Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 TEMMUZ 2000 PERŞEMB HABERLER Tutuklu vehükümlüyakmlan, insanlann tecritedildiğigerekçesiyle ııygıılamaya karşıçıktüdannıbeUrüyo :U ~L T tipicezaevi'tarüşmasıA dalet Bakanlığı kanayan yara' /• olarak değerlendınlen cezaevlen ^\X. ıçın 1996 yılından ıtıbaren 11 F tıpı cezaevı çahşması başlattığını açıkladı Bu çalışmada Avrupa ülkelen ve Kanada'dakı ınfaz sıstemı ıncelenerek Türk ınfaz rejımının ıhtıyaçlannın esas alındığı bıldınldı. I 7 tıpı cezaevlennın açılmasının /-f yakınlaştığı bugünlerde tutuklu A. \ e hukumlüler ıle aılelen yaptıkları gösten ve eylemlerle uygulamaya karşı çıkıyor. Barolar ve tabıp odalan da tecndı temel alan F tıpı cezaevlenne çeşıtlı açılardan karşı olduklannı açıkJadılar. HATtCE TU1NCER/CEM ULUTAŞ BARIŞDOSTER Adalet BakanJığı'na baglı 558 cezaevınde 1 Ha- zıran 2000 rakamlanyla 61 bın 336 adlı, 11 bın 187 teror suçlanndan olmak uzere toplam 72 bın 523 tutuklu vehukumlubulunuyor Yıllardırhak ıhlallen, ışkence, açlık gre\ len, operasyonlar, mafya hesaplaşmalanyla "kanayan yara" ola- rak değerlendınlen cezaevlen, bu kez F tıpı ce- zae\ı tartışmalanyla gundemde BurdurCezaevı'nde tutuklu ve hukumlulenn bu- lunduğu bolume DSl'ye aıt bır kepçeyle gınlme- sı ve Veli Saçılık adlı bır hukumlunün kolunun kopmasıyla bırlıkte tartışmalar daha da yoğunlaş- tı Çunku Saçılık'ın kopan kolu, Isparta'da bırso- kakkopeğınınağzındabulunmuştu Butablo,Tür- kıye'dekı cezaevlennın durumunu ozetlıyordu Kargaşa, şıddet vahşet, baskı Burdur Valısı, olayı "trajikomik" olarak nıtelerken kımı çevre- ler "kol"u yetennce denne gommeyen gorevhle- n suçladı Insan haklan savunuculan, barolar, tu- tuklu yakınlanysa "kol kopartan" operasyonlan ve ozellıkle sıyası tutuklu ve hukumluleruzenn- dekı baskılan kınadılar Oda ııu, hûcre mi? "Kopuk koFun gundemı doldurduğu sıralarda Kırklarelı Cezaev ı ndekı hucrelerden çıkanlmak ıçın açlık grev ının 65 gununu dolduran ve olum sınınna gelen 4 tutuklu anımsandı Yıne bugün- lerde tutuklu yakınlan açlıkgrevlenyle F üpı ola- rak anılan Adalet Bakanlığı'nın "oda", kendıle- nnın "hucre" tıpı dedığı cezaevlennde çocukla- nnın tecnt polıtıkasıyla yok edılmek ıstendığını kamuoyuna duyurmaya çalışıyorlar Cezaevlen, ozellıkle 1980 sonrası sıyası tutuklu ve hukum- lulenn ınsanca yaşam koşullan v e baskılann kalk- ması talebıyle olumlerle sonuçlanan açlık grevı, olum orucu ve operasyonlara sahne oldu Ocak 1996'da Umranıye Cezaevı'ndekı ope- rasvon 4 kışının olumuyle. Temmuz-Ağustos 1996 dakı olum oruçlan 17 kışının olumuyle so- nuçlandı, Ulucanlar Cezaevı'ndekı operasyonda 11 tutuklu ve hukumlu yaşamını kaybettı Çıkar amaçlı orgut suçlanndan tutuklu ve hukumluler Örgüt egemenliğine son' f T1PI C£ZA£V! 1 K15ILIK "<?İ?A" PLAN 5EMASİ AVLU 1 K I i i i 5. 