Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 2 MART 2000 PERŞEMBE
HABERLER
bveç Öcalan'ı
sorgulayacak
• STOCKHOLM
(Cumhuriyet) - tsveç
hükümeti, 14 yıl önce
suıkast sonucu öldürülen
Olof Palme cinayetiyle
ügili olarak Abdullah
Öcalan'ın
sorgulanabilmesi için
Türkiye'den adli yardım
isteyecek. Cinayeti
aydınlığa kavuşturmak
için kurulmuş olan Palme
Grubu'nun yürütme şefı
Stig Edkvist, Devlet
Başsavcısı Jan
Danielsson'un ilkbaharda
bu anıaçla Tûrk
yetkililerle bağlantı
kuracağını söyledi.
PKK'Iİ
Itapis cezası
• STOCKHOLM
(Cumhuriyet) - Abdullah
Öcalan'ın yakalanıp
Türkiye'ye getirilraestnden
sonra Stockholm
Halkevi'nde bulunan
Sosyal DemokTat Parti'nin
lokalini ışgal edıp 14 kişiyi
4 saat süreyle rehin tutan
PKK'lüerden 5'i hapis
cezasına çarptınldı. 21-26
yaşlar arasındaki
sanıklardan en genci suç
işlendiği sırada 20 yaştnda
olduğu için 9 ay, diğer dört
sanıkda l'eryılhapse
mahkûm oldu.
Öğretfm bfpüği
paneti yapdacak
• ANKARA (Cumhuriyet
Bfirosu) - ADD Eskişehır
Şubesi, Öğretim Birliği
Yasası ve haüfeüğin
kaldınlmasının 76.
yıldönümünde panel
düzenleyecek. ADD
Eskişehir Şubesi'nin
bulundugu Sakarya
Caddesi 14/19 adresinde
gerçekleştirilecek etkinliğe
konuşmacı olarak hukukçu
yazar Mehmet Emin Değer
ile Ayyuk Erenberk
kanlacak. Eskişehir
ADD'den yapılan
açıklamada, Türkıye'nin
bugünkü koşullannda bu
iki düzenlemenin
öneminin daha da arttığına
dikkat çekilerek panelden
önce bir de şölen
düzenleneceği kaydedildi.
Sendikal hak
• ANKARA (ANKA)-
Sosyal eşitsizlik ve
sendikal hak ihlalleri
dünyada da artıyor.
Uluslararası Hür Işçi
Sendikal an
Konfederasyonu (ICFTU)
verilerine göre, geçen son
iki yılda 123 sendikacı
kaüedüdi, 1650'si
saldınya uğradı, 3 bin
66O'ı tutuklandı ve 21 bin
427 tanesi de sendikal
faaliyet yürüttükleri için
işlerinden atıldı.
Genel sağbk
sîgortası
• ANKARA (AA)-
Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı ile
Sağlık Bakanhğı, sosyal
güvenlik kapsamı dışında
bulunan yaklaşık 10
milyon kişinin sosyal
güvenlik şemsiyesi altına
alınmasını öngören,
"genel sağlık sigortası"
kurulmasuıa ilişkin yasa
taslağı çalışmaianna
başladı. Çalışma ve
Sosyal Güvenlik
Bakanlığı 'nın
öncülüğünde sürdürülen
çalışmalarda, SSK, Bağ-
Kur ve Emekli Sandığı
kapsamı dışında bulunan
10 milyon kişiye ücretsiz
sağlık hizmetinin
verilmesi benimsenirken
bu kişilerin, oranlan daha
sonra belirlenecek sağlık
sigortası primlerinin
devlet tarafından
ödenmesi düşünülüyor.
Hükümetin 1 milyon 750 bin lira başfiyat açıklaması üreticilerden tepki gördü
Tütiüı pyasasıaçddı• Egeli tütün üreticileri Devlet Bakanı Rüştü Kazım
Yücelen'e "Sayın Bakanım bu fatura bize çok ağır.
Bu fiyatlarla yaşamamız olanaksız" dediler.
Üreticiler, en az 2 milyon 500 bin lira başfiyat
beklediklerini belirttiler.
