen getirildi. Yasa ile getırılen değişiklikler hâlâ tartışma konu- su. Hükümet yetkililerine göre birlikler artık özerk. Yö- neticileri istedıklen gıbı özgür hareket edebilirier. Tanm kesimı ise, tam tersini düşünüyor. Biriiklere özerklik adı altinda daha çok bağımlılık getirildiği inancındalar. Aynca, 12 Eylül'den sonra uygulanan politikalar yüzünden ekonomik durumu bozulan tanm satış kooperatifleri işlevlerini sürdürebilmek için gerekli maddi kaynağı nereden bulacaklar? Belli değil... Parası olmayan birlikler pamuk, incir, üzüm, zey- tinyağı, ayçiçeği piyasalannda rekabet ortamını na- sıl yaratabilecek? Peşin para ile hızlı alım yapılamazsa, birlikler or- taklannın haklannı özel sektöre karşı nasıl koruya- bilecek? " •• Bu sorulann yanıtlannı kim verecek? ••• Ege Bölgesi ziraat odalarının temsilcileri, önceki gün Söke'de toplanarak pamuğun maliyet hesap- lannı yaptılar. Bölgelere göre değişik rakamlar çıktı. Ancak, sonuçta ortalama 470 bin lira alım fiyatı üzerinde anlaşmaya vanldı. Bu duruma göre Ege Bölgesi pamuğun kilosuna 470 bin lira alım fiyatı, 20 sent de prim istenecek... Hükümetten beklentileri şöyle sıralayabiliriz: 1. Bir kilo pamuk karşılığında üreticilerin eline en azından 620 bin lira geçmelidir. 2. Biriiklere yeteri kadar düşük faizli kredi sağlan- malıdır. 3. Ödemeler peşin yapılmalıdır. Spekülatör Marshall yardımı bukez Soros'tan Ekonomi Servisi - ABD hükümeti ile spe- külatör yatmmcı Ge- orge Soros, aralannda Türkiye'nin de yer al- dığı 9 Güneydoğu Av- rupa ülkesinde özelleş- tirme, özel girişim ile KOBlTerin gelişmesi- ne katkı amacıyla 150 milyon dolarlık bir kre- di fonu oluşturdular. ABD hükümetine bağlı denizaşuı özel ya- tınmlar şirketi OPIC Başkanı George Mu- noz ve Soros'un imza- ladığı anlaşmaya göre, toplanan para, Türki- ye'nin yani sıra Ama- vutluk, Bosna, Bulga- ristan, Hırvatistan, Ma- kedonya, Romanya, Slovenya ve Yugoslav- ya'nın Karadağ Cum- huriyeti'ndeki yatınm- larda kullanılacak. Kosova henüz gerek- li bir hükümet yapısı olmaması nedeniyle fon dışı tutulurken, Sırbis- tan' uı da fondan yarar- lanamayacağı açıklan- dı. Bu fonun 100 mil- yon dolarlık bölümü OPIC tarafından. kalan 50 milyon dolar ise So- ros'un kişisel servisin- den karşılanacak. Tür- kiye'ye yaklaşık 10 mil- yon dolar civannda bir pay aynlacağı sanılıyor. VAILLANT KOMBİ CİHAZLARI SADECE ALMANYA'DA URETİLMEKTEDİR! YAILLANT KOMBİ ALMAK HİÇ BU KADAR KOLAY OLMAMIŞTI! Vaillant Kombi ve Tesisatına 2 4 AYA varan taksitlerle kavusabilirsiniz. 2ı • 3-6-9-12-15-18-24 ayda ödeme imkanı. • Kefil yok, formalite yok, zaman kaybı yok. • Vaillant danışma merkeılerini aramanıı yeterli. * Bu imkan Anadolu Cetelem işbirliğiyle sağlanmaktadır. • Markası ve modeli ne olursa olsun eski kombinizi 5 O M l l y O l t T L na anında geri alıyor ve yerine 1999 ALMAN KALİTE ÖDÜLLÜ Vaillant Kombi veriyoruz. * (31.07.2000 tarihine kadar) * Aynı zamanda 24 aya varan ödeme imkanından da yararlanabilirsiniz. • Markası ve modeli ne olursa olsun eski kazammzı alıyor ve apartmanda HCF yeni alacağı Vaillant Kombi için 5 O M l l y O l t T L indirim yapıyoruz * (31.07.2000 tarihine kadar) * Aynı zamanda 24 aya varan ödeme imkanından da yararlanabilirsiniz. * Fırsat 2 ve Fırsat 3'ten yararlanan dhazlor için tavsiye altını verilmeyecektir. y ısıcakbir 'fikir yü ısıcakbir 'Gkk [bir [bir y ısıcakbir ifikir akbir daireye VaillantSICAK BİR FİKİR İSTAMBUL MERKE SATIŞ D/UtlŞMfc Şemseltm Günaltay Cad No 209 8108O Erenköy-lstanbul Tel (0216) 302 02 24 (Pbx) ANUUU BÖLGE MÜDÖRLÛ6Û SATIŞ DANIŞMA. Uğur Mumcu Cad No 83 06700 Gazıosmanpaşa Ankara Tel (0312) 446 85 47 (5 hat) BURSA SERVİS VIEĞITIM MERKEZİ SATIŞ DANIŞMA: KOkûrtlü Mah Otılu Cad Dırnz Ap No 11 Sırameşeler Bursa Tel (0224) 234 27 27 (3 hat) ESKIŞEHIR SERVİS VE EĞITIM MERKEZİ SATIŞ DANIŞMA: Kızılcıklı Mahmui Pehlıvan Cad No 51/A Eskışeftır Tel (0222) 221 77 09-230 21 10 IZMIT SERVİS VE EĞITIM MERKEZİ SATIŞ DANIŞMA Kadıköy Mah Atatûrk Bulvarı 67 V Izmrt Tel (0262) 323 55 93 (3 hat) — E-mjıl: vaıllanttr^superonlıne COIT * * * * * * MAMSPONSOR i 3S3rfbir' Skİr fikir yd ısıcakbir 'fikir yd ısıcakbir 'fikir yıl ısıcakbir 'fikir yd LStcakbir 1 fikir yd (Sicakbir 'fikir