200 —»—»„ -â n 200 1 1 KI5. "cTPA" I 200 J 1 r J- TIP! cez/^vı KJSMI Cezaevınde 10 metrekarelikdünya F tipi cezaev leri tek kişilik, 10 metrekarelik; 3 kışilık, 2 katü, 25'er merrekareden toplam 50 metrekaretikhucrelerdenoJuşu- yor. TekJdşffik hücreierin üçû 50 metrekarelik havalandırmala- ra açılıyor. Cezaevınde aynca 100 metrekarelik kütüphane, 240metrekarelik çokamaçiısa- tonveftıtbolsahasıplanlaıuıuş. Toplam 2 bin 308 metrekarelik kapalı alanı bulunan cezaevk- ri 360 kışi içın projelendınlmiş. llk etapta tamamlanacakceza- evterinetoplam4bintutuklu ve hükümlününsevkedilmesiplan- lanıyor. Vüksek güvenlik siste- miyle yönetileceği söylenen F tipierinde uygulamaya henûz açıklık getirümemiş. Terörie Mücadele Yasasf nın 16. mad- desindeki "Hükümlü ve ruruk- lularm irtibanna,haberieşmesi- ne engel olunur" hûkmûne da- yandınlan F tipi cezaevleri, si- vi topkım kuruluslannda,tutuk- hı vehükümlü yakmlannda, ba- ro ve tabipodaİannda tecrit po- Ktikası uygulanacağı endişesini doğumyor. f TIPI CEZAEVI PLANi 2 01.OK seevs ffl 36R.EME ıse cezaevlennı adeta kozlannı paylaştıklan alan- larhalınegetırdıler Cezaevlennde ayncalıklı maf- ya babalan, sılahlar, cep telefonlan, uyuşturucu- lar hep konuşuldu. HFtipicezaevi Cezaevlennde guvenlığın ve dısıplının sağlan- ması duşuncesıyle Adalet Bakanlığı 1996 yılın- dan ıtıbaren 11 F tıpı cezaevı çahşması başlattı- ğını açıkladı F öpı cezaevlennın yasal dayanağı- mn 3713 sayılı Terorle Mücadele Yasası'nın 16 maddesı ve 1999 yüında çıkanlan 4422 sayılı Çı- kar Amaçlı Suç Örgutlen Yasası'nda bulunduğu kaydedıldı Adalet Bakanlığı yetkıhlen Avrupa ul- kelen ve Kanada'dakı ınfaz sıstemı mcelenerek Turk ınfaz rejımının ıhtıyaçlannın esas alındığını bıl- dırdıler F öpı cezaevlennm 6'sının (Kocaelı, Te- kırdağ, Edırne, Izmır, Sıncan, Bolu) ıhalesı 1999 Nısan aymda yapıldı ve bır yıl ıçınde bıtınhnesı ongoruluyor 1999 Aralık aymda ıse Kocaelı 2 No'lu, Tekırdağ 2 No'lu, Suıcan 2 No'lu, Izmır 2 No'lu ve Adana cezaevlennın ıhalesı yapıldı, bun- lann 2002 yılmda bıtınmıesı ongonîlüyor F bpı cezaevlennın mşası sona yakkşırken tu- tuklu ve hükümlü yakınlan "Hücreler ölûmdür, çocuklanmızıvenneyeceğiz" sloganlanyla sokak- lara çıkıyorlar Barolar ve tabıp odalan da tecndı temel alan F tıpı cezaevlenne çeşıtlı açılardan karşı olduklannı açıkladılar tstanbul Barosu Başkanı Yûcel Sayman, geçen gunlerde eskı Sultanahmet Cezaevfnm restore edılmesıyle yapılan Four Season Otel'de duzen- ledığı ve "Hep birlikte olduğumuz ilk ve son ce- zaeviokun" dıleğıyle başlattığı toplantıda, F tıpı cezaevlennde ortak kullanım mekânian bulun- madığını ve bu uygulamaya, kışılıksızleştırmeye Türk: Tecrit söz konusu değil Adalet Bakaru Prof Dr HikmetSaraiTûrk, tum cezaevlermı koğuş sıstemınden oda sıste- mıne donuşturmek ıs- tedıklerını belırterek cezaevlenndekı behrlı orgutlenn egemenliği- ne son vereceklerını soyledı F tıpı cezaev- lennın yasa gereğınce kurulan yeTİeroldu- gunu belır- ten