İZJVÜR(Cumhuriyet Ege Bûro-
SB)- Ege Ekici Tütün Piyasası, Te-
kel'den sorumlu Devlet Bakanı
Rüştü Kazım Yücelen tarafından 1
milyon 750 bin lira başfıyatla açıl-
dı. Üreticiler, açıklanan fıyatın
"Ege'de tütüncülüğün sonu" anla-
mına geldiğini belirterek "Bekleıı-
timiz2 müyon liranın üzerindeydL
Bu durum devletin tamamen
IMF'ye hagtandıgınııı göstergesi-
djr" dediler.
Ege Ekici Tütün Piyasası, Dev-
let Bakanı Rüştü Kazım Yücelen
tarafından, Tekel'in Izmir'deki
Gazipaşa Alım Bürosu'nda açıl-
dı. Yücelen, Tekel'in alacağı tütü-
ne başfiyat olarak Yüksek Planla-
ma Kurulu'nun beürledıği 1 mil-
yon 750 bin lira verileceğini belir-
terek rekoltenin 128 bin 956 ton
dolayında gerçekleşmesinin bek-
lendiğini söyledi. Ege'de tütün
üretımının 77 alım noktasuıa ait 2
bin 33 köyde, 303 bin 54 üretici aı-
lesi tarafından 171 bin 44 hektar
alanda yapıldığını kaydeden Yü-
celen, "Bu yıl Ege Böİgesi'nde ge-
çen seneye göre rekoltede yüzde
3'hîk azahş oknasına karşın üreti-
cikrin cebine yüzde 23 fazlahkla
205 trflyon Bra ürün bedeli gire-
cektir" diye konuştu.
Yücelen, Karadeniz ve Marma-
rabölgelerindedebaşfiyaün 1 mil-
yon 812 bin 500 lira olacağını bil-
dirdi. Ege'de üreticilere balya ba-
şına 10 milyon, Karadeniz ve Mar-
mara ise 8 milyon lira ödeme ya-
pılacağını belirten Yücelen, öde-
melerin Kurban Bayramı öncesine
kadar bitınleceğını açıkladı.
Açıklanan fıyata tepki gösteren
üreticiler, toplantınm ardından
Yücelen'e "Sayın Bakanım bu fa-
tura bize çok ağır. Bu fiyadarla ya-
şamamız olanaksız'' diye tepki
gösterdiler. Yücelen de, üreticile-
re "tnşalah durum düzelir de, fla-
veederiz
n
karşıhğınıverdı Başfi-
yatın 2 milyon liranın üzerinde
açıklanmasını beklediklerini be-
lirten Iznıır Ziraat Odası Başkanı
Reşit Kurşun, "Açüdanan başfi-
vatfa tütünün kalitesine göre üre-
ticinin efine ortalama 1 ile 1 müyon
100 bin lira geçecek" dedı.
Kurşun, kalıteyı sağlamak için
acilen kaliteli ürüne prim verilme-
si sistemine geçilmesi gerektiğini
de savunarak şöyle konuştu: "Uy-
guianan kootenjan shtemi 2 yddır
başta Manisa oünak ûzere Ege'de
kaMteyi düsünnüştür. Sistem bir-
kaç yd daha geceıii olursa, üretici
tütünden uzaklaşacak. Türki-
ye'nin en güzel tütünierinm üretil-
diğiGa\ıırköy'deartıktütüncüluk
yapılmıyor. Akbisar,Ege'deki üre-
timin beşte birini karşıuyordu.
Şimdi üreticflerin büyük çoğunht-
ğu zeytincinğe yönekİL Diğer böl-
gelerde de seraahk yaptkyor."
Tütün başfıyatmın 1 müyon 750
bin lira olarak açıklanmasına Tur-
gutlulu üreticiler de sert tepki gös-
terdi. Turgutlu Yaprak Tütün Işlet-
me Müdürlüğü'nün önünde saba-
hın ilk saatlerinden itıbaren top-
lanmaya başlayan üreticiler adına
konuşan Turgutlu ve Çevre Köyle-
n Tütün Sanş Kooperatifı Başka-
nı Hamza Çevik, "En az 2 miyon
500 bin başfiyat bekterken 1 miyon
750bm liragMgülünç bir rakamm
açıldanması üreticileri hayal kmk-
fağma uğrattL Bu durum devietin
tamamen IMF'ye
göstergesadir. Şimdi eylem yapma-
yıdüşünüyoruz. Tütünlerimizi da-
hi yakabOiriz'' dedı. Öte yandan,
Ege Tütün thracatçılan Birliği
Başkanı Mahmut Özgener. açık-
lanan rakamlann üretici aleyhine
olmasına karşın kendilerine dünya
piyasalanyla rekabet şansı yaratu-
ğıiu söyledi. Özgener, "Bu rakam-
larla, geçen yıtan fiyatianvla tütün
ihraçedebfleceğiz-dedı '
CHP MYK üyesi Mustafc Ga-
zaio, TEKEL'in bakanhğa bildirdi-
ği maliyet tutannın 2 milyon 200
bin olduğunu kaydettı. Ziraat Oda-
lan'nın açıkladığı maliyet tutan-
nın ise 2 milyon 500 bin lira oldu-
ğunu belirten Gazalcı, "Güçlûkte
lütüuü yeüstiren üretici, mafiyet fi-
yaamn üzerinde bir baş fiyat bek-
Hyordu, hükümetin, 'üretici, des-
tekleme fiyatlanyla desteklene-
cektır' sözünün ne kadar boşoMu-
ğu. açıklanan tütün fhadanjia ka-
ndtanmışm"'' diye konuştu.