Bakan Turk. bu tıp cezaev lerı- nın. gunu- muzde Bır- leşmış Mıl- letler'ın (BM) ceza- ev lenyle ıl- gılı olarak koymuş ol- duğu mını- mum ku- rallara uy- gun ınşa edıldıklennı, kımsenuı tecnt edılme- suıın soz konusu olma- dığını vurguladı 'Koğuş ağalığına son verilecek' F tıpı cezaevlennın Avrupa standartlann- da, hukumlu ve turuk- lular ıçın en ıyı koşul- lan bunyesınde topla- yan cezaevlen olarak ınşa edıldığmı anlatan Turk şoyle devam ettı "F tipi cezaevieri, ha- len birçok cezaevinde bulunan koğuş sistemi içinde terör örgûüeri- nin. mafyanm ya da sos- volojik bir olgu olarak koğuî ağalannın, ko- ğuş kabadaNilarmınsağ- lanuşolduğu egemenli- ğe son verecektir. Ceza- ev lerinde bulunan tu- tuklu ve hükümlülere kişUiklerini kazandn-a- cakür. F tipi cezaev lerini karalamak iste>mlerege- menlikJerine son venlecek olanterör ör- güüeri, maf- ya tipi örgût- İer, koğuş ka- bada>Tİanve koğuş ağala- ndn-." F tıpı ceza- ev ındekı hü- kumlu ve tutuklulann dmlenme saatlen dı- şında da spor salonu, ış atölyelen gıbı çeşıt- lı ortamlarda bu- araya gelebıleceklennı ıfade eden Tûrk, bu neden- le bazılannm soyledı- ğı gıbı, msanlann tec- nt edılmesının asla söz konusu olmadığmı ıfa- de ettı Turk, F tıpı cezaev- lennde odalann 2,4,6 ve 8 kışılık olabılece- ğını belırttı Mjaıa uüeiM u ,s $ l , juja yonelık olduğu ıçın karşı olduklannı anlatö Yü- cel Sayman, "iyi uygulansa dahi" F öpı cezaev- lennın tecnde dayandığını savundu Sayman'a gore odalar güneş alabılır, hatta çıçek yeöşönle- bılır, 5 yıldızlı bır oteldekı gıbı lıiks olabılır, ama yamız ve ızole edıhnışse bu luks odalar ınsanlık- tan çıkarmajjayeter Turkıye Barolar Bırlığı Baş- kanı Eralp Ozğen ıse ıyı F tıplennın munansını beğendığını, ancak uygulamanın nasıl olacağınj bılemedığını ıfade ettı SÜRECEK Sulhi Dönmezer 'F tipi hücre - değil oda sistemi' Ozgür TAYAD: Ölüm hücresi Tutuklu veHükümlü Aileleri Yardımlaşma Derneği(OzgürTAYADX "F tipi" cezaevlennın, gerçekte birerolum hücresioiduğunu savundu.Hücre tipi cezaev lennin her şevden önce insanhk onuruna aykın olduğu, bu hücrelerde insanlann tamamen tecrit edfleceklert bunun sonucunda da çok ağır psikolojik tahribata uğrayacaklan belirtildi. Tutuklu ve hükümlükrin bilerek ölüme gönderilmesine göz yumulamayacağı ifade edflerek hücrelenndahaçokbaskı,dahaçokişkencevedahaçokkatiiama ortam hazuiayacağı vurgulandı. Hücre tipi ile iktidann, tutuklu ve hükümJülerara«ndakiyardınılaşma>ıvçda\amşmavıortadanlvakiırnıak, onlann beyinlerine egemen olmak ıstediği; hücre öpi cezaevlennde sJstematik bir psikolojik işkence uygulanacağı öne sürûldü. T ü m Y a r g ı - S e n : C e z a e v ı * d e ğ i l y a k l a ş ı m ö n e m l i Gardiyanlar da 'F tipi'ne karşı çıkıyor Tüm Yargı ve Infaz Kurumlan Çahşanla- n Sendıkası (Tüm Yargı-Sen) F tıpı cezaev- len uygulamasına karşı olduklannı bıldırdı Yapılan yazüı açıklamada, " F tipi cezaevte- ri hücre uygulamasına geçiştir. Hücre uygu- laması ise insanın sosyal varbğmı reddeden bir anlajTştir'' denıldı Tûnj Yargı-Sen'ın 24-25 Hazıran tanhle- nnde yapılan 5 olağan genel kurulunda da F öpı cezaevı uygulamasına karşı çıkılması ve konu ıle ılgılı yapılacak etkıniıklerde yer alınarak taraf olunmast karan alınmıştı Ko- nuyla ılgılı açıklamada, F öpı cezaevlennın, hücre uygulamasına geçış ve insanın sosyal varlığını reddeden bır anlayış olduğu belır- ölerek'^Bugüncezaevlerindeyaşanankann»- şık sonınlan çözmek bir yana, yeni sorunla- n beraberinde getirecektir'' denıldı 'Ruhsal vefiakselbozukiuklar' Uzmanlann insanın manevı varlığını ve zıhınsel akövıtesını surdûrebılmesı ıçtn ses, renk, aönosfer ve farklı düşünce gıbı bır- çok uyaranla karşılaşması gereküğı yönön- dekı görüşlen anımsatılan açıklamada şu goruşlereyervenldr "AksihakJeruhsalve fiziksel bozukluklar meydana geJecektir. Buntanbihnekicinuzmanobninagerek\T>k. Bu uygulamadan vazgeçilerekkonunun ta- raflanyla bir arava gclinerek cezaevlerinin durumu ek ahntnah ve sorunlara yaptsai çözûmtergetinlmesi doğnutusundaçahşma yapdmahdır." Açıklamada, cezaevınde öpm önemli ol- madığı, onemlı olanın devletın mahkûma bakış açısının değışmesı ve buradakı sağ- lık, beslenme, bannma ve sosyal aknvıtelenn yeterlı duzeyde sağlanması olduğu vur- gulandı Ord Prof Dr Sulhi Dönmezer, çağdaş hûr- nyetı bağlayıcı ceza ın- faz rejımınde, koğuş sıstemı dıye bn" şey ol- madığmı belırttı Dönmezer "Koğuş sisteminde ağalar orta- yja çıkar, baskı kurariar. Üzerinde çalıştığunız sistemin adı hücre siste- mi değil, oda sistemidir" dedı Sulhi Donmezer, F tıpı ceza- evlenyle ıl- gılı olarak şu değerlendır- meyı yaptı "Tûm mah- kûmlann ranzalarda, kalabahkbir ortamda,ûst üste, alt alta yatmalandi- ye bir şey çağdaş sis- temde söz konusu ola- maz. Hürriyeti bağla- VKIcezalann bazı amaç- lan vannr. Suç işleven kimse, esasta toplum kurallannı ihlal ermis, körü sosyalleşmiş kişi olduğu için, çağdaş re- jim bu künsenin yeni- den sosyalleşmesini amaçlar. Bu rejim kişinin sağ- bğma önem verir, aka- demjkolanakiardan ya- ratianmasma özen gös- terir, spor çahşmalan yapabOmesini amaçlar, bizzat cezaevinde üret- ken oknasma çabalar." 'Kendine Özel köşe' Dönmezer, koğuş sıs- temınde bu amaçlara ulasılamayacağını be- lırterek msarun, nere- deolursaol- sun, kendı- sme özel bır koşe ıstedı- ğıne dıkkat çektı Dön- mezer şun- lan söyledı* "Koğuş sis- teminde ağalar orta- ya çıkar, baskıknrar- lar. Üzerin- de çahşbğı- mtzsisteıııin adı hücre sBtemideğO, oda sistemidir. Hücre, inzibati ceza olarak uy- gulanan ayn bir verdir. Hücre başka bir şey- dir. Oda sisteminde bir odada birila üç kişi ka- nyorlar. Geceteribuodadaya- öyoriar. ama gündüz- leri cezaevinin kültür, eğmm,spor, üretimoia- naldarmdan faydalam- yoriar, gundüz vakitie- ri bir arada oluvoriar. Oda sistemuıın amaa bu."