'Sevgiden yoksunuz'Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği 'nin konuğu olarak Istanbul 'a gelen Batmanlı
kız öğrenciler, illerinin en büyük sorununun işsizlik ve eğitim olduğunu söylediler
İPEKYEZDANİ
Batman Kız Meslek Lisesi son
sınıf öğrencisi ve lise mezunu
20 genç kız, Çağdaş Yaşamı
Destekleme Demeği (ÇYDD)
ve Batman Valiliği işbirliğiyle
geçen hafta Istanbul'da konuk
edildi. Onlara göre, Hizbullah
terörünün Batman'da
çöreklenmesinin en büyük
nedeniildeki"İ5Sİzlikve
eğhimsizlik'' Batman'm
elinden tutulmasmı ve ilin artık
"kötû" anılmamasmı isteyen
gençlerin en çok şikâyetçi
olduklan şey ise "devktiıı
ilfistdiği''. Batman'da gençlere
yönelik bir sosyal hayatın .
olmamasından yakman genç
kızlar, halka açık bir tane
sinema salonu bile bulunmayan
kentte 80 tane intemet kafe
olduğunu, ancak buralara da
kızlann gidemediğini söylüyor
ve ekliyor: "Sevgi yönünden
çok yoksun durumdayız."
IstanbuPda bır hafta boyunca
Darüşşafaka Lisesi 'nde kalan,
îstanbul Üniversitesi Hasan Alı
Yücel Eğitim Fakültesi öğretim
üyelerinden ders alan ve
ÇYDD Sanyer Şubesi
tarafından "konuk edilen"
gençlerle, çoğunun ilk kez
geldiği Boğaziçi'ndeki bir çay
bahçesinde söyleştik:
Batman'm en önenıli sorunlan
nekrdir sizce?
Dilber: Batman'm en önemli
sorunlan işsizlik ve eğitim.
Halkımız bilinçsiz. PKK terörü
bir yandan, Hizbullah terörü bir
yandan, halkımız iki terörün
arasında kaldı.
Fldan: tşsizlik çok önemli.
Eğer insanlann bir işi olsaydı,
başka şeylere yönetaıezlerdi. Mesela
tstanbul'da herkes vaktini evden işe
koşuşturmakla geçiriyor, sosyal
faaliyetler var. Bizde ise herkes bütün
gün kahvehanelerde oturuyor. Para
yok, pul yok, ne yapacaklar? Birileri
çıkıp diyor ki "Bana gel", onlar ne
yapsın, oturmaktan başka çareleri yok
ki, mecburen birilerinin peşinden
gidiyorlar yani. Bizler büe bütün gün
evde oturuyoruz, canımız süobyor, ne
yapacağımızı bilemiyoruz. Televizyon
izliyoruz ohnuyor, müzık dinliyoruz
olmuyor, sosyal bir faaliyet yok, sosyal
Kız Meslek Lisesi öğrencfleri iDerinde ûnrvershe açılmasmı istedL (Fotoğraf: KADER TUĞLA)
bir hayat yok, hiçbir şey yok ki. Halk
Işsizlikten neredeyse kafayı yiyecek.
Size göre Batman'a öncelikle ne
yapılması lazım?
Fidan: Öncelikle iş sahalannın
açılması. iş alanlanmn yaratılması,
ilgının oraya kaydırüması gerekiyor.
Gerçekten sevgi yönünden çok yoksun
durumdayız. Çünkü hem işimiz yok,
hem bu olaylar var, hem kargaşa var.
Böyle bir ortamda nasıl mutlu
yaşayabiliriz ki?
Zehra: Biz Batman'daki eğitimsizliğin
ön plana çıkanlmasını istiyoruz. Çünkü
Batman'da bir ünıversite, fakülte yok.
Sadece bir tane meslek yüksekokulu
var. Oraya bir üniversite açılsa,
insanlanmızm okur-yazarlık oranı
artsa, belki Batman da Îstanbul gibi
gelişebilirdi. Ama önce önem
vermezler. sonra da "Batman'da niye
terör oWu" derler.
Fldan: Bazı milletvekillerimiz
Batman'da fen-edebiyat fakültesi
açılması için çalıştüar, ancak şimdi bu
fakülte de Mardin'e kaydınlmaya
çalışılıyor. Ama biz bunu buukmayız.
Çünkü halkmuz bilgiye aç, ne bilgi
verirsen onu emecek dunımda.
Dilber Bir de öğretmen eksiğimiz çok
var Batman'da. Bize hep stajyer
öğretmen yolluyorlar. Biz arük
stajyer istemiyoruz, tecrübeli
öğretmen istiyoruz.
Efif: Sosyal faaliyetlerin de
olması, gençler için çok iyi olur.
Mesela Batman'da bir tane
sinema salonu var, ama orası da
TPAO'nun özel yeri. Buraya
halk pek alınmıyor, TPAO
çalışanlanmn aılelen gidiyor.
Şahsen ben gittiğim zaman
kendimi ikinci sınıf vatandaş
gibi hissediyorum, çünkü çok
didik didik ediyorlar.
Gençlerin gıdebüeceği hiçbir
yer yok mu?
•Fldan: lnternet kafeler var,
Batman'da 80 tane lnternet kafe
var ama buralara da sadece
erkekler gıdiyor. Kızlar • -•
gıdemiyor. Bir kız ancak
lnternet kafe kendi ailesinin,
akrabasının olursa gidebiliyor.
Zehra: lnternet kafede chat
yaptığımız zaman, diğer
illerdekiler Batmanlı
olduğumuzu öğrendiğinde ya
sohbeti bırakıyorlar ya da
"Hangi terör örgütündensbT
diye soruyorlar. En çok "Siz aç
mısımz, kryafetiniz var mı,
Batman'da televizyon var mı,
telefon kuüamvor musunuz"
gibi saçma sorular soruyorlar.
mternet kullanan birinın
herhalde telefonu da vardır.
Batman'da neyın ön plana
çıkanlması gerek?
EBf: Batman sürekli kötü
yönleriyle anüıyor. Bunu
istemiyoruz. Oysa Batman'm
çok güzel yerleri var. Mesela bir
Hasankeyf'in güzellikleri, tarihi
değerleri anlatıhruyor.
Zehra: Düşünebiliyor musunuz,
böyle tarihi bir yeri, baraj altında
bırakacaklar. Biz bunu kesinlikle
istemiyoruz. Batman'da yeterince su
var. Kaç bin yıllık, Asurlular'dan kakna
bir yeri, nasıl baraj yapabilirler?
İstanbul'u nasıl buldunuz?
Fidan: Büyük ve güzel. Sosyal yönden
gelişmiş. Ben en çok sosyal hayatın
zengınlığıne hayran kaldım. Belki
bizde olmadığı için bize değişik
geliyordur, kişiyi oyalayabilecek çok
şey var. Mesela bizde doğru düzgün
kitap sergileri bile ohnaz, ders
kitaplanmızı bile Ankara'dan • -
getirtiyoruz.
MERT İSMMMO VE TÜRMOB?
U SUÇLADI
'Muhasebecilik ıııesleğinin
sorunlan görmezden geliııiyor'
tstanbulHaber Servisi-Meslek odala-
nnm, kendilerine ve ülke sorunlanna sa-
hip çıkmadığım savunan muhasebeciler,
mesleki ve örgütsel sorunlanna çözüm
getirmek amacıyla "Çağdaş Muhasebe-
ciler Değişim Hareketi"nı başlattılar.
Çağdaş Muhasebeciler Değişim Hareke-
ti Yürütme Kurulu Başkam Hüseyin
Mert, Îstanbul Serbest Mali Müşavirler
Odası (İSMMMO) ve Türkiye Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yemin-
li Mali Müşavirler Odalan Birliği'nin
(TÜRMOB) ülkenin ve mesleğin sorun-
lannı görmezden geldiğini savundu.
Çağdaş Muhasebeciler Değişim Ha-
reketi Yürütme Kurulu tarafından, 1
Mart Muhasebe Günü'nde değişim ha-
reketinin duyurulması amacıyla dün Ba-
sın Müzesi'nde toplantı düzenlendi.
Toplantıda konuşan Çağdaş Muhasebe-
ciler Değişim Hareketi Yürütme Kuru-
lu Başkam Hüseyin Mert, 13 Hazıran
1989 yılmda kurulan TÜRMOB'un, ör-
gütlü, demokratık bir kitle ile mesleki
sorunlan çözebileceği, aym zamanda ül-
kenin ekonomik ve mali sorunlanna et-
kin çözümler üretebüeceği umutlarmı,
umutsuzluğa dönüştürdüğünü savundu.
Mert, ağır mesleki ve ülke sorunlan kar-
şısında demokratik kitlesel refleksini or-
taya koyması gereken İSMMMO'nun
ise tam bir "duyarazhk'' içınde oldu-
ğunu söyledi. Odada üyelerin karar sü-
recinin dışında tutulduğunu ve katılım-
lannın engellendiğinı ifade eden Mert,
yönetımın "benmerkezd. tepeden inme-
d " bir tutum sergilediğini ileri sürdü.
Mert şöyle konuştu:
" Yönetimin statükocu yönetim yapda-
nmn uygulamalanmn doğal sonucu ola-
rak, meslektaşlannuz mücadelede heye-
can ve coşkuyu kaybetmiş, geleceğe dö-
nük mesleki umutlan umutsuzluğa dö~
nüşmüş,odamız üye tabanmdan kopmuş
ve odayı yöneten kadrolar, sryasi gelecek
kaygısma düşmüştür."
YARIN DEPREM PANELt DÜZENLENECEK
Miınarlar Odası îstanbul Şubesi
genel kurulu 4 Mart'ta yapdacak
Îstanbul Haber Servisi - Mimarlar
Odası Îstanbul Büyükkent Şubesi'nin
2000 tarihini taşıyan ilk genel kurulu 4
Mart Cumartesi günü toplanıyor. Mi-
marlar Odası Büyükkent Şubesi tarafın-
dan yann ÎTÜ Taşkışla binasmda Make-
donyalı deprem uzmanı Prof. Dr. M. Ga-
revsky'nin katılacağı "Îstanbul 2000,
Depremk Yaşamak, 21'inci Yüzyıl İçin
Ongörüler'' konulu bir toplantı gerçek-
leştiriliyor.
Odamn Îstanbul şubesinin genel kuru-
lu, İTÜ Taşkışla Binası 109 No'lu salon-
da 4 Mart Cumartesi günü saat 09.00'da
başlayacak. Genel kurul öncesinde, "mi-
marüğm tophımsalve evrensel hayaDeri-
ni ve özlemlerinigeüstinneyi,mesleki gö-
rev ve sorumluhıklan sorgulamayı, dep-
rem gerçeğini ve 21'inci yüzyıla hazır-
lanmanm araçlannı tartışmayı amaçla-
yan" bilimsel bir kongre düzenlenecek.
Mimarlar Odası Îstanbul Büyükkent
Şubesi tarafından İTÜ Taşkışla binasm-
da yarm saat 10.00'da Istanbul'un gele-
ceğinin tasanrm ve deprem gerçeğinin
tartışılacağı "Îstanbul 2000, Depremk
Yaşamak, 21'inci Yüzyıl İçin Öngörü-
ler" konulu bir toplantı düzenlenecek.
Mimarlar Odası îstanbul Büyükkent Şu-
besi'nden yapılan yazıh açıklamada, bü-
yükkent şubesinin, depremle yaşamayı
öğrenmenin kaçınılmazlığı ve 21'inci
yüzyıla hazırlanmanın sonımluluğu ve
bilinciyle Istanbul'un geleceğine dönük
ongörüler elde etmeyi amaçladığı bildi-
rildi.
Açıklamada, toplantıda mesleki gö-
revleri sorgulamanm yanı su^ daha yük-
sek düzeyde bir kentsel geleceği tasar-
lamanın ve bu geleceğe daha örgütlü bir
katılımın yollanmn tartışılacağı belirtil-
di. Toplantıya, Îstanbul Teknik Üniver-
sitesi (TTÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ce-
lal Şengör ün yanı sıra Üsküp Uluslara-
rası Deprem Mühendisliği Enstitüsü uz-
manı Prof. Dr. M. Garevsky de katılıyor.
PERŞEMBE
ORHAN BURSALI
Siyasal İslam, Sivil mi?
Bazı düşûnür ve yazarlanmız, din kökenli -siya-
sal- örgütlenmeteri, sivil toplum hareketi olarak de-
ğerlendiriyor. Acaba siyasal İslam örgütlenmeleri,
sivil olabilir mi? Sivil nedir?
Sivil, sivillik konusu tartışıladurur. Sivil sözcüğü
veya kavramı, çeşitli konulardaki yurttaş girişimle-
rinin, örgütlenmelerinin adının da önüne takıldı: Si-
vil toplum örgütleri (STK). Batı ülketerinde bu türör-
gütlenmetef; hükümet dışı kuruluşlar olarak anılır
(Non Govemment Organization). Türkçe sözlük-
lerde ve günlük hayatta sivil sözcüğü, askeıi söz-
cüğünün karşıtı olarak kullanılır. (Askeri olmayan).
Demokrasi, parlamenter demokrasi, toplumun si-
vil kesiminin oluşturduğu ve katıldığı yönetim biçi-
midir. Pariamento, bütün kurumlanyla, -siyasal par-
tiler vb- sivildir. O halde, sivil toplum örgütleri der-
ken kavramm, aslında demokrasinin bütün kurum
ve kuruluşlannı da kapsaması gerekir.
Ama hayır, biz sivil sözcüğüne yeni bir durum, ye-
ni bir içerik yükledik ve yeni bir sivil kavramı oluş-
turduk. Bizdeki sivil sözcüğü şunu içeriyor Sivilin
sivili! Yani, partiler de dahil devlet yönetmine şu ve-
ya bu şekilde kanşmış her kurum, kuruluş ve birim,
sivil sözcüğünün -kapsama alanı- dışındadır.
Aslında bu durum, henüz demokrasiyi bütünüy-
le gerçekleştirememiş olmamızın birtecellisi olarak
da görülebilir. Yani, henüz Batı'daki gibi, tüm ana
unsurlanyla gerçekleşememiş demokrasiye, yanm
demokrasi -diğer anlatımla askeri yönü de olan de-
mokrasi- diyerek sivil sözcüğünün kapsamı dışına
çıkartıyoruz ve bunun dışındaki örgütlenmeleri 'si~
vil' kabul ediyoruz sanınm!
Her neyse! Tartışmaya açık bu konuda bu ön dü-
şünceleri belirterek yazının aslına gelelim!
•••
Din, sivil mi? Yani askeriyenin dışında mı?
Hadi bakalım bunu tartışalım!
Hıristiyanlık, siyasal olarak varolduğu ve iktidar-
da olduğu dönemlerde sivil miydi? O dönemlerde
zaten sivil mivil tartışması, kavramlan falan var mıy-
dı ki? Engizisyon, haçlı seferleri, insan yakmalar;
inançtan sapma şüphesi altındaki insanlann öldü-
rülüşü, hapse atılışı, sürülüşü; bütünüyle, totaliter
bir dini yönetim: Sivil mi ve sivil miydi?
islam çıkışı, yayılışı, yönetimi, kalışı, duruşu ile si-
vil mi, sivil miydi?
8u anlamda, Hıristiyanlık ile İslam arasındaki
farklılıklan, ancak nüanslara indirebilirsiniz.
O zaman şu tezi doğmlamalıyız: Totaliterlik, bü-
tünsellik içeren, kendi dışında her şeyi yanlışlayan,
tek doğruya inanan bütün düşünceîer, ideolojiler, si-
vil değildir! Bütün bunlann mutlak yönetim ıddıası
vardır ve mutlak yönetimler bir yönleriyle veya asıl
yön ve özleriyle askeridir!
•••
Bu görüşün sonunda, sanınm geride -yani aske-
ri olmayan- bir şey bırakmadık!
Veya tek şey bıraktık:"Mutlak demokrasi!"
Mutlak demokrasi ne demek olabilir?
Şu demek olabilir: Bütün görüş ve örgütlenme-
lerin -askeri, dini, yeşili, monarşist, kraliyetçi, ko-
münist de dahil- toplumu yönetme nakkına eşit sa-
hip olması. Mutlak demokratik kurallar işleyişi için-
deseçimler, iktidara gelışler-gidişler, siyasal erkten
mutlak bağımsız devlet örgütü ve diğer bazı kurum-
lar, çoğunluk oylanyla başka görüş ve kuruluşlar
aleyhine değiştirilemez bir anayasa ve böyle bir dü-
zen! Bir ütopya yani!
O halde mutlak demokrasi yok!
Bugünkü demokrasi, örneğin ABD'yi ve Avru-
pa'da pek çok ülkeyi -veya hepsini- ele alırsanız,
kapitalist düşüncenin kesin -açık veya gizli- ege-
menliğini görürsünüz. Ama mutlak olmamaya ça-
lışan demokrasi var...
•••
Konudan uzaklaştık, biz sivile ve dine geri döne-
lim ve yukandakilerden bir sonuç çıkartalım:
Sivillik, demokrasinin başka biraçıklamasıdır. Bu
kavram, aynı zamanda bireyin özgür yurttaşlaşma-
sı ile paralet gelişmiştir.
Din gibi bütünsel, tek doğrusal bakışlar içeren
"ideolojiler", özgür yurttaşı kabul etmezler. Onlar
için bağımlı yurttaşlar vardır.
Bu açıdan da bütünsellik içeren ideolojiler sivil
değildirier, veya sivil olmakta hem de epey zoria-
nırlari
Erbakan, sivil mi -idi-?
Akit makit ve yazarlan sivil mi?
Dinin sivil karakteri yoksa veya zayıfsa, hele "si-
yasal lslam"m sivil yanı hiç olabilir mi?
Olabiliriiğini savunmak, kasrt, bilgisizlik, görmez-
lik, duymazlık vb. değilse, saf demokrasi saftirikli-
ğidir!
Hizbullah, siyasal Islamın en dobra, en delikan-
lı, en gerçekçi örgütlenmesi, dile gelişidiri
Din bu değildir vb. gibi görüşler, yine başka bir
saftirikliktir.
Siyasal İslam, özünü, görüşünü mutlakiyetten
alır; aynı zamanda ve gerektiğinde askeridir.
Dini, siyasal bir kılıf içinde ülke yönetimine, yani
iktidara taşımaya hizmet etmenin, sivillikle yakın-
dan uzaktan en küçük bir ilgisi yoktur! Tersine, bir
başka yönden bir başka askeri bakışa hizmet et-
mektiri
Yani yağmurdan kaçarken doluya tutulmaktır. -
Bu ülke, Islamı siyasal yapısından anndırabildiği
ölçüde demokrasiye doğru daha fazla ve hızlı yol
alacaktır. Demokrasiyi, "askerihimaye veyagölge-
den" anndırmanın önemli biryolu da budur.
28 Şubat sürecini bütün bu düşünceîer ışığında
değeriendirmeliyiz.
Toplumu ve bireyi gerçek anlamda sivilleştire-
cek, özgürleştirecek, demokrasiyi biraz daha yer-
leştirecek ana/temel konular, altyapısal özelliktedir.
Ne yazık ki siyasal oluşumlar, gerçek anlamda bu
altyapısal dönüşümleri anlayacak, savunacak, ger-
çekleştirecek, Türkıye'nin gelecek perspektifirtden
henüz yoksun görünüyorlar.
Hepsinin bir eli, Islamın siyasallaştınldığı ortam-
dan pay toplama oynaşı içindediri
Ne yazık!
NOT: 1000 YILIN TÜRKLERİ ANKETt
SÜRÜYOR!
obursali"! bilimmerkezi.org.tr
Termal kaplıcalan inceteniyop
• YALOVA (Cumhuriyet) - Marmara depreminden
15 gün önce Turban Işletmesi'ne bağü Yalova
Termal Kaplıcalan'nda bulunan kaynak
sulannm ısı ve seviyelerinin yükseldiğinin
belirlenmesinin ardından Sağlık Bakanlığı kaplıcayı
kontrol altına aldı. AKSA Fabrikası tarafmdan
yurtdışmdan getirilen elektronik cihazla 24 saat
düzenli olarak denetlenen kaplıca sularmm ısı ve
seviye ölçümleri ile zemindeki değişimler
aynntılanyla takip ediliyor.